T. C. L İ Z B O N B Ü Y Ü K E L Ç İ L İ K B İ N A S I
, ) 1. Ö D Ü L Mimarları : O R H A N Ş A H İ N L E R (G. S. A.) H A M D İ ŞENSOY (G. S. A.) M U H L İ S T Ü R K M E N (G. S. A.) Vaziyet plânı J Ü R İ R A P O R U N U N Ö Z E T İ : Mimarî proje yarışmasına iştirak edenprojeler hakkında rapor Ş E M A :
I _ K O N U V E M E T O D
Lizbon'da satın alınmış arazi üzerinde yapılması düşünülen binanın projesinin. Devletimizi en iyi şekilde temsil edecek nitelikte yarışmaya katılan 31 proje
arasın-dan seçme işidir. Jüri çalışmaları: a) İnceleme b) Açıklama c) Eleştirme d) Sıralama tertibiyle yapılmıştır. II — FONKSİYON
Konu dört fonksiyonun ışığı altında etlid edilmiştir. a) Yerleşme I : 600 b) Çalışma c) Sirkülasyon d) Estetik
a) Yerleşme : Lizbon şehri genel vazi-yet plânı ve imar kuralları esasları ile bir-likte çevre, arazi ve iklim özellikleri göz önünde tutulmuştur. Esas yol ve girişler ile birlikte servis yollarının tanziminde esas bünyeyi bozmayacak sureti haller aran-mıştır.
Arazinin topoğrafik durumuna uygun yerleşme, manzara istikameti, bina ile bahçe münasebetleri projelerinin değerlendirmesin-de ana ilkeleri teşkil etmiştir.
b) Çalışma: Çalışma fonksiyonu iki noktada incelenmiştir.
1 — Yapının işlenmesi 2 — Işık ve ısı durumu
1 — Yapının işlenmesi : Yapının işle-me esaslarına göre tanzimi ve muhtelif bö-lümler Büyükelçi evi, bürolar ve genel ser-visler arasındaki münasebetlerin muvaffaki-yet dereceleri, çalışma kısımları ile
büyükel-çinin yaşama ve sosyal faaliyetlerinin bina-nın kendi bünyesindeki kuruluş ve arala-rında çalışma esasları aranmıştır.
2 — Işık ve ısı durumu : Senelik sı-caklık ortalaması yüksek, umumiyetle güne-şin etkisinde ve fazlasiyle rutubetli bir mu-hitte gerek kitle tertipleri ve ışık ile ısı kontrol elemanlariyle gerekli yerlerde teklif edilen sureti haller üzerinde durulmuştur.
c) Sirkülasyon 1 — Dış sirkülasyon 2 — İç sirkülâsyon
1 — Dış sirkülâsyon : Umumi oto yo-lu, servis yolu ve iç meydanların büyükelçi büro, konsolosluk girişleri ile irtibatlı ve kolay ulaşım imkânları aranmıştır.
2 — İç sirkülâsyon : Büyükelçilik sa-lonları arasındaki bağlantı, sasa-lonların bah-çe ile bağlantıları, hususi yaşama kısımla-rının dış ve iç bağlantıları konuk evinin yeri, bürolarla halkın gelişi ve kolay mü-nasebet meseleleri rahat ulaşım ve görüşü temin eden ve net istikametler veren iç sir-külâsyon çözümleri aranmıştır.
d) Estetik :
Yukarıda bahsedilen fonksiyonlara ce-vap verecek çözümün ortaya koyacağı form'u yaratan strüktür ve malzeme mese-leleri ile birlikte mimarının his ve estetik anlayışını da nazarı itibare almış bulunu-yoruz.
Bu dört fonksiyon dışında müsabakaya iştirak eden projelerden aranan diğer bir faktör de ekonomikliktir. Bu faktör'.er şöyle sıralanmıştır : — Fonksiyon ve kullanış]tk — Strüktür — Cazip çevre — Fleksibilite — Açıklık
— Programın gerektirdiği mekânı çev-releyecek hacım elemanları maliyeti yönle-rinden mukayeseye tâbi tutulmuş, netice kararların verilmesinde rol oynamıştır.
Yapılan tasnif sonunda 26 sıra no.lıı proje ov birliği ile birinci elemeye, 23, 24, 25 sıra no.lıı projeler oy birliği ile; 5, 6, 9. 11, 16. 28 sıra no.lıı projeler 4/1 oranında oy çokluğu ile: 1, 3, 8, 10, 18 sıra no.lıı pro-jeler 3/2 oranında cy çokluğu ile 2 nci elemeye tâbi tutulmuşlardır.
Geriye kalan 16 projenin teker teker birbirleriyle mukayeseleri sonunda :
2 sıra no.lıı proje: Büyükelçi evinin esas girişinin ferahlığı ve güney bahçesi iyi tertip edilmiş olmasına rağmen kitle plâs-tiği iyi bulunmamıştır. Kançılarya kısmında giriş hclündeki merdiven iyi tertip edilme-diği gibi kat plânlan tertibi ve bilhassa bü-yükelçilik katı sıkışık bulunduğundan ov birliği ile;
4 sıra no.lıı proje: Arazi topografyası-na bağlı olmayan bu projede cihetlendirme doğru, kançılarya ile elçilik arası orta aks'ın açık oluşu iyi olmakla beraber, kançılarya esas hol ve merdiveni güzel değildir. Kat plânının işleyişi ve konsolosluk girişinin ayrı elması ivi bulunmamıştır. Garai elçi evine çok uzaktır. Elci evinde merdiven tertibi güzel değildir. Personelin irtibatı çok zayıf olup doğru olmayan bir çözümdür. Oy birliği ile:
14 sıra no.lu proje: Binaların program halli kifayetsiz bulunmuştur. Taşıyıcı sis-tem sarih bulunmamıştır. Bina ve salonla-rın bahçe ile münasebetleri iyi halledilme-miş olduğundan oy birliği ile:
15 sıra no.lıı proje: Resepsyon bölüm-lerinin bahçeden istifade edememesi, hol irtifalarının nisbetinin zayıf bulunması, elçi lojmanı ferah tutulmamış bulunması sebepleriyle oy birliği ile;
17 sıra no.lıı proje: Plân tertibinin ki-fayetsiz bulunması, kançılarya girişi ile kon-solosluk girişinin kesişmesi ve bahçenin gerektirdiği şekilde istifadeye elverişli bu-lunmaması sebepleriyle oy birliği ile;
Hfr
1
rr 11
1
1
• !P
fa
-mıjpno
II
il
t _j=
- i
rrnln
M DL
il 1Titİ
J J"""""~ i
RT* V
EL-zemin kat plânı* H
$ l^f
1 : 600S h 1 0 ü i %
" H ^ = b :
Üst kat plânı
Bodrum kat plânı
20 sıra no.lu proje : Plân tertibinin kifayetsiz: bulunması, tayin edilen bir for-mül içinde plân yerleştirmeğe gayret sar-fedilerek plân tertibinde zorlanılmış bulun-ması sebepleriyle oy birliği ile:
21 sıra no.lu proje: Vaziyet plânı gü-ney bahçesi ve yeşil çevrenin azaltıl ışı kan-çılarya ve ev girişinin birbiriyle karışması, önceden belirli formların konunun çözümü-nü gliçleştirdiği sebepleriyle oy birliği ile;
31 sıra no.lu proje: Vaziyet plânı ba-kımından kusurlu bulunmamakla beraber güney bahçesinin oto parkla harcanması, iç plân düzenlenmesinde kançılarya ve bü-yükelçi evi konulan yeterinde etüdlendirile-memiş. özellikle kabul salonlarının çevre ile ilcilerinin kapalı formlarla zayıflatılışı ve kançılarya plân yüzeylerinin eksik bulunuşu sebepleriyle oy birliği ile:
30 sıra no.lu proje : Vaziyet plânı dü-zeninde manzaraya açılan meydan ilginç bulunmakla beraber büyükelçi evinin kan-çılarya binasının yardımcı elemanları ola-rak takdimi ile blokların meydan etrafında toplanması konu ile ilgisi yönünden zayıf bulunmuştur. Büyükelçi evinde kabul ve ye-mek salonlarının yeri iyi fakat aynı formun tekrarı ile kabul ve yemek salonlarının çö-zümü cazip bulunmamıştır. Özel yatak yer-leri ile oturma yerinin manzaralarının da-ğılması tatminkâr değildir. Bu sebeplerle 4/1 oranında oy çokluğu ile;
22 sıra no.lu proje : Vaziyet plânında güney bahçesi ile çevrenin değerlendirilmesi zayii' bulunmuştur. Büyükelçi evi ile kan-çılarya girişlerinin aynı yerden düzenlen-mesi kararsız bulunmuş, kabul salonları ile yemek salonunun yeri doğru ancak birbir-leriyle ve bahçe ile olan bağlantıları cazip bulunmamıştır. Büyükelçi yatak bölüm-leri sıkışık bulunmuş, görüşlerde estetik yönden cazip bir sonuca varılmadığı görül-düğünden derece ve mansiyon projelerinden sonra en iyi proje olduğu da tesbit edile-rek 2/3 oranında oy çokluğu ile;
29 sıra no.lu proje : Bahçenin büyük kısmının servis yönünde ayrılması dolayı-siyle güney bahçenin küçük kalması ve bina kitlelerinin arsayı fazla bölmesi beğenilme-miş olmakla beraber: büyükelçi evi kabul salonlarının bahçe ile bağlantısı iyi
2. Ö D Ü L
Mimarları :
NEŞET A R O L A T (İ. T. Ü.) Ş A Z İ M E N T A R O L A T (İ.T. Ü.)
muş ayrıca büro tertibi ve bloku iyi halle-dilmiş bulunması, görünüş anlayışı da ko-nunun resmî bina anlamını sağlamış ol-ması gerekçesi ile üçüncü mansiyon'a lâyık görülmüştür.
7 sıra no.lu proje : Kitle konumu ve cihetlendirme doğru bulunmuştur. Bahçe tertibi çok güzeldir. Elçilik ve kançılarya girişleri yakındır. Kançılarya üst kat plânı-nın umumi tertibinin doğru olmasına muka-bil plânı karışık bulunmuştur. Elçilik evinin hususi merdiveni şeklen güzel değildir. Evin ayrı girişinin olması iyi bir sureti hal almakla beraber yatak odalarının salon
boş-luğuna bakması kafeslere rağmen iyi bu-lunmamıştır.
Garaj girişi iyi değil, personel bağlan-tısı çok zayıftır. Türk evini araştırmış ol-ması güzel olmakla beraber tam muvaffak olamamış; çatı fazlasiyle geniş ve hareketli bulunmuştur.
Bütün bu tenkidler muvacehesinde bu proje mimari kalitesi dolayısiyle ittifakla 2 nci mansiyona lâyık bulunmuştur.
12 sıra no.lu proje; Vaziyet plânında binaların yönlendirilmesi çevre ile bağlan-tıları bahçenin kullanılışı doğru bulunmuş-tur. Büyükelçi evinde girişlerin kullanma yönünden başarılı düzeni yanında kabul salonlarına yöneliş, salonlar arasında iyi gö-rünüş ve bağlantılar, bahçe ile ilginin başa-rısı, yatak odalarının özel oturma yerlerinin birbirleriyle ve çevre ile tatminkâr düzeni, konuk yerinin iyi yerde düşünülmesi özel bahçenin ayrılması doğru bulunmuştur. An-cak kançılarya ile büyükelçi evi arasındaki rampanın yeri, büyükelçi evinin merdiven-lerinin sıkışık düzeni, gardrop, W.C. yerle-rinin yetersizliği yanında büyükelçilik binası ile anlaşması biraz güç olan genel mimari
Vaziyet plânı 1 : 600
T '
J
a i
/
T T-]— r r f f i - 1 f — W — • t pr -sn =1 1
TUİÜ3
r4"İ S
=1=13. O D U L
Mimarları: V E D A T ÖZSAN (İ. T. Ü.) C E N G İ Z BEKTAŞ Tech. Hocb. O R A L V U R A L (İ. T. Ü.)anlayışı dolayısiyle birinci mansiyona lâyık bulunmuştur.
J9 sıra no.lu proje : Arsaya oturuş ve cihetlendirme iyi halledilmiş olmakla be-raber kitlelerin köşe kompozisyonu çözümü beğenilmemiş, girişlerin tertibi uygun görül-müş. büyükelçi evi giriş holünün gardrop
ile sınırlanmış olması ve merdivenin bu mahaldeki durumu tatminkâr görülmemiştir. Salonların birbirleri ile ve bahçe ile bağlantısı, konuk bölümünün hal şekli be-ğenilmiş, büyükelçi yatak bölümü tertibi sıkışık ve merdivenlerin asgarî ölçülerde halli tatminkâr bulunmamıştır.
rfc L İ Z B O N B Ü Y Ü K E L Ç İ L İ K B İ N A S I MİMARİ P R O J E Y A R I S M A S I
.i J s
Bürolar bölümü girişleri tertibi ve bü-yükelçi çalışma odası iyi halledilmesi beğe-nilmiştir.
Telsiz bölümü ile personel lojmanları-nın yan yana bulunması büyük mahzur addedilmiştir. Görünüşler tatminkâr bulun-makla beraber büyükelçilik binası için aran-makta olan resmiyet ifadesi tam olarak bu-lunamaması gerekçesi ile 3 cü mükâfata lâyık bulunmuştur.
27 sıra no.lu proje : Arsaya oturuş bahçeyi iyi kullanma imkânını azaltmış ol-masına mukabil yolların birbirine bağlan-ması ile büyük resepsiyonlarda vukua ge-len sirkülâsyon zorluklarının halli mümkün olması beğenilmiştir.
Büyükelçi evi ile kançılarya giriş kapı-larının bakışması tenkid edilmiş, büyükelçi evi giriş holünde vestiyer ve W.C. 1er çö-zümü, salonların muhtelif nivolarda tertip-lenmesi. yemek salonunun değerlendiril-mesi ve piyeslerin bahçe ile bağlantısı beğe-nilmiştir. Ayrıca konut evinin bina mahre-miyetine girmeden halledilebilmesi ve bü-yükelçi yatak ve oturma odalarının çevre ile bağlantısı beğenilmiştir.
Büro binası program çözümü de beğe-nilmekle beraber büyükelçilik binası için aranmakta olan resmiyet ifadesi tam ola-rak bulunmaması gerekçesi ile 2 ci mükâ-fata lâyık görülmüştür.
13 sıra no.lu proje: Binaların arsa içindeki yerleşme prensipleri ile kitle den-gelerinin ve bina- bahçe ilgisinin kuvvetle ele alınışı bilhassa yemek ve kabul salon-larının aynı değerdeki yeşil çevreyle bağ-lantısının mükemmelliği, elcilik evi ile kan-çılaryayı kaynaştıran açık avlunun cazip tesiri ve bu avlunun kristal köşe formla-Vaziyet plânı
riyle kuvvetlendirilmiş olması jürimizce tak-dir edilmiştir.
Ayrıca lokal iklime uyan karakteri ile temsili değerdeki mimari anlayışı da çok uygun görülerek bu proje ittifakla 1 ci mükâfata lâyık görülmüştür.
Tenkid ve tavsiyeler :
1 — Her projede hatalı görülen perso-nel lojmanları bu projede de iyi bir şekilde çözülmemiştir. Bu hususun bodrumda halli kolaylıkla mümkün olabilir. Bu suretle
ar-sanın kuzey-batı köşesindeki hafriyattan vazgeçilmelidir.
2 — Elçi ikametgâhının ikinci mükâ-fatı kazanan projedeki anlayıştan faydala-narak düzenlenmesi ve biraz daha etüd edilmesi mümkündür.
3 — Kabullerde muhtemel sirkülâs-yon tıkanıklığını önlemek için oto giriş çı-kışlarının her iki yoldan da istifade edile-rek tanzimi.
4 — Kançılarya girişi ile elçilik giri-şinin farklı sokaklardan halledilmesi.
5 — Mümkünse salon yükseklikleri-nin bir miktar arttırılması ve gardrop prob-leminin ilâve bir tertiple 300 kişi için ay-rıca bodrumda da düşünülmesi.
Yukarıdaki tavsiyelerin yerine getiril-mesi kaydiyle bu projenin tatbik kabiliye-tinin olduğu jürimizce ittifakla kabul edil-miştir.
OOâU ( ARKA *OL ) ÇİMMESİ Î/JÛO CjNEY<MANZARA I CEPHESİ ' J/C30
