[T. C. Başbakanlık Arşiv Umum Müdürlüğü'ne ait V. Murad ile ilgili resmi belgeler]

T.C* / BAŞBAKANLIK ’ Arşiv Umum Müdürlüğü Sayı: Bab-ı Ali MACLÎS6Î MAHSUS 1944

Şahzade Devletlû Neeabetlû Selâhaddin efendi hazretleriyle hemşi­ releri sultanlar hazakati beyninde mUnazüüu- fih olan KurbagaLıdere çift liği ile bu çiftliğe ilâve olunup vereseye intikaline luzum gösteri­ len araeiden emlâk-i hakaniyeye aid kısmı hakkında tetkikat ve tatbi­ katı lâzimenin icrası zımnında teşkil olunan kopisyonca tanzim edilen mazbatının gönderildiğine dair Adliye nezaretinin Meclis-i âcizane- mizde kıraat olunan 14 temmuz sene 329 tarihli tezkeresinde muhar­ rer olduğu üzere Kürbağalı dere çiftliği cennetmekân Sultan Abdülazi* ve Murad han hazeratı tarafından kısım kısım mubayaa olunarak devr-i -

Abdülaziz Handa ba sened-i hakanı Sultan Mjırad han hazretlerine ih­ san buyrulmuş ve müşarünileyhin hal'ini müteakiben Hazinei Hassaea çiftliğe vaz-ı yed ve ilân-ı meşrutiyete kadar Hazine-i mUşartiniley- haca idare olunarak hakan-ı sabık tarafından müşarünileh Selâhaddin efendi hazretlerine devir ve teslim ve senedatmın müşarünileyh na­ mına tanzimi irade edilmiş isede hemşireleri Suntanlar hazeratınm

çiftliğin pederleri uhdesinde bulunması hasebiyle Beyn-el-verese tak­ simi lâzım geleceği hakkmdaki müracaatları üzerine Bab-ı âliden - vuku bulan iş'ara binaen Defter'i Hakanice umum verese namına sened-i hakanileri tanzim kılınmış ve arazi beyn-el-verese rizaen taksim - edildikten sonra verese uhdelerinde bulunan arazinin bir kısmını ahare fürüht ve anlardan da başkalıma intikal etmiş ve binaen alâ zalik esasen ve mahiyeten Emlûk-i kadime-i hakaniyeden olarak hazinei Hasse uhdesinde bulunması lâzım gelen bu çiftliğin fil-hal emlâk-i hususiye ve şahsiye halini iktisab eylemiş olmasına nazaran yine emlâk-i hü­ mayun meyanında bulundurulmasına imkân kalmadığından alâ halihi ibkatı

zaruri ve verese beyninde münazüh^ fih olan araziden elyevm ba sened-i hakani müstakillen müşarünileyh efendi hazretlerinin uhdei tasarruf­ larında buluna dört kıt'a Mâlûm-ül-miktar tarlanın Cenfcetmekân Sultan murad hazretlerinin uhde-i tasarruflarında bulunmayıp hakan-ı sabık tarafından bil-mübayaa Selâhaddin efendi hazretlerine verileceğine göre beyn-el-verese taksimi ğay*-i caiz g&ettimüş görünmüş ve çift­ liğin beyn-el-verese esnayı taksiminde verese namına senedi hakaniye rabtedilen kasr-ı âli müştemilât ve teferruatının kasr-ı hümayunlar hükümdaran-ı izâm ve âzayı hanedan-ı kiram hazeratınm ikametine mah­ sus

ve yalnız ikamet ve müştemilâtından intifa etmek euretile kulla­ nılması ve kasr-ı mezkûr da vaktiyle hazine-i Hassa-i Şahanece

inşa ettirilerek sultan Murad hazretlerinin ikametine tahsis edil­ miş olması itibariyle tasarrufu vaki sened-i hakanilerin bil-ibtal maa müştemilât Selahaddin efendi hazretlerinin ikametlerine tahsis ve emlak-i kadimei hakaniye meyanına iadesi muktazi ve münasip bu­ lunmuş ee olduğu gibi devr-i sabıkta çiftliğin müştemilâtından olup haritası mucibince yetmiş beş dönüm yüz altmış sikiz zira'dan ibaret bulunan ve vasatından şimendiferin müruru hasebiyle ikiye ayrılmış ilan bir kıt*a tarlanın Selahaddin efendi hazretlerine

bilâ bedel ferağ edilmiş olan otuz sekiz dönüm üç yüz seksen sekiz ziralı bir kısmının çiftliğin diğer arazisi ve mezkûr tarlanın — kısm-ı diğeri gibi beyn-el verese taksimi müşarünileyhin hemşire­ leri Sultanlar hazeratı taraflarından talep edilmekte olduğu ve ind—et—tedkik iddia—yi vakiin muhik bulunduğu mezbur komisyonca dermeyan edilmiş isede bu kısım tarla evvelce müşarünileyh hazret­ lerine ferağ edilmiş olmasına ve tedavülü eyadi vukua gelmesine

binaen bunun verese beyninde taksimine kalkışılması şikâyat-ı mu- hikkayı ve izae-i hukuku mucip olacağından mezkûr tarlanın hal-i hazırı ile ibkası tezekkür ve tensip edilmiş ve salif-ül-beyan tezkere kaleme a l m a n irade-i seniyye lâyihası ile arz ve takdim kılınmış olmağla kâtıbe-i ahvalde emr-ü ferman hazret-i veliy-yül- eihr efendimizindir.

Fi 14 Zikade sene 33i Fi 2 teşrini evvel sene 329 Sadirazam ve Hariciye nazırı Şeyhülislâm Harbiye Nazırı

MEHMED SAÎD ES\AD İzzet paşa

Dahiliye Nazırı TALAT

Bahriye Nazırı Mahmud

Şura-yı Devlet Reisi Adliye Halil

Maliye Nazırı Rifat

Evkaf-ı Hümayun Nazırı Hayr|

Nazırı İbrahim Nafia Nazırı Ticaret ve ziraat Nazırı Maarif

Nazırı Osman Nizami Süleyman Elbistan! Ahmet Şükrü

Posta ve Telğraf ve Telefon Nazırı Oskan

Arşiv Umum Müdürlüğü Sayı:

Adliye Nezareti Celilesine

1 ‘

Devletlû Necabetlû Selâhaddin efendi Hazretleriyle hemşireleri Sul­ tanlar hazeratı beyninde münazi-Un-fih olan ve esasen amlâk-i hüma­ yundan bulunariKıjrbağalıdere çiftliğinin yine »el emlâk-i Hümayun me- y a n m d a bulundurulması ancak çiftliğe bilahare ilâve olunup vereseye

A * I

intikaline lüzum gösterilen araziden emlak-i hakaniyeye aid kısma - defter-i hakani kıyıdiyle mahallinde teâkika-^ tatbikat ifa edilerek bit-tefrik sonradan iştira ve ilâve olunduğu sabit olacak kısım ara­ zinin beyn-el-verese taksimi ile ihtilaf-ı vakia nihayet verilmesi ^

D

olarak teşkil olunan komisyon bil-ic-tima salif-üz-zikir Ejpb ağalı dere Çiftlik ve müştemilâtının celbedilen haritalarıyla kuyud-ı atika ve cedideleri arız ve amîk tedkik ve müşarünileyh efendi hazretlerinin vekili salâh ve sultanlar hazeratının vekili Sabri beyler davet olu­ narak iddiaları istima olundu»

Knrbağalıdere çiftliği Cennetmekân Sultan Abdülaziz ve Murad Han haze- ratı tarafından kısım kısım mubaya 8 olunarak dev*-i Abdülaziz fanide ba sened-i hakani Sultan Murad han hazretlerine ihsan buyrulmuş ve müşar-ün-ilehin hal’ini müteakıb Hazine-i Hassaca Çiftliğe vaz-ıyed ve ilân-ı meşritiyete kadar hazine-i müşarün-ileyhaca idare olunarak Hakan-ı sabık tarafında Selâhaddin efendi hazretlerine devir ve teslim

-—

ve senedatının da müşar-ün-ileyh namınata tanzimi irade buyrulmuş isese hemşireleri Sultanlar hazeratının Çiftliğin pederleri uhdesinde bulun­ ması sebebiyle beyn-el-verese taksimi lâzım geleceğine dair vuku bu­ lan müracaatları üzerine Defter-i hakani amanet-i 1 aliyyesince Bab-ı Aliden Led-el-istizan umum verese namına senedlerinin tanzimi emir ve i ş ’ar buyrulmakla olvechile sened-i hakanileri tanzim kılınmış v/e arazi

de verese beyninde rızaen taksim edildikten sonra verese uhdelerinde- bulunan arazinin bir kısmını ahare furfcht ve anlardan da başkalırına intikal etmiş ve binaenaleyh esasen ve mahiyeten emlâk-i hakaniye-i kadimeden olmak üzere hazine-i hassa-i şahane uhdesinde bulunması lâzım gelen iş'bu çiftlik bu gün emlâk-i hususiye ve şahsiye halini iktisap etmiştir»

Şu hale nazaran mezkûr Çiftliğin tezkere-i samiyede emir ve i ş ’ar buyrulduğu veçhile yine emlâki Hümayun m e y a n m d a bulundurulmasına halen ve istikbalen imkân kalmamıştır.

Verese beyninde münaziünfih araziye gelinde devr-i sabıkta Kurbağa- lıderE çiftliği müştemilâtından bulunan ve haritasına nazaran yet­ miş beş dönüm yüz altmış sekiz ziradan ibaret olan ve vasatından - Şimendüfer hattının mururu hasebiyle ikiye bölünmüş olan bir kıt’a tarlanın otuz sekiz dönüm üçyüz seksen sekiz ziralu bir kısmı mabeyn- i hümayun başkatib-i esbakı Tahsili efendiye İhsan olunarak mumailey­ hin mezkûr araziyi »evgp zevcesine terk ve ferağ etmiş ve tebeddül-ü saltanatı müteakip selâhaddin efendi hazretlerine bilâ bedel ferağ •tniş-elan edilmiş olan mezkûr tarla müstakillen müşarünileyh haz­ retlerinin uhdesinde bulunup hemşireleri Sultanlar hazeratı ise - çiftliğin diğer arazisi ve mezkûr tarlanın kısmı diğeri nasıl beyn-eü -verese taksim edilmiş ise efendii müşarünilehy uhdesinde bulunan ve pederlerine aid olan iş'bu kısım tarlanın da taksimini taleb et­ mekte olmalarına nazaran ind-et-tedkik iddia-yı vaki muhik görülmüş­ tür. Elyevm sened-i hakani müstakillen Selâhaddin efendi hazretleri­ nin« uhdei tasarruflarında bulunan dör kıt'a malüm-ül-mıkdar arazi­ nin de beyn-el-verese taksimi caiz olamayacağından g çünkü arazii meakûre Cennetmekân Sultan Murad hazretlerinin uhde-i tasarrufunda bulunmayıp bunlar hakan-ı'sabık tarafından mubayaa olunmuş ve 9 Teş­ rini sani sene 324 tarihli îıtede-i seniyye mucibince müşarünileyh Selâhaddin efendi hazretlerine ihsan buyrulmuştur.

Kurbağalıdere çiftliği beyn-el-verese taksim edildiği esnada kaa;p,-ı âli müştemilât ve teferruatının da verese namına sened-i hakaniye rabtedildiği tedkikat-ı vakiadan anlaşıljaış isede ka*»e-ı- Kasr-ı hümayunlar hükümdaran-ı izam ve aza-yi hanedan-ı kiram hazeratının

ikametlerine mahsus olup Kasr-ı mezkur sa vaktiyle hazinei Hassa tarafından inşa ettirilerek Sultan Murad hzrelerinin ikametlerine tahsis edilmiş ve emsali kasırlar bilâ sened yalnız ikamet ve müş­ temilâtından intifa etmek suretiyle istimal edilmekte bulunmuş ve bu kerre mezkûr kasır için verese namına her nasılsa zuhulen sened-i hakani ita kılındığı anlışılmıştır. Şu hale göre kasrın tasarrufunu havi sned-i hakanilerin iptaliyle maa müştemilât kasr-ı ali mezkurun Selâhaddin efendi hazretlerinin ikametiB»ine tahsis ve emlak-i kadim e-i hakaniye meyanına iadesi ve müşarünileyh Selâhaddin efendiye hakan(1 sabık tarafından ihsan olunan ber minval'i meşruh dört kıt'a tarlanın müstakillen müşarünileh uhdesine ibkası ve Tahsin efendi hareminden istirdad olunan arazinin beyn-el-verese taksimi şu kadar ki mezkûr tarlanın ılyevm ahare vefaen #e*ağ- mefruğ olduğu a l ı ş ı l ­ dığından müşarünileyh te'diye-i deyn ile vefadan fek ettirerek - arazinin badehu verese beyninde taksimi bu suret mümkün olmadığı

takdirde müşarünileyh Selahaddin efendi hazretlerinin elyevm uhdele­ rinde bulunan diğer araziden vereseJL saire hisselerine göre kıymeten muadil arazi verilmesi komisyon-ı acizanemizce münasip görülmüş oldu­ ğunu arz ve beyanına ibtidar kılındı olbabda ömrü ferman hazret—i men leh-ül-emrindir*

pi Temmuz sene 329 Dersaadet Bidayet Mahkemesi

ikilse i hukuk dairesi azasından bende

Maliye Nezareti emlâk İdaresi birinci kalem Mümeyyiz-i evvel

bende

Mehmet İsmail bin MEHMED

GALİB (Mühür)

Tevfik (mühür)

Defter-i hakani ameneti Kuyud’-ı Hakaniye kalemi Mümeyyiz-i evvel

Bende MUSTAFA BİN SELAHADDİN (mühür) Bende AHMED VAHÎD BİN ZİYA

1

f.

(9

T3

2

-( Dosya 3 mülga hanedan-ı saltanat Şehzade Selâhattin efendi)

3

Meclisi Vükelâ ve Maruzat Kalemi

1944

Irade-i Seniyye

Cennetmekân Saltan Murad Han hazretlerinin halcini müteakip Hazine-i hassaea vaz-iyed edilip bâd-et -meşrutiye hakan-ı sabık - tarafından Selâhaddin efendi hazretlerine devir ve teslim ve seneda tının müşarünileyh namına tanzimi irade edilmiş olan Kurbağalıdere Çiftliğinin pederleri hakan-ı müşarünileyh hazretlerine aidiyetinden bahsilejumum vereseye intikali, kerimeleri Sultanlar hazeratı canibin­ den dermeyen olunması üzerine Bab-ı Aliden sebkeden tebligata tevfi­ kan Defterhaneee umum verese namına sened-i hakanileri tanzim ve - beyn-el-verese rizaen taksim edilmiş olan ve emlâk-i kadime-i hakani- yeden olarak Hazine-i hassa uhdesinde bulunması lâzım gelen mezkûr çiftlik arazisinin oir kısmı âhare furuht edilerek anlardan da başkala rina intikal ve binaen alö zalik emlâk-i hususiye ve şahsiye halini iktisab eylemiş olmasına nazaran amlâk-i hümayun meyanında bulundurup masına imkân kalmadığından alâ halihi ibkası ve verese beyninde müna- ziün fih olan araziden elyevm ba sened-i hakanî müstakilen Selâhattin efendi hazretlerinin uhde-i tasarrufunda bulunan dört kıt'a mâlûm-ül- miktar tarlanın Cennetmekân Sultan Murad hazretlerinin uhdesinde bu­ lunmayıp hakan-ı sabık tarafından bil-mübayaa müşarünileyh Selâhaûdin Efendiye verilmiş olmasına göre beyn-el verese taksimine mahal olma­ dığından ana göre muamele olunması ve çiftliğin beyn-el-veresejesna-yi taksiminde verese namına sened-i hakaniye rabtedilmiş olan kasr-ı ftli müştemilât ve müteferriatmın kasr-ı hümayunla* hükümdaran-ı-izâm ve fiza-yi hanedan-ı kiramın ikametlerine mahsus olması ve vaktiyle Hazine-i hassaea inşa ettirilerek Cennetmekân Sultan Murad hazretle­ rinin ikametine tahsis olunması itibariyle tasarrufu havi Sened-i hakanilerinin bil-ibtal maa müşteMlât müşarünileyh Selâhaddin Efendi-ması ve çiftliğin müştemilâtından olup haritası mucibince yetmiş beş dönüm yüz altmış sekiz zira’dan ibaret bulunan ve vasatından şimendü

2 s

w

şimendüferin müruru hasebiyle ikiye ayrılmış olan bir kıt'a tarla­ dan müşarünileh Selâhaddin efendi uhdesinde bulunan otuz sekiz dö­ nüm üç yüz seksen sekiz zira kısmının evvelce müşarünileyhe ferağ -

olunmuş olmasına ve tedavül-ü eyadi vukua gelmesine binaen mezkûr tarlanın hal-i hazırı ile ipkası meelis-i vükelâ karariyle tensip

olunmuştur.

Bu irade-i seniyyenin İcrasına Sadaret ve Maliye nezareti memurdur Fi 15 Zikade sene 35i Fi 5 Teşrinievvel sene329

MEHMED REŞAD

Sadırâzam ve Hariciye Nazırı MEHMED SAÎD Şeyhülislöm ES'AD Dahiliye nazırı TALAT Bahriye Nazırı MEHMED Harbiye nazırı İzzet paşa bulunmadı

Şura-yı Devlet Reisi Adliye Nazıra İBRAHİM HALİL Bey

namizae Maliye Nazırı

Rîfat

Hafta Nazırı Ticaret ve Ziraat Nazırı Maarif Nazırı Osman Nizami Süleymen Elbistani Ahmet Şükrü

Paşa bulunmadı

Evksf-ı Hümayun Nazırı HAYRÎ

posta ve Telgraf ve Telefon Nazırı OSKAN

3 - 1

%

Taha Toros Arşivi

¡n f ln n n l m ılı II« İ O O 1 6 3 7 3 7 6 0 1 9