Ast›m evrelerinde total IgE kan eozinofil düzeyleri aras›nda korelasyon
A. Çetin TANRIKULU (*), Canan EREN DA⁄LI (*), Abdurrahman ABAKAY (*), Mehmet COfiKUNSEL (*)
ÖZET
IgE seviyesi ast›mla ilgili önemli bir parametredir. IgE ast›m fizyopatolojisinde santral bir rol oynamaktad›r. Eozinofillerin ast›m patogenezinde önemli rolü oldu¤una inan›lmaktad›r.
Yap›lan çal›flmalarda, ast›ml› hastalarda kontrol grubuna ve KOAH hastalar›na göre IgE seviyesi ve kan eozinofil seviyesi yüksek bulunmufltur.
Bu çal›flmada ast›ml›larla sa¤l›kl› kifliler aras›nda IgE düzey- leri ile kan eozinofilisinin kinetiklerini ve bunlar› etkileyen faktörleri incelemek, ayr›ca ast›m fliddeti ile IgE düzeyi ve pe- riferik kan eozinofilisinin korelasyonlar›n› incelemek amaç- lanm›flt›r.
Ekim 2002-May›s 2003 y›llar› aras›nda poliklini¤ini¤imize baflvuran olgular çal›flmaya al›nd›. Yafl ortalamas› hasta grubunda 30.3±9.2, kontrol grubunda 30.5±12.6 olarak sap- tand›. IgE ve eozinofili düzeyleri karfl›laflt›r›ld›¤›nda hasta grupta eozinofil % 4.8 ± 4.2 kontrol grubunda ise % 2.1±1.0 olarak bulundu (p<0.005). Yine bu gruplar aras›nda IgE karfl›laflt›r›ld›¤›nda hasta grupta IgE 378.8±377.7 IU/ml iken kontrol grubunda ise 78.5±62.5 IU/ml olarak bulundu (p<0.05). Hasta grupta 13 hafif intermittant, 21 hafif persis- tan ve 16 orta persistan olgu saptand›. Her üç ast›m grubu ile kontrol grubu karfl›laflt›r›ld›¤›nda her iki parametre için olu- flan fark istatistiksel olarak anlaml›yd› (p<0.05). Ast›m hasta- lar› kendi aralar›nda k›yasland›¤›nda hafif persistan ast›m ile orta persistan ast›m aras›nda IgE de¤erleri aras›nda istatis- tiksel bir fark saptan›rken (p<0.05) di¤er gruplar aras›nda anlaml› bir fark saptanmad› (p>0.05).
Ast›m›n tan›s› ve ay›r›c› tan›s›nda IgE seviyesi ve eozinofil se- viyeleri önemli rol oynamaktad›r. Fakat hastal›¤›n fliddetinin saptanmas›nda de¤erleri tart›flmal›d›r. Bu parametrelerin hastal›¤›n fliddeti ve prognozu için de¤erinin anlafl›lmas›
amac›yla daha ayr›nt›l› çal›flmalara ihtiyaç vard›r.
Anahtar kelimeler:Ast›m, serum total IgE düzeyi, periferik kan eozinofil seviyesi
SUMMARY
The correlation between total IgE and blood eosinophil level of asthma stages
The level of IgE is an important parameter relating to asthma playing a santral role in the phsyopathology of the disease.
Also eosinophils are believed to have an important role in the pathogenesis of asthma. In the studies, the level of IgE and blood eosinophil level have been found to be higher than the control group and COPD. In this study, it was aimed to inves- tigate the kinetics of the levels of IgE and blood eosinophil between the asthmatics and healthy people and the factors effecting these and also the correlation between the severity of the asthma and levels of IgE and peripheric blood eosinophil.
Total number of 100 cases applied to our polyclinic between October 2002-May 2003 were included to the study. The mean age was found as 30.3±9.2 for the group of patients and 30.5±12.6 for the control group. Comparing the IgE and eosinophil levels, the group of patients’s ratio of eosinophil was found as % 4.8±4.2 and the control group’s was as % 2.1±1.0 (p<0.005). Also comparing the ratio of IgE levels between these 2 groups showed that although IgE level of the group of patients was as 378.8±377.7, it was found as 78.5±
62.5 for the control group (p<0.05). In the group of patients, 13 mild intermittent, 21 mild persistent and 16 moderate per- sistent cases were detected. Comparing the 3 asthmatic groups with the control group, the difference occured for the 2 parameters were significant statistically (p<0.05). Statis- tical significance was detected between the IgE levels of the mild persistent and moderate persistent asthma (p<0.05), but no significant difference was detected between the other groups (p>0.05).
IgE and eosinophil levels play an important role in the diag- nosis and differential diagnosis of asthma but their role to determine the severity of the disease is controversial. More detailed studies are needed to understand the value of these parameters in determining the severity and prognosis of the disease.
Key words: Asthma, serum total IgE level, peripheric blood eosinophil level
Diyarbak›r Üniv. T›p Fak. Gö¤üs Hastal›klar› ve Tüberküloz Anabilim Dal›, Dr.*
KL‹N‹K ARAfiTIRMA Gö¤üs Hastal›klar›
Göztepe T›p Dergisi 19: 100-103, 2004
100
ISSN 1300-526X
IgE ilk defa 1960’l› y›llar›n sonlar›nda iki araflt›rma grubu taraf›ndan identifiye edilmifltir (1,2). IgE düzeyi respiratuar allerjiler (ast›m, alerjik rinokonjiktivit), paraziter hastal›klar (helminitler), viral infeksiyonlar (respiratuar sinsityal virüs, Epstein-Barr virüsü), ato- pik dermatit, allerjik bronkopulmoner aspergillozis, Hodgkin hastal›¤›, Wiscott-Aldrich sendromu gibi du- rumlarda yükselir. Yine IgE düzeyi bu hastal›klar›n ta- n›s›nda yard›mc› oldu¤u gibi tedavi cevab›n›n de¤erlen- dirilmesinde ve gelecekte alerjik bir hastal›k geliflip geliflmeyece¤inin saptanmas›nda da faydal› olabilir (3). Yafl, cinsiyet, atopi ve sigaran›n serum IgE düzeyini etkiledi¤i bilinmektedir (4). Sigara içimi gibi alkol de IgE sentezini tetikleyebilmektedir (5). Hava kirlili¤i ve arabalardan yay›lan egzoz gaz› antijenlere duyarl›l›¤› ve dolay›s›yla IgE üretimini harekete geçirebilir (6). Tüm bunlara karfl›n IgE yüksekli¤inin alerjik olmayan du- rumlarda da görülebilece¤i unutulmamal›d›r (5). Bu çal›flman›n amac›, ast›m hastalar›yla sa¤l›kl› kifliler aras›nda serum IgE düzeyleri ile periferik kan eozinofi- lisi kinetiklerini ve bunlar› etkileyen faktörleri ve ayr›ca ast›m fliddeti ile serum IgE düzeyi ile periferik kan eo- zinofilisinin korelasyonunu olup olmad›¤›n› incelemek- tir.
MATERYAL ve METOD
Çal›flmaya Ekim 2002-May›s 2003 y›llar› aras›nda Dicle Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› poliklini¤ine baflvuran olgular al›nd›. Çal›flma olgu-kontrol olarak yap›ld›.
Hasta ve kontrol gruplar› yafl ve cinsiyet yönünden benzer se- çildi. Tüm olgulara anket ve tetkikler ve çal›flman›n amac› an- lat›ld›. Bütün kat›l›mc›lar›n sözlü onay› al›nd›. Hastalara son yay›nlanan GINA tan› ve tedavi k›lavuzu (7) ve Toraks Derne¤i Ulusal Ast›m Tan› ve Tedavi Rehberine (8)göre as- t›m tan›s› kondu. Tüm hastalar›n evrelendirilmesi(hafif inter- mittant, hafif persistan, orta persistan, a¤›r persistan) yine ayn› rehberlere göre tespit edildi. Kontrol grubu olarak daha önce ast›m ve KOAH gibi hastal›klara ait kronik bir yak›n- mas› olmayan ve bu hastal›klar›n solunum fonksiyon testi ile ekarte edildi¤i hastalar, yeni bafllang›çl› hafif üst solunum yolu infeksiyonu benzeri flikayetlerle hastanemize baflvuran olgular, üniversite ö¤rencileri, Gö¤üs Hastal›klar› yatakl›
servisinde yatan hastalar›n yak›nlar› al›nd›. Hasta ve kontrol grubunun yafl ve cinsiyet de¤erlerinin yak›n olmas›na dikkat edildi. Tüm hasta ve kontrol grubuna standart olarak yafl, cin- siyet, kilo, e¤itim, meslek, bu iklim bölgesinde yaflama süresi, öykü, fizik muayene, tam kan, total IgE ve periferik kan eozi- nofil düzeyi, akci¤er radyografisi, solunum fonksiyon testleri (hasta gruba erken reversibilite testi) uyguland›. Sonuçlar bu konuda daha önce yap›lm›fl araflt›rma sonuçlar›ndan fay- dalan›larak oluflturulan bir standart forma kaydedildi.
Total IgE nefelometrik yöntemle çal›fl›ld› ve sonuçlar IU/ml olarak rapor edildi. Total IgE için 0-100 IU/ml s›n›r de¤erleri baz al›nd›. Periferik kan eozinofil düzeyleri otomatik sistem ile ölçüldü ve yüzde de¤erleri kullan›ld›.
Çal›flma verileri SPSS versiyon 10.0 yüklenerek istatiksel de-
¤erlendirmede gruplar›n ortalamalar› aras›ndaki fark için pa- rametrik flartla sa¤land›¤›nda independant t testi ve Pearson korelasyon analizi, non parametrik flartlarda Mann-Withney U testi ve kullan›ld›. p<0.05 de¤erleri istatistiksel olarak anlaml›
kabul edildi.
BULGULAR
Yafl ortalamas› hasta grubunda 30.3±9.2, kontrol grubunda 30.5±12.6 olarak saptand›. Tablo 1’de hasta- lar›n sosyodemografik özellikleri verilmifltir. Yap›lan de¤erlendirmeler sonucunda; 13 hafif intermittant, 21 hafif persistan ve 16 orta persistan hasta saptand›. A¤›r persistan olgularda sa¤l›kl› anket yap›lamad›¤›ndan ve bu hastalar›n psikolojik durumlar› stabil olmad›¤›ndan çal›flmaya al›nmad›lar.
Hasta kontrol grubu aras›nda eozinofili ve IgE düzey- leri araflt›r›ld›¤›nda hasta grupta eozinofil düzeyi % 4.8±4.2 kontrol grubunda ise % 2.1±1.0 olarak bulundu (p<0.005). Yine bu gruplar aras›nda IgE karfl›laflt›r›l- d›¤›nda, hasta grupta IgE ortalamas› 378.8±377.7 IU/ml iken kontrol grubunda ise 78.5±62.5 IU/ml olarak tespit edildi (p<0.05). Her ast›m grubu için ayr› ayr› ortalama- lara bak›ld›¤›nda; hafif intermittant grupta eozinofil % 4.2±5.5 ve IgE 380.7±416.3 IU/ml, hafif persistan grupta eozinofil % 4.1±3.3 ve IgE 274.2±342.4 IU/L, orta persistan grupta eozinofil % 6.4±4.0 ve IgE ise 514.8±368.9 IU/ml olarak tespit edildi. Her üç ast›m grubu ile kontrol grubu aras›ndaki farklar istatistiksel
Tablo 1. Hasta ve kontrol grubunun sosyodemografik özellikleri.
Özellikler Cinsiyet
E¤itim Durumu
Meslek
Toplam
Kontrol 2624
8 178 17 92 1621
2 50
Toplam 4951
13 2329 35 297 3329 2 100 Erkek
Kad›n Okuryazar de¤il
‹lkö¤retim Lise Yüksekokul Memur-Emekli
‹flçi Ev han›m›
Ö¤renci
‹flsiz
Hasta 2327
5 1512 18 205 178 0 50 A.Ç. Tanr›kulu ve ark., Ast›m evrelerinde total IgE kan eozinofil düzeyleri aras›nda korelasyon
101
olarak anlaml› bulundu (p<0.05). Gruplar kendi arala- r›nda k›yasland›¤›nda ise hafif persistan grup ile orta persistan grup aras›nda total IgE de¤erleri aras›nda ista- tistiksel olarak anlaml› bir fark saptan›rken (p<0.05), di¤er gruplar aras›nda bir fark saptanmad› (p>0.05) (Tablo 2).
Hasta ve kontrol grubu aras›nda kilo ve bu iklim böl- gesinde yaflama süreleri yönünden istatiksel olarak an- laml› bir fark saptanmad› (p>0.05). Yine cinsiyet yö- nünden eozinofili ve IgE düzeyleri ortalamalar› ara- s›nda istatiksel olarak önemli bir fark yoktu (p>0.05).
Hastalar›n eozinofili düzeyleri ile IgE düzeyleri aras›n- da pozitif yönde istatiksel olarak önemli düzeyde kore- lasyon saptand› (r:0,3, p=0.004). Buna karfl›l›k, eozino- fili ve IgE düzeyleri yafl ile korelasyon göstermemek- teydi (r:0,1, p=0.3; r:0.01, p=0.9).
TARTIfiMA
Total IgE seviyesi atopik olmayan bireylerde ortalama 14-22 IU/ml iken, atopik bireylerde 60-107 IU/ml sevi- yelerindedir. Atopik ve atopik olmayan bireyler aras›n- da total IgE seviyesi yönünden çok fark vard›r (9). Total IgE seviyesi ast›m ile ilgili önemli bir parametredir
(10,11). IgE ast›m fizyopatolojisinde santral bir rol oyna- maktad›r ve hava yolu allerjenlerinin neden oldu¤u IgE arac›l› afl›r› duyarl›l›k ile alerji ve ast›m aras›nda iliflki mevcuttur (12). Eozinofil hücrelerinin ast›m patogene- zinde önemli rolü oldu¤una inan›lmaktad›r. Baz› pato- loglar, ast›m› kronik eozinofilik deskuamatif bronflit olarak tan›mlam›fllard›r (13).
Genel olarak toplumda IgE düzeyleri 8-14 yafllar›
aras›nda pik yapmaktad›r (4,14). Puberte döneminde pik
yapt›ktan sonra timusun atrofiye olmas›yla birlikte IgE seviyesi düflmeye bafllamakta (14), yetiflkinlik y›llar›nda bu düflüfl tedrici olarak sürmektedir (15). Baz› araflt›r- malar ise, yafl ile total IgE aras›nda bir iliflki olmad›¤›n›
belirtmifllerdir (16,17). Erkeklerde total IgE seviyesinin kad›nlardan daha yüksek oldu¤unu belirten yay›nlar vard›r (5,15,16). Ayr›ca, bu gruplar aras›nda hiçbir fark bulmayan (17) hatta kad›nlarda daha yüksek de¤erler bulan çal›flmalar mevcuttur (18). Çal›flmam›zda da cin- siyet ve yafl gruplar› yönünden total IgE ve eozinofil seviyeleri aras›nda anlaml› bir fark bulunmad›.
Abdullah ve ark. yapt›klar› bir çal›flmada, yüksek atopi skoruna sahip ast›ml›larda serum IgE seviyesini 464 kU/L, düflük atopi skoruna sahip ast›ml›larda serum IgE seviyesini 205 kU/L ve kontrol grubunda serum IgE seviyesini ise 92 kU/L olarak bulmufllard›r (19). Yine Spalding ve ark., atopik bireylerde serum IgE seviyesini atopik olmayan bireylere göre çok yüksek bulmufltur
(20). Khadadah ve ark. ise 101 ast›m hastas› üzerinde yapt›klar› çal›flmada, % 63 hastada serum IgE seviyesi yüksekli¤i ve % 75 hastada ise periferik kanda eozinofil yüksekli¤i saptam›fllard›r (21). Türkiye’de Gönlügür ve ark.’n›n yapt›klar› bir çal›flmada ise, ast›m hastalar›nda- ki serum IgE seviyesi ve periferik kanda eozinofil oran›
KOAH hastalar› ile k›yaslanm›fl ve ast›m grubunda her iki parametre de istatistiki olarak anlaml› bir flekilde yüksek bulunmufltur (22).
Bizim çal›flmam›zda ise bütün ast›m subgruplar›nda hem serum IgE seviyesi hem de periferik kanda eozi- nofil oran› kontrol grubuna göre istatistiki olarak anlaml› bir flekilde yüksek bulundu. Ayr›ca ilginç bulu- nana bir nokta ise, hafif persistan ast›m grubu ile orta persistan ast›m grubu aras›nda total IgE de¤erleri ara- s›nda istatistiksel olarak anlaml› bir fark bulunmufl (p<0.05) olmas› ve bunun d›fl›nda gruplar aras›nda bir fark saptanmam›fl olmas›d›r. Bu oranlar bize serum IgE seviyesi ve periferik kanda eozinofil oran›n›n ast›m› be- lirlemede faydal› olaca¤›n›, fakat basamakland›rmas›n- da faydal› olmayaca¤›n› göstermektedir ve bu iki para- metre yafl, cinsiyet gibi de¤iflkenlerden etkilenmemifltir.
Yukar›da irdelenen çal›flmalarda ve bizim çal›flmam›z- dan anlafl›ld›¤› kadar›yla, ast›m hastal›¤›n›n belirlen- mesinde serum IgE seviyesi ve periferik kan eozinofil seviyeleri önemli bir rol oynamaktad›r. Yap›lan çal›fl- malarda ast›ml› hastalarda kontrol grubuna ve KOAH hastalar›na göre serum IgE seviyesi ve periferik kan
Tablo 2. Hasta ve kontrol gruplar›n›n eozinofili ve total IgE seviyelerinin karfl›laflt›rmas›.
Hafif intermitant Kontrol Hafif persistan Kontrol Orta persistan Kontrol Hafif intermitant Hafif persistan Hafif ‹ntermitant Orta persistan Hafif persistan Orta persistan
P de¤eri 0.00 0.00 0.000
0.4 0.4 0.048
Eozinofili
% 4.2 ± 5.5
% 2.1 ± 1.0
% 4.1 ± 3.3
% 2.1 ± 1.0
% 6.4 ± 4.0
% 2.1 ± 1.0
% 4.2 ± 5.5
% 4.1 ± 3.3
% 4.2 ± 5.5
% 6.4 ± 4.0
% 4.1 ± 3.3
% 6.4 ± 4.0
P de¤eri 0.01 0.00 0.000
0.9 0.2 0.06 IgE
380.7 ± 416.3 78.5 ± 62.5 274.2 ± 342.4
78.5 ± 62.5 514.8 ± 368.9
78.5 ± 62.5 380.7 ± 416.3 274.2 ± 342.4 380.7 ± 416.3 514.8 ± 368.9 274.2 ± 342.4 514.8 ± 368.9
Göztepe T›p Dergisi 19: 100-103, 2004
102
eozinofil seviyesi anlaml› ölçüde yüksek bulunmakta- d›r. Ancak, ast›m fliddetinin belirtilen parametrelerle ay›rt edilmesinin duyarl›l›¤› tart›flmal›d›r. Çal›flmam›z- da ast›m gruplar› aras›nda sadece bir grupta anlaml›
sonuç al›nmas› bu görüflümüzü desteklemektedir. Ast›m a¤›rl›¤›n› ve prognozunu tayin için GINA tan› ve tedavi k›lavuzu ve Toraks Derne¤i Ulusal Ast›m Tan› ve Te- davi Rehberinde s›ralanan SFT, semptomatoloji, PEF de¤iflkenli¤i de¤erlendirmesinin alt›n standart de¤erini korumakta oldu¤u ve serum IgE seviyesi ve periferik kan eozinofil seviyelerinin bu konudaki de¤eri için daha kapsaml› ve randomize çal›flmalar gerekti¤i ka- n›s›na vard›k.
KAYNAKLAR
1. Ishizeka K, Ishizeka T: Identification of ãE-antibodies as a carrier of reaginic activity. J Immunol 99:1187-98, 1967.
2. Johansson SG, Bennich H, Wide L: A new class of immunoglob- ulins in human serum. Immunlogy 14:265-72, 1968.
3. Grigoreas C, Pappas D, Galatas ID, et al: Serum total IgE levels in a representative sample of a Greek population. Allergy 48:142-146, 1993.
4. Barbee RA, Halonen M, Kaltenborn W, et al: A longitudinal study of serum IgE in a community cohort: Correlations with age, sex, smoking, and atopic status. J Allergy Clin Immunol 79:919-27, 1987.
5. Criqui MH, Seibles JA, Hamburger RN, et al: Epidemiology of immunoglobulin E levels in a defined population. Ann Allergy 64:308-13, 1990.
6. Tatsuni I, Kazahiro K, Ryosuke I, et al: Studies of prevalence of Japanese cedar pollinosis among the residents in a densely cultivated area. Ann Allergy 58:265-70, 1987.
7. Global Initiative For Asthma: Global strategy for asthma man- agement and prevention 2002.
8. Toraks Derne¤i: Toraks Derne¤i Ulusal Ast›m Tan› ve Tedavi Rehberi. ‹stanbul. 2000.
9. Malcolm NB: Epidemiology and genetics of asthma and allergy.
In: Kaplan AP. Allergy. Philadelphia: W.B. Saunders company 1997, 407-420.
10. Burrows B, Martinez FD, Cline MG, Lebowitz MD: The rela- tionship between parental and children’s serum IgE and asthma. Am J Respir Crit Care Med 152:1497-1500, 1995.
11. Baldacci S, Modena P, Carrozzi L, et al: Skin prick test reactiv- ity to common aero allergens and total IgE, respiratory symptoms and smoking in a general population sample of Northern Italy. Allergy 51:149-156, 1996.
12. Burrows B, Martinez FD, Halonen M, Barbee RA, Cline MG:
Association of asthma with serum IgE levels and skin test reactivity to allergens. N Engl J Med 320:271-277, 1989.
13. Ortega D, Buse WW: Asthma: Patogenesis and Treatment. In:
Kaplan AP. Allergy. Philadelphia: W.B. Saunders Company 1997, 480-505.
14. Marsh DG, Meyers DA, Bias WB: The eepidemiology and genetics of atopic allergy. N Engl J Med 305:1551-9, 1981.
15. Court CS, Cook DG, Strachan DP: The descriptive epidemiolo- gy of house dust mite-specific and total immunoglobulin E in England using a nationally representative sample. Clin Exp Allergy 32:1033-41, 2002.
16. Jarvis D, Luczynska C, Chinn S, Burney P: The association of age, gender and smoking with total IgE and specific IgE. Clin Exp Allergy 25:1083-91, 1995.
17. Zetterström O, Johansson SG: IgE concentrations measured by prist in serum of healthy adults and in patients with respiratory aller- gy. A diagnostic approach. Allergy 36:537-47, 1981.
18. Sears MR, Chow CM, Morseth DJ: Serum total IgE in normal subjects and the influence of a family history of allergy. Clin Allergy10:423-31, 1980.
19. Abdullah AK, el-Hazmi MA, Uz-Zaman A, al-Nozha M, Lambourne A: Serum IgE levels in adults with asthma. J Asthma 24(4):207-13, 1987.
20. Spalding SM, Wald V, Bernd LA: Total serum IgE level in atopic and non-atopic individuals in Porto Alegre. Rev Assoc Med Bras 46(2):93-7, 2000.
21. Khadadah M, Onadeko BO, Ezeamuzie CI, Mustafa HT, Marouf R, Sugathan TN: The association of skin test reactivity, total serum IgE levels, and peripheral blood eosinophilia with asthma in Kuwait. J Asthma 37(6):481-8, 2000.
22. Gönlügür U, Akkurt I, Efeoglu T, Ç›nar Z: Ast›m ve KOAH olgular›nda serum total IgE ve periferik kan eozinofil düzeyi.
Heybeliada T›p Bülteni 8:47-50, 2002.
A.Ç. Tanr›kulu ve ark., Ast›m evrelerinde total IgE kan eozinofil düzeyleri aras›nda korelasyon
103
