ANLATIM BOZUKLUĞU ÇIKMIŞ SORULAR
“Ankara’ya 16 Mart 1987 yılında taşınmışlardı.”
1.Bu cümledeki anlatım bozukluğu aşağıdakilerden hangisiyle giderilemez?
“Taşınmışlardı” yerine “yerleştirmişlerdi” kullanarak
“1987 yılında “yerine “1987‘de” denilerek
“yılında” yerine “günü” kullanılarak
“yılında” yerine “tarihinde” getirilerek
“16 Mart” atılarak
Aksam yemeğini yedikten sonra ben masayı, Danyal odayı düzenledi.
2.Cümlesindeki anlatım bozukluğunun nedeni aşağıdakilerden hangisinde doğru belirtilmiştir?
Fiil kipindeki yanlışlık Tamlama yanlışlığı Yüklem eksikliği
Nesnenin yanlış yerde kullanılması Nesne-yüklem uyumsuzluğu
Arıza nedeniyle çok sayıda resmi daire ve evlerde bir süre elektrikler kesildi.
Cümlesindeki anlatım bozukluğu nasıl giderilir?
A) Çok sayıda yerine, pek çok getirilmeli B) Yüklem yoktu olarak değiştirilmeli C) bir sure yerine, uzun zaman getirilmeli
D) resmi daire ve evlerde yerine resmi dairede ve evde getirilmeli
E) arıza nedeniyle yerine, arıza yüzünden getirilmeli
Osmanlı İmparatorluğu döneminde mezhep ve tarikat ayrıcalığı yüzünden, kardeş kavgaları olmuştur.
Bu cümledeki anlatım bozukluğu nasıl giderilebilir?
A) “döneminde” sözü cümleden çıkarılarak
B) “yüzünden” yerine “nedeniyle” sözcüğü getirilerek C)
“kardeş”ten önce “büyük” sözcüğü getirilerek D) “ayrıcalığı” yerine “ayrılığı” sözcüğü getirilerek E)
“kardeş” yerine “din” sözcüğü getirilerek
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bozukluğu vardır?
A) Otomotiv sektörünün en önemli sorunları nelerdir? B) Sınav sonuçlarının açıklanması niçin gecikti?
C) Dünkü açık oturumdaki görüşleri benimsiyor musunuz?
D) Bazı öğretmenlere ders verilmediğinin sebebi nedir?
E) Bir öğrenci, başarılı olmak için öncelikle ne yapmalıdır?
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bozukluğu vardır?
A) Bir mezraya baskın yapan teröristler iki kişiyi oldurdu. B) Gezdireyim derken çocuğu hasta ettin yine.
C) Bütün suçluları yakalayıp hapse atılmalıdır.
D) Son mallar piyasada pek ilgi görmedi.
E) Borcunu inkâr ediyor ama elimizde senet var.
”Memur’’ maaşlarına yapılan zam oranının düşük olması, büyük etkilere neden oldu.”
7.Cümlesindeki yanlışlığın nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
Gereksiz sözcük kullanılmıştır.
Noktalama yanlışlığı vardır.
C)Anlamları farklı olan sözcükler birbirinin yerini kullanmıştır.
Anlatımda, çelişen sözcükler birlikte kullanılmıştır.
Sözcükler cümlede yerli yerinde kullanılmamıştır.
8.Yazıda bazı durumlarda, söylenmek istemeyen sözcüklerin yerinde üç nokta kullanılır.
Cümlesindeki anlatım bozukluğu nasıl giderilir?
yerinde kelimesi, “yerine” olarak değiştirilmeli yazıda sözcüğü bazı “durumlardan” ın sonuna getirilmeli söylenmek kelimesi, “söylenilmek” olarak değiştirilmeli
istemeyen kelimesi “istenmeyen” olmalı Yüklem yeterlilik fiiliyle çekimlenmeli
“İlk bakışta, koskoca Aristo’yu azımsamak insana aykırı geliyor.”
Bu cümledeki anlatım bozukluğu aşağıdakilerin hangisiyle giderilebilir?
A) “bakışta” yerine “anda” kullanılarak B) “insana” sözcüğü atılarak
C) “aykırı” yerine “yanlış” denilerek
D) “koskoca” Aristo’yu” cümlelerin basına getirerek E) “azımsamak” yerine “küçümsemek” kullanılarak
Ölü Ozanlar Derneği, bir öğretmenin seyretmesi gerekli olan zorunlu bir film.
10.Bu cümledeki anlatım bozukluğunun nedeni hangisidir?
Özne-yüklem uyuşmazlığı Gereksiz sözcük kullanımı Gereksiz ek kullanımı
Dolaylı tümleç eksikliği
Sözcüğün yanlış anlamda kullanılması
“Öğretim” sözcüğü, aşağıdakilerden hangisinde yanlış kullanılmıştır?
A) Her öğretim kurumunda böyle olanaklar bulunmaz.
B) Öğretim görevlileri de yakınıyor bu durumdan.
C) Aşırı soğuk yüzünden eğitim öğretime ara verdik.
D) Böyle bir binada öğretim yapılmaz aslında.
E) Yüksek öğretimini Amerika’da yapmışsın, öyle mi?
“Bu madem bir beste yarışması olduğuna göre tanıtım ikinci planda düşünülmelidir.”
Cümlesindeki anlatım bozukluğu gidermek için aşağıdakilerin hangisi yapılmalıdır?
A) “bu” sözcüğü cümleden çıkarılmalıdır.
B) “ikinci” sözcüğü yerine “ikincil” sözcüğü kullanılmalıdır. C)
“madem” sözcüğü cümleden çıkarılmalıdır.
“olduğuna göre” yerine “olduğu takdirde” sözü kullanılmalıdır.
“tanıtım” sözcüğü yerine “reklam” sözcüğü kullanılmalıdır.
13.Asağıdakilerin hangisinde anlatım bozukluğu vardır?
Eh, söyle böyle bir adamdı.
Söyle böyle iki yıl önce idi.
Aşağı yukarı bir milyon harcadık.
Boyu, aşağı yukarı tam bir yetmiş var.
Bize neler anlattı bir bilsen!
Bu öğrencimizin bir soruyu yanıtlaması söyle böyle en çok on saniye sürüyor.
Cümlesindeki anlatım bozukluğu gidermek için aşağıdakilerin hangisi yapılmalıdır?
A) “söyle böyle” yerine ‘’yaklaşık” denilerek B) “sürüyor” yerine “alıyor” denilerek C) “on saniye” den sonra “kadar” getirilerek D) “söyle böyle” sözü cümleden çıkarılarak
E) “yanıtlaması” yerine “yanıt vermesi” denilerek
15.Aşağıdaki cümlelerin hangisinde anlatım bozukluğu vardır?
Ne yazık ki sanat herkesi etkilemiyor.
Düşündüklerin kesinlikle gerçekleşebilir.
Bir zamanlar biz de böyle düşler kurardık.
Bunca insanın özlemini göz ardı edemezsin.
Şiirin büyüsüne kaptırmış bir kez kendini.
Sözcüklerin yerinde kullanılmayışı, cümlede anlam açıklığını olumsuz yönde etkiler.
16.Aşağıdakilerin hangisinde bu açıklamaya uygun bir örnek vardır?
Öğrenme en iyi sessiz bir ortamda gerçekleşir.
Sürekli ve programlı çalışmak, başarıyı arttırır.
Kazanmak, çalışmakla doğru orantılıdır.
Dahilerin dinlenmek için vakitleri yoktur.
Durmadan ağlayıp sızlayan çocuğu kimse susturamadı.
Dersleri çok gözünde büyüttüğünden başarılı olamıyor.
Bu cümledeki anlatım bozukluğu, aşağıdaki değişikliklerin hangisi ile giderilebilir?
“çok” sözcüğü “gözünde” sözcüğünden sonra getirilerek.
“dersleri” sözcüğünden sonra virgül (,) kullanılarak.
“büyüttüğünden” sözcüğünden sonra “dolayı” sözcüğü getirilerek.
“büyüttüğünden” yerine “büyüttüğü için” sözü kullanılarak.
“başarılı olamıyor” yerine “başarısız kalıyor” sözü getirilerek.
Gitti gideli ne telefon ne de mektup yazdı bize.
Cümlesindeki anlatım bozukluğu hangisi ile giderilebilir?
A) “bize” sözcüğü atılarak
B) “de” bağlacı cümleden çıkarılarak.
C) “telefon” sözcüğünden sonra “açtı” sözcüğü getirilerek D) “Gideli” sözcüğü cümleden çıkarılarak.
E) “yazdı” yerine “yolladı” sözcüğü getirilerek.
Aşağıdakilerden hangisinde, anlatım bozukluğu söz konusudur?
A) Romanlarının konusu hep köydür, kırsal yasamdır.
B) İnsanoğlu, doğayla savaşmış, onu yenmeye çalışmıştır hep.
C) Yasamın gülünç yanlarını görmüş, yazıya dökmüştür.
D)Sorunların zor ama üstesinden gelinemeyecek olmadığını söyledi.
E) At, patika yolda güçlükle ilerledi
Öğrenciler, bu kararın yersiz, dahası doğru olmadığını ileri sürerek geri alınmasını istediler.
Bu cümledeki anlatım bozukluğunun benzeri, aşağıdaki cümlelerin hangisinde vardır?
A) Adamın, yasal olan, olmayan her yolu deneyeceği belliydi.
B) Esim ve ben içkiyi az, sigarayı da hiç içmeyiz.
C) Yağmura ve soğuğa aldırmadan aksama kadar çalıştık o gün.
D) Karar vermekte oldukça zorlandığı her halinden belliydi.
E) Telefonla arayıp beni görmek istediğini söyledi Gömleğini yıkamamıştı, kir içindeydi.
21.Bu cümledeki anlatım bozukluğunun nedeni, aşağıdakilerden hangisidir?
Tümleç – yüklem uyumsuzluğu.
Gereksiz belirtili nesle kullanımı.
Nesne eksikliği.
Özne eksikliği
Dolaylı tümleç eksikliği
Olanları duyunca çok kızdı bana, azarlamaya başladı.
Bu cümledeki anlatım bozukluğunun nedeni hangisidir?
A) Özne eksikliği B) Nesne eksikliği
C) Dolaylı tümleç eksikliği.
D) Yüklem eksikliği
E) Özne-yüklem uyumsuzluğu
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, anlatım bozukluğu nesne eksikliğine dayalıdır?
A) Hem sigaradan nefret ettiğini söylüyor hem de durmadan içiyor.
B) İki yazarın teknikleri arasında bazı değişik farklılıkları var.
C) Kapının önündeki arabayı inceledi ve çok beğendi.
D) Köpekleri hem çok seviyor hem de korkuyor.
E) Uçak yükseldikçe havanın sıcaklığı giderek düşüyor.
”Sanıyor musun ki halk bu sözleri dinler ve inanır?”
Bu cümledeki anlatım bozukluğunun nedeni hangisidir? A) Nesne eksikliği.
B) Dolaylı tümleç
eksikliği. C) Özne eksikliği.
D) Yüklem eksikliği.
E) Özne-yüklem eksikliği
25.Asağıdakilerden hangisinde bir anlatım bozukluğu vardır?
Dağların doruklarında su yerine kar yerdik haziran ayında.
Dolmuşun içi hamam gibiydi bir de kese atacak biri olsa.
Dışarı çıkınca havaların serinlemeye başladığını hissediyorsunuz artık.
Kışlık giysiler dolaplardan yavaş yavaş çıkarılmaya başlandı.
Ne de olsa mevsimi geldi bu kalın giyeceklerin.
Aşağıdakilerden hangisinde bir anlatım bozukluğu vardır?
A) Dersimize gelenlerin çoğunu tanıyor, bir şeyler anlatıyor, onları motive ediyorduk.
B) İnsanların yetişmesi onlara görev verilmesi ile sağlanır.
C) Her insan aktifliğin çekirdeği gibidir, bir gün mutlaka fidan olmak için uygun ortamı bulacaktır.
D) Bazıları soruyu çözüyor, bazıları soruların yanlışlığından söz ediyordu.
E) Giydiğin bu elbiseye, taktığın bu kravat çok uygun olmuş.
Aşağıdakilerden hangisinde "-ler, -lar" kullanıldığı yerde anlatım bozukluğunun sebebidir?
A) Annenler dün buradaydılar haberin var mı?
B) O söz: "Ordular ilk hedefiniz Akdeniz'dir." Türk tarihinde önemli bir sayfa açar.
C) Bu anlaşma birçok batılı, uygar devletler tarafından da onaylandı.
D) Sıkıntılar, dertler, ihanetler hayatında hep bunlarla mücadele etti.
E) Kardeşler arasında, böyle küçük anlaşmazlıklar olması normaldir.
28.Aşağıdakilerden hangisinde bir anlatım bozukluğu yoktur?
Yüzüme dikkatle bakıyor ve dinliyor.
Herkese saygısı var, korkusu yoktu.
İşlerini bir plan ve program dahilinde yürütürdü.
Sağlıklı ve sıhhatli nesiller yetiştirmek her milletin amacıdır.
Sizi tanıyor ve selam yolluyordu.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bozukluğu vardır?
A) Mektebinde okusaydım ben de talebesi olma zevkini tadacaktım.
B) Her şeyden önce bir okuma yönteminiz olmalı.
C) Yoksa okurken çok zaman yitirebilirsiniz.
D) Bir kitabı bastan aşağı okumak gereksiz.
E) Yiğidi siz vefayı da biz gömdük.
Cümlede bulunan bir nesne, bazen aynı sözcükten oluşturulan dolaylı tümleci unutturabilir. Bu tür cümlelerde dolaylı tümleç eksikliği olur.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu tür bir anlatım bozukluğu vardır?
A) Onunla yaptığımız karşılıklı tartışmalara bir süre ara verdik.
B) Yazarın konuya ilgisini çeken, yazmaya iten nedir, belli değil.
C) Sizi önceden tanıyor ve güveniyoruz.
D) Sanatçının dil sorununa eğilmesi, bu konuyla ilgilenmesi gerekir.
E) Sanat insana bir şeyler vermeli ve eğitmelidir.
"Bu çocuğun zeki ve yaramaz olmadığını herkes bilir."
Cümlesindeki anlatım bozukluğu aşağıdakilerin hangisiyle giderilebilir?
A) "ve" sözcüğü cümleden çıkarılarak.
B) "olmadığını" sözcüğü yerine "olduğu" getirilerek.
C) "ve" den önce "olduğunu" sözcüğü getirilerek.
D) "bilir" sözcüğü yerine "bilmeli" getirilerek.
E) "ve" sözcüğü yerine "fakat" getirilerek.
32.Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bozukluğu yoktur?
Kesinlikle menfaate dayalı dostluklar uzun sürmeyebilir.
Yanılmıyorsam, yarın buraya geleceğini zannediyorum.
Onu daha çok bizim bağ evine yaptığımız kaçak ziyaretler sırasında görebilirdik.
Yolların kenarlarına güzel çınar ağaçları ekmişlerdi.
O, tüm zorluklara göğüs gerdi, basa çıktı.
"Şiir edebiyatın estetik ağırlığı en fazla olan sahadır."
Yukarıdaki cümlede bulunan anlatım bozukluğunun sebebi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Özne - yüklem uyuşmazlığı B) Nesne eksikliği
C) Aynı anlama gelen kelimelerin kullanılması D) Gereksiz kelime kullanılması
E) İyelik ekinin kullanılmaması
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde anlatım bozukluğu yoktur?
A) Ne ben ne Ayşe geziye gitmek istemedi.
B) Eserin dili çok sadeydi, fakat konusu sürükleyici değildi. C) Zengin olmasına rağmen yasamasını, gezmesini iyi biliyor. D) Kitabı görmeden önce içeriği hakkında bir şey söyleyemem. E) Sizi herkes seviyor, onaylıyor ama yardım etmiyor.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde gereksiz sözcük
kullanımından kaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır?
Hayat düpedüz kopya edilmediği için romancının hayal gücü değiştirir.
Roman boyunca bütün tahlil, tasvir ve hükümlerde hep Peyami Safa'yı hissederiz.
O gerçeği kabul etmez, uzak durur.
O hep çetin ve zor isleri severdi.
Fahim Bey tuhaf bir insan olduğu söz götürmez.
36.Aşağıdakilerin hangisinden özne görevindeki sözün çıkarılması cümlenin anlamını bozar?
Seninle daha önce de telefonlaşmıştık biz.
Onlar bir sene önce de gösteri yapmışlardı.
Bu sorunun cevabını sen geçen hafta vermemiş miydin?
Siz daha önce de böyle davranmayacağınıza söz vermemiş miydiniz?
Bu konuyla ilgili raporu sadece o biliyor.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde anlatım bozukluğu vardır?
Nükleer enerjiden faydalanırken tabiat tahrip edilmemelidir.
Ülkemizin kalkınabilmesi için yetişmiş insan gücü çok önemlidir.
Ne zamandır karşılıklı kavga etmiyorlardı, yine başladılar.
Devletler, aralarındaki problemleri anlaşma yoluyla çözmelidir.
Başkalarından saygı görmek istiyorsak biz de başkalarına saygı göstermeliyiz.
38.Aşağıdaki cümlelerin hangisinde anlatım bozukluğu yoktur?
Sizinle yakın tarihle ilgili sohbet etmek istiyorduk, bu konuda otorite olarak görüyoruz.
Hiçbiri onu karşılamamıştı, görmezden gelmişlerdi.
İzmir'de yaklaşık tam yirmi senedir oturuyorlardı.
Durmadan fıkra ve nutuk anlatılan bu yerden hemen uzaklaştım.
Kaydımın kısa sürede yapılması için çok uğraştım ama bunda başarılı olamadım.
39.Aşağıdaki cümlelerden hangisinde bir anlatım bozukluğu yapılmamıştır?
Yetimler yurdundaki çocukların birini bile unutmaz, tek tek ziyaret edip hediyeler alırdı.
Televizyonda gösterilen yerli ve Amerikan filmlerinde şiddet ön plandadır.
Gramer konusunda oldukça bilgili ancak edebiyatta oldukça zayıftı.
O her zaman kendisinden kıdemli olanlara saygı gösterirdi hep.
Milli Eğitimle ve dershanemizin ortak çalışması sonucu genel bir sınav yapıldı.
40. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "güya" sözü anlatım bozukluğu yoktur?
Güya aksamları benimle gezmekten mutluymuş.
Sana bu iyiliği güya o yapmış.
Kardeşinin sünnet düğününde bizi de çağıracaktı güya Güya ben soruyu cevaplayamazmışım.
Sözüm ona güya sen de gelecektin.
41.Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bozukluğu vardır?
Takımlarımızın Avrupa kupalarında turu geçmelerini bekliyoruz ve inanıyoruz.
Yeni sanatçılar arasında çok güzel şiir yazanlar var.
Bu, çocukların sınavı kazanmasını sağladı.
Sıcağa kalmamak için sabah erkenden yola çıkmak gerekiyor.
Bazı yazarlar yazarken toplumu göz önünde bulundurmaz.
"Ofiste gürültünün ve kötü manzaralı dekorların karsısında dergi okumak oldukça zordu." cümlesindeki anlatım bozukluğunun nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
A) Özne - yüklem uyuşmazlığı B) Tamlama yanlışlığı C) Tümleç eksikliği
D) Sözcüklerin yanlış yerde kullanılması E) Gereksiz sözcüklerin kullanılması
Aşağıdakilerin hangisinde bir anlam belirsizliği söz konusudur?
A) Çalıştığını nerden bileyim; ben falcı değilim ki.
B) Bugüne kadar birçok insanla görüştü ve tanıştı.
C) Senin niçin çalışmadığını kimseye söylemiyor.
D) Gelenlerin selamını alıyor, konuşmuyor.
E) Bu yazarın tüm eserlerini okudum ve inceledim.
Aşağıdakilerin hangisinde bir anlatım bozukluğu vardır?
A) Yarın aksam uçakla İstanbul'a gidiyoruz.
B) Ailesi on yıl önce buraya Selanik'ten göç etmiş.
C) Bugüne kadar kimseyi üzmemiş ve küsmemiş.
D) Gelenlere güler yüz gösteriyor, ikramda bulunuyordu.
E) Herkesin derdini dinliyor ve onlara çareler arıyor.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bozukluğu yoktur?
A) Cesetleri çok denizde kaldığı için şişmişti.
B) Bu istek, hiç şüphesiz kulağına gitmiş olmalıdır.
C) Aşağıdaki tebliğin yayın ve ilanına karar verilmiştir.
D) Yazılanların hepsi bir iki günlük ömrü olan birer cılız eserlerdir.
E) Hür düşünce, kendi kararlarını kendi verebilmek demektir.
46.Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bozukluğu vardır?
Olaylar İstanbul'da, bir kenar mahallede geçer.
Yazar; sokağın, mahallenin ve dekorların betimlemesinde başarılıdır.
Yazarın bütün ilgisinin bu noktalarda toplandığı söylenebilir.
O, bir kadın romancı olarak kadın kahramanlarının ruh tahlillerinde başarılıdır.
Buna rağmen romanın bir tezi savunduğunu karsı olduğunu söyleyemeyiz.
47.Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bozukluğu vardır?
O kadar yorgundum ki neredeyse hemen uyuyacaktım.
Bu yaramazlara her zaman uslu olmalarını söylüyorum.
Ne zaman doğru dürüst bir is yapacaksın?
Annem ve ben bugün misafirleri karşılamaya gideceğiz.
Tek derdim annemi yalnız bırakmış olmaktı.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde nesne eksikliğinden kaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır?
A) Torbanın içine bütün yiyecekleri koyduk, ağzını sıkıca bağladık.
B) Üniversiteyi yeni bitiren dayımın kızı, bu yaz evlenecek, Amerika'ya gidecek.
C) Her sabah kahvaltı yapmadan gazetesini alır ve okur.
Önümüzdeki yılın bütün sorularını hazırladık ve gönderdik.
Dilekçenin sağ alt kösesine adınızı yazın ve imzalayın.
Uzun zamandır, kendisine gelen pek çok kişinin derdine çare buluyor; bu gibi tehlikeli şeylerden uzak tutmanın yollarını arıyordu.
Bu cümledeki anlatım bozukluğu aşağıdakilerden hangisiyle giderilebilir?
A) "Uzun zamandır" söz grubu atılarak.
B) "çare buluyor" yerine "derman oluyor"
getirerek. C) İkinci cümleye uygun özne getirerek.
"buluyor" sözcüğünden sonra ""onları" sözcüğü getirerek.
"bu gibi yerine böyle getirerek.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde özne eksikliğinden kaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır?
A) Vaktin bilginlerini toplar, düşüncelerini sorarmış.
B) Kapıya dayanmayın, dün boyandı.
C) Bir şey bilmeyen, bir şey unutmaz.
D) Yüksek yerlerde hem yılana hem kusa rastlanır. E) Siz gidin, ben arkanızdan yetişirim.
Aşağıdakilerin hangisinde birden fazla anlatım bozukluğu yapılmıştır?
A) Dün okulumuzu daha önceki Milli Eğitimden sorumlu bakan arkadaşlarıyla birlikte ziyarette bulundu.
B) Hepinizin burnu sürtülecek kurtuluş umudu olmayacak.
Aleyhimize dönen dolaplar entrikalar moralimizi kesinlikle bozmaz.
Sizinle aynı yasta yaşıtınız olmayan insanlarla düşüp kalkmayın.
Cümledeki nesneleri bulun ve hata olup olmadığını söyleyin.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bozukluğu vardır?
A) Bunlardan hiçbiri bu konuyu bilmiyor bu yüzden sınavı kazanamayacak.
B) Bir cümlede yüklem dışında bir sözcük, eylem veya hüküm vermişse o cümle birleşik cümledir.
C) Daha uzaklara gidebilmekti bütün çabaları.
D) Konunun uzunluğu dinleyicileri bunaltmıştı, dinleyiciler birer ikişer salonu terk etmeye başlamıştı.
E) Konuştuklarımız aramızda kalsın dışarıya karsı mahcup olmayalım.
Gereksiz sözcükten kaynaklanan bir anlatım bozukluğunun bulunduğu cümle aşağıdakilerden hangi sıkta vardır?
A) Sadece bir tek sen vardın dün düşümde B) Diğer bütün figürlerin gölgeleri kalmıştı.
C) Etkin, benliğimi kavramış, yeni bir sekil vermişti.
D) İrademden ortadan kalkmış, ne yapacağımı bilmez bir durumdaydım.
E) Bu düş yoğunluğundan kendime geldiğimde hala onun etkilerini duyuyordum.
''Eleştirdiği romanların, hikayelerin ince ayrıntıları üzerinde uzun uzun çalışır ve yazarlara doğru yolu gösterirdi."
Yukarıdaki cümlenin anlatım bozukluğu aşağıdakilerden hangisi ile giderilir?
"romanların" kelimesinden sonra "incelediği" sözcüğü getirerek.
"ve" bağlacından sonra "eserini incelediği" söz grubu getirerek.
Bağlaçtan önceki yüklem "çalışırdı" sekline getirilerek.
"Eleştirdiği" sözcüğü "eleştirilen" sekline getirilerek.
"ince" sözü cümleden çıkarılarak.
55.Aşağıdakilerden hangisinde herhangi bir öğe eksikliğinden kaynaklanmayan bir anlatım bozukluğu vardır?
Öznenin ne olduğunu çok iyi biliyor fakat cümlelerde bulamıyordu.
Derdini, bize anlattığın gibi gidip onu çözecek makama da anlatmasını söyledi.
Genellikle iyi geçinir, dost olurdu ama çok sıkı fıkı olmazdı asla Yorum gücü gün geçtikçe azalıyor artık dergilerde pek kabul görmüyordu.
Eserinin önsözünü çok özenerek yazmasına karşılık pek okunduğunu söyleyemeyiz.
56.Asağıdaki cümlelerden hangisinde mantık
yanlışlığından kaynaklanan anlatım bozukluğu vardır?
Herkesle bu konu hakkında görüş alışverişi yapmana gerek yok.
Yeter ki kendi görüsüne sahip olanları bul ve onların yaptıkları isleri sen de yap.
Eleştirmenlere ise hiç gitme çünkü görüsünü daima küçümserler.
Onlar değil bir düşünce üretmek herhangi bir düşünce sistemi bilem kuramaz.
Sadece eksiklik bulur, bunları yerden yere vurarak tatmin olurlar.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bozukluğu yapılmıştır?
A) Şehirlerimiz gün geçtikçe her gün kalabalıklaşmaya devam ediyor.
B) Özellikle büyük şehirlerimize doğru bir göç patlaması yaşanmaktadır.
Bu konuda ne belediyelerin ne de valiliklerin yapabileceği bir şey vardır.
Kimse bu isin nasıl çözümleneceğini bilmiyor, sonucunu da öğrenmek istemiyor.
Göç edenler de: "Nasıl olsa bize de bir as ve is bulunur."
Düşüncesiyle gelmeye devam ediyor.
58.Asağıdaki cümlelerden hangisinde mantık yanlışlığından kaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır?
Ülkemizde herkes ehliyet almak için başvuruyor ama birçok kişi ehliyet alamıyor.
Bazı insanlar bisiklet sürmek söyle dursun daha şoför koltuğuna bile oturmamışlardır.
İşi sadece araç sürmek olan bu insan hem yolcularla hem de araçla son derece düzgün hareket ediyor.
Yayalara saygılı olmayı bilmeyi bütün şoförlerin öğrenmesi gerekmiyor mu?
Bunun yanında yayaların da trafik işaretlerine uyması zorunluluğu gerekmektedir.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bozukluğu vardır?
A) Hava kirliliğine karsı çeşitli önlemler alınabilir. B) Çevre sorunlarıyla ilgili toplantılar yapılmalıdır. C) Bu gaz, havada yoğun oranda bulunur.
D) Akarsularımız sanayi atıklarıyla kirleniyor.
E) Gençler, doğanın korunması konusunda bilinçleniyor.
Gürültüden uzak, doğal güzelliklerle dolu parkın bir ( I ) kösesinde, yaslı bir ( II ) hanım masanın üstüne koyduğu romanını bir (III) karış uzaktan okumaya çalışıyor; bir (IV) şişman, spor giyimli bir (V) adam da dalgın dalgın uzaklara bakıyordu.
Bu cümledeki anlatım bozukluğunu gidermek için altı çizili sözcüklerden hangisi atılmalıdır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
Yaptıklarını kendi ağzıyla itiraf etti.
Bu cümledeki anlatım bozukluğu aşağıdakilerin hangisinden kaynaklanmaktadır?
A) Yüklemin III. tekil kişili olmasından B) Nesnenin çoğul eki almasından C) Gereksiz söz kullanılmasından
Yüklemin di’li geçmiş zamanlı olmasından Nesnenin yanlış yerde kullanılmasından
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bozukluğu vardır?
A) Takımlardan biri, ötekinin bitmek bilmeyen karşılıklı saldırılarına daha fazla dayanamadı.
B) Maçlarda, taraftarın çıkardığı olaylar spora gölge düşürüyor.
C) Sağlıklı kalabilmenin temel koşullarından biri de spor yapmaktır.
D) Son yıllarda kimi takımlar, Avrupa takımlarıyla yaptıkları maçlarda yüzümüzü ağartıyor.
E) Ancak düzenli olarak yapılan spor yararlı olur.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bozukluğu vardır?
A)İlk karşılaşmamızda bana bu kadar yakınlık göstermesine çok şaşırmıştım.
B) Bu kadar yetenekli bir çocuğu, sanata yönlendirmekle çok iyi bir iş yaptığını düşünüyor.
C)Geçirdiğim rahatsızlığı, büyük bir başarıyla ameliyat ederek sağlığıma kavuşturdu.
D)Bu aşamada, olayları doğal akısına bırakmanın doğru olacağı kanısındaydı.
E)Aralarındaki sorunların görüş farklılıklarından kaynaklandığını biliyordu.
64.Aşağıdakilerin hangisinde dolaylı tümleç eksikliğinden kaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır?
Bu olayda dedesinin masum olmadığını öğrenmiş, anlamış.
Bahar temizliğinde duvarları silmiş, boyamış.
Çocuk, kemençeyi sıkıca tutmuş, kimseye vermiyor.
Onlar birbirlerini aramıyor, sevmiyor.
Bu oyunu beğenmiş, iki kez gitmiş.
Mektubu okudu; hemen cevap yazmaya koyuldu.
65.Bu cümledeki anlatım bozukluğunun nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
Özne ortaklığı Çatı uyuşmazlığı Dolaylı tümleç eksikliği
Gereksiz sözcük kullanımı Tamlayan eksikliği
66.Asağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bozukluğu vardır?
Sözlerime verdiğiniz değer ve saygı için size teşekkür ederim.
Kitaplarıma gösterdiğiniz ilgi gözlerimi yaşarttı.
Dostluğunuza hep gereksinim duydum, önem verdim.
Herkes saygı ve sevgiyi sanırım benim kadar hak eder.
Özgün yapıtlar eninde sonunda hak ettiği ilgiyi görür.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bozukluğu vardır?
A) Medyanın şişirdiği haberleri bilirsiniz.
Her yönetici, kendinden önce, yönettiği kişileri düşünmeli.
Bu adam deneyimsizliğin ağırlığını koyduğu bir yöneticiydi.
Her insanın yönetme yeteneği olmayabilir.
Yönetmeye kalkışan insan, yeteneklerini gözden geçirmeli.
Menemen ile İzmir arasındaki bulunan karayolunda rastlamıştı ona.
68.Bu cümledeki anlatım bozukluğu aşağıdaki değişikliklerin hangisiyle giderilir?
“ona” sözcüğü cümlenin basına getirilerek
“arasındaki” sözcüğü cümleden çıkarılarak
“bulunan” sözcüğü cümleden çıkarılarak
“rastlamıştı” yerine “kavuşmuştu” sözcüğü getirilerek
“bulunan” yerine “mevcut” sözcüğü getirilerek
"Bize söylediklerinizde tam bir tezatlık sanatı vardır."
Cümlesindeki anlatım bozukluğu aşağıdakilerden hangisiyle giderilebilir?
A) "Bize" sözcüğü "sizin bize" seklinde değiştirilerek.
"Söylediklerinizde" sözcüğü söylediğiniz şeylerle"
seklinde değiştirilerek.
"tezatlık" kelimesi "tezat" sekline getirilerek.
Yan cümlenin yüklemi kaldırılarak "her zaman" söz grubu yüklemden önce getirilerek.
Yüklem olumsuz yapılarak.
Birçok gidenin (I) her biri memnun (II) ki yerinden Birçok (III) seneler (IV) geçti dönen yok seferinden (V)."
70.Yukarıdaki mısralarda numaralandırılmış
sözcüklerden hangisi anlatım bozukluğunun sebebidir?
A)I B)II C)III D)IV E)V
I. Her şeyini bize emanet ederek onurlandıran bu insanlara şükranlarımızı iletin.
Bütün emanetlere gözümüz gibi koruyacağımızdan emin olabilirsiniz.
III. Bizim inancımıza göre emanet namus kavramıyla aynı es değerdedir.
IV. Gerekirse her türlü fedakarlığı gösterir bize emanet edilen şeylerin kılına bile zarar gelmesine izin vermeyiz.
V. Bu sebepten dolayı içiniz rahat etsin, gözünüz arkada kalmasın.
Yukarıdaki cümlelerden kaç tanesinde anlatım bozukluğu vardır?
A)1 B)2 C)3 D)4 E)5
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde anlatım bozukluğu yoktur?
A) Ne sen duydun ne ben bizi çağıran bu sesi.
B) Anlaşılmazlık reçetesini alıp yeni ifadeler yaparak yazarlara sunmak mıdır edebiyat.
C) Eğer bu konuda yardım ve destek verilmeden bu ise girmenizi tavsiye etmiyorum.
Zaman asımına uğrayarak geçerliliğini yitiren ve tedavülden kaldırılan paranız varsa değiştirebiliriz.
Sanat eseri zamanla etki gücünü yitiriyorsa bu esere gerçek sanat eseri dememiz mümkün değildir.
"Uzun uğraşlardan sonra aldığı bu zam onun rahatlamasına neden olmuştu." cümlesinde anlatım bozukluğunu oluşturan sözcüğü değiştirdikten sonra ortaya çıkan yeni anlatım bozukluğunun sebebi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Tümleç eksikliği
B) Yan cümle yüklemi eksikliği C) Ek yanlışlığı
D) Yanlış anlamda kullanılan sözcük E) Tamlama yanlışlığı
Aşağıdaki cümlelerden hangisinde nesne-yüklem uyumsuzluğu yoktur?
A) Her zaman bize geleceğini söyler ama hiçbir zaman gelmezdi.
B) Yerine git ve güzelce temizle
C) Elinin kirini bize gösterdin, cebine bari sokma D) Onun yoluna çıkıp kesmeye kalkma
E) Herkese dikkat et içeri alma
Sınavın yanıtları kitapçığın içinde verildiği için, ayrıca size dağıtıldı.
Bu cümledeki anlatım bozukluğu aşağıdakilerden hangisinden kaynaklanmaktadır?
A) Nesne eksikliği
B) Özne-yüklem uyumsuzluğu C) Dolaylı tümleç eksikliği D) Gereksiz sözcük kullanımı E) Yüklemin olumlu kullanılması
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bozukluğu vardır?
A) İyi bir rüya görmüşsem keyifli kalkarım yataktan.
B)Hangisinin sağlıklı, hangisinin sağlıklı olmadığını tahlillerden sonra öğreneceğiz.
C) Bugün yağmur yağdı, bütün kirleri temizledi.
Dünkü maçta Fenerbahçe iyi oynadı; ama yenildi.
Sizi özellikle bu konuyu görüşmek için çağırdık.
Aşağıdaki cümlelerden hangisinde özne
fazlalığından kaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır?
A) Beklediği haberi alınca sevinçten etekleri tutuştu. B) Soruları anlamak ve cevap vermek uzun sürdü. C) Özel ve tür adları cümlede özne olabilir.
D) Biz dershaneye, onlar eve gidecek.
E) Kuşlar baharda gelir ve onlar tutunacak dal arar.
78.Asağıdaki cümlelerden hangisinde tümleç
eksikliğinden kaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır?
Ferhat mutluluktan uçacak gibiydi.
Trafik kurallarına dikkat edelim, uymayanları uyaralım.
Gözlerine değdi gözlerim, kaybettiğim hayatı buldum.
Viran olan su gönlüm senin oyuncağın mı?
Maçtan sonra sahada kavga çıkmış.
Aşağıdaki cümlelerden hangisinde “-ler, -lar” ekinin gereksiz kullanılmasından kaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır?
A) Bahçelievler’de yasam çok renkli.
B) Evlerin önü temiz tutulmalıdır.
C) Teyzemler dün bizdeydi.
D) Birkaç adamlar arabadan hızla indiler.
E) Güller serdim yoluna, yine kazanamadım seni.
Aşağıdaki cümlelerden hangisinde dolaylı tümleç eksikliğinden kaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır?
A) Geçmişte, günümüzde ve gelecekte karşılaştığı sorunları çözmek ister.
B) Onu göremediğim için olayı
anlatamam. C) Gizli sırlarımı aşikar etme D) Sevdiklerini arar, bol bol hediye dağıtırdı.
E) İkinci devreyi kalecimiz sakatlandığı için yenik bitirdik.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde tamlayan ekinin eksik kullanılmasından doğan bir anlatım bozukluğu vardır?
A) Gülmek, insan ruhunun ilacıdır.
B) Bir insan, insana yardım edebilmesi için insanı sevmesi gerekir.
C) Seni gördükçe kalbim yerinde duramıyor.
D) Güneş battığında baslar dertlerim.
E) Burada seninle karşılaşacağımı sanmıyordum.
82.Aşağıdakilerin hangisinde tamlama yanlışlığından kaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır?
A) O bölgede karasal ve Akdeniz iklimi hakim.
B) Yumurtadan çıkmış kabuğunu beğenmiyor.
C) Bu firma sattığı malların önemli bir kısmını ithal ediyor. D) Pikniğe gittiğimiz yerin resmini yaptım.
E) Gerçekten isteseydi seni bas tacı ederdi.
“Suç ve Ceza’nın bu çevirisinde yanlışlar var hem de roman üslubuna hiç uygun değil.”
Bu cümledeki anlatım bozukluğunun nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
A) Özne eksikliği B) Yüklem eksikliği C) Yanlış bağlaç kullanımı D) Dolaylı tümleç eksikliği E) Ek kullanımında yanlışlık
Kimi cümlelerde eylemler gereksiz kullanılır.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yardımcı eylem gereksiz kullanılmamıştır?
Dinlenme yapacağına ödevlerini bitir.
Gitmem lazım; anneme yardım edeceğim.
Sahildeki insanlar saatlerce güneşlenme yaptı.
Bekleme yapmayalım, otobüsün arkası bos.
Oyalanma yapmasaydın bu isler biterdi.
“Bir eleştirmenin eserlere bakış açısı ve yorumlayışı önemlidir.” cümlesindeki anlatım bozukluğu nasıl giderilebilir?
A) “açısı” yerine “yönü” getirilerek
B) “bakış açısı” sözleri yerine “bakısı” diyerek C) “bir” sözcüğünü cümleden atarak
D) “önemlidir” sözcüğünden önce “ne kadar” sözleri getirilerek
E) “ve” sözcüğünden sonra “eserleri” sözcüğünü getirerek
86.Aşağıdaki cümlelerden hangisinde tamlayan eksikliğinden kaynaklanan bir anlam belirsizliği vardır?
Sorduğu sorudan ne anladın?
Onu dövdüğüne herkes şahit oldu.
Aldığın çiçekleri vazoya koydun mu?
Yüreğinize sağlık, türküyü çok güzel söylediniz.
Marmara Denizi de kirliliğin kurbanı oldu.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bozukluğu vardır?
A) Onun şiirinde hiçbir şairin izini bulamazsınız.
B) Bir gün gelecek dostluk ve kardeşlik dünyaya ve ülkemize egemen olacaktır.
C) Birçok değerli öğretmenler görev yaptı burada D) Artık daha az görüşecekler.
E) Haberi alır almaz onları aradık.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde anlatım bozukluğu vardır?
A) Türk sanatının ve edebiyatının bütün meşhurlarını yakından tanımıştır.
B) Ne umutlarla postalamıştım hikayemi o gazeteye C) Doğada ne ödül vardır ne de ceza
Bu konu üzerinde düşünürken tarihe bakmak, ayrıca çok da iyi bilmek
gerekir.
Bos oturmak pas gibidir, insanı çalışmaktan çok daha çabuk eskitir.
89.Aşağıdaki cümlelerden hangisinde bağlaç kullanımı anlatım bozukluğuna yoktur?
Seni bu kez dinleyeceğim; fakat bunun bir faydası olacağına inanıyorum.
Dün yine yapayalnız dolaştım sokaklarda; çünkü sen yanımda yoktun.
Bir kıvılcım yeterdi; oysa sen karanlığı kuşanmıştın.
Hediyeni alırım; ancak kararımdan vazgeçmem.
Parası yok; lakin borç bulabilir.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde özne-yüklem uyumsuzluğundan kaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır?
A) Öğrenciler, sınıfta sessizce beklediler.
B) Ağaçlar bu yağmurlardan sonra çiçek açtı. C) Bu hayaller yüreğime umut tohumları ekti. D) Gül kokuları papatya kokularını aratmadılar. E) Duygular her zaman mı acı verir insana?
91.Aşağıdaki cümlelerden hangisinde ek-fiil eksikliğinden doğan bir anlatım bozukluğu vardır?
Çocuk zeki; ama mutlu değildi.
Onlar huzursuzdu, ama ben rahattım.
Soruların zorluğu tartışılmaz; ama yine de yılmamalıyız.
Sabahın bir vakti uyanmıştı ve bir daha uyumadı Adam hastalandı; ama yine de ise gitti.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde nesne eksikliğinden kaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır?
A) Bu ödevi yapmak hepinizin görevi.
B) Kutuları taşıdı sonra dinlenmeye gitti.
C) Bu yazıya dikkat etmeli, herkesle
paylaşmalıyız. D) Ansiklopedileri sırayla rafa dizdi.
E) Saklambaç oynarken ağaçtan düşüp kolunu incitti.
93.Aşağıdaki cümlelerin hangisinde dolaylı tümleç eksikliğinden kaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır?
Her çocuğun kendini anlatma biçimi farklıdır.
Yemeğe tuz attı; ama yine de yemedi.
Annesini çok özlemişti; ama dönmek istemiyordu.
Derdine bir çare aramıyor bununla birlikte başkalarının derdine de kayıtsız kalıyor.
Konuşması düzgün, mimikleri anlamlı bir gençti.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde anlam karışıklığını gidermek için cümleye kişi zamiri getirilmelidir?
A) Aldığı hediye çok beğenildi.
B) Durağın karsısında büyük bir kaza oldu. C) Elbisendeki lekeler çıkmış mı?
D) Evinin boyası dökülmüş.
E) Öğretmeni sınıfa hısımla girdi.
95.Asağıdakilerin hangisinde bir anlatım bozukluğu vardır?
Yalanın başladığı yerde saygı yok olur.
Öğretmen olduğumu duyunca herkes sasırdı.
Çözdüğü soruları ve cevapları aynı deftere yazmış.
Profesör, İstanbul’dan nefret ediyordu.
Taşlaşmış ağaçların oluşturduğu bir ormana benziyor.
Çocuğu neredeyse hemen hemen yakalayacaktım;
fakat çocuk otobüse biniverdi.
Bu cümledeki anlatım bozukluğunun nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
A) Özne-yüklem uyumsuzluğu B) Gereksiz sözcük kullanımı C) Tamlama yanlışlığı D) Yanlış sözcük kullanımı E) Gereksiz ek kullanımı
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, aynı anlama gelen sözlerin bir arada kullanılmasından kaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır?
A) Ömer Bey, buralarda sözüne güvenilir biri olarak bilinir.
B) Bu şiir, hem muhteva hem sekil yönünden incelenmeli.
C) Bu sözler üzerine herkes hançer ve kılıcını çıkarmış.
D) Mehmet’in ne yaman bir nişancı olduğunu biliyordu.
E) Ele avuca sığmayan, yaramaz ve hasarı bir çocuktu Kâzım.
Hırsızlık yapan kişilerle kimlik belirleme çalışmaları ve olayla ilgili soruşturma sürdürülüyor.
Bu cümledeki anlatım bozukluğu aşağıdakilerin hangisiyle giderilebilir?
A) “kimlik” ten önce “ilgili” sözcüğü getirilerek
B) “soruşturma” yerine “araştırma” sözcüğü getirilerek C) “ilgili” sözcüğü cümleden atılarak
D) “ve” yerine “ile” getirilerek
E) ”çalışmaları” sözcüğündeki “-lar” atılarak
99.Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bozukluğu vardır?
Notlarımı da bulamıyorum dünden beri.
Adam, herkesin gözü önünde kadının çantasını kaptı.
Bunlar hayal ürünü değil, yaşanmış hatıralardır.
Sorunsuz bir gün geçirmek istiyorum.
E)“Aklını kullanmazsan, zararlı çıkarsın.” dedi, öğretmenim.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
A C D D D C C D E B
11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
E C D D B A A C D B
21 22 23 24 25 26 27 28 29 30
D B A B A A C C E C
31 32 33 34 35 36 37 38 39 40
C C E B D D C E C E
41 42 43 44 45 46 47 48 49 50
A B A C D E A E D B
51 52 53 54 55 56 57 58 59 60
A B A E B D A B C
D61 62 63 64 65 66 67 68 69 70
C A
C E C A C C C D71 72 73 74 75 76 77 78 79 80
D
E C A E B E C D D81- B 82-A 83-C 84-B 85-E 86-B 87-C 88-D 89-A 90-D 91-A 92-C 93-C 94-D 95-C 96-B 97-E 98-A 99-C
‘’Yokuşta akmayan ter inişte gözyaşı
olur.’’
Cümleyi oluşturan sözcüklerin eksik veya fazla olması, sıralarının karıştırılması, aralarındaki bağlantıların yanlış kurulması ve dilbilgisi kurallarına uygun olarak kullanılmaması anlatım bozukluklarına yol açar. Bir cümlede bulunan anlatım bozukluğunu bulmak ve bu bozukluğun nedenini söyleyebilmek için anlam ve dilbilgisi kurallarının bilinmesi gerekmektedir.
Buna göre anlatım bozukluklarını şu iki ana başlık altında inceleyebiliriz:
A-ANLAMSAL BOZUKLUKLAR (BAĞDAŞIKLIK)
1.GEREKSİZ SÖZCÜK KULLANIMI:
Aynı anlama gelen sözcüklerin aynı cümlede bir arada kullanılması, duruluğu bozar, anlatım bozukluğu nedenidir.
ÖRNEK:
Neşeli, sağlıklı, şen bir insandı.
Çocuk merdivenden aşağı düşmüş.
Herhalde o da kendine güveniyor olmalı.
ÖSS sınavında kızlar erkeklere açık fark attı.
Bu bölümü seçenlerin Fransızca dilini iyi bilmeleri gerekiyor.
Annem, ilk konuşmaya başladığım zaman üç yaşında olduğumu söyledi.
Okulun basketbol takımında, boyu en kısa oyuncu bendim.
Son yıllarda ülkemizde üretilen birçok ev eşyası dışarı ihraç ediliyor.
Yardımsever insanlar, karşılıksız bağışlarıyla, yoksul öğrencilerin okumasına katkıda bulunuyor.
Maçın oynanacağı gün yaklaştıkça, futbolculardaki heyecan gittikçe artıyordu.
Benim tahtaya yazdıklarımı defterinize hemen yazıverin.
Başbakan, bir saattir bakanlarla birlikte yapacağı geziyi görüşüyor.
2.SÖZCÜĞÜN YANLIŞ ANLAMDA KULLANILMASI:
Birbiriyle ses ya da anlam yakınlığı bulunan sözcüklerden birini, diğerinin yerine kullanmak, anlatım bozukluğuna sebep olur.
ÖRNEK:
Dün akşamki programın sonucunda, okul müdürümüz duygusal bir konuşma yaptı.
Pazarda aldığı bu örgü kazağın ücreti nedir peki?
Öğretmenimi dikkatle dinliyorum, fakat onun söylediklerini algılamakta zorlanıyorum.
Babamın işten atılmasında, işe geç kalmasının etkin olduğunu söylediler.
Çektiği ilginç fotoğraflar, bir dergide yayınlanmıştı.
Bu asılsız bilgileri müdüre aktarıp işten atılmamı sağlayanlar, bana hesap verecekler.
35 derecenin üstünde soğukla baş etmek zorundaydık.
Kalabalığa karışmak istemezdi; çok çekimser, sessiz bir adamdı. Fiyatlar çok pahalı olduğu içi satışlar çok durgun.
Sözünü ettiği iki konu arasında önemli bir ayrıntı var.
Yazar ve şairler arasında, bu tür görüş ayrıcalıklarının olması çok doğal bir durumdur. Bu şehirdeki evlerin değeri geçen yıla göre yüzde yüz çoğaldı.
Küçük çocuğun saçları bir hayli büyümüştü.
Yaşlı kadının kolundaki bileziği çalmışlar. (‘’zorla almışlar’’ çalmak habersiz
olur.) Şu domates fidanlarını bahçenin bir köşesine ekiverelim. (Fide ve dikmek)Devlet, ilköğrenim alanında büyük yenilikler yapmayı planlıyormuş. (İlköğretim) Bu şüpheli bakış açısını bırakmalısın artık. (Şüpheci)
NOT:
Atasözleri ve deyimler, kalıplaşmış sözler olduğu için, eşanlamlılarıyla bile olsa bunlardaki sözcüklerin değiştirilmesi ve atasözleri ile deyimlerin, anlamına uygun olmayan yerlerde kullanılması anlatım bozukluğuna yol açar. Deyim ve atasözü yanlışları iki türlüdür.
A) Deyimin yanlış anlamda kullanılması
Bire bin katarak olayı tüm gerçekliği ile anlattı.
Güzel haberi alınca yüreğine ateş düştü.
Olayın ciddiyetini anlayınca yüreğine su serpildi.
Çocuğun bayıldığını görünce etekleri zil çaldı.
B) Atasözü ve deyimin yapısının bozulması
Baş nereye giderse bacak da oraya gider. (ayak) Akıllı köprü arayıncaya dek, deli nehri geçer. (suyu) Bu sefer şeytanın ayağını kıracağız. (bacağını) Bu son olay üstüne tuz şeker ekti. (biber)
Karanlıkta adamı görünce korkudan saçlarım diken diken oldu. (Tüylerim) 3.MANTIK VE SIRALAMA HATASI (SÖZDİZİMİ HATASI)
Cümlede, dile getirilen durum veya olayların önem sırasına göre söylenmemesinden ya da mantık bakımından tutarsızlık bulunmasından kaynaklanan anlatım bozukluklarıdır.
SIRALAMA YANLIŞLIKLARI ÖRNEKLERİ:
Bu yıl değil teşekkür, takdir bile alamadım.
Ünlü şairin 72. ölüm yıl dönümüne katıldık.
Artık, evlerimize en gelişmiş teknoloji, hatta bilgisayar bile girdi.
Uçaklar, hareket saati geldiğinde bir saniye şöyle dursun, bir dakika bile beklemez.
Bu feci kazada ölebilirdin; hatta sakatlanabilirdin.
O, bırakın gümüş madalyayı altın madalya bile alamaz.
MANTIK HATASI ÖRNEKLERİ:
Önümüzdeki haftanın önemli programlarından bazılarını sizlere hatırlatmaya çalıştık.
Son turda atlet, arkasındaki yarışçıyı bir hamlede geçti.
Bütün bildiklerimi ve bilmediklerimi oğluma öğreteceğim.
Alanında ilk olan gösteriye katılım rekor düzeydeydi.
Kaderde bir köşe başında ölü olarak uyanmak da var. (Uyanmamak) 4.ANLAMCA ÇELİŞEN SÖZCÜKLERİN BİR ARADA KULLANILMASI
Bu tür anlatım bozukluğu, olasılık, kesinlik ya da yaklaşıklık anlamı taşıyan sözcüklere aynı cümlede yer verilmesinden kaynaklanır.
ÖRNEK:
Annemler, son vapuru da kaçırmış, eminim bu akşam buraya gelemezler galiba.
“Hava çok soğuk, mutlaka sizler de üşüyor olmalısınız.”
Sanatçı sahneye çıkınca, herkes yerinden usulca fırlayıverdi.
Çocuk, fısıldayarak annesine yüksek sesle bir şeyler söyledi.
Hemen hemen tam üç aydır görüşüyoruz.
Yaklaşık dört bin sekiz yüz doksan altı aday, sınava girecek.
Ben bu konuda genellikle hiç yalan söylemem.
5.SÖZCÜĞÜN YANLIŞ YERDE KULLANILMASI
Bir sözcüğün yanlış yerde kullanılması, anlamın bulanıklaşmasına
ya da yanlış tamlamalarkurulmasına neden olur.
ÖRNEK:
Çok başım ağrıyor bu akşam.
Sana kısaca başımdan geçenleri anlatayım.
Yurt uğruna her kanını döken…kahraman ödüllendirilmeli.
Fazla canını sıkma.
Ağrısız kulak delinir.
İzinsiz inşaata girilmez.
Uyandığımda ilk aklıma sen geliyorsun.
Yollarda her Allah’ın günü kaza oluyor.
Dün akşam, haberlerde, tekrar tekrar yıkılan tarihi köprünün görüntüleri… yayımlandı Bugün işe gitmedim, bütün gün bomboş evde oturdum.
6.ANLAM BELİRSİZLİĞİ VE NOKTALAMA EKSİKLİĞİ
Virgülün gereken yerde kullanılmaması, cümlede birden fazla anlamın çıkmasına yol açar.
Tamlayanı ikinci tekil (senin) veya üçüncü tekil (onun) kişi adılı olan tamlamalarda tamlayan
düştüğünde; tamlananın ikinci tekil kişiye mi, yoksa üçüncü tekil kişiye mi ait olduğunun
anlaşılmamasından kaynaklanır.
ÖRNEK:
Kadın doktora bir şeyler anlatıyor.
Genç müdüre merakla bakıyordu.
Kadın mahkuma yemek vermemiş
Genç kız arkadaşına yetişebilmek için hızlı hızlı yürüyordu
Gazeteci bayanın sözlerini dikkatle dinledi.
Okuldan ayrılacağını duyunca hepimiz çok üzüldük. (Senin, Onun)
Saatini masada unutmuş. (Senin, Onun)
B. YAPISAL BOZUKLUKLAR (BAĞLAŞIKLIK)
1.ÖZNE-YÜKLEM UYUMSUZLUĞU
Cümlede, özne ve yüklemin çeşitli yönlerden uyum içinde olmaması, özne- yüklem uyuşmazlığına yol açar. Bunu üç başlıkta inceleyebiliriz:
a. Tekillik – Çoğulluk Bakımından
Öznenin tekil olduğu cümlelerde, yüklem tekil olur.
ÖRNEK: Müdür Bey, öğrencilere bir şeyler anlatıyor.
Öznenin insandan oluştuğu ve çoğul olduğu cümlelerde, yüklem tekil ya da çoğul olabilir.
ÖRNEK
:Yolcular, durakta otobüs bekliyor.
(doğru)Yolcular, durakta otobüs bekliyorlar. (doğru)
Öznenin insan dışında bir varlıktan oluştuğu ve çoğul olduğu cümlelerde, yüklem tekil olur.
Yapraklar, birer birer sararıyor. (doğru) Yapraklar, birer birer sararıyorlar. (yanlış) Martılar, vapurun etrafında uçuşuyor. (doğru) Martılar, vapurun etrafında uçuşuyorlar. (yanlış)
Öznenin çoğul eki almadığı; ama anlamca çoğul olduğu cümlelerde, yüklem tekil olur.
Herkes, salonda seni bekliyor. (doğru) Herkes, salonda seni bekliyorlar. (yanlış) Yüzlerce kişi konsere katıldı. (doğru) Yüzlerce kişi konsere katıldılar. (yanlış) b. Kişi Bakımından
Ben ve annem, teyzeme uğrayacağım. (uğrayacağız)
Çocuklar ve ben, seni burada bekledim. (bekledik)
Biz ve sen, bugün okulda nöbetçi. (nöbetçiyiz)
Sen ve arkadaşın, hemen yanıma gel. (gelin)
c. Olumluluk – Olumsuzluk Bakımından
Sıralı cümlelerde olumlu ve olumsuz cümlenin öznesini ortak kullanmak, anlatımı bozabilir. “Hiçbiri, hiç kimse, kimse’ olumsuz cümlede “herkes ,hepsi”
sözcükleri olumlu cümlede kullanılır.
ÖRNEK:
Sınıfta herkes konuşuyor; ………….bir türlü susmuyor. (Kimse) Hiçbiri beni dinlemiyor,……… denizi seyrediyor.
(Herkes)Dostlarımın hiçbiri bana inanmıyor;……… beni suçluyor. (Herkes) Kimse seni suçlamıyor,……… haklı buluyor.
(Herkes)Hiçbiri düzenli çalışmadı, ……sınıfta kaldı. (Herkes) 2.ÖGE EKSİKLİĞİ:
Genellikle sıralı veya bağlı cümlelerde ikinci cümlede olması gereken bir ögenin olmamasından kaynaklanır.
A. Özne Eksikliği
Mağazanın inşaatı eylül ayında bitecek ve (mağaza) faaliyete geçecek.
Kitabın basımı tamamlandı, (kitap) yakında piyasaya çıkacak.
Bu kadını bana komşum önermişti, demek ki (kadın) güvenilir biriydi.
Bir süre kimse konuşmadı, (herkes) soruyu çözmeye çalıştı.
Çocuğun parası kalmamıştı, eve kadar (çocuk) yürümek zorundaydı.
B. Nesne Eksikliği
O zaman, ona cevap da verdim çünkü (onu) cesaretlendirmek istiyordum.
Annesinden ayrı kalmaya dayanamaz, (onu) bir yere gitse sık sık telefonla arardı Kardeşlerinden uzun süre ayrı kalmış, (onu) çok özlemişti.
Aşka da inanmaz; ama hep (aşkı) arar.
Dışarıda yağmur yağıyordu, biz de (yağmuru) seyrediyorduk.
C. Tümleç Eksikliği
Öğretmenler çalışkan öğrencileri sever, (onlara) iyi not verirler. D.T.
Çevresindeki insanları çok sever, (onlara) hep yardımcı olurdu. D.T.
Sabah sabah beni buraya getirip bir de (bana) hesap mı soracaksınız? D.T.
Kardeşine her şeyi anlatır, (onlarla) çok iyi geçinirdi. E.T.
Öğrencilerine arkadaşça davranır (onlarla) çok iyi iletişim kurardı. E.T.
Eleştirmenin bir görevi de okuyucuyu yönlendirerek, (onlarla) bilgi alışverişinde bulunmaktır.
D. Yüklem Eksikliği
O beni seviyordu, ben de onu (seviyordum.)
Bayramda babasının kravatını (takmıştı) ve ceketini giymişti.
Bodrum’a hiç (gitmedim) Alanya’ya iki kez gittim.
3.TAMLAMA YANLIŞLARI
İki tamlayanın aynı tamlanana bağlanmasından kaynaklanır ya da tamlayanın ya da tamlananın eksik olmasından kaynaklanan anlatım bozukluklarıdır.
ÖRNEK:
Bu sınav özel (okullarda) ve devlet okullarında yapılacak
Askeri (liselerin) ve meslek liselerinin sınavları yakında yapılacak.
Bilimsel (alanda) ve tıp alanında yaptığı çalışmalarla birçok ödül aldı.
Ben daha çok, sanat (müziği) ve klasik müzik dinlemeyi severim.
Ahmet Bey, derneğimizin üyesi ve ikinci başkanıdır.
Her ailenin, çocuklarının sorularıyla ilgilenmesi gerekir.
Yaşlıların, e çok yağlı yiyeceklerden uzak durması gerekir.
4.EKLERLE İLGİLİ YANLIŞLAR
Cümlede eklerin yanlış ya da gereksiz kullanılmasından kaynaklanan anlatım bozukluğudur.
ÖRNEK:
Bu programla, öğrencilerin sınava daha iyi bir biçimde hazırlanacağını sağlayacağız.
(hazırlanmasını)
Su sıkıntısının nedeni, suyun bilinçli tüketilmemesindendir.
(tüketilmemesidir) Dün bu konuyla ilgili pek çok sorular çözdüm.
Bu akşamki seyrettiğimiz filmi hiç beğenmedim.
Romanın, birbirini sevmiş ancak bir türlü birbirine kavuşamamış iki âşığın yaşamını dile getiriyor.
5.ÇATI UYUŞMAZLIĞI
Cümlede kullanılan fiil ve fiilimsilerin çatıları da aynı olmalıdır. Buna aykırı durumlar anlatım bozukluğuna sebep olur. Bileşik cümlelerde temel cümlenin
yükleminin etken olup yan cümlecikteki eylemsinin etken olmamasından ya da temel cümlenin yükleminin edilgen olup yan cümlecikteki eylemsinin edilgen olmamasından kaynaklanan anlatım bozukluğudur.
-Öğle yemeği yedikten sonra toplantı için
etken
salona geçildi.(yanlış)
edilgen
-Öğle yemeği yendikten sonra toplantı için
edilgen
salona geçildi. (doğru)
edilgen
-Öğle yemeği yedikten sonra toplantı için
etken
salona geçtik. (doğru)
etken
6.EK FİİL EKSİKLİĞİ
Sıralı cümlelerde birinci cümlenin ek eylemle kapatılmaması bazen anlatımı bozabilir.
ÖRNEK:
Boyu kısaydı, bedeni de pek biçimli değildi.
Düşüncelerinde ısrarcıydı ama inatçı değildi.
O bana bin türlü yalan söylüyordu, ben de onun yalanlarına gülüyordum.
7.BAĞLAÇ YANLIŞLARI
Bazı bağlaçların birbirinin yerine kullanılması mümkün değildir. Yanlış ya da gereksiz bağlaç kullanımı anlatım bozukluğuna yol açar.
ÖRNEK:
Öğretmeninin verdiği kitabı bir günde okuyup bitirdi, ama özetini de çıkardı. (ayrıca) Dün yapacağım hiçbir iş yoktu,
üstelik balkonda oturup saatlerce gazete okudum.(bu yüzden)
Arabanın işi iki günde bitermiş, kaldı ki bizim hiç vaktimiz yok. (fakat, ama) Bu akşam hiçbir yere gidemem, ama çok yorgunum. (çünkü)
KONU İLE İLGİLİ ÇIKMIŞ SORU ÖRNEKLERİ
Fiyatlar çok pahalı olduğu için satışlar çok durgun. (2000-ÖSS)
1.Bu cümledeki anlatım bozukluğunu gidermek için aşağıdaki değişikliklerden hangisi yapılmalıdır?
"çok" sözcükleri atılmalı
"durgun" yerine "az" sözcüğü getirilmeli
"olduğu için" yerine "olduğundan" sözcüğü getirilmeli
"satışlar yerine "alışveriş" sözcüğü getirilmeli
"pahalı" yerine "yüksek" sözcüğü getirilmeli Dişçiye hiç ya da çok seyrek gidiyorlar.
2.Bu cümledeki anlatım bozukluğu nasıl giderilebilir? (2008 – ÖSS)
“dişçiye”den sonra “ya” sözcüğü getirilerek
“çok” sözcüğü atılarak
“seyrek” yerine “az” sözcüğü getirilerek
“gidiyorlar” yerine “gitmezler” sözcüğü getirilerek
“hiç” yerine “ya hiç gitmiyorlar” sözü getirilerek
3.Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bozukluğu vardır? (2009 – ÖSS) A) Yarın, uzun sürecek bir iş gezisine çıkıyorum.
Kızımı Fransızca kursuna kayıt yaptırmak istiyorum.
Telefonumu nerede bıraktığımı hatırlamıyorum.
Bu kursta, güzel konuşmanın inceliklerini öğreniyorum.
Davete katılanların hemen hemen hepsini tanıyorum.
4.Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bozukluğu vardır? (2010-YGS) Sorumluluklarının bilincinde olmak, herkeste bulunan bir özellik değildir.
Mesleğinizde belli bir düzeye gelebilmek kadar geldiğiniz düzeyi korumak da önemlidir.
Azimle çalışmanın ne demek olduğunu, onları görünce anladım.
Bu araştırmayı sonuçlandırmak, onlar için hiç de güç olmamıştır.
Bizim alacağımız başarı, aslında ülkemizin başarısıdır.
5.Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bozukluğu vardır? (2011 – YGS) Diplomalarını alacak öğrenciler salona sırayla giriş yaptılar.
Müjdeyi vermek için mutfağa, annesinin yanına heyecanla koştu.
Konuşmasına başlamadan önce dinleyicilere şöyle bir baktı.
Eski öğrencilerin de katıldığı büyük bir toplantı düzenlediler.
Yarıyıl tatilinde yapılacak olan Amasra gezisi ertelendi.
6.Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bozukluğu vardır? (2013 – YGS) Kurallara uymamakta ısrar ediyorsun.
Bu davranışımı tehdit olarak algıladığını belirtiyorsun.
Yaptıklarınla herkesi şaşırtmaya devam ediyorsun.
Bu sözlerinle beni sinirlendirmek için çalışıyorsun.
Sorduğun sorularla konuyu başka bir yere çekmeye çalışıyorsun.
Fatih Balkış, Baht Dönüşü adlı romanında, kişisel müzik çalışmalarına ara veren bir piyanistin hayatının müzik üzerinden sorgulanmasını işliyor. (II) Önemli olan müzisyenin müzik aletini asla yarı yolda bırakmaması ve ihanet etmemesidir. (III) Eline aldığı her müzik aleti, evrenin en uzak noktalarından buralara gelen bir canlıymış hissi uyandırmalıdır onda. (IV) Sanatçının piyanosunun suskunluğu, bitirilmemiş eserlerinin yalnızlığı hepimizin matemi sayılmaz mı? (V) Müzisyenin yolculuğu, o müzik aletinin lisanıyla açıklanabilecektir.
7.Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde anlatım bozukluğu vardır? (2016 – YGS)
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
“Yazdıklarım boyumu aştı!” diyenlerden değilim. (II) Ben de elimden geldiğince iyi eserler vermeye çalıştım. (III) Ama bu eserlerdeki kaliteyi ve yeterli olup olmadığını ben değil, toplum söyleyecek.
(IV) Ben de sorumluluk sahibi her insan gibi toplumsal birikime katkıda bulunmaya devam edeceğim. (V) Sağlığım el verirse çok yakın bir zamanda yeni bir romanda okurlarımla buluşmayı düşünüyorum.
8.Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde anlatım bozukluğu vardır? (2016 – YGS)
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
‘’Sözünü ettiğiniz binayı ne gördüm ne de yerini bilirim."
9.Bu cümledeki anlatım bozukluğu aşağıdakilerin hangisinden kaynaklanmaktadır? (2005-ÖSS) Nesne eksikliğinden
Gereksiz sözcük kullanımından Tamlayan eksikliğinden
Yüklemin olumlu olmasından Tümleç eksikliğinden
EDEBİYAT ÖĞRETMENİ
‘’Yokuşta akmayan ter inişte gözyaşı olur.’’
TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 11. SINIFLAR
Yazılıya Hazırlık ve Çalışma Kitapçığı
ẞ
A
N L I URFA
İÇİNDEKİLER
• Sohbet ve Fıkra Ünitesi Konu Anlatımı
...3
• Sohbet ve Fıkra Ünitesi 1. Etkinlik
...4
• Sohbet ve Fıkra Ünitesi 2. Etkinlik
...5
• Sohbet ve Fıkra Ünitesi Test 1
...6
• Roman Ünitesi Konu Anlatımı
...8
• Roman Ünitesi 3. Etkinlik
...13
• Roman Ünitesi 4. Etkinlik
...14
• Roman Ünitesi Test 2
...15
• Dil Bilgisi Test 3 (Ses Bilgisi)
...17
• Dil Bilgisi Test 4 (Cümle, Yazım ve Noktalama)
...19
• Cevap Anahtarı
...21
2
SINIF Türk Dili ve
Edebiyatı
5. Ünite
(Sohbet ve Fıkra)
Konu Anlatımı ẞ
A N L I URFASOHBET (MUSAHABE)
Herhangi bir konuyu okurla konuẟurmuẟ gibi samimi, rahat ve anlaẟılır bir üslupla anlatan dü-ẟünce yazılarıdır.
Baẟlıca özellikleri ẟunlardır:
Konu günlük hayattan seçilir.
Her konuda yazılabilir.
Uzun yazılar değildir.
Anlaẟılır ve sade bir dil kullanılır.
Genellikle gazete ve dergilerde yayımlanır; yazar bu tür yazılarını toplayarak kitap hali-ne getirebilir.
Okura doğrudan sorular sorulabilir.
Deyim, atasözü, fıkra vb. yer alabilir.
Konu öznel bir biçimde ele alınır, kanıtlan- maya çalıẟılmaz.
NOT: Ahmet Rasim - Ramazan Sohbetleri, Nurul-lah Ataç - Söyleẟiler
FIKRA (KÖẞE YAZISI) Gazete ve dergilerin belli köẟelerinde yayımla-nan kısa, günübirlik fikir yazılarıdır.
Baẟlıca özellikleri ẟunlardır:
Güncel konuları iẟler, kalıcılığı yoktur.
Yazar kanıtlama ve belgelendirme gereği duymaz.
Öznel yazılardır.
Konuẟma diliyle yazılır, yalın ve sade bir üs-lup kullanılır.
Fıkra yazarının zengin bir kültür ve bilgi biri-kimi olmalıdır.
Fıkralar inandırıcı, etkileyici ve akıcı bir dille yazılır.
NOT 1: Fıkranın ilk örnekleri, gazetelerin çıktığı Tanzimat döneminde verilmiẟtir. Edebiyatımız- da ilk tanınan fıkra yazarı “Ahmet Rasim”dir.
NOT 2: Ahmet Haẟim - Bize Göre, Oktay Akbal - Geçmiẟin Kuẟları
NOT 3: Latife, kıssa vb. adlarla anılan mizahi fıkra, düẟünce yazısı olan fıkra ile karıẟtırılmamalıdır.
