GÖKYÜZÜ MALTEPE ANAOKULU GÖKYÜZÜ ADATEPE ANAOKULU
PDR BÖLÜMÜ BÜLTENİ
ÇOCUKLARA KURAL VE SI NI R KOYMA
KASI M 2017
Bakım veren kşlern brkuralı, beklenty öğreteblmek amacıyla
kullandıklarıyönteme sınırkoyma denr. Sınırkoymak bakım veren kş le çocuk arasındak güvenl lşkye zararvermeden
çocuğun davranışlarınısınırlar.Sınırlarçocukların haklarınıkısıtlamak,onlara baskıuygulamak
haklarınıkısıtlamak,onlara baskıuygulamak
değldr.Sınırlar,onaylanan davranışlarıtanımlayan,
çocuğa hatalıdavranışlarınıdüzeltme fırsatıveren eğtc ve öğretc br etkye sahptr.
Pek sınırlarne şe yarar?Öncelkle kendmz brdörtyolkavşağında düşünelm.Karşıdan karşıya geçmek styoruz ama heryerden arabalar gelyor.Trafk lambalarıda yok yan kurallaryok.Ne hssederz?
Güvensz,korkmuş?Yan bzlerble güvende hssetmek çn sınırlara bu kadar htyaç duyarken çocukların buna htyaç duymaması
mkansızdır.Pek yen brapartmana ya da mahalleye taşındığımızıdüşünelm.
taşındığımızıdüşünelm.Yan yen brortama gryoruz.
Yen komşularınız le tanışmak çn onlarıevnze davet ederya da onlara gdersnz.Hersefernde sze
tuhaftuhafbaktıklarınıdüşünün.Kafanız karışırne
yaptım k ben dye düşünürsünüz.Aslında hep yaptığınız şeyler yapıyorsunuz ama tasvp edlmyorsunuz.Nasıltavır almanız gerektğn,szden ne beklendğn blemezsnz.
İş
İşte sınırların etkl brşeklde belrlenmedğ evde büyüyen çocuklarda tıpkıbuna benzerşeyleryaşarlar.Dış dünyaya açıldıklarında uyum problem yaşarlar.Bu sebeple sınırlar çocuğun sosyalbecerlern ve uyumunu arttırır.
Sınırlarçocuğun sorumluluk duygusunu gelştrr.Çocuklarsınır konulduğunda anne babanın sunduğu alternatflerden brn seçerve o seçtğ seçeneğn sonucunu kabuleder.
ÇOCUKLARA KURAL
VE SI NI R KOYMA 1
EBEVEYN TUTUMLARI
Bu deneym de çocuğun sorumluluk
duygusunu gelştrr.Sınırlarale lşklern gelştrr.Sınırlarıolan bralede herkes kend sorumluluklarını,görevlern blr.Bu sebeple daha az tartışmalaryaşanır.Otomatk olarak daha mutlu,huzurlu brale ortamıyaşanır.
Ebeveyn tutumlarına göre sınırlarşekllenr. 3 çeştebeveyn tutumu vardır;
- zn verc tutum, -otortertutum ve -demokratk tutum.
İzn verc tutumda sınırsız brözgürlük alanıvardır.Yan burada ne sınırdan ne kuraldan bahsedl
sınırdan ne kuraldan bahsedlr.İkna yoluyla problem çözmeye çalışılır. Problemlern sonucunda brkazanan ve brkaybeden vardır.
Kazanan taraftabîk çocuk olur.Yan çocuğun stedğ olur. Muhtemelen ağlaya ağlaya kazanır.Güç ve kontrol
çocuklardadır.Yan anne ve baba bütün pler çocuğa vermşlerdr.Çocuklargenelde kurallarıve otortey zorlayıp reddederler,söylenenler duymazdan gelrler. O
Otorter tutum da tahmn edleceğ gb zn verc tutumun tam tersdr.Burada özgürlüksüz sınırlarvardıryan çocuğa hçbralan tanınmaz.Sürekl dur,yapma dyen,bağıran çağıran branne baba düşünün.Burada sorunlarsürekl güç le çözülür.
Bazen fzkselbazen duygusal stsmarolablr.Burada da brkazanan ve brkaybeden vardırama burada ebeveyn kazanırya da kazandığınısanır.Ve tabîk problem çözme sürec ebeveynn kontrolü altındadıryan ebeveyn ne derse o olu
ne derse o olur.Bu şeklde tahmn edlebleceğ gb ger çeklmş, korkmuş,bastırılmış çocuklaryetştrlr.
ÇOCUKLARA KURAL
VE SI NI R KOYMA 2
Her k tutumun da sağlıklıolduğu
söylenemez.Sertlk ve saygıarasında br
denge olmasıgerekr.Otortertutum fazlaca sertancak çocuğa karşısaygılıdeğldr.
İzn verc tutum se fazlaca saygılıancak çocuğa karşı hç sertdeğldr.Her k tutumda kazanan-kaybeden yön
yöntemne göre sorun çözerve öğrenme konusunda yanlış nançlarbarındırır.
Pek alternatf nedr? Tabîk de demokratk tutum.
Demokratk tutum da brözgürlük alanıvardırancak bu sınırlarçerçevesndedr. Yan plertamamen çocuğun elne verlmez.Burada sorunlargüç yoluyla değl,
şbrlğ ve sorumluluk le çözülür.Yan her k tarafda kazanır.Çocuklara güç ve kontrolverlrancak bu sorumluluğunu taşıyableceğ kadardır. İşbrlğ
İşbrlğ ve karşılıklısaygıvardır.
Çocuklarsorun çözme sürecne aktfolarak katılırlar.Yanlış davranışıdurdurur,sorumluluk öğretr,onaylanan
davranışlarla lgl kurallarınetbrşeklde letmemz sağlar.Duygular ncnmeden, lşklerhasargörmeden ya da güç savaşlarına grmeden amacımıza ulaşma fırsatı verr.Brörnek le açıklamak gerekrse; k çocuğun br o
oyuncak yüzünden bağırıp,çağırdıklarını, tşp kakıştıklarını düşünün.Yan tartışma yavaş yavaş kavgaya dönmek üzeredr.
Ve anne olayıgörür;önce otortertutuma sahp anne le başlayalım.
Tabîk yüksek brses tonuyla muhtemelen ne yapıyorsunuz sz dye
bağırmaya başlar.Çocuklartartışmaya devam eder.Önce ben görmüştüm gb trazlaretmeye devam ederler.Anne muhtemelen tekrarbağırarak o
oyuncağıellernden alırve her ksn odasına yollar.Belk brde şaplak atar. Pek sorun çözüldü mü?Tabîk hayır.Oyuncak annede kaldı,
çocuklarmutsuz.Görüldüğü gb sürec anne yönett ve kontrolett.Ama sorun çözülmed.
ÇOCUKLARA KURAL
VE SI NI R KOYMA 3
ÇOCUKLARA KURAL
VE SI NI R KOYMA 4
Pek zn verc tutuma sahp anne nasıl davranır?
Odaya grertabîk yumuşak br
ses tonuyla çocuklartartışmanızı stemyorum gb brcümle söylerve odadan çıkar.Tabîk kavga devam eder.Anne çer grertekraruyarır. Ama gene şe yaramaz.Üçünce
Ama gene şe yaramaz.Üçünce kez grdğnde kna
etme yollarınıdener;brbrnzle y geçnsenz olmaz mı, ben çok üzüyorsunuz,lütfen barışın gb.Ama kavga
devam eder,çocuklarsöylenmelere devam eder.Sonra anne oyuncağıellernden alırve kmse oynamayacak derama çocuklar traz eder.Anne de kavga
etmeyeceğnze söz veryormusunuz dyp oyuncağıbrnn elne verr muhtemelen ağlayanın.Oyuncak çocuğun elne geçtğ anda kavga tekrar başla
başlar.Anne pes etmş brşeklde ne halnz varsa görün dergb odayı terk eder.Görüldüğü gb burada da sorun çözülmez.Anne hep kna etmeye çalışırama br şe yaramaz.
Pek demokratk tutum sergleyen anne nasıldavranır? Önce odaya grerek çok netbrşeklde çocukların
susmalarınıve saknleşmelern ster.Daha sonra çocuklara söz hakkıverr.Ve ne gb brçözüm üretebleceğn çocuklara sora
sorar.Daha sonra çocuklara seçenek sunar.Örneğn herkes 5 dakka sırayla oynayacak ya da oyuncağıelnzden
alacağım hangsn stersnz sz seçn.Çocuklarmuhtemelen paylaşmayıseçerve kmn oyuncak le lk oynayacağıkura
yoluyla seçlr.Görüldüğü gb sorun şbrlğ çersnde ve her k tarafında kazandığıbçmde çözüldü.Anne yanlış davranışı
durdurabld ve çocuklara stedğ ders öğrett.
KURALLAR ÇOCUKLARA NASI L ÖĞRETİ LMELİ Dİ R?
Çocuklarsomutyollarla öğrenr.Yan örneğn somutolarak görerek,duyarak öğrenrler.Bu
öğrendkler şeylerüzernden de dünyanın şleyşne yönelk nançlarıoluşur.O halde çocuklara kurallar
öğretlrken k temelyolvardır;sözler ve davranışlar.Sözlermz net,
davranışlarımız etkn olmalıdır.Aynızamanda sözlermz ve davranışlarımız tutarlıolmalıdırk
tutarlıolmalıdırk çocuk öğretlen kuralıkabuletsn,tereddüte düşmesn.
Br örnek;sürekl çocuğunuza yatma saatnn dokuz buçuk olduğunu
söyledğnz halde çocuğunuz düzenl olarak saatonda yatıyor.Çocuk szce dokuz buçukta yatma kuralınıöğrenmş olurmu?Tabîk olmaz.Çocuk yatma saatn on olarak öğrenyor.Çocuğunuza dokuz buçuk da yatmasını
söylesenz muhtemelen sz dnlemez.Ama yatma saatnn dokuz buçuk olduğunu söylesenz ve dokuz buçukta yatmasınısağlasanız çocuk
yatma saatn öğren yatma saatn öğrenr.
Ya da bunu çkolata örneğyle açıklayalım sz her defasında çocuğunuza yemekten önce çkolata
yememesn söylersenz ve herdefasında çocuğunuzun yemekten önce yedğ çkolataya göz yumarsanız çocuk bu kuralıöğrenemez.Yan sözlernz ve davranışlarınız brbrn
tutarsa çocuklarsz cddye alırve kuralınızıanlar.Yan teordek kural le pratk
kural le pratktek kuralbrbrn tutmalıdır.
Çocuklar sınırlarıtest etmek sterler.Bu yüzden de çocuklar
kurallarımızı,beklentlermz,belrlemek çn sınırlarızorlar.Yan örneğn onlara durdedğmzde genelde durmazlarve bldklern yaparve sonunda ne olacağınımerak ederler.Yan ler gdersem ne olur,kontrolkmde gb soruların cevapları,kabuledleblrolanıbelrlerve kurallara
uymanın steğe bağlımıyoksa zorunlu mu olduğunu anlamaya yardımcıolu
yardımcıolur.
ÇOCUKLARA KURAL
VE SI NI R KOYMA 5
Yan çocuğa yapmamasıgereken br
davranışıyapma dedğmzde onlar;senn ne kadargücün var,ne kadarotorten var,
gerçekten durmamı stedğn nereden bleym, dedğn yapmazsam ne olurgb sorularıtabîk dle dökmezlerama bunlarıdüşünürlerve bunları d
davranışlarına yansıtırlar.Pek çocukların mzaçları
araştırma tarzlarınınasıletkler?Herçocuk kurallarımızı,
beklentlermz belrlemek çn sınırlarızorlar.Ancak herçocuğun yöntem farklıdır.Burada k türçocuktan bahsedelm.Uysalve rades güçlü çocuklar. Uysalçocuklar;Karşısındakn memnun etmek ster,kurallara uymak çn
kna edc,açık ve netmesajlaralmalarına gerek yoktur, htyaç duydukları blgy sözlermzden alırlar,sınırlarızorlamazlarve stenen sonuca
ulaşmak çn fazla blgye htyaç duymazla ulaşmak çn fazla blgye htyaç duymazlar.
İrades güçlü çocuklar;Sınırların kesn olduğunu anlayana kadar zorlamaya devam ederler,kurallara uymak çn çok fazla blgye
htyaç vardır,yeterl blgy topladıklarında stenen sonuca ulaşırlarama bu uzun zaman alır.
Karşılaştırma yapılacak olursa;çocuklargenelde
televzyonun sesn sonuna kadaraçmayıseverler.Uysal br
brçocuğa,babasının televzyonun sesn kısarmısın
demes ses kısması çn yeterl olur.Çünkü uysalmzaçlıbr
çocuk çn sözler htyaç duyulan blg olarak kabuleder.İrades kuvvetl çocuğa sözlerasla yeterl olmaz.Babasıona televzyonun sesn kısarmısın dedğnde çocuk duymazdan gelrya da tamam
deyp ses kısmaz.Aslında rades kuvvetl çocuklarşunu demek styor; kısarım ama mecburkalırsam ama kendm şu anda mecbur
hssetmyorum.Burada babanın rades güçlü
hssetmyorum.Burada babanın rades güçlü çocuğa şunu demes
gerekrd;sesn kıs yoksa kapatmak zorunda kalacağım.Evetartık seçm çn gerekl blg var.Seçm onun.Ama sınırlarızorlamaya devam ederve
televzyon kapanır.Yaklaşık on on beş denemeden sonra sınırların kesn olduğu öğrenlrve şbrlğne başlanır.
Yan sabırlıve net olmak çok önemldr.
ÇOCUKLARA KURAL
VE SI NI R KOYMA 6
İ Kİ TEMEL SI NI R Bİ Çİ Mİ
KESİ N VE ETKİ Lİ SI NI RLAR BELİ RLEMENİ N YOLLARI
Yumuşak sınırlarve kesn sınırlar.Herbr
stenlen mesajıverrken,kurallarımızıöğretrken kurduğumuz letşmn etknlğnde farklılık gösterr. Yumuşak sınırlar;Belrsz,anlaşılmazdır,sözler
davranışlar le desteklenmez,onaylanablrdavranış çn blg vermez,çocuklar;drenç gösterr,sınırlarızorlar, kural
kuralve beklentlerde belrszlk vardır,Ebeveynn sözler dkkate alınmaz, çocuk çn;hayırlar;‘evet’,‘belk’,‘olablr’demektr.Yan çok etkl bryöntem değldr.
Kesn sınırlar se;Net,anlaşılır,somut,sözlerdavranışlar le desteklenr,
onaylanablrdavranış çn blg verr,çocuklar; şbrlğ yapar,sınırlarıdaha az zorlar,kuralve beklentlernetbrşeklde anlaşılır,ebeveynn sözler cddye alınır,çocuk çn hayırlar‘hayır’dır.
Mesajıdavranış üzernde yoğunlaştırılmalıdır.
Amaç onaylanmayan,yanlış davranışıreddetmektr,o
davranışta bulunan çocuğu değl.Bu sebeple verlecek mesaj davranışıdüzeltmeye yönelk olmalıdır.Örneğn çocuğun kardeşn rahatsız etmesn stemyorsanız;Ayşe kardeşn rahatsız etme olmalıdır,kardeşn çok üzüyorsun,sen rahat durmaz mısın,ne bçm
durmaz mısın,ne bçm çocuksun şeklnde asla değl. Açık anlaşılırve net olunmalıdır.
Yan çocuktan ne yapmasınıve ne yapmamasıgerektğn açık açık söylenmeldr.Örneğn odanıtoparla yerne oyuncaklarınıoyuncak sepetne,kıyafetlern gardrobuna yerleştrgb...
ÇOCUKLARA KURAL
VE SI NI R KOYMA 7
Normalses tonunuzla konuşulmalıdır. Ses tonu çok önemldr.Çocuğu kna etmek
çn bağırmaya gerek yoktur.Kararlıve normalbrses tonuyla konuşma yeterldr. Gerekl durumlarda sonuçlarbelrlenmeldr.
Bu ceza olarak algılanmamalıdır.Çocuk sadece yaptığı d
davranışın sorumluluğuna katlanmalıdır. Sözlerdavranışlar le desteklenmeldr.
En açık sözelmesajlarble davranışla desteklenmedğ sürece etksz kalır. Arkadaşına vurduğu çn oğluna vurarak oğlunu uyaran brbaba düşünün.Bu uyarıyıçocuk ne kadarcddye alır.Tabîk hç umursamaz.Bu sebeple sözlern davranışlar le desteklenmes gerekr.
