| 5
Bu kitabı sizin için hazırlarken
dikkat ettiklerimiz .
01
02 03 04
05
Analiz
• Yüksek Öğretim Kurumları sınavının uygulanmaya başlandığı 2018 yılından itibaren son 3 yılın TYT kimya soruları analiz edildi.
• Milli Eğitim Bakanlığının yayımladığı 9 ve 10. sınıflar düzeyindeki beceri temelli sorular incelendi.
• TYT’de son 3 yılda sorulan kimya sorularının 2018 yılında yayımlanan Ortaöğretim Kimya Dersi Öğretim Programındaki kazanımlar ile ilişkilendirildi.
• Beceri temelli soru hazırlama ile ilgili akademik kaynaklar incelendi.
Ölçme
• Denemelerin nasıl kullanacağına ilişkin yönerge hazırlandı.
• Hazırladığımız TYT denemelerindeki soruların Ortaöğretim Kimya Dersi Öğretim Programındaki 9 ve 10. sınıf kimya kazanımları- na göre dağılımını gösteren tablolar oluşturuldu.
Değerlendirme
• Her öğrencinin kendisini bireysel olarak değerlendi- rebileceği, eksik bilgilerini tespit edebileceği ve hatalı öğrendiği kazanımları belirleyebileceği bireysel değerlendirme tabloları oluşturuldu.
• Öğrencilerin eksik bilgilerini tamamlayabileceği, hatalı bilgilerini düzeltebileceği ve soruların video çözüm- lerini de içeren web sayfası oluşturuldu.
Sentez
• 2018 yılında yayımlanan Ortaöğretim Kimya Dersi Öğretim Programındaki 9 ve 10. sınıf tüm kazanımlarını içeren bir soru havuzu oluşturuldu.
• Yüksek Öğretim Kurumları sınavında TYT kimya sorularında sıklıkla sorulan kazanımlardan daha fazla soru hazırlandı.
• Hazırlanan soru havuzunda- ki sorular 5 öğretmen tarafından ayrı ayrı puanlandırıldı ve soru kalitesi değerlendirilerek her soru için kalite etiketi oluşturuldu.
• Her deneme; soru havuzun- dan 1 soru kolay, 5 soru orta ve 1 soru zor düzeyde seçilerek oluşturuldu.
• Her denemede en az 1 tane beceri temelli soruya yer verildi.
• Yüksek Öğretim Kurumları sınavına TAMAMEN uygun, 2018 yılında yayımlanan Ortaöğretim Kimya Dersi Öğretim Programındaki TÜM kazanımları kapsayan, Beceri Temelli Soruların yer aldığı, ÖLÇME ve DEĞER- LENDİRME süreçlerinin ele alındığı 30 tane TYT denemesinin hazırlan- masıdır.
Amaç
KAZANIM BELİRTKE TABLOSU VE SORU DAĞILIMI Ünite AdıKazanımlar2018 TYT*2019 TYT
2020 TYT TYT 1TYT 2TYT 3TYT 4TYT 5TYT 6TYT 7TYT 8TYT 9TYT 10TYT 11TYT 12TYT 13TYT 14TYT 15TYT 16TYT 17TYT 18TYT 19TYT 20TYT 21TYT 22TYT 23TYT 24TYT 25TYT 26TYT 27TYT 28
KİM YA B İL İM İ
Kimyanın bilim olma sürecini açıklar.✔✔✔ Kimyanın ve kimyacıların başlıca çalışma alanlarını açıklar.✔ ✔✔✔✔ Günlük hayatta sıklıkla etkileşimde bulunulan ele- mentlerin adlarını sembolleriyle eşleştirir.✔✔✔ Bileşiklerin formüllerini adlarıyla eşleştirir.✔✔ Kimya laboratuvarlarında uyulması gereken iş sağlığı ve güvenliği kurallarını açıklar.✔✔✔✔ Kimyasal maddelerin insan sağlığı ve çevre üzerin- deki etkilerini açıklar.✔✔ Kimya laboratuvarında kullanılan bazı temel mal- zemeleri tanır.✔✔✔
ATO M V E P ER İY OD İK
SİSTE Dalton, Thomson, Rutherford ve Bohr atom mod-✔✔ ✔✔✔ellerini açıklar. Elektron, proton ve nötronun yüklerini, kütlelerini ✔ ✔ ✔✔✔✔ve atomda bulundukları yerleri karşılaştırır.M Elementlerin periyodik sistemdeki yerleşim ✔✔✔✔✔✔✔esaslarını açıklar. Elementleri periyodik sistemdeki yerlerine göre ✔✔✔sınıflandırır. Periyodik özelliklerin değişme eğilimlerini açıklar.✔✔✔✔✔
KİM YA SA L TÜ RL ER A RA SI E TK İL EŞ İM LE R
Kimyasal türleri açıklar.✔✔ Kimyasal türler arasındaki etkileşimleri sınıflandırır.✔✔✔✔✔✔✔ İyonik bağın oluşumunu iyonlar arası etkileşimler ile ilişkilendirir.✔✔✔ İyonik bağlı bileşiklerin sistematik adlandırmasını yapar.✔✔ Kovalent bağın oluşumunu atomlar arası elektron ortaklaşması temelinde açıklar.✔✔✔✔ Kovalent bağlı bileşiklerin sistematik adlandırmasını yapar.✔✔ Metalik bağın oluşumunu açıklar.✔✔ Zayıf ve güçlü etkileşimleri bağ enerjisi esasına göre ayırt eder. ✔✔ Kimyasal türler arasındaki zayıf etkileşimleri sınıflandırır.✔ ✔✔✔ Hidrojen bağları ile maddelerin fiziksel özellikleri arasında ilişki kurar.✔ Fiziksel ve kimyasal değişimi, kopan ve oluşan bağ enerjilerinin büyüklüğü temelinde ayırt eder.✔ Maddenin farklı hâllerde olmasının canlılar ve çevre için önemini açıklar.✔✔✔
MA DD EN İN H AL LE Rİ
Katıların özellikleri ile bağların gücü arasında ilişki kurar.✔✔✔ Sıvılarda viskozite kavramını açıklar.✔ Sıvılarda viskoziteyi etkileyen faktörleri açıklar.✔✔✔ Kapalı kaplarda gerçekleşen buharlaşma-yoğuşma süreçleri üzerinden denge buhar basıncını açıklar.✔ ✔ ✔✔✔ Doğal olayları açıklamada sıvılar ve özellikleri ile il- gili kavramları kullanır.✔ Gazların genel özelliklerini açıklar.✔ Gazların basınç, sıcaklık, hacim ve miktar özelliklerini birimleriyle ifade eder.✔✔ Saf maddelerin hâl değişim grafiklerini yorumlar.✔✔✔✔ Plazma hâlini açıklar.✔ * 2018 TYT sınavında çıkan 2 soru yürürlükte olan kimya öğretim programı kazanımları arasında yer almadığı için tabloda gösterilmemiştir.
6 |
KAZANIM BELİRTKE TABLOSU VE SORU DAĞILIMI Ünite AdıKazanımlar2018 TYT*2019 TYT
2020 TYT TYT 1TYT 2TYT 3TYT 4TYT 5TYT 6TYT 7TYT 8TYT 9TYT 10TYT 11TYT 12TYT 13TYT 14TYT 15TYT 16TYT 17TYT 18TYT 19TYT 20TYT 21TYT 22TYT 23TYT 24TYT 25TYT 26TYT 27TYT 28
DO ĞA V E KİM YA
Suyun varlıklar için önemini açıklar.✔ Su tasarrufuna ve su kaynaklarının korunmasına yönelik çözüm önerileri geliştirir.✔ Suyun sertlik ve yumuşaklık özelliklerini açıklar.✔ Hava, su ve toprak kirliliğine sebep olan kimyas- al kirleticileri açıklar.✔✔✔✔ Çevreye zarar veren kimyasal kirleticilerin etkilerinin azaltılması konusunda çözüm önerilerinde bulunur.✔✔
KİM YA NIN TE ME
L YAS E KİM RI V NLA NU KA
AL Kimyanın temel kanunlarını açıklar.✔✔✔✔✔✔ Mol kavramını açıklar.✔✔✔✔ALAR AM Kimyasal tepkimeleri açıklar.✔✔✔✔✔✔✔APL HE Kütle, mol sayısı, molekül sayısı, atom sayısı ve gazlar için normal şartlarda hacim kavramlarını✔✔✔✔✔✔✔✔ birbirleriyleilişkilendirerekhesaplamalaryapar.
KAR IŞ IM LAR
Karışımları niteliklerine göre sınıflandırır.✔✔✔✔✔ Çözünme sürecini moleküler düzeyde açıklar.✔✔ Çözünmüş madde oranını belirten ifadeleri yo- rumlar.✔✔ ✔✔✔✔✔✔✔✔ Çözeltilerin özelliklerini günlük hayattan örneklerle açıklar.✔✔✔✔✔✔ Endüstri ve sağlık alanlarında kullanılan karışım ayırma tekniklerini açıklar.✔ ✔✔✔✔✔✔
AS İT LE R, B AZ LA R VE T UZ LA R
Asitleri ve bazları bilinen özellikleri yardımıyla ayırt eder.✔✔✔✔✔✔✔ Maddelerin asitlik ve bazlık özelliklerini molekül- er düzeyde açıklar.✔✔✔✔✔ Asitler ve bazlar arasındaki tepkimeleri açıklar.✔✔✔✔✔✔✔ Asitlerin ve bazların günlük hayat açısından önemli tepkimelerini açıklar.✔✔✔ Asitlerin ve bazların fayda ve zararlarını açıklar.✔ Asit ve bazlarla çalışırken alınması gereken sağlık ve güvenlik önlemlerini açıklar.✔✔✔✔✔ Tuzların özelliklerini ve kullanım alanlarını açıklar.✔✔✔
KİM YA H ER Y ER DE
Temizlik maddelerinin özelliklerini açıklar.✔✔✔✔✔ Yaygın polimerlerin kullanım alanlarına örnekler verir.✔✔✔✔✔ Polimer, kâğıt, cam ve metal malzemelerin geri dönüşümünün ülke ekonomisine katkısını açıklar.✔✔ Kozmetik malzemelerin içerebileceği zararlı kimyasalları açıklar.✔ İlaçların farklı formlarda kullanılmasının neden- lerini açıklar.✔✔ Hazır gıdaları seçerken ve tüketirken dikkat ed- ilmesi gereken hususları açıklar.✔✔✔ Yenilebilir yağ türlerini sınıflandırır. * 2018 TYT sınavında çıkan 2 soru yürürlükte olan kimya öğretim programı kazanımları arasında yer almadığı için tabloda gösterilmemiştir.
| 13
1. Elektronik tablolama yazılımında satır ve sütunların kesişmesiyle oluşan kutulara hücre adı verilir. Hücreleri oluşturan satırlar sayılarla, sütunlar ise harflerle isim- lendirilir. Bir hücreyi oluşturan sütunun harfi ile satırın numarası, o hücrenin adresini belirler.
Aşağıda bazı kimyasal maddelerin formüllerinin yazılı olduğu bir elektronik tablolama yazılımına ilişkin ekran görüntüsü verilmiştir.
A B C
1 HCI H2O Na2CO3
2 H2SO4 KOH NaHCO3
3 HNO3 NaCI CaO
Yukarıdaki elektronik tabloya göre seçeneklerde hücre adresi verilen kimyasal maddelerden hangisinin yaygın adı yanlış yazılmıştır?
Hücre adresi
Kimyasal maddenin yaygın adı
A) A1 Tuz ruhu
B) B3 Sofra tuzu
C) C2 Çamaşır sodası
D) A2 Zaç yağı
E) B2 Potaskostik
2. Mendeleyev, elementlerin periyodik sistemini oluşturur- ken bazı çalışmalar yapmıştır. Bu çalışmalar netice- sinde geliştirdiği periyodik sistem günümüzdeki peri- yodik sisteme benzemektedir. Ancak Mendeleyev’in geliştirdiği periyodik sistemde bazı hatalar ve eksiklikler bulunmaktadır.
Mendeleyev’in yapmış olduğu periyodik sistem ile ilgili aşağıda verilenlerden hangisi doğrudur?
A) Periyodik sistemde keşfedilmemiş elementlerin yerlerini tahmin ederek boş bırakmıştır.
B) Benzer kimyasal özelliklere sahip olan elementleri aynı periyotta göstermiştir.
C) Asal gazları keşfederek aynı grupta sınıflandırmıştır.
D) X-ışını spektrumundan yararlanarak elementlerin atom numaralarını belirlemiştir.
E) Elementleri artan atom numaralarına göre sıralamıştır.
3.
1 mol He(g) 1 mol Xe(g) 1 mol CH4(g) Aynı ortamda He, Xe ve CH4 ideal gazlarını içeren özdeş tüplerin ucuna özdeş balonlar bağlanarak tüp- lerin musluğu açılmıştır. Yeterince beklendiğinde balon- lara 1’er mol gazın geçtiği ve balonların eşit hacim kapladığı görülmüştür.
Buna göre;
I. Tüplerin bulunduğu ortamın sıcaklığı 0oC’dir.
II. Balonların birim hacimlerinde eşit sayıda tanecik bulunur.
III. Gazların basıncı 760 Torr’dur.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III
4.
Mol Sayısı Madde
n1 N2O4
n2 SO2
n3 Ne
Tabloda verilen N2O4, SO2 ve Ne maddelerinde bulunan toplam atom sayıları eşittir.
Buna göre, bu maddelerin mol sayıları arasındaki ilişki aşağıdakilerin hangisinde doğru gösterilmiştir?
A) 3n1 = 2n2 = n3 B) 6n1 = 3n2 = n3 C) n1 = n2 = n3 D) n1 = 6n2 = 3n3
E) n1 = n2 = 3n3
18 |
5. Polimer olduğu bilinen X, Y ve Z maddeleri ile ilgili bazı bilgiler verilmiştir.
X: Monomeri etilendir.
Y: Yapışmaz tava yapımında kullanılır.
Z: Kurşun geçirmez yelek yapımında kullanılır.
Buna göre, bu polimer maddeler ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
X Y Z
A) PS Kevlar Teflon
B) PE Teflon Kevlar
C) PVC Kauçuk PVC
D) PE PS Kauçuk
E) PE Teflon PVC
6.
Z
X Y
Mavi Kırmızı Mavi
I II III
İçerisinde X, Y ve Z maddelerinin sulu çözeltisini içeren I ve III. kaplara mavi, II. kaba kırmızı turnusol kâğıtları daldırılıyor. I ve II. kapta renk değişimi gözlenmezken III. kapta turnusol kâğıdının rengi kırmızıya dönüyor.
Buna göre X, Y ve Z maddeleri aşağıdaki seçenek- lerin hangisinde gösterildiği gibi olabilir?
X Y Z
A) NaCI HCI HNO3
B) H3PO4 NaCI CH3COOH
C) H2SO4 H3PO4 H2SO4
D) Na2CO3 NaOH NH4CI
E) NH3 HNO3 KOH
7. Aşağıda gıdalar ve gıda katkı maddeleri ile ilgili verilenlerden hangisi yanlıştır?
A) Pastörizasyon işlemi ile sütte zararlı mikroorganiz- malar yok edilir.
B) Hazır gıdalarda kullanılan koruyucu maddeler gıda- ların raf ömrünü uzatır.
C) Emülsiyonlaştırıcılar, gıdalarda faz ayrımını sağla- mak için kullanılır.
D) Hazır gıdalar işlenmiş ve ambalajlanmış gıdalardır.
E) Renklendiriciler, gıdaları çekici hâle getirmek için kullanılan doğal ve sentetik kimyasallardır.
| 23
1.
T İyonlaşma
enerjisi (kJ/mol)
Atom numarası Z
Y
X
Atom numaraları ardışık ve 3. periyot elementleri olan X, Y, Z ve T’nin 1. iyonlaşma enerjileri grafikteki gibidir.
Buna göre;
I. Y elementi 2. grupta ise Z elementi 3. gruptadır.
II. X elementi 1. grupta ise T’nin değerlik elektron sayısı 4’tür.
III. Y elementi 15. grupta ise T halojendir.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III
2.
Z Buhar basıncı (mmHg)
Sıcaklık (oC) 760 Y
0 30 50 60
X
Aynı ortamda bulunan saf hâldeki X, Y ve Z sıvıları için buhar basıncı-sıcaklık grafiği verilmiştir.
Buna göre, aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) Normal kaynama noktası en yüksek olan Z’dir.
B) Uçuculuğu en fazla olan Z’dir.
C) Aynı sıcaklıkta buhar basıncı en yüksek olan X’tir.
D) Y, deniz seviyesinde 50 oC’de kaynamaya başlar.
E) Tanecikler arasındaki etkileşim Z > Y > X’tir.
3. Eda, suyun tasarruflu kullanımına dikkat çekmek için bir infografik bilgi afişi hazırlamıştır. Ancak hazırladığı afişte su tasarrufu için yapılmasını önerdiği ifadelerde hatalar yapmış olabileceğini düşünmektedir.
SU TASARRUFU
Duş almak yerne banyo küvetndoldurarak banyo yapın.
IV Duş almak yerne banyo küvetn
doldurarak banyo yapın.
IV
Su damlatan musluğu tamr ettrn.
I
Muslukları açık bırakmayın.
V Btkler yeterl
mktarda su le kontrollü br şeklde sulayın.
II
Dşlernz
fırçalarken br bardak su kullanın.
VI III
Sebzeler, su dolu kabın çnde yıkayın. e
Buna göre, Eda’nın su tasarrufu yapılması için bilgi afişinde önerdiği ifadelerden hangileri yanlıştır?
A) Yalnız I B) II ve III C) Yalnız IV D) II ve V E) III ve VI
4. Bir tarım ve endüstri bölgesinde bulunan büyük bir gölde toplu balık ölümleri başlamıştır. Bir çevre mühendisi bu çevre sorununun nedenlerini araştırmıştır.
Buna göre çevre mühendisi, I. Endüstriyel atıklar II. Deterjanlar III. Organik sıvılar
maddelerinden hangilerini balık ölümlerine neden olan etkenler arasında gösterebilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III
26 |
5. Aşağıdaki olaylardan hangisi çözeltilerin koligatif (derişime bağlı) özelliklerindeki değişim ile açıklanamaz?
A) Kaynayan makarna suyuna tuz atıldığında kayna- manın bir süre durması
B) Buzdolabından çıkarılan reçelin oda sıcaklığında bulunan aynı türdeki reçele göre ekmeğe zor sürül- mesi
C) Buzlanmaya karşı kışın yolların tuzlanması D) Deniz seviyesinde bulunan tuzlu suyun 100°C’nin
üzerinde kaynaması
E) Donmasını engellemek için kışın arabaların cam suyuna antifiriz katılması
6. Günlük hayatta kullanılan birçok ürünün ambalajı ince- lendiğinde ambalajların üzerinde içeriklerindeki mad- delerin pH değerlerinin yazdığı görülür. Tüketicinin, alacağı ürünün ambalajında yazan pH değerini doğru yorumlaması sağlık açısından önemlidir. Örneğin, bazı insanlarda özellikle yemek sonrasında oluşan ekşime ve yemek borusunda yanma yakınmaları mevcuttur. Bu rahatsız edici durum genellikle midenin salgıladığı asidin fazlalığından kaynaklanır. Mide ekşimesi rahatsızlığı tedavi edilmediğinde reflü adı ile bilinen daha önemli bir hastalığa neden olabilir.
Buna göre, reflü hastalığı olan bir kişinin,
Limon suyu (pH=3,9) Domates (pH=4,8) Gazoz (pH=4,2) I II III
gıdalarının hangilerinden uzak durması gerekir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) I, II ve III
7. Kişisel bakım ve estetik amaçlı kullanılan ürünler ile vücudun herhangi bir kısmının temizlenmesi, bakımı, kokusunun veya görünümünün değiştirilmesi amaçlanır.
Ancak günümüzdeki bazı kozmetik ürünlerinin uzun süreli kullanımı vücuda zararlı olabilir.
Buna göre;
Saç boyası Parfüm Saç jölesi I II III kozmetik ürünlerinden hangileri uzun süreli kullanımlarda vücuda zarar verir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) I, II ve III
28 |
4. xHNO3 + 3P + yH2O → zH3PO4 + 5NO
Yukarıdaki denkleştirilmiş tepkime denkleminde x, y ve z ile belirtilen katsayılar aşağıdakilerden
hangisinde doğru verilmiştir?
x y z
A) 9 2 3
B) 5 3 2
C) 5 2 3
D) 9 3 2
E) 6 2 3
5. Arda, ayırma tekniklerinin kullanıldığı bazı işlemleri defterine aşağıdaki şekilde listelemiştir.
Deniz suyundan tuz elde edilmesi Gül yaprağından gül esansının ayrılması Çayın demlenmesi
Şeker pancarından şeker eldesi
Zeytinin çeşme suyuyla karıştırılarak acılık veren maddelerin zeytinden uzaklaştırılması
Buna göre, Arda’nın oluşturduğu listede özütleme tekniğinin kullanıldığı işlemlerin başına (3), özüt- leme tekniği kullanılmayan işlemlerin başına (✗) işareti yazıldığında seçeneklerde verilenlerden hangisi elde edilir?
A) ✗ 3
✗ 3
✗
B) ✗ 3 3 3 3
C) 3
✗
✗
✗
✗
D)
✗
✗ 3
✗ 3
E) 3
✗
✗ 3
✗
6. Şekilde verilen kaplara toz hâlinde AI, Ag ve Zn metalleri ekleniyor.
HBr(suda)
AI(k) Ag(k)
HCI(suda)
Zn(k)
NaOH(suda)
I II III
Tepkimelerde açığa çıkan gazlar aşağıdaki seçeneklerden hangisinde doğru verilmiştir?
I II III
A) H2 H2 –
B) – H2 –
C) – CI2 H2
D) Br2 – H2
E) H2 – H2
7. • NO
• N2O
• CO2
• NH3
Aşağıdaki adlandırmalardan hangisi formülü verilen bileşiklerden birine ait değildir?
A) Karbon dioksit B) Trihidrojen mononitrür C) Azot dioksit
D) Azot monoksit E) Diazot monoksit
| 29
1. Saf X gazının 1 atm basınçta kapalı bir kapta soğutulmasına ilişkin sıcaklık zaman grafiği verilmiştir.
Zaman 90
78
0 a
b c
d Sıcaklık (oC)
Buna göre, X ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) a noktasında ortalama kinetik enerjisi en yüksektir.
B) Normal kaynama noktası 78°C’dir.
C) b-c aralığında kinetik enerjisi sabittir.
D) b noktasında sıvı hâle dönüşmeye başlamıştır.
E) c-d aralığında kaptaki tüm X tanecikleri sıvı hâldedir.
2. Aşağıda verilen moleküllerden hangisi hem polar hem de apolar kovalent bağ içerir?
(1H, 6C, 7N, 8O, 17CI)
A) CCI4 B) CO2 C) NH3
D) C2H6 E) H2O
3. Aynı ortamda bulunan saf X, Y ve Z sıvılarının ısıtılmalarına ilişkin buhar basıncı-sıcaklık grafiği verilmiştir.
Z Buhar basıncı (cmHg)
Sıcaklık (oC) 78 Y
0 20 35 50
X
Buna göre, aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A) Uçuculukları arasındaki ilişki X > Z > Y şeklindedir.
B) Tanecikleri arasındaki etkileşimi en zayıf olan X’tir.
C) Aynı sıcaklıkta Z’nin buhar basıncı en yüksektir.
D) Dış basınç arttırılırsa Z sıvısı 50°C’nin altında kay- nar.
E) Y’nin normal kaynama noktası 35°C’dir.
4. N ve O elementlerinden oluştuğu bilinen iki farklı bileşikteki N ve O kütleleri aşağıda verilmiştir.
mN(g) mO(g)
1. bileşik 14 32
2. bileşik 21 60
1. bileşiğin formülü NO2 olduğuna göre 2. bileşiğin formülü nedir?
A) N2O5 B) N2O C) N2O3 D) N2O4 E) NO
32 |
5.
: X : Br– : H3O+ : H2O
+
, , ,
Yukarıda verilen olay bir X maddesinin suda çözün- mesine ilişkindir.
Buna göre X maddesi ile ilgili, I. Sulu çözeltisi asidik özelliktedir.
II. Sulu çözeltisine H+ iyonu vermiştir.
III. Sulu çözeltisi elektriği iletir.
IV. Kimyasal formülü NaBr olabilir.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) I, II ve III B) I, II ve IV C) II, III ve IV D) III ve IV E) I, II, III ve IV
6. Sanayide pek çok madde asit-baz tepkimeleri sonucunda üretilmektedir. Bu maddelerden biri de tuzdur. Asitlerin ve bazların tepkimesi sonucu tuz elde edilir. Tuzlar, bazdan gelen katyon ile asitten gelen anyondan oluşan, kristal yapıda iyonik bileşiklerdir. Bir X tuzunun oluşumuna ilişkin tepkime denklemi aşağıda verilmiştir.
H2CO3(suda) + Ca(OH)2(suda) → X(suda) + 2H2O(s) Buna göre;
I. Tebeşir yapımı
II. Asidik toprakların pH değerinin artırılması III. Kabartma tozu olarak pasta ve börek imalatı kullanım alanlarından hangileri X tuzuna ait değildir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III
7. Dış basınç Sıvının kütlesi Sıvının cinsi Sıvının saflığı Isıtıcının gücü Kabın şekli
Yukarıdaki kartonda kaynama noktasını etkileyen fakat buhar basıncını etkilemeyen kısımlar kesilerek çıkarıldığında kalan şekil aşağıdakilerden hangisidir?
A) Dış
basınç Sıvının kütlesi Sıvının
saflığı Isıtıcının
gücü
B) Sıvının kütlesi Sıvının
cinsi Sıvının saflığı Isıtıcının
gücü Kabın
şekli
C) Dış basınç Sıvının
cinsi Sıvının saflığı Isıtıcının
gücü
D)
Sıvının kütlesi Sıvının
cinsi Sıvının saflığı Kabın
şekli
E) Dış basınç
Sıvının saflığı Isıtıcının
gücü Kabın
şekli
| 33
1. Şehir Ca2+ (mg/L) Mg2+(mg/L)
X 4,2 2,5
Y 2,1 1,7
X ve Y şehirlerinden alınan birer litrelik içme suyu örneklerinde bulunan Ca2+ ve Mg2+ iyonlarının miligram olarak değerleri yukarıda verilmiştir.
Buna göre;
I. X şehrindeki içme suyunun sertlik derecesi daha fazladır.
II. Eşit miktardaki aynı tür çamaşırın aynı sıcaklıkta yıkanması için Y şehrinde daha fazla sabun tüketilir.
III. X şehrinde sıcak su kullanılan mutfak eşyaları, çamaşır ve bulaşık makinesi gibi aletler daha çabuk kireçlenir.
yargılarından hangileri yanlıştır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III
2. Bir lisenin kimya laboratuvarında bulunan bazı kimyasal madde şişeleri aşağıda verilmiştir. Bu şişelerde bulunan bileşiklerin kimyasal formülü şişelerin üzerinde yazılıdır.
Ca(OH)2 Fe2(SO4)3 Pb(NO3)2
I II III
Buna göre, bu şişelerin üzerinde formülleri verilen bileşiklerin sistematik adları aşağıdaki seçeneklerin hangisinde doğru gösterilmiştir?
I II III
A) Kalsiyum
oksit Demir (III)
sülfat Kurşun
nitrat B) Kalsiyum
oksit Demir
disülfat Kurşun mononitrat C) Kalsiyum
hidroksit Demir (III)
sülfat Kurşun (II) nitrat D) Kalsiyum
dihidroksit Demir (II)
sülfat Kurşun
nitrat E) Kalsiyum
hidroksit Didemir
trisülfat Kurşun dinitrat
3. Belirli bir sıcaklıkta aynı ortamda bulunan ağzı açık üç özdeş cam kap içerisinde eşit hacimde X, Y ve Z sıvıları bulunmaktadır.
X(s) Y(s) Z(s)
I II III
Belirli bir süre beklendiğinde kaplarda bulunan sıvı seviyeleri Y > Z > X şeklinde olduğuna göre aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) Z’nin viskozitesi Y’ninkinden küçük olabilir.
B) Z’nin akışkanlığı X’inkinden az olabilir.
C) Tanecikleri arasındaki çekim kuvveti en zayıf olan X’tir.
D) Viskozitesi en düşük olan X olabilir.
E) Buhar basıncı en yüksek olan Y’dir.
4. SO2 ve O2 gazlarından oluşan 128 gramlık karışım tam verimle tepkimeye girdiğinde 1 mol SO3 oluşurken normal koşullarda 33,6 litre gazın arttığı gözleniyor.
Buna göre, başlangıçtaki karışımda kaçar mol SO2 ve O2 gazları bulunmaktadır?
(S: 32 g/mol, O: 16 g/mol)
SO2 O2
A) 1 1
B) 1 2
C) 0,5 1
D) 1 0,2
E) 2 1
38 |
5. C3H4 bileşiğinin kütlece %90’ı karbondur.
CxHy bileşiğinin ise kütlece %25’i hidrojen olduğuna göre x ve y kaçtır?
x y
A) 1 4
B) 4 3
C) 2 3
D) 3 4
E) 3 2
6. X ve Z karışımları su ile hazırlanmıştır. Homojen olduğu bilinen X karışımındaki su buharlaştırıldığında saf hâlde katı Y maddesi elde ediliyor. Z karışımı süzüldüğünde saf hâlde T katısı süzgeç kağıdında kalıyor.
Buna göre, aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
A) X karışımı çözeltidir.
B) Y maddesi kum olabilir.
C) Z karışımı süspansiyondur.
D) Z heterojen bir karışımdır.
E) T tebeşir tozu olabilir.
7. Utku, okuduğu lisenin kimya laboratuvarında öğretmeni ile birlikte asit-baz tepkimelerini gözlemlemek için iki ayrı beherglasta asit ve baz çözeltisi hazırlamıştır.
Öğretmeni aşağıdaki güvenlik uyarı etiketlerini Utku’ya vererek bu etiketlerden uygun olanlarını, hazırladıkları çözeltileri içeren behergasların üzerine yapıştırmasını istemiştir.
Buna göre Utku,
I II III IV etiketlerinden hangilerini beherglasların üzerine yapıştırmalıdır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) II ve IV
| 41
1. Aşağıda verilen elementlerden hangisinin sembolü doğru verilmiştir?
Element Sembol
A) Bakır Ba
B) Kobalt K
C) Nikel Ni
D) Brom B
E) Fosfor F
2.
Yukarıdaki periyodik sistemde yerleri belirtilen X, Y, Z ve T elementleri ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?
A) X’in 1. iyonlaşma enerjisi Z’ninkinden büyüktür.
B) Z, Y ve T’nin elektron bulunduran katman sayıları eşittir.
C) X ve Z ısı ve elektriği iyi iletir.
D) T’nin çekirdek yükü en fazladır.
E) X ve Z aralarında bileşik oluşturabilir.
3. H2O, H2S ve HF bileşiklerinin molekül modelleri ve deniz seviyesindeki kaynama noktaları ve donma noktaları aşağıda verilmiştir.
KN: 100 oC KN: –60 oC KN: 19,5 oC DN: 0 oC DN: –85,5 oC DN: –83,6 oC Buna göre;
I. H2O bileşiğinin kaynama noktasının H2S bileşiğin- den büyük olmasının nedeni molekülleri arasında hidrojen bağı içermesidir.
II. H2O bileşiğinin sıvı olduğu her sıcaklıkta HF gaz hâldedir.
III. H2S bileşiğinin kaynama noktasının HF bileşiğinden küçük olmasının nedeni H2S moleküllerinin polar, HF moleküllerinin apolar yapıda olmasıdır.
yargılarından hangileri yanlıştır? (1H, 8O, 9F, 16S) A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) II ve III E) I, II ve III
4. Su kirliliği; göl, nehir, okyanus, deniz ve yer altı suları gibi su barındıran havzalarda görülen kirliliğe verilen genel addır. Su kirliliğinin her çeşidi, kirliliğin olduğu yer ve çevresinde yaşayan tüm canlılara zarar verir, türlerin ve biyolojik toplulukların yaşamlarını tehdit eder.
Aşağıdakilerden hangisi su kirliliğine sebep olan etkenler hakkında farkındalık yaratmak ve kirliliği önlemek için yapılması gerekenler arasında yer almaz?
A) Petrol ve petrol ürünlerinin kullanımının azaltılması B) Tarımda doğal olmayan gübre kullanımının yaygın-
laşması
C) Atık yağların belediyeler tarafından etkin bir şekilde toplanması
D) Kullanımı biten pillerin pil toplama kutularına atılması E) Fabrikaların kirli sularının arıtılmasına yönelik filtre
kullanımının zorunlu hâle getirilmesi
50 |
4. CO2 gazı hava kirliliğine neden olan gazların en önemlileri arasındadır.
CO2 gazının salınımını azaltmak için aşağıdaki önlemlerden hangisinin alınması uygun değildir?
A) Toplu taşıma araçları yerine kişisel araçlar ile yolcu- luk yapılmalıdır.
B) Tarım alanları sanayi ve kentleşmeye açılmamalıdır.
C) Yeşil alanların artırılması sağlanmalıdır.
D) Fosil yakıt kullanımı azaltılmalıdır.
E) Arabaların egzoz borularına filtre takılmalıdır.
5. • 1 atom-gram Mg, 1 mol Mg atomunu,
• 1 molekül-gram H2O, 1 mol H2O molekülünü,
• 1 formül-gram NaCl, 1 mol NaCl bileşiğini ifade etmektedir.
Buna göre;
I. 2 atom – gram Mg 48 gramdır,
II. 1 molekül – gram H2O bileşiğinde 3·NA tane atom bulunur.
III. 0,5 formül – gram NaCl 29,25 gramdır.
yargılarından hangileri doğrudur?
(Na: 23 g/mol, Mg: 24 g/mol, Cl: 35,5 g/mol, NA: Avogadro sayısı)
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) I, II ve III
6. 30 g su içeren kütlece %40’lık şeker çözeltisine sabit sıcaklık ve basınçta önce birinci işlem, birinci işlemin ardından ikinci işlem ve ardından son olarak üçüncü işlem uygulanmıştır.
1. işlem: 30 g saf su ekleme
2. işlem: 10 g şeker 10 g saf su ekleme 3. işlem: Kütlece % 30’luk 200 g şeker çözeltisi
ekleme
Kütlece
%40’lik şeker çözeltisi
Kütlece %30'luk 200 g şeker çözeltisi 30 g su
1.işlem
10 g şeker
10 g su
2.işlem 3.işlem
Buna göre, her bir işlemin sonunda oluşan çözeltinin kütlece % derişimi hangi seçenekte doğru verilmiştir?
1. işlem 2. işlem 3. işlem
A) 25 30 22
B) 25 25 22
C) 40 30 35
D) 25 30 30
E) 18 36 30
7. Tuzlar; asit ve bazların tepkimeleri sonucunda elde edilebilmektedir.
Buna göre;
I. Yemek tuzu II. Kireç taşı III. Çamaşır sodası IV. Yemek sodası
tuzlarından hangilerinin üretiminde aynı baz kullanılabilir?
A) I ve III B) II ve III C) I ve II D) II ve IV E) I, III ve IV
