EKONOMİ BİLİMİNİN UĞRAŞ EKONOMİ BİLİMİNİN UĞRAŞ
ALANI VE BİLİM NİTELİĞİ ALANI VE BİLİM NİTELİĞİ
SGK005 EKONOMİ VE GİRİŞİMCİLİK SGK005 EKONOMİ VE GİRİŞİMCİLİK
(Seçmeli Ders) (Seçmeli Ders)
Prof. Dr. Kasım Karakütük Prof. Dr. Kasım Karakütük
Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi
Öğretim Üyesi
Öğretim Üyesi
Ekonomiyle İlgili Bazı Ekonomiyle İlgili Bazı
Sorular Sorular
Neden bazı ülkeler zengin-gelişmiş, Neden bazı ülkeler zengin-gelişmiş, bazıları yoksuldur?
bazıları yoksuldur?
Neden bazı ülkelerde kişi başına düşen Neden bazı ülkelerde kişi başına düşen gelir çok yüksektir?
gelir çok yüksektir?
Neden gelişmiş ülkelerde de ekonomik Neden gelişmiş ülkelerde de ekonomik bunalımlar (krizler) yaşanıyor?
bunalımlar (krizler) yaşanıyor?
Neden birçok ülkede fiyat artışları Neden birçok ülkede fiyat artışları (pahalılık) süreklilik kazanmıştır?
(pahalılık) süreklilik kazanmıştır?
Ekonomiyle İlgili Bazı Sorular Ekonomiyle İlgili Bazı Sorular
Sabit gelirlilerin (memur-işçi) yaşam Sabit gelirlilerin (memur-işçi) yaşam pahalılığını artıran enflasyonun
pahalılığını artıran enflasyonun kaynakları nelerdir?
kaynakları nelerdir?
Ulusal gelirden farklı sosyo-ekonomik Ulusal gelirden farklı sosyo-ekonomik grupların farklı miktarda pay almaları grupların farklı miktarda pay almaları
nasıl açıklanabilir?
nasıl açıklanabilir?
Neden bazı ülkelerin dış ödemeler Neden bazı ülkelerin dış ödemeler bilançosu açık vermektedir?
bilançosu açık vermektedir?
Ekonomiyle İlgili Bazı Sorular Ekonomiyle İlgili Bazı Sorular
Neden bütün ülkeler açık ekonomi Neden bütün ülkeler açık ekonomi modelini uygulamaktadır?
modelini uygulamaktadır?
Para nedir? Piyasadaki paranın Para nedir? Piyasadaki paranın
artmasının etkileri nelerdir? Paranın artmasının etkileri nelerdir? Paranın
değeri neden etkilenmektedir; parasal değeri neden etkilenmektedir; parasal
dengesizlikler nelerdir?
dengesizlikler nelerdir?
Az gelişmiş ülkeler ne gibi güçlükleri Az gelişmiş ülkeler ne gibi güçlükleri yenmelidir?
yenmelidir?
Ekonomiyle İlgili Bazı Sorular Ekonomiyle İlgili Bazı Sorular
Ekonomik bunalımlar (krizler), toplumu, Ekonomik bunalımlar (krizler), toplumu, ekonomiyi ve eğitimi nasıl
ekonomiyi ve eğitimi nasıl etkilemektedir?
etkilemektedir?
Virüs salgını gibi sağlıkla ilgili durumların Virüs salgını gibi sağlıkla ilgili durumların ekonomiye etkileri nelerdir?
ekonomiye etkileri nelerdir?
Eğitim nasıl bir mal-hizmettir? Eğitim nasıl bir mal-hizmettir?
Ekonomiyle eğitimin ilişkisi nasıl Ekonomiyle eğitimin ilişkisi nasıl
kurulabilir?
kurulabilir?
Üretim etmenleri (faktörleri) Üretim etmenleri (faktörleri) hangileridir? Girişimcilik nedir?
hangileridir? Girişimcilik nedir?
Ekonomi Bilimi Ekonomi Bilimi
Ekonomi, Ekonomi, yukarıdaki sorulara yanıt yukarıdaki sorulara yanıt arayan bir bilimdir.
arayan bir bilimdir.
Ekonomi, Ekonomi, ekonomik olaylar ve olgular ekonomik olaylar ve olgular arasındaki neden-sonuç ilişkisini
arasındaki neden-sonuç ilişkisini
arayan, daha çok yapılan tercihlerin arayan, daha çok yapılan tercihlerin
değil sonuçların neden kaynaklandığını değil sonuçların neden kaynaklandığını
araştıran, bulduklarını bilimsel araştıran, bulduklarını bilimsel
kurallara bağlamaya çalışan bilim kurallara bağlamaya çalışan bilim
dalıdır.
dalıdır.
Ekonomi Biliminin Amacı Ekonomi Biliminin Amacı
Değişmez ilişkileri bulmak, genel Değişmez ilişkileri bulmak, genel bilimsel kurallara bağlamaktır.
bilimsel kurallara bağlamaktır.
Ekonomi Bilimi Ekonomi Bilimi
Kaynaklar
Kıt Gereksinimler
Sonsuz Gerginlik
Ekonomi
Planlama
Ekonomik Sorunun Temeli Ekonomik Sorunun Temeli
Kıtlık ve Seçme (Tercih) Kıtlık ve Seçme (Tercih)
Gelişmiş ülkelerde de insanların tüm Gelişmiş ülkelerde de insanların tüm gereksinimleri karşılanmamaktadır.
gereksinimleri karşılanmamaktadır.
Kıt (ekonomik) mal, serbest mal Kıt (ekonomik) mal, serbest mal Kıtlık,
Kıtlık, bulunabilen, ancak insan gereksinimini bulunabilen, ancak insan gereksinimini karşılayacak kadar bol olmayan her mal için karşılayacak kadar bol olmayan her mal için
kullanılır.
kullanılır.
Ekonomik etkinliklerin amacı, kıtlığı yenmek, Ekonomik etkinliklerin amacı, kıtlığı yenmek,
kıtlığa karşı sistemli savaş yapmaktır.
kıtlığa karşı sistemli savaş yapmaktır.
Ekonomi Biliminin Varolma Ekonomi Biliminin Varolma
Nedeni Nedeni
Kaynakların insan gereksinimlerine göre Kaynakların insan gereksinimlerine göre
sınırlı olması ve kaynakların farklı sınırlı olması ve kaynakların farklı gereksinimleri karşılamak amacıyla gereksinimleri karşılamak amacıyla
alternatif kullanılma olanağının alternatif kullanılma olanağının
olmasıdır.
olmasıdır.
Tercih= Seçme Tercih= Seçme
Kişi, Hanehalkı, İşletme, Devlet
Kişi, Hanehalkı, İşletme, Devlet
Ekonomik Sorunun Temeli Ekonomik Sorunun Temeli
Seçmek = Vazgeçmek Seçmek = Vazgeçmek Her seçmenin bir bedeli vardır.
Her seçmenin bir bedeli vardır.
Seçmek = Alternatif Maliyet, Fırsat Maliyeti, Seçmek = Alternatif Maliyet, Fırsat Maliyeti,
Vazgeçme Maliyeti Vazgeçme Maliyeti İktisadi karar alma=
İktisadi karar alma= Seçenekler (alternetifler) Seçenekler (alternetifler) arasında seçim yapma.
arasında seçim yapma.
Sosyal alternetif maliyet:
Sosyal alternetif maliyet: Toplum açısından ve feda Toplum açısından ve feda edilen gönenç (refah) türünden maliyettir.
edilen gönenç (refah) türünden maliyettir.
Ekonomik Sorunun Temeli Ekonomik Sorunun Temeli
Sosyal alternetif maliyet:
Sosyal alternetif maliyet: Toplum Toplum açısından ve feda edilen gönenç (refah) açısından ve feda edilen gönenç (refah)
türünden maliyettir.
türünden maliyettir.
Bilim Bilim
Geçerliği kanıtlanmış bilgiler Geçerliği kanıtlanmış bilgiler
topluluğudur.
topluluğudur.
Bilimin Nitelikleri Bilimin Nitelikleri
Bir alanın bilim olması için;
Bir alanın bilim olması için;
Kavramları (Terminolojisi), Kavramları (Terminolojisi),
Kuramları (Teorileri), Modelleri, Kuramları (Teorileri), Modelleri,
Yöntemi (Metodolojisi), Yöntemi (Metodolojisi), (Bilimsel Yöntem, (Bilimsel Yöntem, Tümevarım-Tümdengelim).
Tümevarım-Tümdengelim).
Denenceleri (Hipotezleri), Denenceleri (Hipotezleri),
Sayıltıları (Varsayımları), Sayıltıları (Varsayımları),
Kestirimleri (Tahminleri) Kestirimleri (Tahminleri)
Bilimsel Yöntem Bilimsel Yöntem
Bilimin, sorunları çözmeye çalışırken Bilimin, sorunları çözmeye çalışırken izlediği yoldur.
izlediği yoldur.
Bilimsel Yöntem Bilimsel Yöntem
Bilimin sorunları çözmeye çalışırken Bilimin sorunları çözmeye çalışırken izlediği yoldur.
izlediği yoldur.
Bilimsel Yöntem = Sorun Çözme Süreci
Bilimsel Yöntem = Sorun Çözme Süreci
Bilimsel Yöntem Bilimsel Yöntem
Ekonomik sorunların olması, ekonomi bilimini Ekonomik sorunların olması, ekonomi bilimini
gerekli kılmaktadır.
gerekli kılmaktadır.
Bilimin sorunları çözmeye çalışırken izlediği Bilimin sorunları çözmeye çalışırken izlediği
yoldur.
yoldur.
Bilimsel Yöntem = Sorun Çözme Süreci = Bilimsel Yöntem = Sorun Çözme Süreci =
Karar Verme Süreci = Planlama
Karar Verme Süreci = Planlama
Sorun Çözme Süreci Sorun Çözme Süreci
Birey için sorun Birey için sorun , gereksinimlerini , gereksinimlerini doyurmayı durduran; bir hedefe
doyurmayı durduran; bir hedefe
ulaşmasının önündeki engel; rahatsız eden ulaşmasının önündeki engel; rahatsız eden
durumdur.
durumdur.
A A maçların gerçekleştirmesini durduran, maçların gerçekleştirmesini durduran, yavaşlatan, saptıran engeldir.
yavaşlatan, saptıran engeldir.
Sorun çözme süreci, Sorun çözme süreci, bu engeli kaldırma bu engeli kaldırma çabasıdır.
çabasıdır.
Bir sorun ortadan kalkarken, yeni sorunların Bir sorun ortadan kalkarken, yeni sorunların
ortaya çıkmasına ortam hazırlar.
ortaya çıkmasına ortam hazırlar.
Sorunun çözümü yeni sorunlara kaynaklık Sorunun çözümü yeni sorunlara kaynaklık
ettiği için sorun çözme uğraşısı da bitmez.
ettiği için sorun çözme uğraşısı da bitmez.
Sorun Çözmenin Basamakları=
Sorun Çözmenin Basamakları=
Bilimsel Yöntem Bilimsel Yöntem
Sorunu çözmeyi gereksinme, Sorunu çözmeyi gereksinme,
Sorunu tanılama, Sorunu tanılama,
Çözüm seçeneklerini arama, Çözüm seçeneklerini arama,
Eylemi kararlaştırma, Eylemi kararlaştırma,
Kararı Uygulama, Kararı Uygulama,
Çözümü değerlendirme. Çözümü değerlendirme.
Ekonomi Biliminin Ekonomi Biliminin
Varsayımları Varsayımları
Kapalı ekonomi, Kapalı ekonomi,
Devlet karışmıyor (müdahale yok), Devlet karışmıyor (müdahale yok),
Para kullanılmıyor, Para kullanılmıyor,
Akılcı (Rasyonel) Davranış Akılcı (Rasyonel) Davranış
(Tüketici: Yararını ençoklaştırması (maksimize) (Tüketici: Yararını ençoklaştırması (maksimize)
Üretici: Kârını ençoklaştırması) (maksimize)Üretici: Kârını ençoklaştırması) (maksimize)
Tam ve mükemmel piyasa (Tam rekabet) (Aksak rekabet, tekel, tekelci Tam ve mükemmel piyasa (Tam rekabet) (Aksak rekabet, tekel, tekelci rekabet…)
rekabet…)
Ekonomi Biliminin Ekonomi Biliminin
Varsayımları Varsayımları
Diğer koşullar değişmiyor Diğer koşullar değişmiyor «ceteris paribus» «ceteris paribus»
Getirinin ölçeğe göre değişmediği, Getirinin ölçeğe göre değişmediği,
(Üretimin büyük-küçük ölçeklerde yapılması (Üretimin büyük-küçük ölçeklerde yapılması
verimliliği=getiriyi etkilemiyor) verimliliği=getiriyi etkilemiyor)
Teknolojinin değişmediği (Teknolojik gelişmenin olmadığı) Teknolojinin değişmediği (Teknolojik gelişmenin olmadığı)
Ekonomik Sorunlar Ekonomik Sorunlar
Tam Kullanım; Tam Kullanım; kıt kaynakların kıt kaynakların tümünü kullanmak,
tümünü kullanmak,
Ekonomik Sorunlar Ekonomik Sorunlar
Etkin Kullanım; Etkin Kullanım; kıt kaynakları etkin, kıt kaynakları etkin, Akılcı (rasyonel) kullanmak,
Akılcı (rasyonel) kullanmak, (savurganlığı önlemek),
(savurganlığı önlemek),
Ekonomik Sorunlar Ekonomik Sorunlar
Ekonomik Büyüme-Gelişme: Ekonomik Büyüme-Gelişme: Kaynak Kaynak miktarını artırmak, üretim teknolojisini miktarını artırmak, üretim teknolojisini
geliştirmek (niteliği artırmak).
geliştirmek (niteliği artırmak).
Kaynakça Kaynakça
Başaran, İbrahim Ethem (2013).
Başaran, İbrahim Ethem (2013). Türk Eğitim Türk Eğitim Sistemi ve Okul Yönetimi.
Sistemi ve Okul Yönetimi. Dördüncü bası.
Ankara: Siyasal Kitabevi.
Üstünel, Besim (1997).
Üstünel, Besim (1997). Ekonominin Ekonominin Temelleri.
Temelleri.
Üstünel Besim.
Üstünel Besim. Makro Ekonomi. Makro Ekonomi.
Ekonomi Ansiklopedisi
Ekonomi Ansiklopedisi
27 27
