Önem Testleri
Önem Testleri
Önem Testleri Önem Testleri
Örnekleme yoluyla sağlanan bilgiden hareketle;
Kliniklerde hasta hayvanlara uygulanan yeni bir tedavi yönteminin eskisine kıyasla bir farklılık gösterip göstermediği;
Aşı üretiminde kullanılan kimyasal metotta yapılan bir değişikliğin ürünün kalitesini arttırıp arttırmadığı, Yeni geliştirilen bir ilacın hastalığın tedavisinde etkili olup, olmadığı ve benzeri tip konularda karar
verilmesi istenebilir.
Hayvanlara uygulanılan tedavi yöntemleri
Yeni kimyasal yöntem
Yeni tip ilacın eskisine nazaran farklılık göstermesi
olağan olabilir.
Asıl önemli olan ortaya çıkabilecek farkların, istatistiksel açıdan anlamlı olup, olmadığını araştırılmasının gerekliliğidir. Diğer bir deyişle, bu farkların gerçekten mi yoksa rastgele seçimin sonucu olan örnekleme hatalarından mı meydana geldiğinin incelenerek istatistiksel kararın verilmesi gerekmektedir.
Hipotez
nedir?
Hipotez TDK Hipotez TDK
Varsayım
Önsav
faraziye
Deneylerle tam olarak kanıtlanmamış kuram
Araştırmanın başlangıcında henüz doğruluğu veya yanlışlığı
kestirilemeyen bir öneri veya ön beklenti.
Sözü edilen kararın alınmasında;
istatistik hipotezleri olarak adlandırılan hipotez testleri kullanılmaktadır.
HİPOTEZ: Bir önyargıdır.
Ho HİPOTEZİ Ho HİPOTEZİ
Yeni bir konunun eski bir konuya nazaran üstün olmadığı,
gözlemlenen aradaki farkın örneklemden ileri geldiği
diğer bir ifade ile; rastgele seçiminden oluştuğunun formülünü veren
hipotezdir. Sıfır hipotezi H0 ile gösterilir.
Alternatif Hipotez (H
Alternatif Hipotez (HAA) :) :
Kitle parametrelerinin genelde aynı kaldığını ve bütün karar
problemlerinde standart bir şekilde
formüle edildiğini veren sıfır hipotezine karşın, verilecek kararın niteliğine
göre farklı karar problemlerinde
değişik şekillere göre formüle edilen hipoteze ALTERNATİF HİPOTEZ
denir ve HA ile gösterilir.
Örnek Hipotezler Örnek Hipotezler
Ho: Sakız ve İvesi koyunlarının günlük süt verim ortalamaları birbirine eşittir.
HA: Sakız ve İvesi koyunlarının günlük süt verim ortalamaları birbirine eşit değildir.
Ho: Xs=Xi
HA: Xs Xi Xs Xi veya Xs Xi
Yanılma Düzeyi /Hata Tipleri Yanılma Düzeyi /Hata Tipleri
Hipotez
Karar
Kabul etme Reddetme
Doğru Doğru Karar Tip I Hata
Yanlış Tip II Hata
ß
Doğru Karar
Sakız ve İvesi koyunlarının süt verim ortalamaları gerçekte birbirine eşit
olduğu halde, eşit olmadığı kabul edilirse Tip I Hata () yapılmış olur.
Sakız ve İvesi koyunlarının süt verim ortalamaları gerçekte birbirine eşit
olmadığı halde, eşit olduğu kabul edilirse Tip II Hata (ß) yapılmış olur.
Hata istenmeyen bir durumdur. O
nedenle, hem ’nın hem ß’nın küçük olması istenir. ile ß arasında yakın bir ilişki vardır. büyürken ß küçülür,
küçülürken ß büyür. N büyüdüğünde hem hem ß küçülür.
Hipotez testi yapılırken, önceden
seçilir. Böylece red bölgesi hesaplanır.
için genellikle 0.001, 0.01 ve 0.05 alınır.
Araştırmalarda Tip I Hata () üzerinde daha çok durulmaktadır. Çünkü bu
hata tipinde araştırmacı var olmayan
bir etkiyi varmış gibi göstererek aldatıcı ve yanıltıcı bilgi verebilir.
Tip II Hata (ß) ise araştırmada bir etki var iken mevcut araştırma örneklemi ve tasarımı ile bu etkinin ne düzeyde gözden kaçırılabildiğine dair bilgi
vermektedir.
Örnek Örnek
Bir peynir üretim sürecinde, üretimin 500 gr.’lık
paketler halinde gerçekleştirilmesi planlanmıştır.
Üretimin planlandığı gibi gerçekleşip
gerçekleşmediğini kontrol amacıyla rastgele 100 paket seçilmiş ve bu paketler için ortalama
ağırlık 495 gr., standart sapma ise 20 gr. olarak hesaplanmıştır
= 0.05 anlam düzeyi için, üretimin planlandığı gibi gerçekleştiği söylenebilir mi? Karar veriniz.
1. Adım: Hipotezlerin ifade edilmesi
Peynir paketlerinin belirlenen ortalama ağırlığı (500 gr.dır. Bu nedenle, burada sıfır hipotezi, üretilen
peynir paketlerinin ortalama ağırlığının 500 gr.
olduğu yönündedir. Bu iddiayı, 500 gr.’dan hem küçük, hem de büyük yöndeki anlamlı ağırlık farklılıkları çürütecektir. Başka bir ifadeyle, bu anlamlı farklılıklar
üretimin planlandığı gibi gerçekleşmediğini
gösterecektir. Buna göre yapılacak test, iki yönlü test olup, hipotezler:
H0 : m = 500 gr.
H1 : m ≠ 500 gr.
şeklinde ifade edilmelidir.
2. Adım: Uygun test istatistiğinin belirlenmesi
3. Adım: Anlamlılık düzeyinin belirlenmesi
4. Adım: Karara varılması
