KİŞİLİK KİŞİLİK
KİŞİLİK NEDİR?
MİZAÇ NEDİR?
KARAKTER NEDİR?
Bireyin sıklıkla yaptığı en tipik yani özel ve ayırıcı davranışlarını içerir.
MİZAÇ
İç ve dış uyarıcıların insanda yarattığı duyguların bir insanı başkalarından ayırabilecek biçimde kendisinde
yerleşik hale gelmesidir.
KARAKTER
İstenç ve töre (irade – ahlak ) ile ilgili davranışlarımızı anlatır.
KİŞİLİK SINIFLAMALARI
Hipokrat’a göre ;
HAFİF KANLI (EĞLENCEYİ SEVEN)
AĞIR KANLI (DİNLENMEKTEN ZEVK ALAN) SEVDALI (DERİN GÖRÜŞLÜ,DUYGUSAL) ASABİ (ATEŞLİ)
Kreshmer’e göre;
ASTENİK TİP (İNCE –UZUN) PİKNİK TİP (ŞİŞMAN –KISA) ATLETİK TİP (ATLET )
DİSPLASTİK TİP (ARA TİP)
Sheldon’a göre:
ENDOMORFİK (şişman-rahatı seven) MEZOMORFİK (atletik –samimi )
EKTOMORFİK (ince-uzun-sinirli-duyarlı)
Frevd’a göre;
ÜST BEN: Yaşanılan çevredeki değer yargılarının benimsenmesiyle,yaşantılarla ortaya çıkar.
SANSÜR eden güçtür.
BEN
BEN: Bireyi çevreden gelebilecek tehlikelerden korur.
İd’in yöneticisidir.
gerçeklik ilkesiyle çalışır.
İD
İD: Haz ilkesi egemendir.Kişiliğin çekirdeğini oluşturur.
ÜST BEN
KİŞİLK KURAMLARI
TREYT KURAMLARI
Davranışın özel ve ayırıcı yanlarının
tanımlanmasına yönelik kuramlardır ve ölçülebilen treytlerin bir araya gelmesiyle oluşmuşlardır.
Örn: Cattel’in 16 PF testi
DURUM KURAMLARI
Freud’un kişilikle ilgili düşüncelerinden oluşturulmuş olup insanların fark
edemedikleri iti ve gereksinimlerinin
olduğunu ileri süren kuramdır.Freud ‘a göre davranışların belirleyicileri de
bunlardır.
SOSYAL DAVRANIŞ KURAMLARI
Bu kurama göre insan davranışları öğrenilmiş davranışlardır.Davranışı
anlamak için davranışın özel ve ayırıcı
yanlarının saptanması gerekir.Bunun için bireyin davranışları gözlenir,belirli
durumlarda neler yaptığı ve tepkilerine bakılır.
KİŞİLİĞİN ŞEKİLLENMESİ
Kişilik kalıtsal etmenler ve öğrenme
yaşantılarının ürünüdür.Zekanın kişilik
üzerine etkisi büyüktür.Ayrıca yetenekler güdülenmeyi de sağlarlar.
örn: Müziğe özel yeteneği olan kişinin müzik aleti çalmak istemesi.
Kişilik; Klasik koşullanma (zencileri itici gören annenin ,çocuğunun da itici
görmesi) Edimsel koşullanma (öfke nöbetinin şekerle yatıştırılması sonrası çocuğun bu davranışı öğrenip
tekrarlaması) ve örnek olarak öğrenme ile şekillenir.
Kişilik gelişiminde çevresel etmen
ailedir.Çocuk aile içinde,cinsiyete ait rolünü,ödülü,cezayı öğrenir,kendilik kavramını
geliştirir.Sevgiyi,kabulü,saygıyı,sosyalleşm eyi öğrenir.
BAŞA ÇIKMA DAVRANIŞI
Yeni durumlar ortaya çıktığında bazen bunları eski davranış alışkanlıklarıyla
çözmek olası değildir.Bu süreç içerisinde birey kaçınılmaz olarak engellenir ve kaygı duyar.Kaygıdan kaçınmak için ise bir
takım davranışlar içerisine girer.Bu mekanizmalara SAVUNMA
MEKANİZMALARI denir.
SAVUNMA MEKANİZMALARI
UNUTMA (BASTIRMA)
GÜDÜLERİ ÇARPTIRMA(KARŞIT TEPKİ GELİŞTİRME)
BAŞKALARINI SUÇLAMA(YANSITMA)
BAHANE BULMA(MANTIĞA BÜRÜNME)
YER DEĞİŞTİRME( SEMERİNİ DÖVME)
FANTAZİ
ÖZDEŞİM KURMA
GERİLEME
YÜCELTME
ÖDÜNLEME
BENLİK GELİŞİM
BENLİK:Kendi kişiliğimize ilişkin kanılarımız ve kendimizi görüş tarzımızdır.Kişiliğin
öznel yanıdır.
BENLİK AŞAĞIDAKİ SORULARIN YANITINI İÇERİR.
Ben neyim?
Ben ne yapabilirim?
Değer yargılarım nelerdir?
Hayattan ne istiyorum?
GERÇEK BEN
İDEAL BEN
Benlik yaşantılar sonucu kazanılır.Çocuk başlarda “BEN” ile “BEN OLMAYANI”
ayırtedemez.Önce bedenini,sonra çevresini tanır,bilir.
NORMAL - ANORMAL
Hiçbir davranış tek başına ele alındığında Anormal değildir.Anormallik bir sosyal
bağlam içinde değer kazanır.Burada kültür önemlidir.
Normal-Anormal ‘e ilişkin değişik yaklaşımlar 1-)Akıl hastanesinde tedavi görecek kadar
garip davranmışsa Anormaldir.
2-)Bireyin sosyal uyumu otoriteyi elinde
tutanlarca yetersiz görülmüşse Anormaldir.
Örn: Hiperaktivite)
3-)Yapılan muayene sonucu Akıl
Hastanesinde yatması uygun bulunmuşsa Anormaldir.
4-)Gönüllü olarak psikolojik yardım almışsa 5-) Aldığı psikolojik testler sonucunda
Anormal tanısı konmuşsa.
