• Sonuç bulunamadı

II. Hafta ders içeriği Dünya Seracılık Ülkemizde Seracılık

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "II. Hafta ders içeriği Dünya Seracılık Ülkemizde Seracılık"

Copied!
27
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

II. Hafta ders içeriği

Dünya Seracılık

Ülkemizde Seracılık

(2)

• Sera yetiştiriciliği yapılan ülkeleri farklı enlem dereceleri ve farklı enlem dereceleri ve farklı sera teknolojiler gözönüne alınarak şöyle sınıflandırmamız mümkündür.

• 1.Serin iklim kuşağındaki ülkeler,

• 2.Ilıman iklim kuşağındaki ülkeler,

• 3.İki iklimin egemen olduğu ülkeler.

DÜNYA’DA SERACILIK

(3)

• Bu kuşakta yer alan başlıca Avrupa ülkelerinden Hollanda, İngiltere, Danimarka, Almanya, Romanya, Bulgaristan ve Rusya Federasyonudur. Hollanda bu ülkeler içinde sera alanı ve üretim tekniği yönünden en başta gelen ülkedir.

DÜNYA’DA SERACILIK

Serin İklim Kuşağındaki Ülkeler

(4)

• Bu ülkelerin seracılık yönünden ortak özellikleri şöyledir.

a. Sera yapı elemanları profil çelik, alüminyum veya başka alaşımdan, örtü malzemeleri ise camdır.

b. Sera yapımı ve ısıtma sistemlerinin kurulması yüksek bir yatırım gerektirmektedir.

c. İklim etmenleri, sera içi ısıtmasının uzun süre yapılmasını gerekli kılmaktadır.

d. Bu seralarda en uygun ısıtma, aydınlatma, havalandırma yapılmakta ve diğer kültürel işlemlerde eksiksiz yerine getirilmektedir.

DÜNYA’DA SERACILIK

Serin İklim Kuşağındaki Ülkeler

(5)

• Serin iklim kuşağındaki ülkelerin seracılık işletmeleri, ılıman iklim kuşağındaki seracılık işletmelerine göre şu zorlukları vardır.

a. Üretim masraflarının yüksek olması, b. Enerji giderinin fazla olması,

c. Ürün çeşidinin arttırılmamasıdır.

DÜNYA’DA SERACILIK

Serin İklim Kuşağındaki Ülkeler

(6)

• Bu kuşakta yer alan ülkelerin elverişli ekolojik koşulları, seracılığın karlı olarak yapılmasına olanak sağlamaktadır. Ortalama sıcaklıkların özellikle kış aylarında yüksek olması, seralarda en büyük girdi olan ısıtma masraflarının azaltması nedeniyle, bu ülkelerde sera alanları hızla artmaktadır. Bu iklim kuşağında Akdeniz’e kıyısı bulunan ülkeler bulunmaktadır. İspanya, Türkiye, İtalya, Yunanistan, İsrail gibi ülkeler bu kuşakta yer almakta ve bunlar içinde ülkemizin sera kurmaya uygun çok büyük bir potansiyeli vardır.

DÜNYA’DA SERACILIK

Ilıman İklim Kuşağındaki Ülkeler

(7)

Bu kuşaktaki ülkelerin seracılık yönünden ortak özellikleri şunlardır.

a. Seracılık ilkbahar ve sonbahar yetiştiriciliği olarak iki ürün biçiminde yapılabilmektedir.

b. Seralar düşük yatırım masraflarıyla kurulabilmektedir.

c. Seracılıkta en büyük işletme gideri olan ısıtma, en düşük düzeyde tutulabilmektedir.

d. Yatırım ve işletme giderlerinin az olmasına karşın seralardaki üretim teknolojileri düşük düzeydedir. Bu nedenlerle seralardan elde edilen ürünlerin verim ve kalitesi daha düşüktür.

DÜNYA’DA SERACILIK

Ilıman İklim Kuşağındaki Ülkeler

(8)

• Bu ülkelerde ortak özellik cam ve plastik seraların bir arada oluşudur. Akdeniz ülkelerinde seralarda bu özellikte olmasına karşılık, bu ülkelerin içinde ABD ve Japonya’da plastik seralarda da ileri teknoloji uygulanmaktadır.

• Bütün dünyada sera ısıtılmasında gerekli olan büyük masraflar nedeniyle sera işletmeciliği soğuk bölgelerden ılıman bölgelere doğru, kış aylarında mevsimin uygun olduğu ve ısıtma masrafının düşük olduğu yörelere doğru kaymaktadır. Bu nedenle, sera işletmeciliği için 30-40 enlem dereceleri arasındaki ülkeler daha elverişli duruma gelmektedir. Çünkü 30. enlem derecesinin altına inildiğinde fazla sıcaktan seralarda soğutma, 40. enlem derecesinin üzerine çıkıldığında ısıtma masrafları yükselmektedir.

DÜNYA’DA SERACILIK

İki İklimin Egemen Olduğu Ülkeler

(9)

Türkiye’de örtüaltı yetiştiriciliği 1940'lı y ıllarda Antalya’da kurulan seralar ile başlamıştır. 1940-1960 yılları arasında seracılığın gelişimi çok yavaş olmuş ve özellikle Antalya ve İzmir civarında yayılma göstermiştir. Bu yıllardan sonra plastiğin örtü materyali olarak kullanılmaya başlanması ile gerek sera, gerekse alçak tünel alanlarında hızlı bir artış görülmüştür.

Sera alanlarında en hızlı artış 1975-1985 yılları arasında gerçekleşmiştir;

bundan sonraki yıllarda artış, devam etmekle birlikte daha yavaş olmuştur. Özellikle 1990 yılına kadar hızlı artış gösteren alçak tünel alanları ise, tünel altında yetiştirilen türlerin bir yıl önceki fiyatlarındaki değişimlere bağlı olarak, dalgalanmalar göstermiştir. 1990-1997 yılları arasında toplam sera alanlarındaki artış % 64.5 iken, alçak tünellerdeki artış % 9 olmuştur (şekil 1) (Yüce 1990; Anon., 1997; Tüzel ve Eltez, 1997).

TÜRKİYE’DE SERACILIK

(10)

• Türkiye, 2012 yılında örtüaltı alanı olarak dünyada 5. sırada yer almaktadır (Şentürk, 2012).

• Toplam örtüaltı alanımız 2013 yılı itibarı ile 61 512.46 ha’a ulaşmıştır.

Bu alanın %25.6’sı (15773.7 ha) alçak plastik tünel, geriye kalanın ise

%16’sı yüksek tünel (9798.6 ha), %13.1’i cam (8073.9 ha) ve %45.3’ü plastik (27866.1 ha) sera alanlarından oluşmaktadır.

• Türkiye’de 2018 yılında 30 milyon ton sebze üretilmiştir. Bu üretimin 22 milyon tonu açıkta, 8 milyon tonu örtüaltında üretilmiştir.

• Toplam örtüaltı varlığımız 772.091 dekara ulaşmıştır.

• Ülkemiz örtüaltı varlığı bakımından Dünyada ilk dört ülke arasında Avrupa’da ise İspanya'nın ardından ikinci sırada yer almaktadır.

TÜRKİYE’DE SERACILIK

(11)

TÜRKİYE’DE SERACILIK

Ülkemiz örtüaltı yapıların dağılımı

Yıllar Toplam Cam sera Plastik

sera Yüksek

Tünel Alçak Tünel

1995 363 042 34 420 108 677 21 421 198 524 2000 422 130 56 558 148 242 44 885 172 445 2005 467 540 65 427 171 043 66 916 164 154 2010 563 805 80 772 230 543 81 521 170 969 2015 660 265 79 977 306 074 112 674 161 541 2016 691 724 80 137 328 745 112 974 169 867 2017 752 168 85 749 355 121 119 899 191 399 2018 772 091 78 110 368 527 114 232 211 222

TÜİK 2018

2018 yılı itibariyle örtüaltı yapıların dağılımı ise ; %47,73 !ünü plastik seralar, %

27,36 alçak tünel, % 14,80 plastik sera ve %10,11 ‘u cam seralardan oluşmaktadır.

(12)

TÜRKİYE’DE SERACILIK

Ülkemiz örtüaltı üretimde Antalya %47’lik payla (3.8 milyon ton) birinci sıradadır.

·Bu ilimizi sırasıyla, Mersin %20 (1,6 milyon ton), Adana %12 (970 bin ton) ve Muğla %8 (657 bin ton) illeri takip etmektedir.

·Bu 4 ildeki toplam örtü altı üretimimiz yaklaşık 7 milyon ton ile Ülkemiz toplam örtüaltı üretiminin yaklaşık %87’sini oluşturmaktadır.

Ülkemiz jeotermal enerji kaynakları potansiyeli açısından; Avrupa'da 1

inci, Dünyada 7'nci sırada yer almaktadır. Ülkemizde, jeotermal enerji ile ısıtılan sera varlığı 4.344 dekardır.

Örtüaltı sebze üretimi 7.535.511 ton, meyve üretimi 535.515 ton ve süs bitkileri üretimi 1.211.202.223 adettir. (TÜİK,2018)

Ülkemiz modern sera varlığı yaklaşık 12 bin dekardır. Bu seralarda topraksız tarım

(13)

TÜRKİYE’DE SERACILIK Sebze Yetiştiriciliği

Ürünler 1997 2007 2012 2017 2018

Toplam (Ton) 2 661 208 5 052 796 6 170 827 7 862 738 8 071 026 Sebze toplamı 2 661 208 4 817 616 5 856 199 7 383 880 7 535 511

Bakla 1 885 4 - 1 1

Bamya - 12 - 2 2

Bezelye - 25 35 56 58

Biber (Dolmalık) 19 360 66 294 80 891 100 514 100 253

Biber (Salçalık,kapya) - - - 128 974 136 242

Biber (Sivri) 100 950 259 953 387 459 394 756 382 029

Biber (Çarliston) - - - 80 049 70 645

(14)

TÜRKİYE’DE SERACILIK Sebze Yetiştiriciliği

Ürünler 1997 2007 2012 2017 2018

Toplam (Ton) 2 661 208 5 052 796 6 170 827 7 862 738 8 071 026 Sebze toplamı 2 661 208 4 817 616 5 856 199 7 383 880 7 535 511

Börülce - 2 13 13 9

Brokoli - 1 5 5 6

Dereotu 1 56 57 111 139

Domates 1 011 361 2 451 062 3 096 349 3 829 831 3 888 555

Enginar - 4 8 6 5

Fasulye (Taze) 9 093 31 563 34 153 47 936 57 421

Hıyar 651 180 919 765 1 028 122 1 121 625 1 134 182

(15)

TÜRKİYE’DE SERACILIK Sebze Yetiştiriciliği

Ürünler 1997 2007 2012 2017 2018

Toplam (Ton) 2 661 208 5 052 796 6 170 827 7 862 738 8 071 026 Sebze toplamı 2 661 208 4 817 616 5 856 199 7 383 880 7 535 511

Karnabahar - - 3 - -

Karpuz 539 539 639 482 661 383 791 277 871 845 Kavun 86 543 76 521 135 116 185 762 178 008

Lahana (Karayaprak) - 184 385 493 467

Lahana (Kırmızı) - 7 4 2 6

Lahana (Brüksel) - 50 - - -

Marul (Göbekli) 5 243 16 272 16 084 28 888 24 510

Marul (Kıvırcık) 471 29 925 38 690 67 414 66 025

Marul (Aysberg) - 3 506 7 221 19 001 21 591

(16)

TÜRKİYE’DE SERACILIK Sebze yetiştiriciliği

Ürünler 1997 2007 2012 2017 2018

Toplam (Ton) 2 661 208 5 052 796 6 170 827 7 862 738 8 071 026 Sebze toplamı 2 661 208 4 817 616 5 856 199 7 383 880 7 535 511

Maydanoz 209 233 411 3 057 4 094

Nane - 111 18 946 778

Patlıcan 122 772 231 379 241 969 344 620 332 742

Pepino - - - 100 -

Pırasa - 107 187 179 193

Roka 15 472 2 040 4 136 6 105

Sarımsak (Taze) - 17 23 9 12

Semizotu 354 1 583 3 783 3 025 2 708

Soğan (Taze) 289 2 534 4 582 6 067 8 789

(17)

TÜRKİYE’DE SERACILIK Sebze yetiştiriciliği

Dünyada olduğu gibi Türkiye’de örtüaltında en çok domates yetiştirilmektedir. Domatesi sırası ile hıyar, karpuz, biber, patlıcan, kavun takip etmektedir.

Diğer yetiştirilen ürünler ise; taze fasulye, kıvırcık marul,

semizotu, maydanoz vb. olarak sıralanmaktadır.

(18)

TÜRKİYE’DE SERACILIK Meyve Yetiştiriciliği

Ürünler 1997 2007 2012 2017 2018

Toplam (Ton) 2 661 208 5 052 796 6 170 827 7 862 738 8 071 026 Sebze toplamı 2 661 208 4 817 616 5 856 199 7 383 880 7 535 511 Meyve toplamı - 235 180 314 628 478 858 535 515

Çilek - 100 365 152 162 155 059 180 378

Muz - 134 815 161 511 321 815 353 227

Üzüm - - 348 964 1 121

Kayısı - - 607 794 602

Şeftali (Nektarin) - - - 60 20

Erik - - - 166 167

(19)

TÜRKİYE’DE SERACILIK Meyve Yetiştiriciliği

Türkiye’de meyve üretimi sebze üretiminden daha geç

başlamıştır. Çilek üretimi ile başlayan örtüaltı meyve üretimine

muz üretimi eşlik etmiş daha sonra kayısı, şeftali, çekirdekli ve

çekirdeksiz üzüm örtüaltında son yıllarda yetiştirilmeye

başlanmıştır.

(20)

TÜRKİYE’DE SERACILIK Süs Bitkileri Yetiştiriciliği

Ürünler 2011 2015 2018

Toplam (Adet) 961 567 892 1 192 493 082 1 211 202 223 Kesme çiçekler 961 567 892 941 173 238 967 493 182

Anemon 1 610 000 1 338 000 1 188 000

Diğer kes.çiçek. 10 092 116 20 821 100 20 083 150

Fresia 25 863 766 17 880 150 17 373 650

Gerbera 136 011 568 129 690 010 133 200 050

Glayöl (Gladiol) 4 930 750 693 000 960 000

Gül (Kesme) 104 847 857 93 294 950 92 258 512

Gypsohilla 13 155 620 12 821 958 13 144 940

(21)

TÜRKİYE’DE SERACILIK Süs Bitkileri Yetiştiriciliği

Ürünler 2011 2015 2018

Toplam (Adet) 961 567 892 1 192 493 082 1 211 202 223 Kesme çiçekler 961 567 892 941 173 238 967 493 182

Lale 2 352 250 278 500 165 000

Lilyum (Zambak) 7 514 900 5 513 625 6 516 325 Lisianthus 12 727 390 10 992 500 10 871 000

Nergiz 60 000 7 500 -

Orkide 327 500 272 300 1 885 930

Solidago 17 345 000 15 058 000 14 747 000

Statice 298 030 175 000 133 000

Sümbül 216 708 196 100 135 000

Şebboy 5 872 302 2 962 990 6 444 350

(22)

TÜRKİYE’DE SERACILIK Süs Bitkileri Yetiştiriciliği

Ürünler 2011 2015 2018

Toplam 961 567 892 1 192 493 082 1 211 202 223 Kesme çiçekler 961 567 892 941 173 238 967 493 182 Çiçek soğanları ve

diğer süs bitkileri

(1)

- 251 319 844 243 709 041 İç mekan süs

bitkileri - 35 136 687 50 320 355

Çiçek soğanları - 10 380 780 1 787 500

(23)

TÜRKİYE’DE SERACILIK Süs Bitkileri Yetiştiriciliği

Önceki yıllarda sadece örtüaltı kesme çiçek verileri derlenirken 2013 yılından itibaren kesme çiçek verilerine çiçek soğanları ve diğer süs bitkileri eklenmiştir.

Örtüaltı süs bitkileri yetiştiriciliğinin %80’ini kesme çiçek grubu,

%15,8 dış mekan süs bitkileri, %4,1 iç mekan süs bitkileri,

%0,1’ini çiçek soğanlarındanoluşmaktadır.

(24)

TÜRKİYE’DE SERACILIK

Ülkemiz seracılığı Marmara, Ege ve Akdeniz kıyı şeridinde dağılma ve gelişme göstermektedir. Bu dağılım içeresinde yer yer yoğun üretim alanları doğmuştur. En kuzeyde Yalova çevresindeki mikro klimada görülen seracılık, batıda İzmir ve Muğla çevresinde, güneyde Antalya ve Mersin dolaylarında yoğunlaşmakta ve oradan Hatay’a uzanmaktadır.

Ülkemizde sera işletmeciliğini kısıtlayıcı en büyük etmen, sera içinde

bitki gelişmesi için en uygun sıcaklığı sağlamada kullanılan yakıt ile

ısıtma sistemi ve bakım giderleri olduğundan sera işletmeciliği

kurulabilecek bölgeler Akdeniz, Ege, Marmara, Karadeniz Bölgeleri ile

uygun mikro kliması olan yörelerdir.

(25)

TÜRKİYE’DE SERACILIK

Türkiye’de Seracılığın genel özelliklerini şu şekildedir:

1. Ekolojiden yararlanması (mikroklima alanlar) 2. Büyük pazarların yakınında gelişme göstermesi 3. Erkenci ürün yetiştiriciliği yapılması

4. Seracılığın küçük aile işletmeleri şeklinde yapılması 5. Cam ve plastik seraların yaygın olmasıdır.

Ülkemiz sera alanının yaklaşık % 38,2’i Antalya’da, % 24,5’i Mersin’de, % 14,6’sı Adana’da, % 6,6’sı Muğla’da, % 3,3’ü Samsun’da, % 2,3’ü İzmir’de, % 2,1’i Aydındadır. Bölgemiz illerinden Hatay ise toplam 10.487 dekar seracılık alanıyla Türkiye toplam seracılık alanının % 1,6’sına sahip ve 8.

sıradadır.

(26)

TÜRKİYE’DE SERACILIK

Seracılık yapılan illerin bitkisel üretim deseni ise;

Seracılığın yoğun olarak yapıldığı en kuzeydeki yöre Yalova'dır. Mikro klima özelliği gösteren ekolojik yapısı ve İstanbul gibi büyük bir tüketim merkezine yakın olması önemini korumaktadır. Son yıllarda bu yöredeki sera, işletmelerinin özelliği kesme ve saksı çiçeği yetiştiricilik tekniğinin uygulanmasıdır.

İzmir'de seraların büyük bölümü Balçova, Narlıdere ovasında

bulunmaktadır. Yörenin mikro klima özelliğindeki ekolojik uygunluğu,

zengin jeotermal kaynakların toprağın kolay ısınmasına etkisi, İzmir gibi

büyük bir pazara yakınlığı bölgede seracılığın gelişmesindeki önemli

etmenlerdir. Seralarda en çok hıyar yetiştirilmekte ve daha sonra

(27)

TÜRKİYE’DE SERACILIK

Sera alanlarının son zamanlarda hızla arttığı il olan Muğla'da seralar, Fethiye ilçesinde yayılmaktadır. Seracılık bu ilçede yeni olduğundan, seralarda tek ürün olarak domates yetiştirilmektedir. Ekolojik koşulların uygun olması ve sera kurulacak alanların bulunması, seracılık yönünden bu ilimizin büyük bir potansiyelinin olduğunu göstermektedir.

Antalya yöresinde ise sera tarımı Kaş, Gazipaşa ilçeleri arasındaki kıyı şeridinde yoğun olarak yapılmaktadır. Yöre sera alanlarının fazlalığı ve sera üretim tekniği yönünden ülkemizde en iyi durumdadır.

Bölgede sera sebze üretiminde ana ürünler domates, biber, hıyar ve

patlıcan'dır. Son yıllarda süs bitkilerinin yetiştirilmesine de

başlanmıştır. Bölgede sonbahar ve ilkbahar yetiştiriciliği yapılan bazı

mikro klima yörelerinde ısıtma masrafı tümüyle ortadan kalkmaktadır.

Referanslar

Benzer Belgeler

Yapılan tez çalışmasında kekik baharatının maserasyon yöntemi ile hazırlanmış ekstraktlarının Proteus mirabilis 235, Escherichia coli ATCC 25922, Staphylococcus

Özellikle ihracata yönelik üretim yapan büyük seracılık işletmelerinin kurulması teşvik edilmeli, Mardin ili için Tarıma Dayalı İhtisas (TDİ) OSB olarak

2014 yılı TÜİK verilerine göre TR63 Bölgesi illerinden potansiyeli Hatay ilimizde örtüaltında yetiştirilebilen ürünlerden sebze, meyve, süs bitkilileri

Hakkari İli’nin aylık bazda ortalama günlük güneşlenme süresinin 9.61 saat-gün, yılık ortalama toplam güneşlenme süresinin ise 3.510,08 saat-yıl (9,61x365)

o Modern seracılık işletmelerinde işletme büyüklüğü o Modern seracılık işletmelerinde sera tipinin seçilmesi 5.Hafta Seralarda çevre koşullarının denetimi. 6.Hafta

Bitkilerin masa veya raflarda yetiştirilmesi, bitki köklerin sera içi havasından daha soğuk olan toprak yerine yetişmeye daha uygun koşulları olan ortamda

Topraksız Tarım Su Kültürü Aeroponik Kültür Akan Su Kültürü Durgun Su Kültürü Katı Ortam Kültürü İnorganik Doğal Ortam Kum Çakıl Perlit Vermikulit Pomza

Serada yetiştiriciliği yapılan hıyar bitkilerinde budama 5 şekilde