Zeka Testleri
Yrd. Doç. Dr. Ömer KUTLU
Standford- Binet Zeka Ölçekleri
• 1900’lü yılların başında Alfred Binet’e, Paris okullarındaki gelişimsel olarak engelli çocukları taramaya yönelik bir test geliştirme sorumluluğu verilmiştir.
•Binet 1905 yılında dünyanın ilk formel zeka testini oluşturmak üzere Theodore Simon ile işbirliği yapmıştır (Cohen ve Swerdlik 2008)
• Binet testinin temel özelliklerinde biri, testi oluşturan alt testlerin yaş düzeylerine göre gittikçe güçleşen şekilde yerleştirilmiş olmasıdır.
Binet ve Simon, bunu deneysel bir çalışma ile yapmıştır.
• Çocuklara uygun geleceğini düşündükleri soruları önceden hazırlayarak uyguladıktan sonra, belirli yaşlarda belirli soruların yanıtlanabildiğini görmüşlerdir.
• Bu denemeler, yaşların belirlediği bir düzen içinde zihin gelişiminin meydana geldiğini ortaya koymuş ve ilk kez Binet tarafından Binet tarafından zekanın metrik bir ölçüsü oluşturulmuştur (Şemin, 1987).
1905 Binet Test
•Fransız Eğitim Bakanlığı zihinsel geriliği olan öğrencilerin tespiti ve onlar için özel sınıflar oluşturulması için bir komisyon oluşturmuştur.
•Binet, bu ihtiyaca yanıt vermek için, 1905 yılında yaş normuna göre kolaydan zora doğru sıralanmış 30 maddeden oluşan ilk testini geliştirmiştir. Binet, 1908 ve 1911 yıllarında, bu testi genişletmiş ve gözden geçirmiştir (Becker, 2003).
Terman tarafında yapılan 1916 Revizyonu
•1916 yılında, Terman, Binet testini Amerika’ya uyarlamış, orijinal teste yeni maddeler eklemiş ve Amerikan normlarını çıkarmak için çalışmalar yapmıştır.
•Testte yer alan 90 maddenin 54’ ü 1911 Binet ölçeğinden, 5’i daha önceki Binet testlerinden, 4’ü Amerikan testlerinden uyarlanmış 27 tanesi ise yeniden yazılmıştır Test, 1000 çocuk ve 400 yetişkine uygulanmış ve her testin uygulanması ve puanlanması için yönerge ilk kez oluşturulmuştur (Terman ve Merrill, 1960; Şemin, 1987).
Terman ve Merrill tarafından yapılan 1937 Revizyonu
•Terman, daha sonraki yıllarda da çalışmalarına devam etmiş ve öğrencisi Merrill ile birlikte Stanford Binet testinin birbiriyle karşılaştırılabilen iki formunu geliştirmiştir.
• Bu formlar, Stanford Binet testinde var olan maddeler ve çok sayıda oluşturulmuş yeni maddeleri içermektedir (Becker, 2003). Terman ve Merrill (1960), bu revizyona ilişkin olarak yapılanları; alt ve üst düzey yeteneklerin daha yeterli örneklenmesini sağlayacak iki formun geliştirilmesi, uygulama ve puanlama için ayrıntılı yönergelerin hazırlanması ve daha geniş ve temsil ediciliği yüksek bir örneklem üzerinde standardizasyonun yapılması şeklinde özetlemektedir.
Merrill tarafından yapılan 1960 Revizyonu
•1937 ölçeğinde, içerik ve yapısal olmak üzere iki önemli değişiklik yapılmıştır. L ve M formlarında etkili olmayan maddeler çıkarılmış, en etkili maddeler seçilerek L ve M formları birleştirilmiştir.
•Yapısal değişiklik olarak ise, yetenek düzeyi standart puanlara göre ifade edilmiştir. 1972 yılında 2100 kişi üzerinde standardizasyon çalışması yapılmıştır. (Şemin,1987).
Thorndike, Hagen ve Sattler tarafından yapılan 1986 Revizyonu
• Alt testlerin yaşa göre düzenlendiği test yapısından, bir testin ilgili maddelerinin bütün olarak yer aldığı (alt testler) yapıya geçilmiştir.
Daha önceki revizyonlarda yer alan maddelere ek olarak 28 yeni madde ve matrisler, denklem oluşturma gibi yeni alt testler geliştirilmiştir.
• Tüm test için hesaplanan IQ (zeka bölümü) puanına, Sözel Muhakeme, Sayısal Muhakeme, Soyut Muhakeme ve Kısa Süreli Bellek olmak üzere dört temel faktör için hesaplan puanlar da eklenmiştir.
• Daha önceki revizyonlarda kelime testi, kişilerin düzeylerini kestirmek için kullanılsa da ilk kez bu revizyon ile kelime testinin geri kalan testler için başlangıç noktalarına karar vermek amacıyla kullanımı sağlanmıştır (Becker,2003).
Standford Binet Testnin 5. revizyonu
• Stanford Binet Zeka Testinin 2003 yılında yapılan 5. revizyonunda ise 1986 revizyonundan önceki Binet testlerinin yaş ölçeği özelliği ile 4.
revizyonda benimsenen alt testler özelliği birleştirilmiştir.
• Testin 5. revizyonunda, yaş ölçeği özelliği yeniden benimsenmiştir.
• Bu revizyonda aynı yetenek alanının örnekleyen maddeler alt testler halinde bir araya toplanmış ve aynı zamanda alt testler zorluk
derecelerine göre de 6 düzeye ayrılmıştır.
• Test kişilere uygulanmadan önce, kişilerin yeteneklerinin kestirilmesi için testin yönergesi ile belirlenmiş iki alt test uygulanarak, kişinin yetenek düzeyi kestirildikten sonra testi alan kişi kendisine uygun olan düzeyden başlayarak alt testlerdeki maddeleri yanıtlar.
KAYNAKLAR
Şemin, R. (1987). Stanford Binet Ölçeğinin İstanbul Çocuklarına Uygulanması.
İstanbul: İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi, Basım Atölyesi.
Cohen, R. J. Ve Swerdlik, M. F. (2013). Psikolojik Test ve Değerleme. (Tavşancıl,E. Çev.
Ed.). Ankara: Nobel Yayınları. (2008).
Becker, R. A. (2003). History of the Stanford-Binet Intelligence Scales: Content and Psychometrics. USA: Riverside Publishing.
Terman, L. M. ve Merril, M. A. (1960). Stanford Binet Intelligence Scale Manual for the Third Revision. Cambridge: The Riverside Press.
