TR90 DOĞU KARADENİZ BÖLGE PLANI 2010 -2013 Artvin - Giresun - Gümüşhane - Ordu - Rize - Trabzon
Gazipaşa Mah. Nemlioğlu Sk. Taksim Yokuşu Vakıf İşhanı No:3 TRABZON Telefon: (0462) 321 36 52 - 322 36 22 Faks: (0462) 274 36 52 - 50
www.doka.org.tr doka@doka.org.tr
ara a Mağarası (G m şhane)
arag l- a şat (Art in)
T T ...1
P R R K T K 2.1. AN AMA S R İ V İZ N N Y NT M ... 9
D R B K B D D T RK D K R ... 15
3.1.1. alkınma lanı e iğer lusal Strate ilerde B lge e İlişkin Strate ilerin Sentezi... 16
3.1.2. B lgenin Gele eğe Y nelik Rol ... 22
3.1.3. AB e atılım S re i e iğer luslararası Gelişmelerin B lge e tkileri ... 22
KT D R 3.2.1. Sına Yapının Ana nsurları ... 24
3.2.1.1. İller Bazında ne ıkan Sekt rler ... 32
3.2.2. Tarım izmetler e iğer Sekt rlerin Analizi ... 3
3.2.2.1. Tarım e a an ılık ... 3
3.2.2.1.1. Toprak Yapısı e Arazinin ullanım a ili etlerine G re ağılımı ... 3
3.2.2.1.2. Tarım İşletmeleri ... 41
3.2.2.1.2.1. Tarımsal Yapı e retim Sistemi ... 41
3.2.2.1.2.2. rt Altı (Sera) Alanları ... 44
3.2.2.1.3. Tarımsal retim ... 45
SA TMA AR ... I ARİTA İST Sİ ...II İ İST Sİ ...II GRAFİ İST Sİ ...III TAB O İST Sİ ... V
3.2.2.1.3.1. Bitkisel retim ... 45
3.2.2.1.3.1.1. Tarla Bitkileri retimi... 46
3.2.2.1.3.1.2. Se ze retimi ... 4
3.2.2.1.3.1.3. Me e retimi ... 51
3.2.2.1.3.1.3. a retimi ... 53
3.2.2.1.3.1.4. Yem Bitkileri ... 54
3.2.2.1.4. a ansal retim ... 55
3.2.2.1.5. Organik Tarım ... 56
3.2.2.1.6.1. Sulama otansi eli (Tarım Arazilerinin Sulana ilirlik urumu) ... 5
3.2.2.1.7. Balık ılık ... 60
3.2.2.1.7.1. Balık ılığın Yapısı ... 60
3.2.2.1.7.2. Balık ılık r nlerinin Yurt İ i azarlaması ... 61
3.2.2.1.7.2.1. Toptan ı alleri ... 62
3.2.2.1.7.2.2. Balık nu Yağı Fa rikalarına Yapılan Satış ... 62
3.2.2.1.7.2.3. ooperatifler ... 63
3.2.2.1.7.2.4. onser e İşleme ... 63
3.2.2.1.7.2.5. oğrudan T keti i e Satış e Balık ıların endi T ketimi ... 63
3.2.2.1.7.2.6. Tatlı Su e lt r Balıkları İ in azarlama analları... 63
3.2.2.1.7.2.7. İthal Balıkların azarlama analları ... 63
3.2.2.1.7.3. Balık r nlerinin İhra atı e İthalatı ... 64
3.2.2.1.7.4. aradeniz B lgesi nde Balık ılık ... 65
3.2.2.1.7.4.1. B lgenin Balık ılıkla İlgili Fiziksel zellikleri ... 65
3.2.2.1.7.4.2. eniz Balık ılığı ... 65
3.2.2.1.7.4.3. Balık ılar e Balık ı Tekneleri ...66-67 3.2.2.1.7.4.4. Balık İşleme Tesisleri ... 6
3.2.2.1.7.4.5. lt r Balık ılığının urumu e Tesisler ... 6
3.2.2.1.7.4.6. Balığın azarlanması ... 70
3.2.2.1.7.4.7. oğu aradeniz Balık ılık Sekt r n n Sorunları ... 73
3.2.2.2. Orman ılık... 74
3.2.2.2.1. Ormanların urumu ... 74
3.2.2.2.2. Orman leri ... 75
3.2.2.2.3. Ormanların orunması ... 76
3.2.2.2.4. Ağa landırma e roz on ontrol ... 77
3.2.2.2.5. Ormanların Geliştirilmesi ... 7
3.2.2.2.6. Ormanlardan Fa dalanma ... 7
3.2.2.3. Turizm ... 7
3.2.2.3.1. n ada e T rki e de Turizm ... 7
3.2.2.3.2. oğu aradeniz B lgesi nde Turizm ... 2
3.2.2.3.3. B lge nin Turizm a nakları ... 6
3.2.2.3.3.1. B lge İlleri Turizm otansi eli... 6
3.2.2.3.3.2. Turizm Alanları ... 4
3.2.2.3.3.3. Turist areketleri ... 6
3.2.2.4.3. Giresun ... 10
3.2.2.4.4. Rize ... 111
3.2.2.4.5. Art in ... 113
3.2.2.4.6. G m şhane ... 11
3.2.3. işi Başına şen Gelir Gelir ağılımı Vergi Me duat e redi urumu Analizi ... 120
3.2.3.1. işi Başına şen Gelir urumu ... 120
3.2.3.2. Gelir ağılımı ... 120
3.2.3.2.1. T nin Sos o- konomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması ... 120
3.2.3.2.2. AM T rki e İ in Bir Reka et ndeksi Araştırması ... 121
3.2.3.2.3. RA İller Arası Reka et ilik ndeksi Araştırması ... 121
3.2.3.3. Vergiler ... 121
3.2.3.4. Me duat redi urumu e Analizi ... 123
3.2.3.4.1. Banka ılık ... 123
3.2.3.4.2. Me duat ... 124
3.2.3.4.3. rediler ... 124
3.2.4. Girişim iliğin urumu OBİ e İşletme estekleri ... 125
3.2.4.1. Girişim iliğin urumu ... 125
3.2.4.2. Teş ik estek nsurları e AR-G Yapısı ... 127
3.2.5. nemli amu e zel Sekt r Yatırımlarına İlişkin Veriler e eğerlendirmeler ... 12
3.2.5.1. nemli amu Yatırımları ... 130
3.2.5.2. zel Sekt r S Yatırımları ... 130
3.2.6. Yenilik G stergeleri ... 131
3.2.7. İhra at e İthalat Verilerinin Analizi ... 132
3.2.7.1. B lgenin ış Ti aret A ısından A anta ları ... 136
3.2.7.2. B lge nin ış Ti aret A ısından Olumsuzlukları ... 136
3.2.7.3. B lge İ inde ış Ti aret A ısından ne ıkan İller ... 137
3.2.7.3.1. Tra zon ... 137
3.2.7.3.2. Rize ... 137
3.2.7.3.3. Art in ... 137
3.2.7.4. ış Ti aret Re imine G re Y r t len Ti aret ... 137
3.2.7.5. Sınır Ti areti ... 140
3.2.7.6. B lge de ış Ti aretin Gelişmesini ısıtla an tmenler ... 140
3.2.7.7. Ser est B lgeler ... 141
3.2. . ni ersitelerin urumu İş irliği e B lge alkınmasına tkileri ... 143
3.2. . Markalar İmk n e otansi eller ... 144
B R R
3.3.1. N fus ... 145
3.3.1.1. N fusun B kl ğ N fus Yoğunluğu e N fus Artış ızı ... 145
3.3.1.2. N fusun insi et Yapısı ... 14
3.3.1.3. N fusun Yaş urumu ... 150
3.3.1.4. G ğilimleri ... 152
3.3.1.5. N fusun ğitim urumu ... 155
3.3.1.6. N fus ro eksi onu ... 156
3.3.2. ğitim G stergeleri Okullaşma Oranları ... 15
3.3.2.1. Okul n esi ğitim ... 15
3.3.2.2. İlk ğretim ... 160
3.3.2.3. Orta ğretim ... 161
3.3.2.4. SS e O S İl Sıralamaları... 165
3.3.2.5. Taşımalı ğitim ... 165
3.3.2.6. Y ksek ğretim ... 166
3.3.2.7. Y ksek ğretime izmet Veren amu Yurtları e apasiteleri ... 167
3.3.2. . Gen lik e Spor ... 167
3.3.2. .1. ul p e Spor u urumu ... 16
3.3.3. İstihdamın Sekt rel ağılımı İstihdam İşsizlik e İşg Oranları İşg n n Niteliklerinin İstihdam i asasındaki Taleple arşılaştırılması ... 16
3.3.3.1. a ıtlı İşg e İstihdam Yapısı ... 16
3.3.3.2. İşg ğitimleri ... 170
3.3.4. Sağlık e iğer Sos al izmetler ... 172
3.3.4.1. Sağlık ... 172
3.3.5. Sos al um e Sos al İ erme e n k eğerlendirmeler ... 174
R K R P 3.4.1. Si il Toplum uruluşları ... 175
3.4.2. Ti aret e Sana i Odaları snaf e Sanatkarlar Sana i i e İşadamları ernekleri ... 177
3.4.2.1. Ti aret e Sana i Odaları ... 177
3.4.2.2. snaf e Sanatk rlar ... 17
3.4.2.3. Sana i i e İşadamları ernekleri ... 17
3.4.3. Yerel Y netimler e amu urumlarının apasitelerinin Artırılması ... 17
K T R T P R B R K K R 3.5.1. laşım İmk nları Y k e Yol u Trafiği ar oğazlar laşım T rlerinin Bir irleri le İlişkileri ... 17
3.5.1.1. laşım İmk nları Y k e Yol u Trafiği ... 17 3.5.1.1.1. ara Yolları... 1 0 3.5.1.1.2. emir Yolları ... 1 3 3.5.1.1.3. eniz Yolları ... 1 3 3.5.1.1.4. a a Yolları ... 1 5 3.5.1.1.5. oğalgaz e etrol Boru atları ... 1 6
3.5.2. Sana i e onut İ in ner i Alt apısı Yeterliliği Sorunlar e otansi eller... 1
3.5.2.1. T rki e nin idroelektrik otansi eli ... 1
3.5.2.2.TR 0 İlleri idroelektrik otansi eli ... 1 0 3.5.3. entsel e ırsal Alt apı ... 1 0 3.5.3.1. entsel e ırsal laşım ... 1 0 3.5.3.2. İ mesu u ... 1 1 3.5.3.2.1. entsel Alanlarda İ mesu u ... 1 1 3.5.3.2.2. ırsal esimde İ mesu u... 1 2 3.5.3.3. analizas on Sistemi... 1 3 3.5.3.3.1. entlerde analizas on urumu ... 1 3 3.5.3.3.2. Beledi elerin Arıtma - eniz eşar ları Tesisleri urumu ... 1 4 3.5.3.3.3. ırsal esimde analizas on urumu ... 1 5 3.5.3.4. entsel Gelişme otansi eli ... 1 6 3.5.3.4.1. ı ı B lgesi nde Bir entleşme oridoru Yaratmak ... 1 6 3.5.3.4.2. İ esimlerde aha B k ent Merkezlerinin Oluşturulması ... 1 6 3.5.3.4.3. Alt apının İ ileştirilmesi e aha İ i entsel e re Ortamının Yaratılması ... 1 6 3.5.4. nternet rişimi ullanımı Geliştirile ek Alanlar ... 1 6 3.5.5. Yerleşimlerin B kl ğ Gelişme Y nleri ... 1 6 3.5.6. Yerleşim Yapısı Temel İşle leri Bir irleri Arasındaki İlişkiler Me ut Gelişme Merkezleri Gelişme oridorları e Odakları ... 1
3.5.6.1. TR 0 B lgesi ndeki Mekansal Yapı e Yerleşim Sistemi ... 1
3.5.6.1.1. Genel Olarak Mekansal Yapı ... 1
3.5.6.1.2. Yerleşme Sistemi ... 201
3.5.7. oğal a naklar ... 207
3.5.7.1. apsam e Sınırlar ... 207
3.5.7.2. Topograf a... 207
3.5.7.2.1. ağlar ... 207
3.5.7.2.2. Vadiler ... 20
3.5.7.2.3. O alar ... 20
3.5.7.2.4. lato e Ya lalar ... 20
3.5.7.2.5. Su a nakları ... 20
3.5.7.2.6. ı ılar ... 210
3.5.7.3. İklim... 210
3.5.7.3.1. Yağış ... 211
3.5.7.3.2. Sis ... 211
3.5.7.4. Flora e Fauna ... 211
3.5. . oğal eğerler e e renin orunmasına İlişkin Me ut urumun eğerlendirilmesi oğal eğerlerden
S rd r le ilirlik İlkesi er e esinde Yararlanıla ilmesi İ in Me ut otansi eller e Sorunlar ... 212
3.5. .1. e re ... 212
3.5. .1.1. a a alitesi ... 213
3.5. .1.2. Su alitesi ... 215
3.5. .1.3. atı Atık Y netimi ... 216
3.5. .1.3.1. Yerel Se i ede Y netim... 216
3.5. .1.3.2. atı Atık Miktarı ... 21
3.5. .1.4. Yenilene ilir ner i ... 220
R R R T R T D T R ... 221
D K R ...227
4.1. VİZYON ... 236
4.2. G İ M S N Rİ AMA AR F R V STRAT İ R ... 236
G İ M S Nİ 1: G V R AB T İ ONOMİ ... 236
G İ M S Nİ 2: SOSYA G İ M V B T N M ... 256
G İ M S Nİ 3 G İ Mİ A TYA V S R R Bİ İR VR ... 263
B K ...273
5.1. B G NİN M ANSA G İ M MAS ... 273
5.1.1. Yerleşme Yapısı ... 273
5.1.1.1. B lgedeki Me ut Yerleşim Sisteminin Genel zellikleri... 273
5.1.1.2. Yerleşme Sistemini İ ileştirme artları ... 274
5.1.1.3. Mek nsal Gelişme Strate ileri ... 275
Ta lo-152: Genel Olarak Mekansal Gelişme Strate ileri... 275
okap Ana lanı (2000) ng r leri er e esinde hazırlanmıştır. 5.1.2. Arazi ullanım er e esi ... 27
5.1.3. laşım Sistemi ... 2 0 5.1.4. Turizm otansi eli ... 2 2 ...291
P R R T R R ...293
K RD D R D R ...297
.2.1. İzleme e eğerlendirme ... 2
.2.2. Raporlama ... 2
.2.3. İzleme e eğerlendirme Sorumluluğu ... 2
.2.4. Veri Toplama Strate isi ... 2
D R P D R R R ... 299
9 K K R ...309
A : Arazi ullanma a ili eti AR-G : Araştırma Geliştirme B T : Bağımsız e letler Topluluğu
B S : Beledi elerin Alt apısının esteklenmesi ro esi BM : Birleşmiş Milletler
B : B lge lanı
B G : B lge lanı alışma Grupları B : B lge lan azırlama urulu B : B lge lanı oordinas on ki i B Y : B lge lan Y r tme urulu
AY R : a İşletmeleri Genel M d rl ğ
: emir olları imanlar e a a Me danları O A : oğu aradeniz alkınma A ansı O A : oğu aradeniz ro esi
O B : oğu aradeniz İlleri izmet e alkınma Birliği T : e let lanlama Teşkilatı
Sİ : e let Su İşleri
AM : konomi e ış olitika Araştırmalar Merkezi FAO : Birleşmiş Milletler Gıda e Tarım rg t GA : G ne doğu Anadolu ro esi
GSYİ : Ga ri Safi Yurt İ i asıla
GZFT : G l Yanlar Za ıf Yanlar Fırsatlar Tehditler S : idro lektrik Santralı
İF : erkes İ in Fut ol A : luslararası ner i A ansı İB G : İl lanlama alışma Gru u İB : İl B lge lanı oordinas on ki i İ A : atılım n esi Mali Yardım Ara ı
İS A : İslam onferansı Teşkilatı konomik e Ti ari İş irliği aimi omitesi
İSTA : İstan ul e re Y netimi Sana i e Ti aret A. . V : atma eğer Vergisi
İ : aradeniz konomik İş irliği İB : aradeniz konomik İş irliği B lgesi
: atılım n esi konomik rogram : anun km nde ararname OBİ : k e Orta B kl kte İşletme
İ : amu- zel İş irliği
Y S : lerin Alt apısının esteklenmesi ro esi SS : k Sana i Sitesi
M TA : Akdeniz lkeleri e resel Teknik Yardım rogramı
M : Milattan n e
N TS : A rupa Birliği lkelerinin ullandığı İstatistik B lge Sınıflandırması O O : Odun ışı Orman r nleri
O : konomik İş irliği e alkınma rg t O : Ortak i asa zeni
OR Y : Orman- İlişkileri Genel M d rl ğ OSB : Organize Sana i B lgesi
OVM : Orta Vadeli Mali lan OV : Orta Vadeli rogram
İ : zel İhtisas omis onu : n lusal alkınma lanı : erformans rogramı
Ro-Ro : Tekerlekli Ara Taşıma ılığı Yapa ilen B k Gemilere Verilen Genel Ad S G : Sos o konomik Gelişmişlik ndeksi SG : Strate i Geliştirme urulu
SO S : Sos al estek rogramı S : Strate ik lan
ST : Si il Toplum uruluşu S BİS : Su r nleri Bilgi Sistemi T İ : T rki e eniz ilik İşletmeleri
T : onte nırların apasitelerini Belirtmekte ullanılan l Birimi
T Y B : T BİTA Yenilik e estek rogramlığı Başkanlığı
TO Aİ : T rki e e Ortadoğu Amme İdaresi nstit s
TO İ : Toplu onut İdaresi
TRABRİ- AB : Tra zon e Rize İlleri Yerel Y netimleri atı Atık Tesisleri Yapma e İşletme Birliği T BİTA : T rki e Bilimsel e Teknolo ik Araştırma
urumu
T İ : T rki e İstatistik urumu N TO : n a Turizm rg t
RA : luslararası Reka et Araştırma urumu . . : Veri Yok
Y : Yıllık rogram
Y : Y ksek lanlama urulu
Y RT- R : Y ksek ğrenim redi e Yurtlar urumu
ŞEKİL LİSTESİ
ekil-1: lanlama S re ine İlişkin Bilgiler (Akım eması) ekil-2: Su r nlerinin Yurti i azarlama Zin iri ekil-3: aradeniz B lgesinde Balık azarlama Modeli ekil-4:Yoksulluk e Yoksullukla M adele Strate ileri İlişkisi arita-1 : T rki e Reka et de ilirlik aritası
arita-2 : TR 0 B lgesi Sana i Tesisi ağılım aritası arita-3 : TR 0 B lgesi Sana ide lektrik ullanım aritası
arita-4 : oğu aradeniz B lgesindeki Sana i İstihdamının İl eler Bazında ağılımı arita-5 : T rki e de Orman aritası
arita-6 : Tra zon İli Maden aritası arita-7 : Ordu İli Maden aritası arita- : Giresun İli Maden aritası arita- : Rize İli Maden aritası arita-10 : Art in İli Maden aritası arita-11 : G m şhane İli Maden aritası arita-12 : ze 2 B lgeleri N fus ağılımları arita-13 : ze 2 B lgeleri N fus Yoğunlukları arita-14 : TR 0 B lgesi İl e N fusları
arita-15 : TR 0 B lgesi İl e N fus Yoğunlukları ( işi m2) arita-16 : TR 0 B lgesi aritası e Yol Ağı
arita-17 : TR 0 B lgesi ara olları Ağı aritası
arita-1 : TR 0 B lgesinde entlerin N fus B kl ğ ne G re ağılımı arita-1 : ze 2 B lgeleri ehirleşme Oranları ( )
arita-20 : TR 0 B lgesi ehirleşme Oranları ( ) arita-21 : TR 0 B lgesinde entsel ademelenme arita-21 : entsel ademelenme alışması arita-23 : Mek nsal Gelişim
arita-24 : Me ut Arazi ullanım aritası arita-25 : neri Arazi ullanım aritası
arita-26 : TR 0 B lgesi Organize Sana i e k Sana i Siteleri ağılım aritası arita-27 : Ana laşım Ağı nerisi
arita-2 : ış Turizmi
arita-2 : Turizm Strate ileri a ramsal lem lanı arita-30 : Ya la Turizmi Gelişim oridoru
arita-31 : Turizmde laşım lanlaması arita-32 : Turizmde Mek nsal Gelişme aritası HARİTA LİSTESİ
Grafik-2 : TR 0 B lgesinde 2004-2006 Yılları Arasında retilen Toplam Ga ri Safi atma eğer ile Tarım Sana i e izmet Sekt r nde retilen Ga ri Safi atma eğerin T rki e Geneline Oranı
Grafik-3 : ari Fi atlarla TR 0 B lgesinde retilen Toplam Ga ri Safi atma eğer e Bu atma eğerin Sekt rler Bazında ağılımı
Grafik-4 : 2006 Yılında TR 0 B lgesi ndeki Sekt rlerin retmiş Oldukları atma eğerin B lgede retilen atma eğere Oranı ( )
Grafik-5 : rt -Altı Alanların TR 0 B lgesi ağılımı- ekar (200 ) Grafik-6 : TR 0 B lgesi ndeki Tarla Bitkileri ağılımı ( a) ( ) (200 ) Grafik-7 : TR 0 B lgesi Se ze retim Miktarları ( ) (200 )
Grafik- : TR 0 B lgesi Fındık ikili Alanları ( a) (200 ) Grafik- : TR 0 B lgesi Fındık retim Miktarları (Ton) (200 ) Grafik-10 : eniz Balıklarının T rlerine G re ağılımı
Grafik-11 : Ağa landırma roz on ontrol Reha ilitas on Mera slahı e zel Ağa landırmalar ( a) Grafik-12 : Zi aret Ama larına G re n ada Turizm (200 )
Grafik-13 : TR 0 B lgesine Gelen Turistlerin İllere G re ağılımı
Grafik-14 : TR 0 B lgesi ndeki Yatırım e İşletme Belgeli Tesislerin Yatak Sa ıları Grafik-15 : Vergi M kellef Sa ıları
Grafik-16 : TR 0 B lgesi Vergilerin Tahakkuk-Tahsilat ağılımı Grafik-17 : TR 0 B lgesinde 2005-200 Yıllarında A ılan irket Sa ısı Grafik-1 : TR 0 B lgesinde 2005-200 Yıllarında apanan irket Sa ısı
Grafik-1 : TR 0 B lgesi ar ama urumlarına G re amu Yatırımları ağılımı (Bin T ) Grafik-20 : TR 0 B lgesi Yıllara G re ar ama urumlarına G re amu Yatırımları (Bin T ) Grafik-21 : TR 0 B lgesi İhra at Miktarları e T rki e İ indeki a ı (2005-200 )
Grafik-22 : T rki e e TR 0 B lgesi Yıllara G re İthalat Rakamları (2005-200 )
Grafik-23 : TR 0 B lgesi İhra atındaki İlk 10 lke e Bu lkelerin endi Aralarındaki ağılımı Grafik-24 : TR 0 B lgesinin lke Gruplarına G re İhra at Rakamları e Oranları (200 ) Grafik-25 : Grafik-26: TR 0 B lgesi İllerinden İ lkelerine Yapılan İhra at ağılımı (200 ) Grafik-26 : Faali et Alanları ( )
Grafik-27 : Faal İşletme oluluk Oranı Toplam ersonel Sa ısı Grafik-2 : Tra zon Ser est B lge İhra at a imleri
Grafik-2 : TR 0 B lgesi insi ete G re N fus Oranları ( ) Grafik-30 : T rki e N fusunun Yaş Gruplarına G re ağılımı ( ) Grafik-31 : TR 0 N fusunun Yaş Gruplarına G re ağılımı ( ) Grafik-32 : Yaş Bağımlılık ağılımı ( )
Grafik-33 : B lgedeki İllerden iğer İllere Net G ızı ( ) (2007-200 )
Grafik-34 : TR 0 B lgesi N fusun ğitim urumu ağılımı Grafik-35 : Okul n esinde Okullaşma Oranları ( )
Grafik-36 : Okul n esinde erslik e ğretmen Başına şen ğren i Sa ıları Grafik-37 : İlk ğretimde Okullaşma Oranları ( )
Grafik-3 : İlk ğretimde erslik e ğretmen Başına şen ğren i Sa ıları Grafik-3 : Orta ğretimde Okullaşma Oranları ( )
Grafik-40 : Orta ğretimde erslik e ğretmen Başına şen ğren i Sa ıları Grafik-41 : Genel Orta ğretim e Mesleki Teknik Orta ğretim Okullaşma Oranları ( ) Grafik-42 : Genel e Mesleki Teknik Orta ğretimde erslik Başına şen ğren i Sa ıları Grafik-43 : Genel e Mesleki Teknik Orta ğretimde ğretmen Başına şen ğren i Sa ıları Grafik-44 : TR 0 B lgesi ndeki ni ersitelerde Akademik ersonel Sa ıları
Grafik-45 : Fak lte e Y ksekokul ğren i Sa ıları Grafik-46 : Yatak Başına şen N fus
Grafik-47 : Sağlık urumları Am ulans e zane Başına şen işi Sa ıları Grafik-4 : Sağlık ersoneli Başına şen N fus
Grafik-4 : TR 0 B lgesinde İllere G re erneklerin ağılımı ( )
Grafik-50 : TR 0 B lgesi Beledi elerin Beledi e Sa ısına G re analizas on e ekesi ağılımı
Grafik-51 : TR 0 B lgesi ndeki Beledi elerin Beledi e Sa ısına G re Arıtma e eniz eşar ı Tesisi urumlarına G re ağılımı Grafik-52 : TR 0 B lgesinde analizas on urumu ( ırsal)
Grafik-53 : TR 0 B lgesi ndeki Su a nakları ağılımı
Grafik-54 : artik ler Madde ( M10) ış Sezonu Ortalamaları ( g m )
Grafik-55 : İl e İl e Merkezlerinde l m Yapılan İstas onlardan lde dilen ış Sezonu k rtdioksit (SO2) onsantras onları ( g M )
Ta lo-2 : TR 0 B lgesi İllerine A rupa Birliği Fonlarından erilen i elerle İlgili Bilgiler
Ta lo-3 : TR 0 B lgesinde Faali et G steren Sana i Tesislerinin e Bu Tesislerde Sağlanan İstihdamın İllere G re Sa ısal ağılımı
Ta lo-4 : TR 0 B lgesinde 100 işiden Fazla İstihdam Sağla an Tesislerin a Fındık e a e Fındık ışı Olarak İllere G re Sa ısal ağılımı
Ta lo-5 : TR 0 B lgesinde OSB e SS İstatistikleri
Ta lo-6 : TR 0 B lgesi ullanım a ili eti e Toprak Snf. G re Arazi ağılımı ( a) (1 6) Ta lo-7 : TR 0 B lgesinde Arazinin ullanım Bi imlerine G re ağılımı
Ta lo- : TR 0 B lgesinde Tarımsal retim e Arazi urumu
Ta lo- : TR 0 B lgesinde Tarımsal retim e Arazi urumu e T rki e ı aslaması Ta lo-10 : TR 0 B lgesinde İşletme Sa ıları e B kl klerinin Oransal Muka esesi
Ta lo-11 : Yıllar İti ari le rt -Altı Alanların TR 0 B lgesi e T rki e Genelinde ağılımı- ekar Ta lo-12 : rt -Altı Se ze retimi (Ton)
Ta lo-13 : TR 0 B lgesi Tarım Arazilerinin ağılımı ( a) Ta lo-14 : TR 0 e T rki e Tarla Bitkileri kiliş Alanları ( a) Ta lo-15 : TR 0 e T rki e Tarla Bitkileri retim Miktarları (Ton) Ta lo-16 : TR 0 B lgesi nde Tarla r nleri kiliş Alanları ( a) Ta lo-17 : TR 0 B lgesi nde Tarla r nleri retim Miktarları (Ton) Ta lo-1 : TR 0 e T rki e Se ze kiliş Alanları ( a) e retim Miktarı Ta lo-1 : TR 0 B lgesi nde n elikli Se ze retim Miktarları (Ton) Ta lo-20 : TR 0 e T rki e Me e Ağa Sa ıları e retim Miktarları (Ton) Ta lo-21 : TR 0 B lgesi Fındık ikili Alanlar ( a) e retim Miktarı (Ton) Ta lo-22 : TR 0 B lgesi a ikili Alanlar ( a) e retim Miktarı (Ton) Ta lo-23 : TR 0 e T rki e Yem Bitkileri kiliş Alanları ( a)
Ta lo-24 : TR 0 B lgesi Yem Bitkileri retimi (Ton) Ta lo-25 : TR 0 e T rki e a an Sa ıları
Ta lo-26 : TR 0 e T rki e a ansal r nler retim Miktarları Muka esesi Ta lo-27 : 200 Yılı Organik Tarımsal retim Verileri (T B)
Ta lo-2 : 200 Yılı Ge iş S re i a ansal retim Verileri Ta lo-2 : 200 Yılı Organik a ansal retim Verileri (T B) Ta lo-30 : 200 Yılı Organik Arı ılık erileri(T B)
Ta lo-31 : T rki e e TR 0 İllerinde Tarım Arazileri e Sulana ilirlikleri Ta lo-32 : B lgelere G re eniz r nlerinin Satış ekli
Ta lo-33 : T rki e Su r nleri retimi İhra atı İthalatı e T ketim ekli Ta lo-34 : İhra e İthal dilen Balık r nlerinin Miktarı e eğeri Ta lo-35 : B lgeler İti arı la eniz Balıkları A ılık İstihsali
Ta lo-36 : eniz r nleri B lgelerine G re Balık ılıkta alışanların Sa ısı Ta lo-37 : oğu e Orta aradeniz de ooperatiflerin e elerinin Sa ısı Ta lo-3 : aradeniz B lgesinde Balık ı Teknelerinin zunluğu
Ta lo-3 : TR 0 B lgesinde Balık ı Teknelerinin T r e Sa ısı Ta lo-40 : TR 0 B lgesi ndeki Su r nleri İşleme Tesisleri Ta lo-41 : TR 0 B lgesinde Su r nleri lt r retimi
Ta lo-42 : 200 -2010 Yılları Arası TR 0 İlleri Su r nleri İhra at Verileri Ta lo-43 : TR 0 B lgesi Ormanlık Alan urumu ( a)
Ta lo-44 : 2010 Yılı Temmuz A ı Sonu İti arı la Alınan Olağan st asılat Miktarları (m3) Ta lo-45 : TR 0 B lgesinde ategorilere G re Sa ıları
Ta lo-46 : TR 0 B lgesinde ategorilere G re N fusları Ta lo-47 : Ağa landırma e roz on ontrol
Ta lo-4 : TR 0 B lgesinde Y r t len Sil ik lt rsel Faali etler Ta lo-4 : TR 0 B lgesinde Yıllık eta e 200 Yılı retim Miktarları Ta lo-50 : TR 0 B lgesinde iknik e Mesire Yerleri
Ta lo-51 : T rki e e Gelen Turist Sa ıları Ta lo-52 : n ada Turizm
Ta lo-53 : n ada Turizm ar amaları
Ta lo-54 : İllere G re Turist ağılımı (200 Yılı Sonu)
Ta lo-55 : Bakanlık Belgeli onaklama Tesislerinde onaklama Ge eleme e Ortalama alış S releri Ta lo-56 : Beledi e Belgeli onaklama Tesislerinde onaklama Ge eleme e Ortalama alış S releri
Ta lo-57 : TR 0 B lgesinde Bulunan Turizm Belgeli onaklama Tesisleri ile Bu Tesislerin Oda e Yatak Sa ılarının ağılımı Ta lo-5 : TR 0 B lgesinde Bulunan Beledi e Belgeli onaklama Tesisleri ile Bu Tesislerin Oda e Yatak Sa ılarının
ağılımı
Ta lo-5 : Tra zon İli Turizm a nakları n anteri Ta lo-60 : Ordu İli Turizm a nakları n anteri Ta lo-61 : Giresun İli Turizm a nakları n anteri Ta lo-62 : Rize İli Turizm a nakları n anteri Ta lo-63 : Art in İli Turizm a nakları n anteri Ta lo-64 : G m şhane İli Turizm a nakları n anteri Ta lo-65 : Tur G z ergahlarının Gezdiği Yerler
Ta lo-66 : oğu aradeniz B lgesindeki İllere Ait Maden a nakları Rezer (Ton)
Ta lo-67 : TR 0 B lgesi 2001 Yılı işi Başına Ga ri Safi Yurti i asıla ari Fi atlarla (GSY )
Ta lo-70 : Banka u elerinin TR 0 B lgesi e İllerine G re ağılımı
Ta lo-71 : Yıllar İti ari le u e Başına şen Ortalama Me duat (Bin T Mil on AB oları) Ta lo-72 : Yıllar İti ari le u e Başına şen Ortalama redi (Bin T Mil on AB oları) Ta lo-73 : 2005-2010 Yılları Arasında TR 0 B lgesine Sağlanan Teş ikler
Ta lo-74 : TR 0 B lgesi 200 Yılı ar ama urumlarına G re amu Yatırımları (Bin T ) Ta lo-75 : TR 0 B lgesi idroener i ro eleri
Ta lo-76 : TR 0 a zasında İllere G re S ro eleri
Ta lo-77 : 2000-200 Yılları Arası TR 0 B lgesi İllerine İlişkin T BİTA -T Y B İstatistikleri Ta lo-7 : TR 0 B lgesi İllere G re İhra at (Bin AB oları) Miktarı (2006-200 )
Ta lo-7 : TR 0 B lgesi İlleri Yıllara G re İhra at Yapan Firma Sa ıları (2006-200 ) Ta lo- 0 : TR 0 B lgesi Sekt rel Bazda İhra at İstatistikleri
Ta lo- 1 : T rki e e TR 0 B lgesinden Yıllara G re İ lkelerine Yapılan İhra at Rakamları
Ta lo- 2 : 2005-200 Yılları Arası T rki e e TR 0 B lgesinden Yapılan İhra atın lkeler Bazında Miktarları Ta lo- 3 : Tra zon Ser est B lgesi ndeki Firmaların Faali et Alanlar
Ta lo- 4 : Tra zon Ser est B lgesi
Ta lo- 5 : Tra zon Ser est B lgesi a imleri
Ta lo- 6 : Ser est B lgeler İti ari le Yıllık Ti aret a imleri (1.000 AB ) Ta lo- 7 : Ser est B lgelerde İstihdam
Ta lo- : TR 0 B lgesi İllerinin Marka atent Fa dalı Model nd stri el Tasarım Verileri (1 5-2007) Ta lo- : TR 0 B lgesi İllerinde Se ilmiş N fus G stergeleri
Ta lo- 0 : TR 0 TR 0 B lgesi insi ete G re N fus urumu Ta lo- 1 : N fusunun Yaş Gruplarına G re ağılımı ( )
Ta lo- 2 : TR 0 B lgesi nin iğer B lgelere Verdiği G (200 -200 ) Ta lo- 3 : TR 0 B lgesi nin iğer B lgelerden Aldığı G (200 -200 ) Ta lo- 4 : B lgede İller Arasında İ G (200 -200 )
Ta lo- 5 : T rki e de e Bazı AB lkelerinde ğitim ar amaları e ğren i Başına şen ar amalar (GSYİ İ inde)
Ta lo- 6 : TR 0 B lgesi N fusun ğitim urumu Ta lo- 7 : TR 0 B lgesi rkek- adın N fus Tahminleri
Ta lo- : T rki e e TR 0 B lgesi Belde- e İl-İl e Merkezi N fusları
Ta lo- : TR 0 B lgesi 200 -200 Yılları rkek- adın Okuma-Yazma Bilme enler Y zdesi Ta lo-100 : TR 0 B lgesi Okuma-Yazma Bilme enler Tahminleri
Ta lo-101 : B lge nin işg tahmin değerleri
Ta lo-102 : ğitim ğretim urumları Okul ğretmen e ğren i Sa ıları
Ta lo-103 : Okul n esi ğitimde Okullaşma Oranları ile erslik e ğretmen Başına şen ğren i Sa ıları Ta lo-104 : İlk ğretimde Okullaşma Oranları erslik e ğretmen Başına şen ğren i Sa ıları
Ta lo-105 : Orta ğretimde Okullaşma Oranları erslik e ğretmen Başına şen ğren i Sa ıları
Ta lo-106 : Genel e Mesleki Teknik Orta ğretimde Okullaşma Oranları ile erslik e ğretmen Başına şen ğren i Sa ıları
Ta lo-107 : SS e GS O S Sıralamaları
Ta lo-10 : Taşınan Merkez Okul Yerleşim Yeri e ğren i Sa ıları
Ta lo-10 : Fak lte Y ksekokul onser atuar nstit Akademik ersonel e ğren i Sa ıları
Ta lo-110 : Y ksek ğretim Me ut Yurt Sa ıları e apasiteleri ile Yapımı e am den e İhale Aşamasındaki Yurtlar Ta lo-111 : TR 0 B lgesi İllerinin Genel Bilgileri
Ta lo-112 : TR 0 B lgesi Fut ol ul ağılımı
Ta lo-113 : a- urumsal Olma an Si il N fusun Yıllara G re İş G urumu (15 aş e zeri) - İstihdam dilenlerin Sekt rel ağılımı (15 aş e zeri)
- İstatistiki B lge Birimleri Sınıflamasına G re İşg urumu (Bin işi 15 Yaş) Ta lo-114 :200 Yılı Sonu İti ari le İllere G re İşe Yerleştirme
Ta lo-115 :A ılan Meslek dindirme e endi İşini ura aklara Y nelik urslar
Ta lo-116 : TR 0 B lges inde Mesleklere G re A ılan Meslek urslar e atılım ı Sa ıları Ta lo-117 : İstihdam Garantili urslar
Ta lo-11 : astane e Yatak Sa ıları ile asta e Yatak Başına şen N fus Ta lo-11 : Sağlık ersoneli Sa ısı
Ta lo-120 : Sağlık Merkezlerine Gidenlerin Sa ısı e N fusa Oranı Ta lo-121 : TR 0 B lgesinde Faali et Alanlarına G re ernekler
Ta lo-122 : TR 0 B lgesi nde Faali et G steren Meslek Odaları e snaf e Sanatkarlar Odalar Birliği Sa ıları e İllere G re ağılımı
Ta lo-123 : Satıh inslerine G re Yol Ağı ( m.) Ta lo-124 : Yol zunlukları e Satıh insleri Ta lo-125 : Me ut TR 0 iman e İskeleleri
Ta lo-126 : TR 0 B lgesi ndeki Ana imanlar - Fiziki zellikleri Ta lo-127 : Tra zon a a imanı ak Trafiği (200 -200 ) Ta lo-12 : apasite ullanımı-200 ( a alimanı ak apasitesi) Ta lo-12 : n a e T rki e idroelektrik ( S) otansi eli Ta lo-130 : lkemizin idroelektrik otansi eli
Ta lo-131 : oruh Nehri a zası ndaki idroelektrik Santral ro eleri Ta lo-132 : TR 0 B lgesi Yol n anteri
Ta lo-133 : İ mesu u e Arıtma Tesisleri urumlarına G re TR 0 B lgesindeki Beledi e Sa ılarının ağılımı (Art in Giresun e G m şhane İllerinde Arıtma Tesisi Olmadığı İ in Ta lo a İla e dilmemiştir.)
Ta lo-136 : TR 0 B lgesi ndeki Arıtma e eniz eşar ı Tesislerinin Beledi e Sa ısına e urumlarına G re ağılımı Ta lo-137 : TR 0 B lgesi ndeki Beledi elerin analizas on Arıtma e eniz eşar ı Tesislerinin Bitire ilmesi İ in Gereken
Tahmini Yatırım Tutarları (Bin T .) Ta lo-13 : TR 0 B lgesi analizas on Verileri
Ta lo-13 : TR 0 B lgesinde Bulunan İllerin B kl kleri e ara olu Ağ urumu Ta lo-140 : TR 0 B lgesi N fusları e ehirleşme Oranları
Ta lo-141 : Merkezilik G stergelerine G re TR 0 entsel Merkezlerinin Sıralanması Ta lo-142 : TR 0 B lgesinde entsel ademelenme
Ta lo-143 : TR 0 B lgesi nemli Akarsuları Ta lo-144 : TR 0 B lgesi ndeki Su a nakları
Ta lo-145 : TR 0 B lgesi Son 10 Yıllık Ortalama İklim Verileri Ta lo-146 : ış Sezonu Ortalaması Sınır eğerleri
Ta lo-147 : a a alitesi eğerlendirme e Y netimi Y netmeliği ne G re ış Sezonu Ortalama Sınır eğerleri Ta lo-14 : oğu aradeniz B lgesi İllerindeki Motorlu Taşıt Sa ısı e Oranı
Ta lo-14 : Tra zon İli atı Atık arakteristikleri
Ta lo-150 : TR 0 B lgesi nde işi Başına Oluşan Ortalama Beledi e atı Atık Miktarları
Ta lo-151 : 200 Yılı İti ari le Yenilene ilir ner ide Yerli a nak otansi elinin lkemizdeki urumu Ta lo-152 : Genel Olarak Mek nsal Gelişme Strate ileri
2010-2013 yılları için hazırlanan Doğu Karade- niz Bölge Planı, ulusal kalkınma planları temelinde bölgenin mevcut durumunun objektif bir gözle de- ğerlendirilmesine dayanmaktadır. Elde edilen bulgu- lar ışığında bölgenin ulusal ve uluslararası düzeyde rekabet edebilirliğini ve gelişmişlik düzeyini arttır- mak, bölge içi gelişmişlik farklılıklarını azaltmak ve kalkınmanın sosyal ve çevre unsurlarını da içererek sürdürülebilir kılınması planın hazırlanmasında asli görevler olarak değerlendirilmiştir. Bu bakış açısıyla Doğu Karadeniz Bölge Planı’nda ana gelişme eksen- leri olan ekonomi, sosyal ve çevre-altyapı alanların- da bölge ihtiyaçları ve potansiyeline göre belirlenen amaç, hedef ve önceliklerin desteklenmesi öngörül- müştür.
Bu planın hazırlanmasında 2007-2013 dönemini kapsayan Dokuzuncu Kalkınma Planı, 2011-2013 Orta Vadeli Program ve diğer ulusal planlar, programlar, stratejiler, bölge koşulları ve potansiyeli ile birlikte Bölgesel Planlar da değerlendirilmiştir. Bu kapsam- da Doğu Karadeniz Kalkınma Planı, bölgesel düzeyde
hazırlanan diğer plan, program ve plan kararlarından faydalanılmıştır. Bununla birlikte bölgedeki altı ilde tüm paydaşların katılımıyla gerçekleştirilen atölye ve kurul çalışmaları ile çalışma gruplarının görüş ve önerileri de plana yansıtılmıştır. Bu aşamalar sonucu oluşturulan Bölge Planı taslak versiyonu yaklaşık üç ay devam eden bir süreç içerisinde tüm paydaşların görüş ve önerilerine sunularak gelen görüşler plana yansıtılmıştır.
Yapılan çalışmalarda bölgenin çeşitli faktörlerden kaynaklanan sorunları tartışılmış, bölgenin mevcut gücü ve potansiyeli irdelenerek ekonomik, sosyal ve çevre-altyapı alanlarında GZFT Analizi ortaya çıkarıl- mıştır. Söz konusu analizlerde bölgede belli başlı ko- nular dikkat çekmektedir ki bunlardan bazıları:
• Bölge tarımının ve ekonomisinin çay-fındığa bağımlı bir ekonomi olması,
• Sanayide mekânsal sıkıntıların yanında be- şeri sermaye eksikliği yaşanması,
• Bölgede alternatif turizm alanlarında po- tansiyelin yüksek oluşu,
• Bölge iklim ve coğrafyasına bağlı çevresel sorunlar ve altyapı sıkıntılarının yaşanması,
• Çay ve fındık dışında süt ve süt ürünleri, ağaç ve orman ürünleri ile mobilya, organik tarım- gıda, deniz ve tatlı su balıkçılığı, turizm ve gemi inşa sanayi mevcut durum içerisinde veya gelecekte yük- sek potansiyel taşıyan alanlar olarak öne çıkması,
• Bölgenin kendine has kültürü, yöresel ürün- leri, doğa ve iklim yapısı iktisadi değere dönüştürüle- bilir fırsatlar sunması,
• Stratejik konum itibarıyla Orta Asya, Kafkas- lar ve Orta Doğu gibi bölgelere yakın olması iktisadi, sosyal ve kültürel alanlarda önemli kazanımlar geti- rebilecek potansiyel teşkil etmesidir.
Ajans Bölge Planı ile bölgede paydaşların görüşle- ri doğrultusunda ortaya çıkarılan GZFT analizinde yer alan zayıf yön ve tehditleri minimize emek, bölgenin güçlü yanlarını öne çıkarmak ve bölge potansiyelini harekete geçirerek iç ve dış kaynakları fırsatları böl- genin sürdürülebilir kalkınmasına pozitif bir şekilde yansıtmayı ilke edinmiştir.
Doğu Karadeniz Kalkınma Ajansının görevleri 5449 sayılı kanunda belirtildiği üzere; kamu kesimi, özel kesim ve sivil toplum kuruluşları arasındaki iş- birliğini geliştirmek, kaynakların yerinde ve etkin kullanımını sağlamak, bölgeler arası ve bölge içi ge- lişmişlik farklarını azaltmak, ulusal kalkınma planı ve programlarda öngörülen ilke ve politikalarla uyumlu olarak bölgesel gelişmeyi hızlandırmak ve sürdürü- lebilirliği sağlamaktır. Bu anlamda Bölge Planı ile söz konusu kanun ile Ajansa verilen görevlerin bölge ko- şulları ve potansiyeli göz önünde bulundurularak ha- yata geçirilmesi öngörülmüştür. Bu çerçevede Doğu
Karadeniz Bölge Planı Vizyonu;
olarak belirlenmiştir. Bu vizyon doğrultusunda bölge planı ‘Güçlü ve Rekabetçi Ekonomi’, ‘Sosyal Gelişme ve Bütünleşme’ ve ‘Gelişmiş Altyapı ve Sür- dürülebilir Çevre’ olmak üzere üç temel eksende aşağıdaki genel amaçların takibini öngörür:
GÜÇLÜ VE REKABETÇİ EKONOMİ İÇİN AMAÇLAR 1. Bölge ekonomisinin rekabet gücünü artırmak
2. Bölgede sağlanan istihdamı artırmak
3. Bölgenin turizm potansiyelini harekete geçirmek
4. Bölgede tarımsal çeşitliliği artırmak ve tarıma da- yalı sanayiyi güçlendirmek
“Ekonomisi güçlü, yenilikçi ve rekabetçi, sosyal yönden gelişmiş ve bütünleşmiş, altyapısı tamamlanmış, sürdürülebilir çevre ve yüksek
yaşam kalitesine sahip Doğu Karadeniz ”
SOSYAL GELİŞME VE BÜTÜNLEŞME İÇİN AMAÇLAR 1. Katılımcı Sosyal Gelişmenin Sağlanması
2. Kapsayıcı Toplumsal Bütünleşmenin Sağlanması 3. Sağlık hizmetlerinin kalite ve erişebilirliğinin artırılması 4. Kültür Hayatının ve Spor Altyapısının Geliştirilmesi
GELİŞMİŞ ALTYAPI VE SÜRDÜRÜLEBİLİR ÇEVRE İÇİN AMAÇLAR 1. Bölgenin Ulaşım ve Çevre Altyapısını Geliştirmek
2. Bölgenin Doğal Yapısını ve Kaynaklarını Korumak
Bölge planında belirtilen gelişme eksenleri ve eksenlerde ulaşılması öngörülen amaçlar kapsamında belirli hedeflere ulaşılması planlanmıştır ki bunlar da:
Hedefler
Güçlü ve Rekabetçi Ekonomi
Bölge KOBİ’lerinin mevcut kapasitelerini ve verimliliğini artırmak KOBİ’lerin uluslararası pazarlarla bütünleşmesini sağlamak Bölge potansiyeline dayalı sektörleri geliştirmek
Yenilikçiliği artırmak
Rekabete dayalı sektörel işbirliklerini geliştirmek
Katma değeri yüksek yeni yatırım ve girişimlerin sayısını artırmak Bölge ekonomisine uygun beşeri sermayenin güçlendirilmesi Bölge turizmini çeşitlendirmek
Turizme yönelik altyapıyı geliştirmek
Bölgeye gelen turist sayısını ve turistlerin ortalama kalış süresini artırmak Bölge’ye uygun katma değeri yüksek ürünlerin üretimini artırmak Tarıma dayalı sanayi kollarını geliştirmek
Bölge su ürünlerinin üretimi ve bu alandan elde edilen katma değerin artırılması
Sosyal Gelişme ve Bütünleşme Eğitim düzeyinin artırılması
Toplumsal diyalogun ve kurumsal kapasitenin güçlendirilmesi Yoksullukla mücadele ve gelir dağılımının iyileştirilmesi Sosyal içermenin güçlendirilmesi
Sağlık hizmetlerinin geliştirilmesi Sağlık hizmetlerinin yaygınlaştırılması
Spor altyapısının ve spor faaliyetlerinin geliştirilmesi Kültürün korunması ve geliştirilmesi
Gelişmiş Altyapı ve Sürdürülebilir Çevre
Altyapı eksikliklerinin giderilmesi ve geliştirilmesi
İklim değişikliği ile mücadele ve uyum çevresel sürdürülebilirliğin sağlanması Bölge’de çevre bilincinin artırılması
Yerel yönetimlerin ve yerel yönetim birliklerinin kapasitesinin geliştirilmesi Mekân ve yaşam kalitesinin artırılması
Bölge’de yenilenebilir enerji potansiyelinin kullanılması
Şüphesiz belirlenen hedeflere ulaşılması bölgedeki kamu, sivil toplum ve özel sektörün plan doğrultusunda sağlayacakları katkılar ile mümkün olabilecektir. Bu kesimleri geniş bir şekilde kapsayarak oluşturulmuş olan Bölge Planı Hazırlama Kurulu, Bölge Planı Yürütme Kurulu, İl Bölge Planı Planlama ve Koordinasyon Ekipleri, İl Bölge Planlama Çalışma Grupları tarafından yapılan çalışmalar sonucunda : ‘Güçlü ve Rekabetçi Ekonomi’,
‘Sosyal Gelişme ve Bütünleşme’ ve ‘Gelişmiş Altyapı ve Sürdürülebilir Çevre’ eksenlerinde için yapılacak çalış- malar için belirli öncelikler saptanmıştır. Aşağıda yer verilen bu öncelikler bölge paydaşlarının görüşleri ve bölge mevcut durum analizinin yanı sıra ulusal plan, program ve öncelikler ile küresel koşullar ve rekabetin bölgeye yansımalarını da dikkate alarak düzenlenmiştir.
• Bölge işletmelerini üretim, kurumsallaşma, pazarlama, ve dışa açılım alanlarında geliştirmek
• İşletmelerin ileri teknoloji kullanımını ve Ar-Ge yeteneklerini geliştirmek
• Yenilikçi KOBİ ve girişimcileri teşvik etmek
• Özgün sanatların korunması, geliştirilmesi ve iktisadi değer yaratan sektörler haline getirilmesini sağlamak
• Kuluçka Merkezleri ve Teknokent gibi oluşumları desteklemek
• Bölge ekonomisine hizmet eden altyapı ve iletişim olanaklarını geliştirmek
• Kamu-İşletmeler-Üniversite diyalogunu artırmak GÜÇLÜ VE REKABETÇİ EKONOMİ İÇİN ÖNCELİKLER
• İş kümeleri stratejilerinin oluşturularak, mevcut iş kümelerinin genişletilmesi ve desteklenmesi, yeni iş kü- melerinin oluşturulması
• Altın, Gümüş, Bakır gibi bölgede yoğun olarak bulunan maden rezervlerinin katma değer oluşturacak şekilde değerlendirilmesi
• Ar-Ge çalışmaları ve yenilikçi işletmeler için nitelikli iş gücü istihdamını desteklemek
• Hizmet sektörleri için nitelikli eleman kapasitesinin oluşturulması
• İş gücüne nitelik kazandırılarak sanayi kollarında ihtiyaç duyulan nitelikli eleman açığının kapatılması
• Bölgede turizme yönelik yeni tesisleri, butik otelleri ve ev pansiyonlarını teşvik ederek bölge yatak kapasite- sini artırmak
• Etkin tanıtım politikalarıyla bölgenin ve illerin ulusal ve uluslararası düzeyde markalaştırılması
• Bölgeye özgü mimari yapının korunmasını ve turizme kazandırılmasını sağlamak
• Alternatif turizm türlerini geliştirmek
• Turizme yönelik ulaşım altyapısını geliştirmek
• Organik bal üretiminde coğrafi tescil, markalaşma ve pazarlama faaliyetlerinin desteklenmesi
• Lisanslı fındık depolama alanlarının oluşturulması
• Sertifikalı üretim yapan organik üretim tarım alanlarının ve ürün çeşitliliğinin artırılması
• Bölge toprak analizleri doğrultusunda bölgeye uygun yeni ürünlerin araştırılması ve üretimlerinin teşvik edil- mesi
• Örtü altı tarım alanlarının artırılması
• Bölgede hayvancılık işletmelerinde verimlilik ve ölçek artışını desteklemek
• Süt ve süt ürünleri, çay ve fındık gibi tarımsal değerlerde bölgesel markalaşmanın desteklenmesi
• Likapa, kokulu üzüm, Trabzon hurması gibi bölgeye özgün ürün üretimlerinin yaygınlaştırılması, işleme ve pazarlamasının desteklenmesi
• Su ürünlerine yönelik soğuk zincir, sağlığa uygun işleme-depolama ve pazarlama imkânlarının geliştirilmesi
•Bölge’deki eğitim kapasitesinin ihtiyaçlar doğrul- tusunda belirlenmesi
•Çağdaş eğitim sistemleri ve programlarının yay- gınlaştırılması
•Kamu-sivil toplum diyaloğunun geliştirilmesi ve kurumsal kapasitenin artırılması
•Sivil toplum kuruluşlarının oluşum ve gelişiminin desteklenmesi
•Bireysel ve kolektif sermaye birikiminin (beşeri, sosyal, finansal, fiziki sermaye) desteklenmesi
•Erişebilirliği kolaylaştırıcı, stratejik kentleşmenin sağlanması
•Dezavantajlı grupların istihdam edilebilirliğini ve/
veya toplumla bütünleşmesini kolaylaştıracak çalış- maların desteklenmesi
•Kadın ve genç girişimciliği ve istihdamının destek- lenmesi
•Toplumsal bütünleşme için sporun teşvik edilmesi
•Sağlık hizmetlerinin planlanması, sunulması ve sonuçlarının değerlendirilmesinde katılımcılığın sağ- lanması
•Öncelikli Yaşam Kalitesi Göstergeleri ve Binyıl Kal- kınma Hedefleri’ne sağlık alanında ulaşmaya yönelik faaliyetlerin desteklenmesi
•Kriz/afet sağlık ekiplerinin kurulması ve geliştiril- mesi
•Sağlık alanında bilinçlendirme ve danışmanlık faa- liyetlerinin desteklenmesi
•Engelliler, özürlüler ve yaşlılara yönelik sağlık hiz- metlerinin çeşitlendirilmesi ve kapasite gelişiminin sağlanması
•Bölge’ye Özgü Kültürel Varlıkların veya Faaliyetle- rin Tanıtılması ve Geliştirilmesinin Desteklenmesi
•Bölge’de Sanatsal ve Kültürel Etkinliklere Destek Sağlanması
•Bölge Spor Altyapısının Geliştirilmesi ve Spor Or- ganizasyonları ve Faaliyetlerinin Desteklenmesi SOSYAL GELİŞME ve BÜTÜNLEŞME İÇİN ÖNCELİKLER
•Çevresel alt yapı yatırımlarının verimliliği ve etkin- liğini sağlamak için yerel yönetimler arasında işbirli- ğinin geliştirilmesi
•Kentlerde ve kırsalda içme suyu, atık su, kanalizas- yon, katı atık vb. altyapıdaki eksikliklerinin tamam- lanması
•Hava, Deniz, Demiryolu ve türler arası (intermo- dal) taşımacılığın geliştirilmesi
•Mevcut karayolu altyapısının ihtiyaçlar doğrultu- sunda geliştirilmesi
•Çevre dostu ulaşım ve ulaşım alternatiflerine yö- nelik farkındalığın artırılması
•Sürdürülebilirliğe katkı sağlayabilecek geri dönü- şüm çalışmalarının teşvik edilmesi
•Sanayide çevreyle dost olan hammadde ve üretim teknolojilerinin kullanımının artırılması
•Hammadde kullanımında verimliliğin artırılarak daha az atık oluşumunun sağlanması
•Çevre bilincinin geliştirilmesine yönelik eğitim ve
kamuoyu bilgilendirme çalışmalarının yapılması
•Bölge’nin sahip olduğu biyolojik çeşitliliğin ve her türlü özgün doğal kaynağın araştırılması ve korun- ması
•Mevcut su kaynaklarının verimli ve adil bir şekilde kullanılması
•Bölge’de çevre ve kalkınma ile ilgili sağlıklı bir bilgi toplama sisteminin oluşturularak izleme, değerlen- dirme ve raporlama kapasitesinin geliştirilmesi
•Yerleşim merkezlerinin veya birimlerinin belirlen- me, planlama, projelendirme aşamalarında yerel yö- netimlere destek sağlanması
•Bölge’nin rüzgar, güneş ve bio-yakıt potansiyelinin araştırılması ve kullanımına yönelik faaliyetlerin teş- vik edilmesi
•Çevresel alt yapı yatırımlarının verimliliği ve etkin- liğini sağlamak için yerel yönetimler arasında işbirli- ğinin geliştirilmesi
SÜRDÜRÜLEBİLİR ÇEVRE VE ALTYAPI İÇİN ÖNCELİKLER
2.1. Planlama Süreci ve İzlenen Yöntem
3194 Sayılı İmar Kanunun 8. maddesine göre Bölge Planları’nı yapma ve yaptırma yetkisi Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı’na ait olduğundan bu kapsamda 5449 Sayılı Kalkınma Ajanslarının Kurulu- şu, Koordinasyonu ve Görevleri Hakkında Kanun 4.
maddesi gereğince kalkınma ajanslarının koordinas- yon görevi DPT Müsteşarlığı’nca yürütülmektedir.
Bu çerçevede Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı, Düzey 2 İstatistikî Bölge Birimleri sınıflandırması ba- zında 2010-2013 dönemini kapsayacak şekilde bölge planları hazırlanmasını ve Müsteşarlık onayına su- nulmasını istemiştir. Doğu Karadeniz Kalkınma Ajansı Yönetim Kurulunun 02.06.2010 tarih ve 5 sayılı ka- rarı ile içeriği DPT Müsteşarlığı’nca belirlenen Bölge Planı’nın (BP), hazırlanarak Müsteşarlığın onayına sunulması kararlaştırılmıştır.
Bölge planlama çalışmalarının gerekçesi, kapsamı ve yöntemi, Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı’nca belirlenen Bölge Plan içeriğine göre başlatılmıştır.
Ajans 2010-2013 dönemini kapsayacak olan pla- nı için hazırlık çalışmalarına, belirlediği takvime uy- gun olarak Ajansın Yönetim Kurulunun 02.06.2010 tarih ve 5 sayılı kararına istinaden 29 Haziran 2010 tarihinde başlamış ve yine DPT Müsteşarlığı tara- fından hazırlanan Kalkınma Ajansları için Bölgesel Gelişme Planı Hazırlama Kılavuzu ve BP içeriği ve model önerileri çerçevesinde yürütmüştür.
Bu çerçevede, BP çalışmalarını yürütmek üzere;
Doğu Karadeniz Kalkınma Ajansı Genel Sekreteri Başkanlığında Kamu Kurum ve Kuruluş temsilcile- rinden oluşan Bölge Planı Hazırlama Kurulu (BPHK), (Genel Sekreter Başkanlığında 6 üye) (Ek-2)
İl Planlama ve Koordinasyon Müdürü başkanlı- ğında ve Kamu Kurum ve Kuruluş temsilcilerinden oluşan Bölge Planı Yürütme Kurulu (BPYK), (İl Planla- ma ve Koordinasyon Müdürü Başkanlığı’nda 21 Üye) (Ek-3)
İllerde planlama çalışmaları yürütmek üzere İl
Bölge Planı Planlama ve Koordinasyon Ekibi (İBPKE), (5 grup 21 Üye) (Ek-4)
Bölge İllerinde çalışmalarını yürütmek üzere İllerde Bölge Planlama Çalışma Grupları (İBÇG) (5 grup 70 üye) (Ek-5) oluşturulmuştur.
Bölge düzeyin çalışmaları yürütmek üzere Bölge Düzeyinde Plan Çalışma Grubu (BDPÇG) (71 üye) (Ek-6) oluşturulmuştur.
Bölge Planı Hazırlama Kurulu (BPHK) Bölge Planı Yürütme Kurulu (BPYK)
İl Bölge Planı Planlama ve Koordinasyon Ekibi (İBPKE) İl Bölge Planlama Çalışma Grubu (İBÇG)
Bölge Düzeyinde Plan Çalışma Grubu (BDPÇG
Çalışma ekiplerinin belirlenmesinin ardından ha- zırlık çalışmalarına ilişkin ilkeler ve esaslar izlenerek yöntem, süreç ve çalışma takvimine ilişkin ayrıntılar kararlaştırılmış ve bir yazı ile tüm illere ve ilgililere duyurulmuştur.
Belirlenen çalışma takvimi doğrultusunda, eğitim ve bilgilendirme toplantıları ile bölge planlama çalış- maları başlatılmıştır. Vizyon Belirleme, GZFT Analizi, Performans Yönetimi, Süreç Yönetimi, Takım Olarak Sorun Çözme, Bölgeyi İleriye Taşımak, Değişim, Böl- gesel Kalkınmada Yenilik, Girişimcilik ve Kümelenme başlıklarında uygulamalı eğitim çalışmaları gerçek- leştirilmiştir. Alınan eğitimlerin ardından Kalkınma Ajansı iç ve dış paydaşları ile yararlanıcıları belirle- nerek önceliklendirilmiş ve Doğu Karadeniz Kalkın- ma Ajansının sunacağı hizmetler, hizmet çeşitleri ve hizmetlerden yararlanan paydaşlara ilişkin çalışma- lar gerçekleştirilmiştir. GZFT analizinde paydaşların görüşlerine ağırlık verilerek kurum içi katılımı en üst seviyeye taşıyacak bir yöntem kullanılmıştır. Her ilde ayrı ayrı yapılan atölye çalışmalarında İl Bölge Planı Planlama ve Koordinasyon Ekibi, illerde Bölge Planı Çalışma Grubu üyeleri illerin güçlü ve zayıf yanlar ile
fırsat ve tehditlerini sıralamaları ve önceliklendirme- leri konularında çalışmalar yapmıştır.
Tüm tarafların katılımı ile yapılan atölye çalışma- ları ile Valilikler, Belediye Başkanlıkları, Üniversiteler, İl Özel İdareleri ve İl Genel Meclisleri, Ticaret ve Sa- nayi Odaları, Ziraat Odaları ziyaret edilerek yetkililer ile yapılan toplantı ve atölye çalışmalarında mevcut durum analizleri, paydaş analizi ve iç yapısal analiz (Güçlü-Zayıf Yönler) ile dış/çevre analizi (Fırsatlar ve Tehditler) analizi yapılmıştır. Belirtilen kurum ve ku- ruluşların çalışmalarının tamamlanmasını takiben;
misyon, vizyon, temel değerler ve stratejik alanlar Ajansın Kalkınma Kurulu ve Yönetim Kurulunda so- nuçlandırılmıştır. Belirlenen stratejik alanlar bazında amaç, hedef, öncelik, proje ve faaliyetler ile perfor- mans göstergeleri ve hedefleri üzerinde çalışılmış, tahmini finansman ve katkı sağlayacak birimler belir- lenmiştir. Taslak Bölge Planı tüm kesimlerin ve Ajans Yönetim Kurulu, Kalkınma Kurulu ile paydaşların gö- rüş ve önerileri doğrultusunda nihai hale getirilmiş- tir.
Katılımcılık
Çalışmalar süresince katılımcılığın en üst seviyede gerçekleşmesine özen gösterilmiş ve Ajansı oluşturan il- lerde Valilikler, İl Belediye Başkanlıkları, İl Özel İdareleri, Üniversiteler, Ticaret Odaları, Ziraat Odaları ile birebir görüşme toplantıları ile Kalkınma Kurulu Üyeleri, iç paydaşlar gerek dış paydaşların ve mümkün olduğu kadar illerde yapılan atölye çalışmaları ve toplantılara toplumun tüm kesimlerinin katılımını sağlamak üzere çeşitli yöntem ve araçlar kullanılmıştır.
Sürecin tamamında birimlerde oluşturulan çalışma grupları vasıtasıyla iç paydaşların tüm aşamalarda çalış- malara katılımı sağlanmıştır. Yapılan katılımlı çalışmalar Tablo-1’de gösterilmiştir
Şekil-1: Planlama Sürecine İlişkin Bilgiler (Akım Şeması)
Tablo-1: Stratejik Planlama Sürecinde Katılımcılık
B lge lanı Y r tme urulu (B Y )
lan azırlama urulu (B )
Me ut urum Analizleri a daş Analizi e İ Yapısal Analiz (G l -Za ıf Y nler) ile ış e re Analizi (Fırsatlar
e Tehditler) (GZFT) Analizlerinin apılması
st Y netim alışması
Mek nsal Gelişme arita e emasının Oluşturulması
lan azırlama urulu (B ) B lge lanı Y r tme urulu (B Y )
İl alışma Grupları Y netim urulu
alkınma urulu Genel Sekreterlik
lan azırlama urulu (B ) B lge lanı Y r tme urulu (B Y )
İllerde B lge lanlama alış- ma Grupları (İB G)
alkınma urulu eleri Valilik İl Beledi e Bşk. ni-
ersite İl zel İdare Ti aret e Ziraat Odaları
Y netim urulu alkınma urulu Genel Sekreterlik
lan azırlama urulu (B ) B lge lanı Y r tme urulu (B Y )
İl alışma Grupları: Valilik İl Beledi e Bşk. ni ersite İl zel İdare Ti aret e Ziraat Odaları Toplantı
Toplantı azırlık rogramı
Planla anın
Planla a ı 23
450 108 400 26
402
376
131
255 azırlı
alı aları
i adi nalizler
Diğer nalizler
iz on a ede e n eli ler
e n al eli enin Belirlen e i
Planın i ai ale e iril e i
alkınma urulu İl e B lge uruluşları Toplantı
Bilgilendirme Toplantısı
İllerde B lge lanlama alışma Grupları (İB G)
gulamalı ğitim e Grup
alışması B e B Y Toplantısı
amu urum uruluşları Beledi eler ST lar a daş Analizleri lektronik Ortam
amu kurum e uruluşları Me ut urum analizi Toplantı At l e
alışması
D T K T R K T
Toplantı At l e alışması
Toplantı At l e alışması
İnternet zerinden G r ş Alma G r ş alma
ke i (Giresun)
DURUM ANALİZİ/BÖLGEYİ ANLAMAK
3.1. Bölgenin Dünyada ve Türkiye’deki Yeri
Bölgenin dünya ve Türkiye’deki konumu 3.6.’da güçlü yönler, zayıf yönler, fırsatlar ve tehditler başlığı altında iç yapısal analizler ve dış çevre analizi bölümünde değerlendirilmiştir.
İş ortamının i ileştirilmesi
AR-G e ino as onun geliştirilmesi Sana i e hizmetlerde ksek katma değerli retim apısına ge işi sağlamak
İş pi asasının geliştirilmesi
Girişim iliğin desteklenmesi
İno as onun erimliliğin e teknolo inin efektif kullanımının desteklenmesi
Finansal ara ların eşitlendirilmesi İşletmeler arasındaki fiziksel e teknolo ik alt apının i ileştirilmesi e isletmeler arasın- daki iş irliğinin artırılması
urumsallaşmanın a gınlaştırılması
Banka ılık sistemindeki toplam krediler i erisinde OBİ lere a rılan kredi pa larının arttırılması
OBİ ler ile hizmet sağla ı ılar arasındaki iletişim e etkileşimi sağla arak apılan desteklerin etkinliğini temin etmek
Transfer kapasitesi e kalite i geliştirmek Firmaların teknolo i alt apılarının gelişti- rilmesi i in kullanılan eğitim danışmanlık e AR-G alanlarındaki desteklere oğunlaşıl- ması
Girişim iliğin geliştirilmesi İşletmelerin geliştirilmesi
OBİ lerin uluslararası pi asalara enteg- ras onu
İs ortamının i ileştirilmesi
Teknolo i e ino as on kapasitenin artırıl- ması
Bilişim teknolo ilerinin iş ortamında a ıl- ması
Vatandaş odaklı hizmet d n ş m amu netiminde modernizas on
OBİ ler e girişim ilik imalat sana i e turizm sekt r
B lgesel alkınmanın Sağlanması
Yerel dinamiklere e i sel potansi ellere da alı kalkınmanın ger ekleştirilmesi Sağlanması
B lgeler arası g eğiliminin lgesel merkezi niteliği haiz olan merkezlere
nlendirilmesi
lusal l ekte T rk OBİ lerinin pro - lemlerinin z m - ne ilişkin ted irler
B lgesel ir farklılık olmaksızın O- Bİ lerin gelişimini sağlamak
B lgesel alkınmanın Sağlanması
Reka et ede ilir erişe ilir e u uz iletişim alt apısı e hizmetleri
B lgesel alkınma e B lgesel Farklılıkların Azaltılması
T rki e deki OBİ lerin Reka et G lerinin Artırılması
B lgesel Bir A rım Olmaksızın OBİ lerin
alkınmasını Sağlamak
resel azarlarda Reka et de ilir Bilişim Sekt r
Reka et de ilirliğin Artırılması
9 Kal ın a Planı
00 0
K B ra e i i e le Planı 00 009
Bölge el Re a e de ilirli era onel Progra ı
r a adeli Progra
00 009
Bilgi To lu u ra e i i 00 0 0
lu al Plan e
Progra lar Bölge el Te el
da ale enleri Te a i
da ale lanları
Bölge el 3.1.1. Kalkınma Planı ve Diğer Ulusal Stratejilerde Bölgeye İlişkin Stratejilerin Sentezi
Ulusal Plan ve Programlar
eşitlendirme e oğunlaştırma Girişim iliğin gelişmesi
Toprak tasarrufu sisteminin i ileştirilmesi AR-G faali etlerinin artırılması
Me ut sana i işletmelerinin geliştirilmesi Yeni imalat sana i işletmelerinin kurulması Sına i gelişme i destekle e ek kalkınma ara ları e programlar
Turizmde r nlerin geliştirilmesi azarın geliştirilmesi
Tanıtımın a gınlaştırılması İhra atın teş ik edilmesi Y ksek eğitimde uzmanlaşma
laşım e ti aret hizmetlerinin g lenmesi İhra pazarlarındaki gelişmeler
Toplumsal değerlerin değişimi
Mesleki e teknik eğitimin kapasitesinin artırılması
Toplum katılımı e erinden netim Sağlık eğitimi e sağlık personelinin erleş- tirme sistemi
Yeniden iskan i in kamu desteği apsamlı kı ı netim planı
Atık su arıtılması e katı atık netimi i in erel netim irlikleri
aradeniz e re en anteri
Su kı ılarını geliştirme planlarının hazırlan- ması
Merkezi kentsel alanların olanakların sağlan- ması
Beledi eler arasında iş irliği olu la reka e- tin teş ik edilmesi
Ya la turizminin teş ik edilmesi Toprak tasarrufunun i ileştirilmesi Tarımsal arazi kullanımının ras onelleştiril- mesi
ok-t rl (multi-modal) ulaşım ademelendirilmiş kentsel merkezler Yerel netim irliklerinin teş ik edilmesi İ kesimlerde daha k kent merkezlerinin oluşturulması
ent planlama e denetimin g lendirilmesi Sulu tarım e r n eşitlendirilmesi Beledi eler arasındaki iş irliği olu la su temini
oğu aradeniz B lgesinde S rd r le ilir
alkınmanın Sağlanması
B lgenin ekonomik apısını
g lendirerek ortalama gelir d ze ini
kseltmek e lge i i gelir dağılımını i ileştirmek B lgenin doğal ka naklarını e
e re kapasitesini koru arak uzun d nemli s rd r le ilir kalkınma ı sağlamaktır B lgenin sos al gelişmesini e da anışma ı sağla arak lge i i entegras onu sağlamak Doğu Karadeniz
Bölge el eli e Planı D K P 00 0 0
lu al Plan e
Progra lar Bölge el Te el
da ale enleri Te a i
da ale lanları
Bölge el
