TÜRKİYE’NİN TARIM ÜRÜNLERİ

cografyahocasi.com

TÜRKİYE’NİN TARIM ÜRÜNLERİ

NELER ÖĞRENECEKSİNİZ

Bu bölümde tarım yöntemlerini, tarımsal verimi etkileyen faktörleri ve Türkiye’nin tarım ürünlerini öğreneceksiniz.

Kazanım: 11.2.15. Türkiye’de tarım

sektörünün özelliklerini açıklar.

TARIM NEDİR?

İnsanların toprağı

işleyerek çeşitli kültür

bitkilerini yetiştirmesi

ve onlardan ürün elde

etmesine tarım denir.

Ekstansif Tarım

(İlkel Tarım-Kaba Tarım-Yaygın Tarım)

Ekstansif Tarım

(İlkel Tarım-Kaba Tarım-Yaygın Tarım)

İntansif Tarım

(Modern Tarım-İnce Tarım-Yoğun Tarım)

İntansif Tarım

(Modern Tarım-İnce Tarım-Yoğun Tarım)

 İlkel yöntemlerle yapılan tarım metodudur.

 Sulama, gübreleme, ilaçlama ve kaliteli tohum gibi uygulamalar yetersiz olduğundan verim düşüktür.

 Tarımsal üretim büyük oranda doğal koşullara, iklim koşullarına bağımlıdır.

 İklim koşullarının etkisi sınırlandırılmıştır.

 Sulama ile yetişebilen sebze ve endüstri bitkileri ekimi önem kazanır.

 Toprak her yıl ekilir. Nadasa bırakılmaz.

 Ürün veriminde dalgalanmalar olmaz.

 Ürün verimi yüksek olur.

 Gübre kullanımı artar.

Toprağı bir yıl ekip diğer yıl sürüp dinlenmeye bırakmaya nadas denir. Böylece toprak dinlendirilmiş olur ve toprağın veriminde artış sağlanır. Toprağın içerisindeki mineral ve su maddeleri artmış olur.

Nöbetleşe ekim, tarlaya bir yıl bir ürün ertesi yıl başka bir ürün ekme yöntemidir. Örneğin, şekerpancarı su ihtiyacı fazla olan bir üründür. Bu yüzden pancar ekilen bir yılın ardından topraktaki su oranı azalacağından ertesi yıl nem ihtiyacı az olan mercimek ekilmesi gibi.

Nadas ^Nöbetleşe

Ekim

Plantasyon tarımı, tropikal ve subtropikal bölgelerin bazı alanlarında ticari amaçla bir veya birkaç çeşit ürün yetiştirmeye dayalı tarım yöntemidir.

TÜRKİYE’DE TARIMDA VERİMİ ETKİLEYEN DOĞAL VE BEŞERİ FAKTÖRLER

İklim Sulama Makine Kullanımı

Toprak Bakımı

Gübreleme Tohum Islahı

TÜRKİYE’DE TARIMDA VERİMİ ETKİLEYEN DOĞAL VE BEŞERİ FAKTÖRLER

İlaçlama Çiftçinin Eğitimi Pazar

Toprak Analizi

Destekleme Alımları

Tarımı Destekleyen Kuruluşlar

Tahıllar Sanayi Bitkileri Meyveler Yumrulu Bitkiler Yağ Bitkileri Baklagiller

TARIM ÜRÜNLERİMİZ

Buğday Arpa Çavdar

Yulaf Mısır Pirinç

Şeker Pancarı

Pamuk Tütün Keten Kenevir

Haşhaş Anason

Gül Çay

Antep Fıstığı Turunçgil

Fındık Kayısı

İncir Üzüm

Elma Muz

Patates Soğan

Ayçiçeği Zeytin Yer Fıstığı

Susam Kanola

Aspir

Soya

Nohut Fasulye Mercimek

TAHILLAR

BUĞDAY

Türkiye'nin iç kesimleri ile karasal iklim özellikleri gösteren step bölgelerde buğday tarımı yaygın olarak yapılmaktadır.

Yaz mevsiminde yağış alan Doğu Karadeniz kıyıları hariç ülkenin her yerinde buğday üretilebilmektedir. Ancak delta ovaları başta olmak üzere verimli ovalarda çiftçiler daha çok gelir getiren ürünlere yönelmektedir.

Türkiye’nin 2007-2018 yılları arasındaki buğday üretimi (TÜİK) Türkiye'de buğday üretimi (TÜİK, 2018)

Buğday üretimi özellikle iklim koşullarına bağlı olarak yıllara göre farklılık gösterir. Bazı yıllarda yaşanan yağış azlığı ve kuraklık verim üzerinde etkili olmaktadır.

Konya, Diyarbakır, Şanlıurfa, Ankara, Tekirdağ, Mardin, Edirne, Adana ve Kırklareli buğday üretiminde ön planda olan illerdir.

ARPA

Türkiye’de 2007-2018 yılları arasında arpa üretimi (TÜİK) Türkiye'de arpa üretimi (TÜİK, 2016)

Arpa unundan ekmek, irmik, çorba ve hamur işleri yapılmaktadır. Günümüzde arpa en çok hayvan yemi olarak (%90) ve bira sanayisinde kullanılmakta olup üretilen arpanın büyük çoğunluğu yurt içinde tüketilmektedir.

Arpa üretiminde önde gelen iller Konya, Ankara, Şanlıurfa, Afyon, Aksaray ve Kayseri'dir

MISIR

Mısırın son yıllarda artan üretim miktarına paralel olarak yem, yağ ve tatlandırıcı sektörü ile biyoyakıt-biyoetanol üretimindeki kullanımı da artmaktadır.

Türkiye’de 2007-2018 yılları arasında mısır üretimi (TÜİK) Türkiye'de mısır üretimi (TÜİK, 2018)

Karadeniz kıyı kuşağında yaz yağışları sonucu yetişebilen mısır, diğer bölgelerde daha çok yaz mevsiminde sulama yapılarak yetiştirilmektedir.

Türkiye’de önceleri Karadeniz, Marmara, Ege ve Akdeniz kıyılarında önemli ölçüde birinci ürün olarak ekimi yapılan mısır; son yıllarda özellikle Çukurova, Amik Ovası, Güneydoğu ve Kıyı Ege’de ikinci ürün olarak yetiştirilmektedir.

ÇELTİK (PİRİNÇ)

Çeltik, yüksek sıcaklık ve bol su isteği olan bir bitkidir. Tava adı verilen su ile doldurulmuş tarlalarda yetiştirilen bir tarım ürünüdür. Çeltiğin kabukları ayrılınca pirinç ürünü elde edilmektedir.

Türkiye’de 2007-2018 yılları arasında çeltik üretimi (TÜİK) Türkiye’de pirinç üretimi (TÜİK, 2018)

İl düzeyinde yoğunlaşmanın görüldüğü pirinç üretiminde Edirne %41, Samsun %14,

Balıkesir %12, Çanakkale %9 ve Çorum %6’lık bir paya sahiptir. 5 ilin üretimleri

toplam üretimin %82’sini oluşturmaktadır. Kalan %18’lik kısmı ise Sinop, Tekirdağ,

Kırklareli, Bursa, Çankırı, Diyarbakır ve Mersin gibi iller oluşturmaktadır.

BİLGİ NOTU

Çeltik, su içinde çimlenir ve ekiminden hasat dönemine kadar su içinde yetişir. Bu nedenle Türkiye’de çeltik tarımı, akarsu boyları ile vadi tabanlarında yoğunlaşmıştır. Ancak üretim yapılan alanlarda ortaya çıkan sivrisinekler, sıtma hastalığına yol açabildiğinden genellikle yerleşmelerden uzak yerlerde çeltik tarımı yapılmaktadır.

Buğday Arpa

Mısır Pirinç

Buğday ve arpa üretimi ülkemizin ihtiyacını genellikle karşılamaktadır. Mısır ve pirinç üretimi ise ülkemizin ihtiyacını tam karşılamadığı için belli miktarda ithalat yapılmaktadır.

SANAYİ

BİTKİLERİ

ŞEKER PANCARI

Türkiye’de şeker pancarı tarımı 1923-1924 yıllarında başlamış ve buna yönelik ilk şeker fabrikası 1926 yılında Alpullu'da (Kırklareli) kurulmuştur. Küspe üretimiyle hayvancılık açısından da önemlidir.

Söküldükten hemen sonra işlenmesi gereken şeker pancarı, şeker fabrikalarının tarım alanlarına yakın yerlerde kurulmasını zorunlu kılmaktadır.

Türkiye şeker pancarı üretiminde en fazla pay İç Anadolu’ya aittir. (Konya 1. sıradadır)

Türkiye'de şeker pancarı üretimi (TÜİK, 2018)

PAMUK

Pamuk çekirdeğinden elde edilen yağ, petrole alternatif olan ve günden güne artan biodizel üretiminde ham madde olarak kullanılmaktadır.

 Şanlıurfa %44

Türkiye'de pamuk üretimi (TÜİK, 2018)

GAP ile birlikte Şanlıurfa, pamuk üretiminde uzun yıllar ilk

sırada yer alan Çukurova'dan birinciliği almıştır.

TÜTÜN

Türkiye’de uzun yıllar boyunca geniş bir alanda tütün tarımı yapılmaktaydı. Ancak devlet, kalitesiz tütün üretimini engellemek amacıyla ekim alanlarını sınırlandırdı ve kalitesiz tütün alımı yapmadı.

Türkiye’de tütün ekim alanı ve üretim miktarı (TÜİK) Türkiye'de tütün üretimi (TÜİK, 2018)

Türkiye’de 2016 yılında üretilen 70 bin ton civarı tütünün

yaklaşık 53 bin tonu Denizli, Manisa, Adıyaman, Samsun ve

Uşak illerine aittir.

HAŞHAŞ Ülkemizde tıbbi amaçlı üretilen haşhaş devlet denetimindedir.

Üretim alanı sınırlı olan bu ürünün en çok üretildiği yerler

Afyonkarahisar ve Konya’dır.

KENEVİR

Türkiye’de keten, kenevir, haşhaş, pirinç, tütün gibi tarım ürünleri Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının verdiği özel izin ile sadece belirli yerlerde yetiştirilmektedir.

BİLGİ NOTU

ÇAY

Ülkemizde Rize başta olmak üzere Artvin, Trabzon ve Giresun kıyılarında çay üretilir.

Türkiye'de çay üretimi (TÜİK, 2018)

AYÇİÇEĞİ

Tekirdağ ve Edirne ile son yıllarda üretimi artan Konya ayçiçeğinin en çok üretildiği illerdir.

Türkiye'de ayçiçeği üretimi (TÜİK, 2018)

ZEYTİN

Aydın, İzmir, Muğla, Balıkesir, Bursa, Manisa, Çanakkale, Gaziantep ve Mersin üretimde öndedir.

Türkiye'de zeytin üretimi (TÜİK, 2018)

YER FISTIĞI Çerezlik tüketimde, yağı bisküvi, pasta, gevrek, şekerleme

yapımında; küspesi hayvan yemi olarak veya suni tahta

yapımında kullanılmaktadır.

Adana, Osmaniye ve Kadirli olmak üzere Akdeniz ve Ege kıyılarında üretilmektedir.

Türkiye'de yer fıstığı üretimi (TÜİK, 2018)

SOYA FASULYESİ

Gıda maddesi, hayvan yemi ve sanayide ham madde olarak değerlendirilmektedir. Biodizel yakıt olarak kullanılabilmesi soya fasulyesinin önemini artırmıştır.

 Adana %61

 Mersin % 23

 Samsun %7

GÜL

BAKLAGİLLER

NOHUT

Havanın serbest azotunu bağlayarak toprağın organik azotça zenginleşmesini sağladığı için bazı yerlerde nöbetleşe ekim ürünüdür.

En fazla yetiştirilen baklagil olan nohut, Akdeniz ve İç Anadolu’da yoğun olarak yetiştirilir. Antalya, Uşak, Kırşehir ve Konya nohutun en çok yetiştirildiği illerdir.

FASULYE Fasulye, yükseltisi 1200 metreyi aşmayan ve yazın sulanabilen

ovalarda yetişebilmektedir. Konya kuru fasulye üretiminde ilk sırada

yer almaktadır.

MERCİMEK

Türkiye’de 2007-2018 yılları arasında baklagiller üretimi (TÜİK)

MEYVELER

ÜZÜM

Türkiye'de üretilen üzümlerin yaklaşık %40'ı kurutularak,

%25'i sofralık, %20'si sirke, pekmez ve pestil yapılarak, yaklaşık %15'i de alkollü içki sanayisinde tüketilmektedir.

Manisa ve Denizli en fazla üzüm üreten illerimizdir.

Türkiye'de üzüm üretimi (TÜİK, 2018)

ELMA

 Isparta %21

 Karaman % 14

 Niğde %13

KAYISI

Çiçek açma ve meyve verme dönemlerinde sıcak ve kurak havalarda daha iyi gelişmektedir. Türkiye, dünya kayısı üretiminde ilk sıradadır.

 Malatya %60

 Elazığ %9

 K.Maraş %5

 Iğdır %5

İNCİR

 Aydın %60

 İzmir % 14

 Bursa %8

TRUNÇGİLLER

Ana vatanı Güneydoğu Asya olan turunçgillerin, Türkiye’deki başlıca yetiştirilme alanları Akdeniz ve Ege kıyılarıdır. Don olaylarından olumsuz yönde etkilenir.

Turunçgillerin en çok yetiştirildiği yerler Adana, Hatay, Mersin ve Antalya’dır. Mikroklima özelliğinden dolayı Karadeniz kıyılarının bazı kesimlerinde de turunçgil yetiştirilebilmektedir.

Turunçgil ürünlerinin üretiminde ilk sırada yer alan iller (2016)

MUZ

FINDIK

Ordu, Giresun, Sakarya, Düzce, Samsun ve Trabzon üretimde önde gelen illerimizdir.

Türkiye'de fındık üretimi (TÜİK, 2018)

ANTEP FISTIĞI

Antep fıstığı , yazların sıcak ve kurak olduğu, kışların ise çok soğuk olmadığı yerlerde yetişmektedir. Olgunlaşmak için yüksek ısıya ihtiyaç duyar.

 Gaziantep %44

 Şanlıurfa % 28

 Adıyaman %11

SEBZECİLİK

İklim çeşitliliğine bağlı olarak ülkemizde çok sayıda sebze türü yetişmektedir. Domates, biber, patlıcan, salatalık, kavun ve karpuz ülkemizde yetiştirilen sebzelerin başlıcalarıdır.

SERACILIK

Tarım ürünlerinin cam, plastik veya fiberglastan yapılmış, zemini üretime elverişli hâle getirilmiş özel mekânlarda yetiştirilmesine seracılık denir. Kışların ılık geçtiği yerlerde daha fazla yapılmaktadır.

Türkiye’de seracılık Antalya, Mersin ve Adana gibi illerin kıyı kesimlerinde gelişmiştir.

Organik tarım; insan sağlığına ve çevreye zarar vermeyen, üretimde kimyasal girdi kullanılmayan, üretimden tüketime kadar her aşaması kontrollü ve sertifikalı olan tarımsal üretim biçimidir. Bu yöntem; hava, su gibi yaşamsal kaynaklarla birlikte doğadaki dengenin korunmasını da amaçlayan bir üretim şeklidir.

Türkiye’de yıllara göre üretilen organik tarım ürünlerinin miktarı (TÜİK)

Seçilmiş ürünlerin yeterlilik dereceleri, 2017-2018

7 Ürünün Üretiminde 1. Sıradayız

Fındık, kayısı, incir, kiraz, vişne, ayva ve haşhaş tohumu gibi 7 üründe dünya birincisi olan Türkiye'nin karpuz, kavun, çilek, pırasa, bal ve fiğden oluşan 6 üründe üretim sıralamasında ikinci, mercimek, elma, salatalık, yeşil biber, yeşil fasulye, kestane, Antep fıstığında ve koyun sütünden oluşan 8 üründe ise üçüncü sırayı alıyor.

BİLGİ NOTU

www.trthaber.com

Aşağıdaki tabloyu örneğe uygun olarak tamamlayınız.



Her mevsimi yağışlı olan Doğu Karadeniz kıyılarında

yetiştirilemez. Konya



Doğu Karadeniz kıyılarında

yetiştirilemez. Konya



yerler Edirne



Yazları yağışlı geçen Karadeniz Bölgesi ile Kuzeydoğu

Anadolu’da yetişmez. Şanlıurfa





Kış sıcaklığının 0 ^oC’nin altına düştüğü bölgelerde

yetiştirilemez. Aydın



her bölgesinde yetişir. Isparta



Kış sıcaklığının 0 ^oC’nin altına düştüğü bölgelerde

yetiştirilemez. Aydın



her bölgesinde yetişir. Manisa



bölgelerde verim düşer. Ordu



bölgelerde yetişmez. Mersin



Kış sıcaklığının 0 ^oC’nin altına düştüğü bölgelerde yetiştirilemez.

Portakal-Antalya Mandalina-Hatay Limon-Mersin



Her mevsim yağış almayan ve toplam 1.600 mm’den az

yağış alan yerlerde yetişmez. Rize



Yazları yağışlı geçen Karadeniz Bölgesi ile Kuzeydoğu

Anadolu’da yetişmez. Diyarbakır

1. Büyük bir kısmı Güneydoğu Anadolu’da yetiştirilen baklagil.

2. Yalnızca Doğu Karadeniz’de yetiştirilen tarım ürünü.

3. Dünya toplam üretiminde Türkiye’nin ilk sırada yer aldığı ve yarıdan fazlasının Ege’de üretildiği meyve.

4. Pamuğun en çok üretildiği il.

5. Manisa’nın üretimde ilk sırada yer aldığı meyve.

6. Üretiminde Ordu ilinin ilk sırada yer aldığı tarım ürünü.

7. Sebze ve meyvelerin yetiştirildiği, hava şartlarına karşı korunduğu cam ve naylonla kaplı yer.

8. Sıtma hastalığını önlemek için devlet tarafından denetlenen tarım ürünü.

9. Daha çok iç kesimlerde üretilen, Türkiye’nin toplam üretiminde Konya’nın ilk sırada yer aldığı ve bu ürünü işleyen fabrikaların üretim alanlarına yakın yerlere kurulduğu sanayi bitkisi.

10. Tütün üretiminde ilk sırada yer alan il.

11. Türkiye’de en fazla yetiştirilen sebze.

12. Adana’nın Türkiye toplam üretiminde ilk sırada yer aldığı tahıl.

K I R M

I Z

I M

E R C İ M

E K

Ç A Y

İ N

C İ R Ş A N L U R F

Ü Z Ü M

F N D I K S E A

P İ R N Ç

Ş E K R P A N C A R I

M A N S A D O M A T S

I S R

İklim koşulları göz önüne alındığında, bu tarım ürününün ilk önce hangi yörede olgunlaşması beklenir?

A) I B) II C) III D) IV E) V

2006-ÖSS

Aşağıdaki Türkiye haritasında, belirli bir tarım ürününün yetiştiği yöreler numaralanarak gösterilmiştir.

I. Toprakların yıkanmış olması

II. Kış aylarında sıcaklık ortalamasının 0 °C’nin altına düşmesi III. Her mevsimin yağışlı olması

IV. Eğimli alanların fazla olması

Yukarıdakilerden hangileri, Türkiye’de çay tarımının yapıldığı alanların özelliklerinden değildir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) II ve III D) II ve IV E) III ve IV

2008 – ÖSS

Tarımla uğraşan bir çiftçiyim. Küçükbaş hayvancılık ve tahıl tarımı başlıca ekonomik etkinliklerimizdendir. Yaşadığım yörenin, Türkiye’nin tahıl tarımında önemli bir yeri vardır. Her ne kadar gübre ve kaliteli tohum kullanıp rahat bir şekilde makineli tarım yapma olanağına sahip olsak da üretimde yıldan yıla dalgalanmalar görülür.

2009-ÖSS

Bu parçaya göre, çiftçinin aşağıdaki yerlerden hangisinde yaşadığı söylenebilir?

A) Muş Ovası

B) Menteşe Yöresi C) Konya Ovası D) Göller Yöresi

E) Çarşamba Ovası

Bu parçada sözü edilen yerde, tahıl üretiminin yıllar arasında dalgalanmalar göstermesi aşağıdakilerden hangisine kanıt olabilir?

A) Doğa koşullarına bağımlılığın devam ettiğine B) Farklı tarım ürünlerinin yetiştirildiğine

C) Nadas alanlarının giderek daraldığına D) Tarım alanlarının yerleşmeye açıldığına E) Tarımla uğraşan kişi sayısının azaldığına AŞAĞIDAKİ SORULARI PARÇAYA GÖRE CEVAPLAYINIZ.

Buna göre, X, Y ve Z bitkilerinin ekimi, haritada numaralanmış yerlerden hangilerinde yapılırsa alınacak verim daha yüksek olur?

X Y Z A) II I III

B) I II III C) III II I D) II III I E) III I II

2009-ÖSS

Aşağıdaki tabloda X, Y ve Z bitkilerinin yetişebilmesi için gerekli olan sıcaklık, nem ve yağış koşulları verilmiştir.

Ortalama yükseltisi oldukça fazla olan bu yörede, dağlık ve engebeli alanlar çok yer tutuyor. Tarım etkinlikleri ancak dağlar arasındaki ovalarda yapılabiliyor. Yöre halkı, yaz mevsiminin kısa, kış mevsiminin uzun ve çok sert geçmesinden dolayı birçok tarım ürününü yetiştirememekten yakınıyor.

Bu parçada sözü edilen yörenin coğrafi koşulları aşağıdaki ürünlerden hangisinin yetiştirilmesi için daha uygundur?

A) Fındık

B) Mercimek C) Arpa

D) Pirinç E) Ayçiçeği

2010 – LYS4

Buna göre, pamuk üretiminin yapıldığı alanların ortak özelliği aşağıdakilerden hangisidir?

A) Terra rossa toprak türü yaygındır.

B) Kış aylarında kar yağışı görülmez.

C) Ortalama yükselti 100 metreden azdır.

D) Yaz mevsimi sıcak ve kuraktır.

E) Yıllık toplam yağış tutarı 1000 milimetrenin üzerindedir.

2010-LYS4

Aşağıdaki haritada, Türkiye'de pamuk üretiminin yapıldığı alanlar gösterilmiştir.

Yukarıdaki haritada numaralarla gösterilen yerlerden hangileri yoğun endüstriyel tarım alanları dışında kalır?

A) I ve II B) I ve V C) II ve III D) III ve IV E) IV ve V

2012-LYS4

Türkiye’de buğdayın, belli yıllar arasındaki ekim alanlarıyla üretim miktarlarını gösteren bir grafik incelendiğinde aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?

A) Birim alandan alınan ürün miktarına B) Üretim miktarındaki değişime

C) Ekim alanlarındaki değişime

D) Üretimin en çok ve en az olduğu yıllara

E) Uygulanan tarım yöntemlerinin üretimdeki etkisine

2012 – LYS4

Bu alanların hangilerinde tarımda sulamaya duyulan ihtiyaç daha fazladır?

A) I ve II B) I ve III C) II ve V D) III ve IV E) IV ve V

2016-LYS3

Aşağıdaki haritada bazı alanlar numaralandırılarak koyu renkle gösterilmiştir.

Coğrafi özellikleri dikkate alındığında aşağıdakilerden hangisi bu alanlar için ortak bir bölge sınıflandırmasıdır?

A) Dağlık bölgeler B) Maden bölgeleri C) Tarım bölgeleri

D) Ormancılık bölgeleri E) Hayvancılık bölgeleri

2016-LYS3

Aşağıdaki haritada Türkiye’nin farklı yörelerinden bazı alanlar koyu renkle gösterilmiştir.

I. Tarımda makineleşme artmıştır.

II. Çayır ve mera arazilerinin payı artmıştır.

III. Tarımsal üretimde katma değer yükselmiştir.

Türkiye’de, 1950’den günümüze kadar olan süreçte yukarıdakilerden hangileri tarım sektöründeki gelişmeler arasında gösterilemez?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III

2019 – AYT

I. Dağlık ve eğimli alanların fazlalığı tarımsal etkinlikleri kısıtlamaktadır.

II. Topraktaki organik ve mineral madde miktarı her yerde yeterli değildir.

III. İç kesimlerdeki geniş düzlükler önemli tahıl üretim alanlarını oluşturur.

IV. Nadasa bırakılan alanlar giderek azalmaktadır.

Yukarıdakilerden hangileri Türkiye’de yer şekillerinin bitkisel üretim üzerindeki etkisini göstermektedir?

A) I ve II B) I ve III C)II ve III D) II ve IV E) III ve IV

2020 – AYT

ÖLÇME ve DEĞERLENDİRME

Buğday, arpa, mısır ve çeltik ülkemizde yetiştirilen ………. başlıcalarıdır.

İnsanların toprağı işleyerek çeşitli kültür bitkilerini yetiştirmesi ve onlardan ürün elde etmesine ………. denir.

Türkiye’de muz üretiminin büyük bir kısmını ……… ilimiz karşılar.

Türkiye’de en fazla yetiştirilen baklagil ………..

Pamuk, ülkemizde en çok ……… ilinde yetiştirilir. Şanlıurfa nohuttur.

Mersin

tarım

tahılların

BOŞLUK DOLDURMA

Toprağı bir yıl ekip diğer yıl sürüp dinlenmeye bırakmaya nadas denir.

Aydın ili Türkiye incir üretiminin yarıdan fazlasını karşılamaktadır.

İntansif tarımda üretim büyük oranda doğal koşullara, iklim koşullarına bağımlıdır.

Türkiye fındık, incir, kayısı gibi ürünlerin üretiminde dünyada ilk sırada yer almaktadır.

Ülkemizde çay üretiminin tamamını Rize ili karşılamaktadır.

DOĞRU-YANLIŞ

I. Üretim sürecinde doğanın dengesini bozacak ve insan sağlığına zararlı olabilecek kimyasal madde kullanmadan yapılan bir tarım şeklidir.

II. Yağışın az, sulamanın yetersiz olduğu alanlarda tarlaların bir yıl ekilip, bir yıl dinlendirilmesi şeklinde uygulanan bir tarım yöntemidir.

III. Kış sıcaklık ortalamasının 0 °C’nin altına inmediği yerlerde uygulanan tarım yöntemidir. Bu yöntem tarım ürünlerinin mevsimi dışında yetiştirilmesine olanak sağlar.

1) Numaralandırılarak tanımlanan tarım kavramları aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir?

I II III A) Organik Nadas Seracılık B) İntansif Organik Ekstansif C) Seracılık Nadas Organik D) Organik Ekstansif Seracılık E) Ekstansif Nadas Organik

Buğday, yetişme döneminde yağış olgunlaşma döneminde ise sıcaklık isteği fazla olan bir tarım ürünüdür. Bu nedenle yaz yağışı olan yerlerde buğday tarımı yaygın değildir.

2) Haritada numaralandırılarak verilen yerlerden hangisi buğday tarımı için uygun değildir?

A) I B) II C) III D) IV E) V

Tarım ürünlerinin dağılışındaki en önemli faktör iklim özellikleridir.

3) Aşağıda tarım ürünlerinin dağılışı hakkında verilen bilgilerden hangisi parçada verilen bilgiye örnek olarak gösterilemez?

A) Erzurum - Kars platosu üzerinde zeytin tarımının yapılamaması B) Karadeniz kıyılarında buğday tarımının yaygın olmaması

C) Iğdır ovasında pamuk tarımının yapılabilmesi

D) Muz tarımının Anamur çevresinde yaygın olması

E) Haşhaş tarımının devlet kontrolünde gerçekleşmesi

4) Türkiye’de yapılan tarım faaliyetleri ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Şehir, sanayi, turizm vb. alanların genişlemesi tarımsal üretimi olumsuz etkilemektedir.

B) Tarımda çalışan insan sayısının azalması tarımsal verimin azalmasına yol açmıştır.

C) Ülkemizdeki sanayi kollarının bir kısmı tarımsal hammadde kullanmaktadır.

D) Hızlı nüfus artışına bağlı olarak tarım ürünlerine olan talep artmaktadır.

E) Tarımsal üretimin ekonomimiz içindeki oranı azalmıştır.

Aşağıdaki haritada Türkiye’de yetiştirilen bir tarım ürünün dağılışı verilmiştir.

5) Bu tarım ürünü aşağıdakilerden hangisidir?

A) Ayçiçeği B) Çeltik C) Zeytin

D) Üzüm E) Fındık

KAYNAKLAR

MEB Coğrafya 11 Ders Kitabı, 2019

Yazarlar

Kenan TÜRKEZ Mutlu KARAKOÇ Nurullah BALŞEN

Tolga PEKTAŞ

GÜN Yayınları Coğrafya 11, 2019

Yazarlar

Mehmet BARANAYDIN Yusuf AYDIN

Gülten TEKBAŞ