Yrd. Doç.dr. H. denİz GülleroğlU
Tipik Performans Testlerinde
Geçerlik
Geçerliliğin Tanımı
• Geçerlilik, bir ölçme aracından elde edilen test puanlarının anlamını, test puanlarına dayanarak yapılan çıkarımların uygunluğunun ve yeterliğinin olgusal ve kuramsal kanıtlarla desteklenmesini gerektiren özelliktir ( Messick, 1995).
• İstatistiksel yaklaşıma dayalı geçerlik kanıtlarının toplandığı yöntemlerde geçerlik bir korelasyon değeri olarak tanımlanır. Bundan dolayı geçerlik katsayısı -1.00 ile +1.00 arasında değişen değerler almaktadır.
• (Köse, 2014)
Geçerlilik Kanıtlama Yöntemleri
• Ölçülmek istenen psikolojik özelliğe ve amaca göre farklı geçerlilik kanıtlama yöntemleri kullanılmaktadır. Bunlar;
• Kapsam geçerliği
• Ölçüt dayanaklı geçerlik
• Yapı Geçerliği
• Uygunluk geçerliği
• Yordama geçerliği
• (Köse, 2014)
Kapsam ve Görünüş Geçerliliği
• Kapsam geçerliliği, ölçme aracının ölçmeyi amaçladığı özellik (davranış) evrenini temsil etme gücü olarak açıklanabilir.
• Görünüş geçerliliği bütün ölçme araçlarında sağlanacak diye bir şart yoktur. Bireylerin psikolojik veya fiziksel rahatsızlıklarını teşhis etmeyi amaçlayan ölçme araçlarının görünüş geçerliliği gizlenmelidir.
• (Köse, 2014)
Yapı Geçerliliği
• Yapı, sözcük anlamı olarak doğrudan gözlenemeyen psikolojik özellik anlamına gelmektedir. Bir ölçme aracının yapı geçerliliği ise ölçme aracının ölçmeyi amaçladığı psikolojik özelliği temsil etme gücü olarak tanımlanabilir.
• (Köse, 2014)
Ölçüt Dayanaklı Geçerlik
• Birçok test, ölçüt olarak adlandırılan gelecekte gözlenecek bir performansı tahmin etmek için geliştirilmiştir. Bu tür ölçütler akademik başarı, iş performansı vb. olabilir.
• Ölçüt dayanaklı geçerlilik, test puanının bireyin bir veya birden fazla ölçüte dayalı performansını tahmin gücünü gösterir.
• Ölçüt dayanaklı geçerlilik; uygunluk ve yordama geçerliliği olmak üzere ikiye ayrılır.
• (Köse, 2014)
Yordama Geçerliliği
• Yordama geçerliliği, ölçme aracının bireyin gelecekteki performansını tahmin etme gücü olarak tanımlanabilir.
• Yordama geçerliliği kanıtlarının işyerine işçi veya eleman seçiminde veya bir okul/bir programa öğrenci seçiminde kullanılan yetenek, beceri ve başarı testleri için bulunmalıdır.
• (Köse, 2014)
Uygunluk Geçerliliği
• Halihazır geçerlilik, hem zaman geçerliliği, mevcut hal geçerliliği, zamandaş geçerliliği, eşzaman geçerliliği ve uygunluk geçerliliği gibi isimler alabilmektedir.
•
• Uygunluk geçerliliği bir ölçme aracından edilen puanların, o ölçme aracıyla aynı anda veya ölçme aracının uygulanmasından kısa bir süre sonra bir ölçütten elde edilmiş puanlarla olan korelasyonudur.
• (Köse, 2014)
kaynakça
• Köse, İ. A. (2014). Ölçmede geçerlik. N. Çıkrıkçı- Demirtaşlı (Ed.). Eğitimde ölçme ve değerlendirme içinde (s.72-90). Ankara: Edge Akademi.
• Messick, S. (1995). Validity of psychological assesment:
Validation of inferences from persons’responses and performances as scientific inquiry into score meaning.
American psychologist, 50(9), 741.
