Acil Geriatrik Hastaların Hemşirelik Bakımı. Prof. Dr. Türkinaz AŞTI

(1)

Prof. Dr. Türkinaz AŞTI

Acil Geriatrik Hastaların

Hemşirelik Bakımı

(2)

 Yaşlı bakımı; yaşlılık dönemine ait özellikler nedeniyle,

hemşirelerin( Gerantoloji Hemşiresi) temel hemşirelik uygulamalarına ek olarak farklı bilgi, beceri ve deneyim kazanmış olmalarını

gerektirir.

Yaşlı bireylere bakım veren hemşireler, bireyin yaşlanma süreci üzerine değişik faktörlerin etkisi ve bu faktörlerin ortaya çıkardığı sonuçlar hakkında bilgi sahibi olmalıdır.

YAŞLI BAKIMINDA HEMŞİRENİN ROLLERİ

(3)

Hemşireler, yaşlı bireyleri günlük yaşam aktivitelerinde bağımsız olmalarını sağlayan «sağlıklı olma davranışı» konusunda

desteklemelidir.

Hemşireler yaşlı bireyin ailesini, toplumu ve yaşadığı çevreyi dikkate alarak temel yaşam biçimini değiştirmeden uyumlu bir yaşam biçimini seçmesi için onu desteklemeli ve rehberlik etmelidir.

YAŞLI BAKIMINDA HEMŞİRENİN ROLLERİ

(4)

Acil bakım ortamında yaşlı bireylerin bakımı, birey

merkezli/Bireyselleştirilmiş,Hümanistik bakım felsefesinde verilmelidir.

YAŞLI BAKIMINDA BİREY MERKEZLİ YAKLAŞIMLAR

(5)

Birey merkezli / Bireyselleştirilmiş Bakım

Birey merkezli yaşlı bakımının bileşenleri;

• Holistik bakım felsefesinin benimsenmesi,

• Destek Bakım Sistemlerinin Geliştirmesi

• Hasta öyküsünün alınması

• Güven ilişkisinin kurulması

• Karışıklık yerine, ortamı anlamaya yardımcı olunması

• Bakımın, sorunlara değil güçlü yönlere göre kurgulanması

• Sakin, hızlı ve uygun uyaran (optimal stimülasyon) sunulması

• Uzman personelin hizmet vermesi

(6)

Birey merkezli bakım felsefesinde bakımın merkezine;

• Hasta yaşlı bireyin gereksinimleri, tercihleri ve istekleri ile hastanın yerleştirilmesi demektir.

• Yaşlı birey ile iletişimde etkin bir dinleme yapılmalıdır.

• Bakım vericiler yaşlı bireyi anlamada hastalık ve prosedürler yerine onun özelliklerine odaklanmalıdırlar.

YAŞLI BAKIMINDA BİREY MERKEZLİ YAKLAŞIMLAR

1. Birey Merkezli / Holistik Bakım Felsefesinin Kurulması

(7)

• Bakım,mültidisipliner verilmeli ve değerlendirilmeli, iletişim ve tedavi paylaşılan bir şekilde organize edilmelidir.

• Bireyselleştirilmiş bakım girişimlerinde kanıt temelli sonuçların ortaya konulmasında geçerli, güvenilir ve kapsamlı veri toplanmalıdır.

• Tercihen aile hekimliği bilgilerinin birey ile ilgili tüm yönleri içermesinden dolayı kullanılması yararlı olacaktır.

• Yaşlının acil başvurularında sisteme yansıyan geçmiş kayıtları hızlı bir şekilde incelenmelidir.

YAŞLI BAKIMINDA BİREY MERKEZLİ YAKLAŞIMLAR

2. Birey Merkezli Bakımda Destek Bakım Sistemlerinin Geliştirmesi

(8)

Hastanın öyküsünün alınması;

Birey merkezli bakım için, hastalığın arkasındaki bireyi;

• Biyofizyolojik,

• Psikolojik ve sprituel,

• Sosyokültürel tüm boyutları ile görerek nitelikli bakımın verilmesini ve

• Hastalığın ani başlangıcı ile bozulmuş benlik duygusunu geliştirilmesine yardımcı olabilir.

YAŞLI BAKIMINDA BİREY MERKEZLİ YAKLAŞIMLAR

3. Hastanın öyküsünün alınması

(9)

• Birey merkezli bakımda,bakım vericiler ve yaşlı arasında olumlu ilişkiler kurmak; dikkat ve değer vermeyi geliştirir.

• Yaşlı ile olumlu ilişki kurulması duyguları kolaylaştırır ve bakımda ihmali ve yaşlıya bir obje gibi davranılmasını önler.

• Ailelere, acil ortamının tanıtılması, açıklama yapılması, acile geliş zamanlarına uygun yemek gibi hizmetlerin verilmesi sağlanabilecek önemli uygulamalardır.

YAŞLI BAKIMINDA BİREY MERKEZLİ YAKLAŞIMLAR

4. Güven ilişkisinin kurulması

(10)

Bu nedenle;

• Banyo, hasta odası, yemek alanı gibi yerlerin acil birime yatışı yapılan yaşlı ve ailesine tanıtılması gereklidir.

• Koridorlarda kullanılan renkler, tablolar veya diğer semboller ile odada bulunan tabela ve diğer semboller oryantasyon için yararlı olabilir.

• Yaşlının duyusal becerileri ile ilgili değişiklikler ve kayıplar göz önünde

bulundurularak Yaşlıya yönelik hazırlanacak eğitim materyallerinin yaşlıların görebileceği formatta ve büyüklükte hazırlanmasına,

• prosedürleri açıklarken olabildiğince tanımlayıcı olmasına, siyah üzerine beyaz ya da beyaz üzerine siyah mürekkep kullanılarak hazırlanmasına,

• farklı renkler kullanılacaksa kontrast renklerin olmasına dikkat edilmelidir.

YAŞLI BAKIMINDA BİREY MERKEZLİ YAKLAŞIMLAR

5. Karışıklık yerine ortamı anlamaya yardımcı olunması

(11)

• Bakım planlarının mültidisiplinler ve aile ile iş birliği içinde, yaşlı bireyinde katılımı ile doğrudan geliştirilmesi gerekmektedir.

• Bakım planı yaşlı kişinin yalnızca sorunları yerine güçlü ve gizil yetenek /yetkinliklerini kullanmaya odaklanmalıdır.

• Örneğin, acil bakım ortamında düşme riski altındaki bir bireyi

hareketsizleştirmek yerine, yardımcı araçlar kullanımı ile bağımsızlığını sürdürmeye odaklanılmalıdır.

• Yaşlı bireyin var olan ve olası sorunlarına yönelik bireyin sağlık ve yaşam hedefleri belirlenmelidir.

YAŞLI BAKIMINDA BİREY MERKEZLİ YAKLAŞIMLAR

6. Bakımın sorunlara değil güçlü yönlere göre kurgulanması

(12)

6. Bakımın sorunlara değil güçlü yönlere göre kurgulanması

• Yaşlı bireyin bakımında temel amaç, yaşlı bireyin kendine bakabilmesi için mevcut kapasitesini en iyi düzeyde kullanmasını sağlamaktır.

Bu amaçla;

• Yaşlı bireyin yaşam kalitesini artırmak,

• fonksiyonel durumunu geliştirmek ve

• iyilik halinin geliştirilmeyi hedefleyen tanılama sürecinin ardından;

• Bakımı planlanır ve uygulanır.Uygulama sonrasında uygulamalara

yaşlı birey ve ailesinin yanıtını değerlendirir, bakım planını gözden

geçirir ve gereksinimler doğrultusunda yeniden düzenler.

(13)

Acil hastane ortamı; yaşlı birey için stres, kaos nedenidir. Bu tür duyusal bir uyarana karşı aşırı tepki olarak anksiyete, ajitasyon ve huzursuzluk gibi tepkilerle karşılaşmak olasıdır.

Bu nedenle;

Telefonlar, ses çıkaran aygıtlar ve televizyon seslerinin azaltılması gibi düşük gürültü daha rahat ve güvenli bir atmosfer oluşturulabilir.

YAŞLI BAKIMINDA BİREY MERKEZLİ YAKLAŞIMLAR

7. Sakin, hızlı ve uygun uyaran sunulması

(14)

Birey merkezli / holistik bakım anlayışında sağlık ekibi üyelerinin-

Hemşirelerin ; yaşlı bakımında bilgili, yaşlılık ve/veya bilişsel bozukluğu ile ilişkili gereksinimlerini anlayabilecek yetkinlikte deneyimli,eleştirel düşünme becerisine sahip,etik ilkeleri benimsemiş olması gerekir.

Bakım rastgele değil, sistematik ve seçilen bir Hemşirelik Modeli doğrultusunda HEMŞİRELİK SÜRECİ kullanılarak verilmelidir.

YAŞLI BAKIMINDA BİREY MERKEZLİ YAKLAŞIMLAR

8. Deneyimli personelin hizmet vermesi

(15)

Bu modelin hedefleri; acil ünitesinde yüksek riskli yaşlılar için hedeflenmiş geriatrik değerlenmeyi yapmak ve acil ünitesi

profesyonelleri ve diğer sağlık profesyonelleri arasında bilgi transferi yoluyla verimi/yeterliği/ kapasiteyi arttırmaktır.

Geriatrik Acil Yönetimi (GAY) Modeli hemşiresi geriatrik sendromlar ve bakımı konusunda uzmanlık sahibidir.

Geriatrik Acil Yönetimi Modeli hemşiresi; acil serviste yaşlı bireyi

değerlendirir, veri toplar, klinik, fonksiyonel, sosyal ve risk alanlarını

tanımlar, diğer disiplinlerle işbirliği yapar, taburculuk planı yapar, primer bakım ve toplum sağlığı merkezleri ile iletişim kurar.

GERİATRİK ACİL YÖNETİM MODELİ

Geriatric Emergency Medicine Systems – GEMS Nurse

(16)

YAŞLI

BAKIMINDA HEMŞİRENİN

İŞLEVİ

(17)

YAŞAM SÜRESİ

Döllenme Doğum Ölüm YAŞAM AKTİVİTELERİNİ

ETKİLEYEN FAKTÖRLER

•Biyo-fizyolojik faktörler

•Psikolojik faktörler

•Sosyo-kültürel faktörler

•Çevresel faktörler

•Politiko-ekonomik faktörler

YAŞAM AKTİVİTELERİ

•Güvenli Çevrenin Sağlanması

•İletişim

•Solunum

•Beslenme

•Boşaltım

•Kişisel Temizlik ve Giyim

•Beden Isısının Kontrolü

•Hareket

•Çalışma ve Eğlence

•Cinselliği İfade Etme

•Uyku ve İstirahat

•Ölüm

BAĞIMLILIK – BAĞIMSIZLIK DİZGESİ

Tam Bağımlılık Tam Bağımsızlık

YAŞAMDA BİREYSELLİK

(18)

YAŞLI BAKIMINDA HEMŞİRELİK SÜRECİ

Hemşireler;

yaşlı bireylerin

bakımını bilimsel ve

sistematik, bireye özgü yerine getirirken seçilen Model doğrultusunda hemşirelik sürecini kullanırlar.

1. Tanılama (Veri Toplama)

2.Hemşirelik Tanısı

3. Planlam a

4. Uygulama

Değerlendirme 5.

Yaşlı bakımında hemşirelik süreci 5 aşamada gerçekleşir;

(19)

VERİ T OPLAMA

FİZİKSEL DEĞERLENDİRME Sağlık ve Hastalık Hikayesi

PSİKOLOJİK DEĞERLENDİRME

Ruhsal Durum SOSYOKÜLTÜREL DEĞERLENDİRME

Yaşadığı Çevre MANEVİ DURUM DEĞERLENDİRMESİ

İnanç ve Değerler

Bu aşama, yaşlının sorunlarını belirlemek ve değişikleri değerlendirmek, bakımını, eğitimini ve desteğini planlamak açısından önemlidir.

1 Tanılama

(Veri Toplama)

2 Hemşirelik Tanısı

3. Planlama 4. Uygulama

5. Değerlendirme

(20)

Tanılama/veri Toplama Aşaması; yaşlı hastadan sistematik olarak hızla sübjektif ve objektif verilerin toplanmasını içerir.

• Subjektif veriler; hasta ya da ailesi tarafından söylenen,

• Objektif veriler ise; gözle görülen ve ölçülebilen bilgileri kapsar.

• Yaşamı tehdit eden gerçek ve olası sorunları belirlemek için veri toplama aşamasında elde edilen bilgiler analiz edilir.

• Sorun odaklı bir tanılama, öncelikli ve uygun bakım gereksinimlerinin

belirlenmesi için gereklidir.

(21)

Acil yaşlı hasta ile ilk karşılaşıldığında (hastanede telefonda ya da hastane öncesinde) başlayan tanılama aşaması;

Yaşlı hasta bireyin durumundaki değişiklikleri saptamak için düzenli aralıklarla tekrarlanmalı ve içerdiği kriterler tüm acil yaşlı hastalara uygulanabilir özellikte olmalıdır.

Tanılama işlevi birincil ve ikincil tanılama olmak üzere iki aşamada

gerçekleştirilir.

(22)

• Birincil tanılamada; triyaj hemşiresi yaşlı hastanın yaşamını tehdit eden havayolu, solunum ya da dolaşım ile ilgili majör riskleri

tanılarken, acil girişimleri başlatır ve hastanın uygun tedavi alanına transportunu sağlar.

• Yaşamı tehdit eden acil bir durum yoksa; triyaj hemşiresi, tanılama işlemine devam ederek ikincil tanılama aşamasına geçer.

• İkincil tanılama aşamasında; triyaj hemşiresi;hastanın şikayeti ile ilgili semptom ve belirtileri araştırmaya odaklanmalıdır.

• Hasta tanılamasında sistematik yaklaşımı içeren farklı Modeller ( GYA ) ve skalalar kullanılabilir.

YAŞLI BAKIMINDA ACİL TRİYAJ

Tanılama

(23)

YAŞLI BAKIMINDA ACİL TRİYAJ

Tanılama

(24)

• Triyaj hemşireleri, yaşlı hastanın şikayetlerini ayrıntılı bir şekilde

değerlendirmek için geniş bilgi,deneyim ve kritik düşünme becerisine sahip olmalıdırlar.

• Acil yaşlı hastasında yetersiz triyajı önlemek için, aksi kanıtlanıncaya

kadar varolan ya da ifade edilen durumun, ciddi bir durum olarak

kabul edilmesi gereği unutulmamalıdır.

(25)

Toplanan verilerden yararlanarak yaşlı hastanın mevcut ve/veya

olası sorunları belirlenir.

Sorunlar

Gerçek Risk/Olası

1. Tanılama (Veri Toplama)

2. Hemşirelik Tanısı

3. Planlama 4.

Uygulama

Değerlendirme 5.

HEMŞİRELİK TANISI

(26)

• Akut gereksinimlerin belirlenmesi için, tanılama aşamasında toplanan bilginin analizi, hemşirelik tanılarını oluşturur.

• Tanılama sonrası ilk hemşirelik tanısı formüle edilir ve ilk veri tabanı oluşturulur.

• Bu adımda, her hastaya ait hedefleri belirlemede, hemşirenin eleştirel düşünme becerisinin olması gerekir. Eleştirel düşünme, bilgi toplamayı ve deneyimleri kullanmayı, nedenleri akılcı bir temele oturtmayı,

verileri sistemli bir şekilde gözden geçirmeyi ve bu yolla hızlı ve doğru kararı vermeyi sağlar.

YAŞLI BAKIMINDA ACİL TRİYAJ

Hemşirelik Tanıları

(27)

Planlama aşamasında;

Yaşlı hastanın gereksinimleri, öncelik sırasına göre sıralanır.

Bakıma yönelik hedefler saptanır.

Gereksinimlerin karşılanmasına ilişkin uygulamalar belirlenir.

1. Tanılama (Veri Toplama)

2. Hemşirelik Tanısı

3. Planlama

4. Uygulama

Değerlendirme 5.

PLANLAMA

(28)

PLANLAMA

(29)

Planlama aşaması; beklenen sonuç/ hedeflere ulaşmak için belirlenen gereksinimler doğrultusunda, uygulamanın

yönlendirilmesi olarak tanımlanır.

• Hemşire, hastanın önemli ve öncelikli sorunlarını ,acillik düzeyini saptayarak öncelikli bakımı belirler

• Bakım/Tedavi alanını düzenler, diğer ekip üyeleri ile gerekli bilgileri paylaşır ve,

• Beklenen hedeflere ulaştıracak girişimleri planlar.

YAŞLI BAKIMINDA ACİL TRİYAJ

Planlama

(30)

Hemşire planlanan bakımın uygulanmasında;

Yaşlının kendi bakımındaki yeterliliğine

Yaşlıya verilecek hizmetin iyi bir şekilde koordine edilmesine

Açık ve olumlu iletişimin sürdürülmesine

Planın uygulanmasında esnek,dinamik ve bireye özgü olunmasına

Verilen bakım ve sonuçlarının uygun kayıt ve raporlandırmanın yapılmasına dikkat etmelidir.

1. Tanılama (Veri Toplama)

2.Hemşirelik Tanısı

3. Planlama

4. Uygulama

Değerlendirme 5.

UYGULAMA

(31)

Oluşturulan bakım planının gerçekleştirilmesi aşamasıdır.

• Hemşire bu aşamada; bakım uygulamalarını başlatır,

• Tanıya yardımcı işlemleri ve tedavileri uygular,

• Hasta ve ailesine gerekli bilgileri verir,

• Ek kaynakları harekete geçirir ve hastanın tıbbi kaydındaki tüm aktiviteleri (kırık tespiti, buz uygulaması,

ya da enfekte hastaların izolasyonu vb) rapor eder.

YAŞLI BAKIMINDA ACİL TRİYAJ

Uygulama

(32)

Değerlendirme aşaması bakımın sonuçlarını izleme ve sonuçları geliştirecek ipuçlarını görme fırsatı verir.

Planlanan bakım uygulandıktan sonra hemşire, yaşlıya bakım veren diğer sağlık ekibi üyeleri ile birlikte bakım planındaki hedeflere ulaşılıp ulaşılmadığını değerlendirir ve bakım planını kayıt eder.

1. Tanılama (Veri Toplama)

2.Hemşirelik Tanısı

3. Planlama 4. Uygulama

Değerlendirme 5.

DEĞERLENDİRME

(33)

Yaşlı hasta bireyin, tedavi ve bakım girişimlerine olan yanıtının yorumlanmasıdır.

• Triyaj hemşiresi protokollerle oluşturulan ve aciliyet durumunu göz önüne alarak, hastayı tekrar tanılar,

• Girişimlerin etkinliğini değerlendirir,

• Beklenen sonuçları /Hedefleri, bakım planını,yeniden oluşan ve değişen hasta sorunlarını yeniden gözden geçirir.

YAŞLI BAKIMINDA ACİL TRİYAJ

Değerlendirme

(34)

Hemşirelik Tanısı Beklenen sonuçlar ( Amaç-Hedef)

Hemşirelik Girişimleri Değerlendirme

Deri Bütünlüğünde Bozulma Riski

• yaşlılığa bağlı deride değişiklikler

• kronik hastalıklar

• ilaç kullanımı

• beslenme ve hareketsizlik ile ilişkili

Deri bütünlüğünün sağlanması ve

sürdürülmesi

• Deri bütü̈nlüğünde bozulma riskini artıran faktörleri belirle

• Deride travmaya neden olabilecek basınç ve sürtünme kaynaklarını belirle

• Pozisyon değiştirme ya da hareket sırasında basınç altında kalan deriyi gözlemle

• Deriyi günde iki kez baştan- ayağa kadar gözleyerek ve dokunarak değerlendir

• Endotrakeal tüp, nazogastrik sonda ve trakeostomi kanül tespit bölgelerini değerlendir

Deri bütünlüğü devam ediyor

(35)

Deri Bütünlüğünde Bozulma Riski (Devam)

• Deriyi solmayan kızarıklık, lokalize sıcaklık, ödem, yatağa temas eden bölgelerde sivilce, vezikül, yanık, döküntü, şişlik ve ezilmeler açısından değerlendir.

• Deri temizlenirken,iritan asidite özellikteki sabun, alkol ve sıcak su kullanmaktan kaçın, ılık su (32.2 -40.5 0C) ile temizle ve nemlendirici kullan.

• Gerektikçe,yaşlı bireyin yüzünü, aksillar ve genital bölgesini temizle .

• Deride renk değişikliği olan bölge üzerine yatırma.

• Islak bölgelerin (perine ve sakral) temiz ve kuru olmasını sağla.

(36)

Deri Bütünlüğünde Bozulma Riski (Devam)

• Yeterli ve dengeli beslenmesini sağla, gerekirse diyetisyenle işbirliği yap

• Kemik çıkıntılarını koruyucu materyallerle destekle

• Hidrasyonun yeterli olması için yeterli sıvı alımını sağla

• Katlanma, makaslanma ve basıncı azaltmak için yatak başını 30⁰C’den fazla yükseltme

• Kızarıklık olan alanların ve kemik çıkıntıların üzerinin ovalanmasına, masaj yapılmasını engelle

• En az iki saatte bir pozisyon değişikliği yap

• Pozisyon değişikliği sırasında yardımcı araçlar kullan

(37)

Düşme Riski

• 65 yaş ve üzeri olma,

• fiziksel hareketlilikte azalma/ bozulma,

• kas gücü kaybı,

• duyusal algıda değişim, hastalık varlığı

• idrar ve gaita inkontinası, ilaç kullanımı,

• oryantasyon bozukluğu,

• baş dönmesi,

• çevresel tehlikeler hakkında bilgi eksikliği ve

• yardımcı araçların (baston, yürüteç, tekerlekli sandalye, koltuk değneği vb.)

uygunsuz kullanımı ile ilişkili

Düşmeyi önlemek • Düşme riskini artıran bireysel ve çevresel faktörleri tanımla

• Düşme riskini değerlendir

• Düşme riskini belirten bir bileklik tak

• Yardımcı araçları ulaşabileceği yere koy

• Hastanenin “hasta nakil” protokolünü gözden geçir

• Hasta yatağını her zaman en düşük seviyede tut

• Acil çağrı sistemine en kısa sürede cevap ver

• Gerektiğinde yatak kenarlıklarını kullan

• Kaymaz tabanı olan ayakkabılar veya terlikler giymesini tavsiye et

• Yaşlı bireyi çevreye oryante et

• Odadaki eşyaları yeniden düzenlemekten kaçın

• Hasta odasının iyi aydınlatıldığından emin ol, gerekirse geceleri yatakbaşında gece lambası kullan

Düşme gelişmedi

(38)

Düşme Riski, (Devam) • Aile / yakınını yaşlıyla birlikte kalmasını sağla Gözlük ve işitme cihazı varsa, bunların

kullanıldığından emin ol

• Tutunma gibi güvenlik önlemlerini kullanarak nasıl hareket edileceğini öğret

• Düzenli egzersiz ve yürüyüş eğitimi programına katılmasına teşvik et

• Gerekirse mobilizasyonu sırasında yaşlıya eşlik et

• Düşme riski yüksek olan yaşlıyı, hemşire deskine yakın bir odaya yatır

• Gerekirse yürümek için yardımcı araç (baston, yürüteç vb.) kullanmasını sağla

• Gerekiyorsa,yaşlıyı transfer ve ambulasyon için yardımcı cihazlar sağla

Düşme gelişmedi

(39)

Düşme Riski, (Devam) • Düşmeye neden olan ilaçların yan etkilerini (hipoglisemi vb.) en aza indirmek için, durumu Hekime rapor et,

• Yaralanmayı en aza indirecek şekilde nasıl düşeceğini öğret

Düşme gelişmedi

(40)

Gaz değişiminde bozulma

• Fonksiyonel akciğer

dokusunda bozulmaya bağlı oksijenasyonda azalma ile ilişkili

Solunum normal olacak.

Arteriyal kan gazı değerleri,normal

sınırları içinde olacak.

• Yaşlının acile kabulü sırasında ve sonrasında düzenli olarak solunum hızı ve derinliğini, solunum seslerini, öksürük, balgam ve zihinsel durumunu izle ve kaydet.

• Yaşlının davranış veya mental durumundaki kaygı, kayıtsızlık, düşmanlık ve huzursuzluk gibi değişiklikleri değerlendir.

• Oksijen seviyesini (% 92'den yüksek) kontrol et veya arteriyel kan gazı bulgularını gözden (optimum PaO₂% 80 -% 95 veya daha yüksek) geçir.

Gaz değişimi normaldi.

(41)

Gaz değişiminde bozulma

(Devam) • Solunum ve öksürme egzersizlerine teşvik et .

• Spirometri kullanmaya teşvik et.

• Kontrendike değilse, sıvı alımına (günde 2.5 litreden fazla) teşvik et.

• Hipertermiyi önle, ağrıyı ve anksiyeteyi azalt.

• Nazal kanül veya oksijen maskesi gibi destek cihazlarını kullanmayı öğret.

Gaz değişimi normaldi.

(42)

Konstipasyon

• Diyetteki değişiklikler

• Fiziksel aktivitenin azalması,

• Psikososyal faktörler, hastalıklar ve ilaçlar ile ilişkili

Konstipasyon tanısı konulduktan sonraki 3 ila 4 gün içinde bağırsak hareketleri/

alışkanlığı normale dönecek

Barsak boşaltımında zorlanmayacak.

• Yaşlı bireyin normal bağırsak alışkanlığını değerlendir ve kaydet.

• Hidrasyon durumunu değerlendir.

• Konstipasyona neden olabilecek faktörleri belirle

• Yaşlıya,sıvı alımı ve kabızlık arasındaki ilişkiyi açıkla.

• Sıvı kısıtlaması yoksa alımını (günde 8-10 su bardağı ile su) arttır ve sıvının gün boyunca yudum yudum içilmesi için teşvik et.

• Bağırsak hareketlerini değerlendir ve kaydet.

Bağırsak alışkanlığı normale döndü.

Normal şekil ve kıvamda gaita yaptı.

(43)

Stres İnkontinansı

• Yaşa bağlı pelvik kaslarda dejeneratif değişiklikler,

• karın içi basınçta artış,

• üretral sfinkter yetersizliği,

• zayıf pelvik kaslar ile ilişkili

İdrarın mesaneden boşaltımının kontrolü sağlanacak.

Bağımsız olarak tuvalete gidebilecek.

Üriner boşaltım

sıklığının, iki saatten daha fazla bir

zamanda olması sağlanacak.

• Yeterli hijyen uygulamalarını, cilt bakımı gereksinimini ve deri bütünlüğündeki bozulmayı değerlendir.

• Ürojenital bölge hijyen uygulamalarını ve deri bakımını öğret.

• Mesanenin sfinkter ve yapısal desteklerini güçlendiren teknikleri öğret.

• Kafein, soda gibi mesane irritanlarını almasını sınırlandır.

• Sıvı alımını (en az 1.5 lt) azaltmaması konusunda bilgilendir.

• Yaşlı birey ve ailesinden idrar yolu enfeksiyonu belirti ve rapor etmesini iste.

Gün içinde iç

çamaşırı ıslanmadı.

İdrara çıkma sıklığı, iki saatte bir oldu.

(44)

Stres İnkontinansı (Devam) • Yaşlının tuvalete ulaşmaya engel olan nedenleri belirleyerek ortadan kaldır.

• İlaçların yan etkileri konusunda yaşlı ve ailesini bilgilendir.

• Mesane eğitimi / tuvalete gitme programlarını düzenle.

Gün içinde iç

çamaşırı ıslanmadı/

idrar inkontinansı olmadı

İdrara çıkma sıklığı, iki saatte bir oldu.

(45)

Yaralanma Riski

• yaşlılığa bağlı kardiyak veya böbrek fonksiyonunun azalması,

• hastalık nedeniyle beyin oksijenasyonunun ve fonksiyonel dokunun azalması,

• görme veya duyma azlığı nedeniye duyusal / algısal bozulma ile ilişkili

Mental aktivite,

tedavinin 3. günü içinde normale dönecek

Mentaldurum

nedeniyle yaralanma olmayacak

• Acile yatış sırasındaki bilinç düzeyini ve nörolojik durumunu izle

• Üç aşamalı bir görevi tamamlamasını (örn.

“sağ elinizi göğsünüze koyun, sol elinizle sallayın ve ardından kaşlarınızı kaldırın”) iste

• Deliryum / konfüzyon varlığını veya yokluğunu belirlemek için konfüzyon değerlendirme yöntemini kullan

• Akut konfüzyonun nedenini belirle

• Hayati bulgularını değerlendir

• Bir ölçekle ağrıyı izle, ağrı ölçeği ile değerlendirilmesi mümkün değilse, kaşları çatma, yüz buruşturma, kenetlenmiş yumruklar gibi sözel olmayan ipuçlarını değerlendir

• Hekim istemine göre ağrı tedavisini uygula ve davranışlarını izle

Yaralanma gelişmedi

(46)

Yaralanma Riski (Devam)

Yaralanma riski ortadan kaldırılacak

• Sekiz saatte bir aldığı ve çıkardığını takip et

• Laboratuvar bulgularını değerlendir

• Reçetesiz satılan ilaçlar dahil kullandığı tüm ilaçları gözden geçir

• Rutin olarak kullanılan eşyaları yaşlının kolayca ulaşabileceği bir yere koy

• Gözlük ve işitme cihazı kullanıyorsa, bunları takmasını sağla, başucuna yakın ve kolayca ulaşılabileceği bir yerde tut

• Yaşlı için önemli olan bir eşyasının getirilmesini sağla

• En az 30 dakikada bir ve odasından her geçişte hastayı kontrol et, mümkünse yaşlıyı hemşire deskine yakın bir odaya yerleştir, uyarıcı olmayan ve güvenli bir ortam sağla

(47)

Yaralanma Riski (Devam) (Devam) • Odasına büyük rakamlarla yazılı bir saat ve başucunda büyük bir takvim konulmasını sağla, sözlü olarak hastaya gerektiğinde tarihi ve günü hatırlat

• Müzik dinlemesine ve TV seyretmesine imkan sağla

• Yapılan girişimleri ve durumunu basit dil kullanarak açıkla

• Kalıcı veya ciddi bir bilişsel sorunu varsa, en az 30 dakikada bir kontrol et

• Tüplerini, serum setlerini vb. çıkarmaya çalışıyorsa, bunları görmeyecek şekilde gizle

• Hekim istemine göre ilaçları uygula

• Zorunlu ise yaşlının fiziksel kısıtlamasını dikkatli ve hastane politikasına uygun şekilde yap

(48)

Enfeksiyon Riski

• uzun süreli ilaç kullanımı (steroidler, analjezikler, anti-enflamatuar ajanlar vb.),

• yaşa bağlı immün ve aksesuar sistemlerde değişiklikler,

• yetersiz beslenme veya enflamatuvar yanıtta baskılanma ile ilişkili

• Enfeksiyon gelişmeyecek

• Enfeksiyon belirti ve bulgularını (vücut sıcaklığı, nabız hızı, solunum sesleri, raller, sekresyon, idrarın görünümü, deri sıcaklığı vb.) izle

• Enfeksiyona yatkınlığı arttıran faktörleri (ilerlemiş yaş, immün sistemin baskılanması, yetersiz beslenme vb.) değerlendir

• Laboratuvar bulgularını (CBC, granülosit sayısı, kan ve idrar kültürü, serum albümin ve protein değerleri vb.) izle

• Cildini yırtılma, sıyrılma, kızarıklık veya ülser açısından değerlendir

• İdarının rengini ve niteliğini değerlendir

• Mümkün olduğunca üriner kateter kullanımından sakın

• Enfeksiyona karşı, korunmak için bireysel hijyen uygulamalarının yapıldığını gözlemle

Enfeksiyon gelişmedi

(49)

Enfeksiyon Riski (Devam) • Enfeksiyon gelişmeyecek

• Yaşlı ve ailesine hastalık ve tedavinin neden enfeksiyon riskini arttırdığı konusunda eğitim ver

• Yaşlı ve ailesine enfeksiyondan korunmak için hijyen/izolasyonönlem-uygulamaları

konusunda eğitim ver

• İmmün sistem fonksiyonunu güçlendirmek için yapılması gerekenler (yeterli ve dengeli beslenme, yeterli hidrasyon, dinlenme, düzenli fiziksel aktivite vb.) hakkında bilgi ver

• Yaşlı ve ailesine özellikle ileri yaşta yapılan aşılamanın (influenza ve pnömoni) gerekçeleri, yararları ve yan etkileri konusunda açıklama yap

• İnfluenza salgını sırasında diğer insanlarla iletişiminin azaltılmasını öner

• Uygun el yıkama tekniklerini öğret

(50)

Enfeksiyon Riski (Devam) • Enfeksiyon gelişmeyecek

• Ziyaretçilere, hasta odasına girip çıkarken el yıkamalarını söyle

• Aynı hemşireyi enfeksiyonlu başka bir hastaya bakım vermesi için görevlendirmeyerek ve hastayı enfekte bir hasta ile aynı odaya almayarak çapraz kontaminasyonu önle

• Yaşlı için uygun olan izolasyon önlemlerini (solunum izolasyonu vb.) uygula

• Enfeksiyonu önlemeye yönelik “evrensel önlemleri / CDC ” sürdür

• Yaşlılık döneminde enfeksiyon belirti ve bulguları gizlenebileceği için tipik enfeksiyon belirti ve bulguları dışında, bilinç bulanıklığı vb. belirtileri izle

(51)

Fiziksel Mobilitede Bozulma,

• Yaşa bağlı kas iskelet sisteminde değişiklikler,

• kas iskelet sistemi hastalıkları,

• destekleyici araçları kullanmada güçlük

• hareket sırasında ağrı ile ilişkili

Yaşlı birey,optimal hareket düzeyine ulaşacak

• Yatakta ve ayaktaki mobilizasyon düzeyi ile günlük yaşam aktivitelerini gerçekleştirebilme düzeyi değerlendirilecek

• Aktivitelere karşı geliştirdiği duygusal, sosyal ve ruhsal tepkileri değerlendirilecek

• Aktivitesini arttırmaya yönelik motivasyonu ve isteği değerlendirilecek

• Yaşlı ile birlikte yorgunluk sebepleri belirlenecek

• Beslenme durumu değerlendirilecek

• Aktivite toleransı değerlendirilecek

• Ameliyat olmuşsa, ameliyat sonrası aktivite ve egzersiz programını anlama durumu değerlendirilecek

• Harekete ilişkin bilgisi ve yardımcı araç kullanıyorsa ilgili araçla hareket etme bilgisi değerlendirilecek

Optimal hareket düzeyine ulaştı

(52)

Fiziksel Mobilitede Bozulma, (Devam)

Yaşlı optimal hareket düzeyine ulaşacak

• Uygun pozisyon alması /hareket etmesi öğretilecek

• ROM egzersizleri hakkında bilgi verilecek

• Yardımcı araç kullanıyorsa/kullanacaksa bunun doğru kullanımı öğretilecek

• Yatakta trapez bar kullanma olanağı sağlanacak

• Güvenli bir şekilde hareket edene kadar ayağa kalkma veya transferi sırasında yaşlıya yardım edilecek

• İhtiyacı olan yardımı istemesi için cesaretlendirilecek

• Bağımsızlığını destekleyerek günlük yaşam aktivitelerini nasıl yapacağı öğretilecek

• Etkili ağrı yönetimi sağlanacak

• Aktiviteye karşı oluşan kardiyo-respiratuvar cevabı (taşikardi, dispne, terleme,

solukluk/solgunluk vb.) izlenecek

(53)

Fiziksel Mobilitede Bozulma, (Devam)

Yaşlı optimal hareket düzeyine ulaşacak

• Uyku düzeni izlenecek ve uyku süresi kayıt edilecek

• Sıklıkla kullandığı objeleri kolay ulaşabileceği yerde tutmak gibi enerjinin korunmasına

yönelik tedbirler öğretilecek

• Tedaviler ve günlük yaşam aktiviteleri için fazladan zaman tanınacak

• Tolere edebildiği kadar yavaş bir şekilde pozisyon değiştirmesine, oturmasına,

ayaklarını yataktan sarkıtmasına, kalkmasına ve hareket etmesine yardım edilecek

• Günlük yaşam aktivitelerini gerçekleştirmesine yardımcı olunacak

• Aktiviteleri bir seferde değil, kısmen gerçekleştirmesi sağlanacak

(54)

Bireysel Kimlik Tanımında Bozulma

• Komorbid /sistemik hastalıklarla yaşama,

• Sorunlarla baş etme,

• Bakım yönetimi yeteneğinde azalmaya neden olan fiziksel ve bilişsel fonksiyonda bozulma ile ilişkili

Fonksiyonel

yetenekte artma ve Umutluluk duygusu, Konularında iyileşme görülecek veya sözlü olarak dile getirecek

• Kapsamlı fiziksel değerlendirme yapılacak

• Kronik hastalık durumu değerlendirilecek

• Laboratuvar bulguları değerlendirilecek

• Korku, öfke, umutsuzluk, hayal kırıklığı, hastaneye yatış ve sağlıkla ilgili endişeleri hissetmesine izin verilecek

• Yaşa bağlı değişiklikler, hastalık, ilaç kullanımı vb. diğerleri açıklanacak

• Gerektiğinde konuşma terapisti, diyetisyen, fiziksel ve iş terapisti, sosyal hizmetler ile işbirliği halinde çalışılacak

Fonksiyonel

yetenekte artış olmadı

Umutsuzluk devam ediyor

(55)

Etkisiz Doku Perfüzyonu Riski

• Yaşa bağlı fizyolojik değişiklikler,

• kronik hastalıklar,

• çoklu ilaç kullanımı ile ilişkili

Etkilidoku perfüzyonu sağlanacak

• Kardiyak debinin azalmasına ilişkin belirti ve bulgular izlenecek

• Cildin rengi ve ısısı (cilt soluk ve benek benekse, nabız yoksa arterial obstruksiyon olabilir) değerlendirilecek

• Ekstremite ağrı yönünden değerlendirilecek

• Kapiller geri dolum değerlendirilecek

• Ayak ve bacakta ülser ve gangren olup olmadığı kontrol edilecek

• EKG değişiklikleri izlenecek

• Hemoglobin, hematokrit ve trombosit sayımları izlenecek

• Bilinç durumu takip edilecek

• Doku hipoksisi (miks venöz oksijen saturasyonu) belirti ve bulguları izlenecek ve değerlendirilecek

• Hekim istemine göre oksijen desteği sağlanacak

Etkili ve yeterli doku perfüzyonu devam ediyor

(56)

Etkisiz Doku Perfüzyonu Riski (Devam)

Etkili doku

perfüzyonu sağlanacak

• Hekim istemine göre ilaç ve sıvı tedavisi ile yeterli organ perfüzyonu sağlanacak

• Aldığı çıkardığı sıvı takibi yapılacak

• Doku perfüzyonunda bozulma, anemiden kaynaklanıyorsa hekim istemine göre kan transfüzyonu yapılacak

• Bilateral dorsalis pedis, posterior tibialis ve popliteal nabızları alınacak

• Gerekirse monitorize ederek izlenecek

• Ağrı kontrolünü sağlamaya yönelik farmakolojik ve farmakolojik olmayan girişimler uygulanacak

• Deri bütünlüğünü sağlamaya yönelik hemşirelik girişimleri uygulanacak,

• Yeterli hidrasyon sağlanacak

• Yeterli doku perfüzyonuna yönelik uygun pozisyon verilecek

Etkili ve yeterli doku perfüzyonu devam ediyor

(57)

Hipotermi

• yaşa bağlı

termoregülasyonda ve çevresel faktörlere

maruziyette değişiklikler ile ilişkili

Vücut sıcaklığı ve zihinsel durumu normal sınırlarda olacak

• Vücut sıcaklığını oral ya da timpanik termometre ile takip et.

• Yaşlılığa bağlı periferal dolaşımında ve aksiller alandaki subkutanöz yağda azalma, yanlış vücut sıcaklığı değerine neden olabileceğinden aksiller termometreyi kullanma.

• Mental durumunu değerlendir ve kaydet.

• Sakinleştirici, kas gevşetici ve hipnotik (anestezikler dahil) ilaçlar, titremiyi azaltabileceği için bunların kullanımına dikkat et.

• Tanıya yönelik girişimler sırasında yaşlının açıkta kalan yerlerinin olmadığından emin ol ve tanı için ilgili birime gönderilirken yaşlının üzerini battaniye ile ört.

Hipotermi gelişmedi

(58)

Hipotermi (Devam) Vücut sıcaklığı normal sınırlarda olacak

• Hafif hipotermik ise yavaş yavaş ısıt.

• Yaşlının sıcaklığı 35 °C'nin altına düşerse ılık oral veya IV sıvı vererek ısınmasını sağla.

• Vücut sıcaklığının hızlı artışına yönelik bulgulara dikkat et.

• Hipotermide yapılan girişimlere rağmen vücut sıcaklığında artış olmazsa olası sepsis, hipoglisemi, hipotiroidi vb. açısından hekim ile işbirliği yap.

• İlaçları hekim istemine göre uygula, ilaçların etki, yan ve zıt etkilerini değerlendir.

Hipotermi gelişmedi

(59)

Uyku Örüntüsünde Bozulma

• kronik hastalıklar,

• noktüri,

• kaygı,

• rahatsızlık, ağrı vb.

sorunlar, bilinmeyen çevre ve hastane rutinleri ile ilişkili

• Yeterli uyuduğunu ve dinlendiğini ifade edecek.

• Mental durumu sağlıklı olacak.

• Uykuya ilişkin bireysel, çevresel ve tedavi ile ilgili faktörleri değerlendir.

• Gece uyku rutinini değerlendir, izle ve kayıt et.

• Aktivite düzeyini izle.

• Gerektiğinde, yaşlının gün içinde uyumasını sınırlandırmak için uyanıklığı sağlayan aktiviteleri sağla/ destek ver.

• Masaj, pozisyon verme ve dokunma gibi rahatlatıcı uygulamalar ile uykuya geçişi sağla.

• Normal gece gündüz siklusunu sürdürmek için çevresel uyaranları düzenle.

• Vital bulgularını ölç, ilaçlarını uygula ve tuvalet gibi aktiviteleri düzenle.

• Sakin ve sessiz bir ortam sağla ve uyku saatlerindeki kesintileri azalt.

• Ağrısı varsa, Hekim istemine göre analjezikleri uygula.

Yeterli uyuduğunu ve dinlendiğini ifade etti.

(60)

(Devam) Dinlendiğini ifade edecek.

Mental durumu sağlıklı olacak.

• Yaşlı bireyin özelliklerini dikkate alarak uyku hijyeni kuralları ve ilaçlarla ilgili eğitim ver.

• Günün aynı saatlerinde düzenli olarak uyanması ve yatması.

• Gün içinde uyuma saatlerinin azaltılması.

• Yatma saatlerinden önce günlük düzenli olarak egzersiz yapması.

• Yatağını yalnızca yatmak için kullanılması.

• Stresli dönemlerde yatakta uzun süre kalınmaması.

• Yatmadan önce ağır yemeklerden uzak durulması.

• Akşam saat altıdan sonra kafeinli kahve, kola ve çay gibi uyarıcı içecek almaması.

• Yatmadan önce dişlerin temizlenmesi ve diğer rutin temizlik işlerinin tamamlanması.

• Yatılan odanın çevresi temiz, sessiz ve yeterli karanlığa sahip olması.

• Yatak kıyafetlerinin geniş ve ferah olması.

(61)

(Devam) Dinlendiğini ifade edecek.

Mental durumu sağlıklı olacak.

• İlk 30 dakika içinde uyuyamıyorsa yatağı terk etmesi, müzik dinleme ve kitap okuma gibi yorucu olmayan aktivitelerde bulunması ve parlak ışığa maruz kalmaması.

• Gün içerisinde yeterli ışığa maruz kalmasına dikkat etmesi.

• Varsa aşırı kilosu, bunu vermesi.

• Gündüz 50 dakikadan fazla uyumaması.

• Hekim tarafından reçete edilmeyen ilaçlardan kaçınması.

• Uyku yoksunluğu nedeniyle yaşlıda meydana gelen anksiyete, algılama bozukluğu,

reaksiyonlarda yavaşlama ve irritabilite vb semptomları değerlendir.

(62)

Aspirasyon Riski

• etkisiz özofageal sfinkter,

• yutma, öksürük ve geğirme reflesinde bozulma ile

ilişkili

• Boğulma olmadan yiyecek ve içecek

• Hava yolu açık olacak

• akciğerler,

yemekten önce ve sonra

oskültasyonda temiz olacak

 Baş parmağınızı ve işaret parmağınızı laringeal çıkıntının her iki tarafına koyup yaşlıya yutmasını söyleyerek yutma refleksini değerlendir

 Bir abeslang ile damak kemerini nazikçe bir tarafa ve daha sonra diğer tarafa dokunarak geğirme refleksini değerlendir ve bu bulguları kaydet

 Yiyecek tüketimini (miktarı ve yoğunluğu), yemeği ağızının içerisinde nereye koyduğunu, yutmadan önce nasıl çiğnediğini ve yutmadan önceki geçen süresiyi kaydet

 Yutma sırasında yaşlıyı izle

Havayolu açık

(63)

Aspirasyon Riski ( Devam )

( Devam ) • Baş parmağınızı ve işaret parmağınızı laringeal çıkıntının her iki tarafına koyup yaşlıya yutmasını söyleyerek yutma refleksini değerlendir

• Bir abeslank ile damak kemerini nazikçe bir tarafa ve daha sonra diğer tarafa dokunarak geğirme refleksini değerlendir ve bu bulguları kaydet

• Yiyecek tüketimini (miktarı ve yoğunluğu), yemeği ağızının içerisinde nereye koyduğunu, yutmadan önce nasıl çiğnediğini ve yutmadan önceki geçen süresiyi kaydet

• Yutma sırasında yaşlıyı izle

• Yutmadan önce, sırasında veya sonrasında yaşlıyı, boğulma veya öksürme açısından izle

• Anormal solunum sesleri (raller, ronkus, wheezing vb.), dispne, siyanoz, hipertermi ve bilinç düzeyinin kötüleşmesi açısından değerlendir

Havayolu açık

Pulmoner aspirasyon gelişmedi

(64)

(Devam) (Devam)

• Ağız kenarlarında yiyecek tutup tutmadığına dikkat et

• Ağız içi sekresyonun yoğunluğunu değerlendir

• Yutma refkesi bozuk ise, yutma sırasında başı 45° kaldır, hemiplejisi olan yaşlıda kafayı etkilenmeyen tarafa doğru kaldır

• Yemeklerden önce dinlenmesini sağla

• Diş protezinin uygun şekilde

yerleştirildiğinden emin ol

• Demanslı yaşlıya, her lokmasını çiğnemesini ve yutmasını söyle

• Yeme ve içmesini bitirmesi için yeterli zaman ver

• Yemek yeme veya sıvı alma sırasında birinin yaşlıyla kalmasına izin ver

• Uyanıkken her 2 saatte bir ve gece boyunca her 4 saatte bir solunum ve öksürük egzersizlerini yapması için teşvik et

• Sakşın aletini hazır bulundur

Havayolu açık

(65)

(Devam) (Devam) • Aspirasyon gelişti ise aşağıdaki önlemeleri yap

• Hava yolu tıkanıklığı belirti ve bulgularının değerlendirilmesi

• Aspirasyon şüphesi varsa her 1-2 saatte bir solunum örüntüsü ve hızındaki değişikliklerin değerlendirilmesi

• Kısmi hava yolu tıkanıklığı olan yaşlının, öksürmesi için cesaretlendirilmesi

• Kısmi hava yolu tıkanıklığı olan bilinçsiz veya yanıt vermeyen yaşlının,aspire edilmesi

• Akciğer filminin çekilmesi

• Teşhis konulana kadar ağızdan hiçbir şey verilmemesi

• Aspirasyon pnömonisi gelişme riski nedeni ile, Hekim tarafından önerilen antibiyotik tedavisine başlanması

Havayolu açık

(66)

Sıvı Volüm Eksikliği Riski

• hastalık nedeniyle sıvı almada yetersizlik,

• tedavi nedeniyle ya da teşhis işlemleri sırasında diüretik veya ozmotik ilaçların kullanımı ile ilişkili

Aldığı ve çıkardığı sıvı miktarı dengede olacak

Hayati bulguları normal sınırlarda olacak

Mukoz membran normal nemlilikte olacak

• İdrar, diyare, kusma veya diğer drenajlar dahil olmak üzere herhangi bir çıkardığı sıvı çıkışının miktarını, rengini ve sıklığını değerlendir ve kaydet

• Cilt turgorunu değerlendir ve kaydet

• Sıvı alımını izle, kontrendikasyon yoksa günde 2-3 litre sıvı alımına teşvik et; gündüz, akşam ve gece vardiyaları için sıvı alım hedeflerini belirt

• Oryantasyon, komutlara uyma yeteneği ve davranış dahil olmak üzere bilinç düzeyini değerlendir

• Aynı ölçü ve giysileri kullanarak yaşlıyı günün aynı saatinde (genellikle kahvaltıdan önce) tart

• Kendi kendine sıvı alma ve içme yeteneğini değerlendir, sıvıları kolayca erişilebilecek bir yere koy, dökülme endişesini azaltmak için kapaklı bardakları kullan

Aldığı ve çıkardığı sıvı miktarı dengeli Hayati bulguları normal sınırlarda Mukoz membran normal nemlilikte

(67)

Sıvı Volüm Eksikliği Riski

(Devam) (Devam) • Dehidratasyon ya da hipervolemi belirti ve bulgularını izle

• Sıvı volum dengesizliği riskini artıran faktörleri belirle

• Vital bulgularını takip et

• Laboratuvar bulgularını izle

• Aldığı ve çıkardığı sıvı miktarını doğru kaydet

• Günlük kilo takibini yap

• Sık aralıklarla ağız bakımını yap

• Yaşlı uyanıkken en az her iki (2) saatte ve gece her dört (4) saatte bir tuvalete, pisuvar veya sürgüye kolaylıkla erişmesini sağla

• Çağrı sistemine hemen cevap ver

Aldığı ve çıkardığı sıvı miktarı dengeli Hayati bulguları normal sınırlarda Mukoz membran normal nemlilikte

(68)

Sonuç olarak;

• Bir sağlık bakım sisteminde, değişim ve gelişimi sürdürmede, önemli sorumluluklar üstlenen triyaj hemşiresi, acil durum deneyimleyen hasta ve ailesi ile ilk iletişime geçen, daha da önemlisi hastanın

durumuna ilişkin alınacak kararlarda ve bağlı olarak sonuç üzerinde etkili olabilecek bir kişidir. Bu nedenle farklı değişkenlere karşın, triyaj işlevinin, profesyonel özelliklere sahip, üstün becerili ve deneyimli

hemşireler tarafından yapılması, acil birimlerde verilen bakımın niteliğini olumlu yönde etkileyecek, etkin, güvenli ve ekonomik

bakımın gerçekleşmesine ve hastanın yaşam süresinin yükselmesine

katkı sağlayacaktır.

(69)

Sonuç olarak;

Bakıma muhtaç yaşlının sorunlarını, eksikliklerini ve dolayısı ile

gereksinimlerini belirlemek ve kişiye uygun temel bakım hizmetlerini sunmak için yaşlı bakım modelleri gereklidir. Bu nedenle hemşirelerin konu hakkında güncel ve pratik bilgilere sahip olmaları, yaşlı bireyin

gereksinimlerini belirleyerek en uygun modeli seçmeleri ve uygulamalar önemlidir. Yaşlı sağlığının geliştirilmesi, risk etmenlerinin ortadan

kaldırılması ile hastalıkve yetersizliğin önlenmesi, hastalıkların erken

tanısı, iyileştirilmesi ve yaşlının sosyal açıdan desteklenmesi bakımından

yaşlı bakım modelleri gereklidir.

(70)

Sonuç olarak;

Hemşirelerin yaşlı bireylerin yaşamlarının en iyi kalitede devam ettirilmesini sağlamak amacıyla bakım hizmeti sunma ve uzun süreli bakım için yeni bir vizyon tasarlamaları gerekmektedir. Yaşlı bakım modellerinin kullanımı ile

hemşirelik bakımının standart bir biçimde sunulmasına olanak sağlanarak bu vizyon gerçekleştirilebilir. Diğer yandan modellerin öneminin vurgulanmasına yönelik hemşirelerin modeller konusunda farkındalığının arttırılması ve

hemşirelik eğitim müfredatlarına yaşlı bakım modellerinin eklenmesi

önemlidir. Ayrıca lisansüstü çalışmalarda yaşlı bakım modelleri temel alınarak çalışmaların planlanması ve yürütülmesinin, yaşlı sağlığı açısından önemli

olduğu düşünülmektedir. Geriatri alanında uzmanlaşmış hemşirelere

gereksinim duyulmakla birlikte, yaşlı bakım modellerine dayalı politikalar

geliştirilmesi gerekmektedir.

(71)

Sonuç olarak;

• birey merkezli bakım yaklaşımı atlanmamalıdır.

• Acil bakım ortamları çoklu hastalığı, bilişsel bozukluğu olan ve/veya güçsüz yaşlı insanların ihtiyaçlarına yanıt vermeye fiziksel olarak uygun hale

getirilmelidir.

• Acil bakımın hızının, hasta ile yaşam arasındaki ilişkinin ciddiyetinin yaşlı bakımının yavaş tempolu, birey merkezli ve uygun uyarana dayanan özünü olumsuz bir şekilde etkilemesi engellenmelidir.

• Uygun ve etkili iletişim kurulmalıdır.

• Yaşlı dostu politikalar ve prosedürler ile yaşlı hastaların farklı

gereksinimlerine yönelik ilkeler ve uygulamalar kurumlarda geliştirilmelidir

(72)