1
GELECEĞİN LABORATUVARLARI VE ROBOT KİMYACILAR
Buhar gücü, elektrik ve dijital bilgi alanındaki tarihi insan başarılarının ardından robotların tasarımları, üretimleri ve uygulamaları günümüzde
“dördüncü sanayi devrimi” olarak kabul edilmektedir. Bilimsel araştırma ve geliştirme, dünya çapında artan veri odaklı dijital iletişim çağına girmektedir. Kimya biliminde de yapay zeka temelli yaklaşımların yanısıra hızla büyüyen robot teknolojilerinden yararlanma yönünde giderek artan bir itici güç ortaya çıkmıştır
Bilim tarihine bakıldığında bazı önemli kimyasal sentezler için çok zaman harcandığı görülmektedir. B12 vitamininin sentezine 1972 yılında başlanmış ve 91 doktora-üstü araştırmacı ile bir düzine doktora öğrencisinin yer aldığı bu araştırma tam 12 yılda tamamlanabilmiştir (1). O tarihten bugüne kadar neredeyse elli yıl geçmekle beraber hala bazı moleküllerin sentezi çok zor ve karmaşıktır. Yüzlerce/binlerce tekrar veya deneme gerektiren deneyler için gerekli olan programlama ve otomasyon, tehlikeli maddelerin kullanıldığı çalışmalar ise robotlar tarafından ideal bir şekilde gerçekleştirilebilir. Robotlar, kimyasal reaksiyonları ve analizleri çok daha hızlı yapabilir, deneme yanılma yöntemini ve otonom kararlar almak için geri bildirimleri kullanabilirler. Hatta, bazıları kendi hipotezlerini formüle edebilirler.
Bu amaçla kullanılabilecek robotların geliştirilmesi için 1990’lardan itibaren çeşitli çalışmalar yapılmıştır. Bu konuda öne çıkan iki önemli yaklaşımdan birincisinde Glasgow Üniversitesi’nden Prof. Lee Cronin ve ekibi, 3D yazıcılarda uygulanan prensipleri moleküler düzeyde uygulayarak
“Chemputer” (kimyasal bilgisayar) sistemlerini geliştirdiler. Bu sistem ilk olarak C, H, O gibi az sayıda atomdan oluşan basit organik moleküllerin sentezine uygulandı. Paralel yürütülen altı deneyin sonuçları sisteme bağlanan kütle, NMR ve IR spektrometreleri yardımıyla izlendi. Bu şekilde üç tane ağrı kesici ilacın etken maddesi başarıyla üretildi ve sonuçlar 2018 yılında Science dergisi aracılığıyla bilim dünyasına duyuruldu (2).
Güncellenen “Chemputer” sistemleri ile geliştirilen robotlar sayesinde 2019 yılında herhangi bir kimyasal veri girişi olmaksızın ve % 90 doğruluk ile yaklaşık 1000 yeni kimyasal madde ve tepkimenin sentezlenebildiği bildirildi (3).
Bir diğer yaklaşım ise deney yapabilecek “robotik kollar”ın geliştirilmesidir.
Massachusetts Institute of Technology (MIT) araştırmacıları tarafından
geliştirilen bu sistemde yapay zeka tarafından önerilen sentez şeması (Yazının devamı 7. sayfadadır.)
Fakültemizin değerli mensupları, sevgili okurlar,
2006 yılında ilk sayısı ile yayın hayatına başlamış olan Fen-haber bülteninin 19. sayısı ile beraberiz.
Geçtiğimiz yılının ikinci yarısında;
akademik, idari ve
öğrencilerimizin tarafından hayata geçirilen çeşitli aktiviteler ile dolu yeni bir sayı hazırladık.
Fakülte içi iletişim aracımız olan bültenimize bu zamana kadar gerek yazıları ile, gerekse fikirleri ile katkı sunan tüm arkadaşlarımıza teşekkür ederiz.
Bu sayımızda iki değerli bilim insanımızın yazısını bulacaksınız.
İlki Kimya Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Birgül Karan tarafından kaleme alınan ‘’Geleceğin Laboratuvarları ve Robot Kimyacılar’’, ikinci yazı Matematik Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr.
Fazilet Erkekoğlu tarafından hazırlanan ‘Her Müzisyen Aslında Bir Matematikçidir’’. Her iki hocamıza katkılarından dolayı teşekkür ederiz.
Geçtiğimiz altı ay bizim için son derece hareketli geçti.
Bölümlerimizi tercih ettikleri ilk günden itibaren Hacettepeli olma onurunu bizimle paylaşan, en az dört yıl boyunca beraber olduğumuz öğrencilerimizi Temmuz ayında görkemli bir mezuniyet töreni ile uğurladık.
(Yazının devamı 15.sayfadadır.)
SAYI: 19 ARALIK 2019 HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ FEN FAKÜLTESİ HABER B Ü L T E N İ
Hacettepe Üniversitesi Fen Fakültesi Kimya Bölümü Prof. Dr. Birgül Karan
2 BİLİMSEL AKTİVİTELER
1 Temmuz – 31 Aralık 2019 tarihlerinde SCI, SSCI ve ESCI kapsamında Aktüerya Bilimleri Bölümümüzde 2, Biyoloji Bölümümüzde 33, İstatistik Bölümümüzde 12, Kimya Bölümümüzde 40 ve Matematik Bölümümüzde 22 makale yayınlanmıştır (web of science). Öğretim elemanlarımızı, yaptıkları çalışmalardan dolayı tebrik eder, başarılarının devamını dileriz.
Aktüerya Bilimleri Bölümümüzden Arş. Gör. Dr. Ezgi Nevruz, Arş. Gör. Güven Şimşek, Arş. Gör. Mustafa Asım Özalp ve Arş. Gör. İsmail Gür 20 Eylül 2019 tarihinde Aktüerler Derneği tarafından İstanbul’da düzenlenen “Adverse Selection and Big Data” isimli toplantıya katılmışlardır.
Aktüerya Bilimleri Bölümümüzden Öğretim Görevlisi Furkan Yıldırım 23-29 Eylül 2019 tarihleri arasında Ukrayna’da düzenlenen “23nd International Turkish Cooperative Congress” isimli toplantıya sözlü sunum ile katılmıştır.
Aktüerya Bilimleri Bölümümüzden Arş. Gör. Dr.
Aslıhan Şentürk Acar 25-28 Eylül 2019 tarihleri arasında İstanbul’da düzenlenen “Veri Bilimi ve İşletme Analitiğinde Son Gelişmeler Üzerine Genç İşletme ve Endüstri İstatistikçileri Çalıştayı” isimli toplantıya sözlü sunum ile katılmıştır.
Aktüerya Bilimleri Bölümümüzden Arş. Gör. Özer Bakar 4-8 Ekim 2019 tarihleri arasında Muğla’da düzenlenen “11. Uluslararası İstatistik Kongresi” adlı toplantıya sözlü bildiri ile katılmıştır.
Biyoloji Bölümümüz Botanik Anabilim Dalı öğretim üyesi Prof. Dr. Ali A. Dönmez, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde 13-17 Ekim 2019 tarihinde gerçekleştirilen “6th World Congress on Medicinal and Aromatic Plants for Human and Animal Welfare (WOCMAP VI)” kongresine çağrılı konuşmacı olarak katılmıştır. Dr. Dönmez, kongrede “Insights from Taxonomy and Nomenclature for Phytochemistry”
başlıklı sözlü sunumU gerçekleştirmiştir. Ayrıca Pollen Morphology of the genus Valeriana L. (Caprifoliaceae) in Turkey (F. Yüceol), Cytotaxonomic Evaluation of Aubrieta Adans. (Brassicaceae) taxa (K. M. Şenova) ve A Cemotaxonomic Approach to Nigella L. s.l.
(Ranunculaceae) in Respect to Fatty Acids (Y. Kaya) başlıklı sunumlar da doktora ve yüksek Lisans öğrencileri tarafından gerçekleştirilmiştir.
Biyoloji Bölümümüz Botanik Anabilim Dalı öğretim görevlisi Dr. Zübeyde Uğurlu Aydın, 2-5 Ekim tarihleri arasında Atina (Yunanistan)’da gerşekleştirilen XVI.
OPTIMA Toplantısı’na katılmıştır. Dr. Uğurlu Aydın, bu toplantının “New Methods in Plant Science”
seksiyonunda “Efficiency of Plant DNA Barcoding for Taxonomy: A Case Study in Dianthus L.
(Caryophyllaceae)” başlıklı sözlü sunum gerçekleştirmiştir.
Biyoloji Bölümümüz Botanik Anabilim dalından Doç.
Dr. Barış Özüdoğru, Arş. Gör. Dr. Emre Çilden ve yüksek lisans öğrencisi Ilgın Deniz Can, Resimli Türkiye Florası projesi kapsamında, yazarı oldukları bitki cinsleriyle ilgili araştırmalar yapmak üzere 4-22 Eylül 2019 tarihleri arasında Royal Botanical Garden Edinburgh (İskoçya) ve Kew Royal Botanical Garden (Londra) herbaryumlarında bulunmuşlardır.
Biyoloji Bölümümüz Hidrobiyoloji Anabilim Dalından Prof. Dr. Nilgün Kazancı’nın yazmış olduğu
“Etnobiyolojide Su Üzerine Okumalar” isimli kitap Aralık 2019 tarihinde yayımlanmıştır.
3 İstatistik Bölümümüzde, Prof. Dr. Turhan Menteş 15
Ekim 2019 tarihinde “Kişisel Verilerin Korunması: Veri Yönetimi” başlıklı, Pakistan Lahore College For Woman Üniversitesi’nden Dr. Asifa Kamal 5 Kasım 2019 tarihinde “ Data Science with Tidyverse” başlıklı, 17 Aralık 2019 tarihinde Doç. Dr. Çağdaş Hakan Aladağ da
“Öğrenci Bilimi” başlıklı seminerler vermiştir.
Kendilerine teşekkür ederiz.
İstatistik Bölümümüzden Doç. Dr. Duygu İçen, 25 Ağustos-1 Eylül 2019 tarihlerinde Muğla’da düzenlenen “4. Disiplinlerarası Uygulamalı Veri Madenciliği Çalıştayı” adlı toplantıya katılmıştır.
İstatistik Bölümümüzden Doç. Dr. Nursel Koyuncu, 5-7 Temmuz 2019 tarihlerinde İtalya’da düzenlenen
“ITACOSM 2019-Survey and Data Science” adlı toplantıya sözlü bildiri ile katılmıştır.
İstatistik Bölümümüzden Doç. Dr. Derya Karagöz ve Arş. Gör Erhan Pişirir, 2-6 Eylül 2019 tarihlerinde İstanbul’da düzenlenen “Data Analytics-Eğitici Eğitimi”
adlı toplantıya katılmışlardır.
İstatistik Bölümümüzden Doç. Dr. Derya Ersel, 22-25 Eylül 2019 tarihlerinde Slovenya’da düzenlenen “16th Applied Statistics 2019” adlı toplantıya sözlü bildiri ile katılmıştır.
İstatistik Bölümümüzden Arş. Gör. Erhan Pişirir, 23-25 Eylül 2019 tarihlerinde İzmir’de düzenlenen “13.
Ulusal Yazılım Mühendisliği Sempozyumu” adlı toplantıya sözlü bildiri ile katılmıştır.
İstatistik Bölümümüzden Doç. Dr. Nihal Ata Tutkun, Doç. Dr. Nursel Koyuncu, Dr. Ayfer Ezgi Yılmaz ve Arş.
Gör. Leyla Bakacak Karabenli ve Arş. Gör. Erhan Pişirir 25-28 Eylül 2019 tarihlerinde “y-BIS 2019 Conference:
ISBIS Young Business and Industrial Statisticians Workshop on Recent Advances in Data Science and Business Analytics” adlı toplantıya sözlü bildiri ile katılmışlardır.
İstatistik Bölümümüzden Prof. Dr. Serpil Aktaş Altunay, 3-6 Ekim 2019 tarihlerinde Balıkesir’de düzenlenen “2. Uluslararası Veri Bilimi ve
Uygulamaları Konferansı” adlı toplantıya sözlü bildiri ile katılmıştır.
İstatistik Bölümümüzden Doç. Dr. Ayten Yiğiter ve Arş.
Gör. Dr. Melike Kaya Bahçecitapar, 4-8 Ekim 2019 tarihlerinde Muğla’da düzenlenen “11. Uluslararası İstatistik Kongresi” adlı toplantıya sözlü bildiri ile katılmıştır.
İstatistik Bölümümüzden Doç. Dr. Duygu İçen, 10-12 Ekim 2019 tarihlerinde Portekiz’de düzenlenen
“Eurosia Business and Economics Society, 29. EBES Conference-Lisbon” adlı toplantıya dinleyici olarak katılmıştır.
İstatistik Bölümümüzden Prof. Dr. Serpil Aktaş Altunay ve Arş. Gör. Leyla Bakacak Karabenli, 18-20 Ekim 2019 tarihlerinde Aydın’da düzenlenen “5. Uluslararası Araştırmacılar, İstatistikçiler ve Genç İstatistikçiler Kongresi” adlı toplantıya sözlü bildiri ile katılmıştır.
İstatistik Bölümümüzden Dr. Öğr. Üyesi Onur Toka, 23- 25 Ekim 2019 tarihlerinde Türk Akreditasyon Kurumu tarafından Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Merkezi’ne yapılan denetimde bilirkişi olarak görev almıştır.
İstatistik Bölümümüzden Prof. Dr. Gamze Özel Kadılar, Doç. Dr. Semra Türkan ve Arş. Gör. Ceren Ünal, 24-25 Ekim 2019 tarihlerinde TÜBİTAK projesi kapsamında düzenlenen “Biyolojik Çeşitlilik Bileşen Hesaplama Yazılımı” başlıklı çalıştaya katılmışlardır.
İstatistik Bölümümüzden Prof. Dr. Gamze Özel Kadılar, Doç. Dr. Semra Türkan ve Arş. Gör. Ceren Ünal, 25-31 Ekim 2019 tarihlerinde TÜBİTAK projesi kapsamında yürütücülüğünü Prof. Dr. Gamze Özel Kadılar’ın üstlendiği Antalya’daki “Doğa Bilimlerinde İstatistiksel Modelleme Teknikleri ve Uygulamaları” başlıklı eğitimde görev almışlardır.
İstatistik Bölümümüzden Doç. Dr. Duygu İçen, 10 Aralık 2019 ve 16 Aralık 2019 tarihlerinde Tübitak Bilim Söyleşileri Etkinliği kapsamında Ankara’daki Erdem Beyazıt Anadolu Lisesi ile Şehit Ali Anar Anadolu Lisesi’nde “Büyük Veri ve Veri Bilimi” başlıklı konuşma yapmıştır.
İstatistik Bölümümüzden Prof. Dr. Gamze Özel Kadılar ve Arş. Gör. Ceren Ünal, 16-22 Aralık 2019 tarihlerinde TÜBİTAK projesi kapsamında “Arazi Çeşitliliğinin Entropi Temelli Algoritmalar ile Hesaplanması ve Haritalanması” başlıklı eğitimde görev almışlardır.
Kimya Bölümümüz öğretim elamanı Arş. Gör. Dr.
Yeşeren Saylan, 28-30 Ağustos 2019 tarihleri arasında
4 Almanya’nın Berlin şehrinde düzenlenen “Moleküler
Baskılama Mezun Öğrenci Sempozyumu” adlı toplantıya sözlü sunum ve 4-6 Eylül 2019 tarihleri arasında İzmir’de düzenlenen “13. Ulusal Afinite Teknikleri” adlı toplantıya sözlü ve poster sunumları yapmak üzere katılmıştır.
Kimya Bölümümüz öğretim elamanları Arş. Gör. Dr.
Mehmet Atakay, Arş. Gör. Dr. Gülçin Bolat ve Arş. Gör.
Dr. Melek Güçoğlu 1-5 Eylül 2019 tarihleri arasında İstanbul’da düzenlenen Euroanalysis XX Kongresi’ne sözlü sunum yapmak üzere katılmışlardır.
Kimya Bölümümüz öğretim elemanı Dr. Erhan Karaca, 7-11 Eylül 2019 tarihleri arasında Muğla’da düzenlenen ‘4th International Symposium on Materials for Energy Storage and Conversion’ Yaz Okulu’na, 30 Eylül-2 Ekim 2019 tarihleri arasında İstanbul’da düzenlenen “Electrochemistry Conference-2019 ” adlı toplantıya katılmıştır.
Kimya Bölümümüz öğretim elamanı Arş. Gör. Dr.
Zeliha Ertekin, 7-11 Eylül 2019 tarihleri arasında Muğla’da düzenlenen “4th International Symposium on Materials for Energy Storage and Conversion” Yaz Okulu’na, 30 Eylül-3 Ekim 2019 tarihleri arasında İstanbul’da düzenlenen “Electrochemistry Conference-2019” adlı toplantıya sözlü sunum yapmak üzere, 11-14 Kasım 2019 tarihleri arasında Güney Afrika’nın Cape Town şehrinde düzenlenen “Flotation 2019” adlı toplantıya sözlü sunum yapmak üzere, 2-6 Aralık 2019 tarihleri arasında Fransa’nın Orleans şehrinde, Avrupa Birliği projesi kapsamında Fransız Jeolojik Araştırma Birimi’nde düzenlenen Proje Toplantısı ve Konferansı’na katılmıştır.
Kimya Bölümümüz öğretim elamanı Doç. Dr. Ayşe Uzgören Baran, 17-22 Eylül 2019 tarihleri arasında İstanbul’da düzenlenen “4. İstanbul Uluslararası Buluş Fuarı”’na katılmıştır.
Kimya Bölümümüz öğretim elamanı Prof. Dr. Dilek Şolpan Özbay, 7-11 Ekim 2019 tarihleri arasında Avusturya’ın Viyana şehrinde düzenlenen “Arşiv Malzemeleri ve Kültürel Miras Eserlerinin Sağlamlaştırılması ve Korunması için Radyasyonla Muamele Metodlarının ve Yeni Reçine Formülasyonlarının Geliştirilmesi” konulu 3. Araştırma Koordinasyon Toplantısı’na sözlü sunum yapmak üzere katılmıştır.
Kimya Bölümümüz öğretim elemanı Doç. Dr. Filiz Kuralay, 3-6 Kasım 2019 tarihleri arasında Antalya’da düzenlenen “15th Nanoscience and Nanotechnology Conference” adlı toplantıya davetli konuşmacı olarak katılmıştır.
Kimya Bölümümüz öğretim elemanı Doç. Dr. Filiz Kuralay, 13 Kasım 2019 tarihinde H.Ü. Eczacılık Fakültesi Farmasötik Teknoloji Anabilim Dalında
“Nanomalzemeler: Biyosensör ve İlaç Salım Uygulamaları” başlıklı bir konuşma yapmıştır.
Kimya Bölümümüz öğretim elemanı Doç. Dr. Filiz Kuralay 25 Kasım 2019 tarihinde Süleyman Demirel Üniversitesi’nde davetli konuşmacı olarak katıldığı seminerde “Nanomalzemeler: Biyosensör ve İlaç Salım Uygulamaları” başlıklı konuşmayı vermiştir.
Kimya Bölümümüz öğretim üyesi Prof. Dr. Adil Denizli tarafından Hacettepe Üniversitesi 50. yılı anısına hazırlanan ve 4'ü Türkçe 11'i İngilizce toplam 3.202 sayfalık 15 kitaptan oluşan "50. Yıl Kitap Dizini"
tamamlanmıştır. Dizine, Türkiye’nin 38 farklı üniversitesi ve 4 farklı kamu kuruluşunda görev yapan bilim insanlarının yanı sıra ülke dışından 29 bilim insanı ile Hacettepe Üniversitesi Fen, Tıp, Mühendislik ve Eczacılık Fakülteleri de katkıda bulunmuştur. Başta Adil Hocamız olmak üzere katkıda bulunan hocalarımıza ve emeği geçen herkese teşekkür ederiz.
Matematik Bölümümüzden Doç Dr. Seçil Tokgöz 01-05 Temmuz 2019 tarihleri arasında Avusturya’da düzenlenen “The 7th European Set Theory Conference” adlı toplantıya katılmıştır.
Matematik Bölümümüzden Doç. Dr. Nazife Özkurşun Özcan 03-05 Temmuz 2019 tarihleri arasında İstanbul’da düzenlenen “III. International Conference on Mathematics: An Istanbul Meeting for World Mathematicians” adlı toplantıya sözlü bildiri ile katılmıştır.
Matematik Bölümümüzden Arş. Gör. Dr. Sema Yayla 8-12 Temmuz 2019 tarihleri arasında Hollanda’da
5 düzenlenen “Equadiff 2019” adlı toplantıya sözlü
bildiri ile katılmıştır.
Matematik Bölümümüzden Doç. Dr. Fatma Gamze Düzgün (organizasyon başkanı), Dr. Öğr. Üyesi Eylem Öztürk, Dr. Hacer İlhan, Dr. Kerime Kallı ve Dr. Uğur Sert'in organizasyonunu yaptığı “Turkey-Italy Colloquium on Applied Analysis and Differential Equations (TICAD 2019) ” Uluslararası Matematik Kolokyumu 10-11 Temmuz 2019 tarihleri arasında Hacettepe Üniversitesi’nde gerçekleşmiştir.
Kolokyum’a alanında başarılı 10 İtalyan profesör davetli konuşmacı olarak yer almış ve açılışına İtalyan Büyükelçisi Massimo Gaiani katılarak konuşma yapmıştır. İtalya Büyükelçiliği, Hacettepe Üniversitesi, Hacettepe Teknokent ve HT-TTM'den destek alınarak ilk kez Hacettepe Üniversitesi'nde gerçekleşen bu etkinliğin 2 yılda bir sırayla İtalya ve Türkiye’de devam etmesi düşünülmektedir.
Matematik Bölümümüzden Dr. Öğr. Üyesi Eylem Öztürk, 10-11 Temmuz 2019 tarihleri arasında Hacettepe Üniversitesi’nde düzenlenen “Turkey-Italy Colloquium on Applied Analysis and Differential Equations” adlı toplantıya davetli konuşmacı olarak katılmıştır.
Matematik Bölümümüzden Doç. Dr. Sinem Çelik Onaran 15-19 Temmuz tarihleri arasında Amerika ’da düzenlenen “Perspectives on Dehn Surgery” adlı toplantıya davetli konuşmacı olarak katılmıştır.
Matematik Bölümümüzden Arş. Gör. İsmail Aslan 22- 25 Temmuz 2019 tarihleri arasında Belçika’da düzenlenen “2019 The 8th International Conference on Pure and Applied Mathematics (ICPAM 2019)”
isimli toplantıya sözlü bildiri ile katılmıştır.
Matematik Bölümümüzden Arş Gör. Dr. Uğur Sert 29 Temmuz-2 Ağustos 2019 tarihleri arasında Portekiz'de düzenlenen “Solvability of Nonlinear Elliptic Type Equation with Two Unrelated Nonstandard Growths (12th ISAAC Congress)” adlı toplantıya sözlü sunum ile katılmıştır.
Matematik Bölümümüzden Doç. Dr. üyesi Nazife Erkurşun Özcan Erasmus KA107 ders verme hareketliliği kapsamında 28 Temmuz- 04 Ağustos 2019 tarihleri arasında Gürcistan’da bulunmuştur.
Matematik Bölümümüzden Doç Dr. Sinem Çelik Onaran 24-26 Ağustos 2019 tarihleri arasında Rusya’da düzenlenen “3. Caucasian Mathematics Conference (CMC-III)” adlı toplantıya davetli konuşmacı olarak katılmıştır.
Matematik Bölümümüzden Prof. Dr. Derya Keskin Tütüncü BAB tarafından desteklenen, "Abel Kategorilerin Baer-Kaplansky Sınıfları Üzerine Bir Çalışma" isimli FBA-2017-16200 nolu Kapsamlı Araştırma Projesini başarılı bir şekilde sonuçlandırmıştır. Bu proje desteğiyle 26-31 Ağustos 2019 tarihleri arasında Japonya, Nagoya Üniversitesi'nde düzenlenen "The 8th China-Japan- Korea International Symposium on Ring Theory " adlı toplantıya sözlü bildiri ile katılmıştır.
Matematik Bölümümüzden Arş. Gör. Dr. Halise Melis Tekin Akçin 31 Ağustos 2019 tarihinde akademik ziyaret nedeniyle İngiltere’de 1 yıllığına görevlendirilmiştir.
Prof. Dr. Feride Kuzucuoğlu 31 Ağustos - 03 Eylül 2019 tarihleri arasında Samsun’da düzenlenen “32. Ulusal Matematik Sempozyumu” adlı toplantıya davetli dizi konuşmacısı olarak katılmıştır.
Matematik Bölümümüzden Prof. Dr. Filiz Yıldız 12-13 Eylül 2019 tarihleri arasında Dokuz Eylül Üniversitesi’nde düzenlenen “İzmir Matematik Günleri” adlı toplantıya sözlü bildiri ile katılmıştır.
Matematik Bölümümüzden Doç. Dr. Sinem Çelik Onaran 25-27 Eylül 2019 tarihleri arasında İspanya CRM Barselona’da düzenlenen “Women in Geometry and Topology” adlı toplantıya sözlü bildiri ile katılmıştır.
Matematik Bölümümüzden Prof. Dr. Filiz Yıldız, 16-20 Ekim 2019 tarihleri arasında Ukrayna’da düzenlenen “ International Conference Infinite-Dimensional Analysis and Topology, IDAT 2019” adlı toplantıya sözlü bildiri ile katılmıştır.
Matematik Bölümümüzden Prof. Dr. Rıza Ertürk ve Doç. Dr. Selma Altınok Bhupal 19-20 Ekim 2019 tarihleri arasında Hacettepe Üniversites Matematik Bölümü'nde gerçekleşen ve Prof.Dr. Lawrence Michael Brown'a ithaf edilmiş olan "6. Bahar Matematik
6 Buluşması" adlı toplantıya davetli konuşmacı olarak
katılmışlardır.
Matematik Bölümümüzden Prof. Dr. Emin Özçağ ve Selma Özçağ, Erasmus KA107 ders verme hareketliliği kapsamında 26-30 Ekim 2019 tarihleri arasında Hırvatistan’da bulunmuşlardır.
Matematik Bölümümüzden Arş. Gör. Dr. Uğur Sert, TÜBİTAK 2219 Yurtdışı Doktora Sonrası Araştırma Burs Programı kapsamında gitmiş olduğu İspanya, Oviedo Üniversitesi’nde yapmış olduğu akademik çalışmalarını tamamlayıp 04 Aralık 2019 tarihinde bölümümüzdeki görevine geri dönmüştür.
Matematik Bölümüzden Prof. Dr. Evrim Akalan, Doç.
Dr. Aslı Yıldız ve Doç. Dr. Oğuz Yayla 12 Aralık 2019 tarihinde Hacettepe Üniversitesinde düzenlenen
“Teorik ve Matematik Üzerine” adlı panele konuşmacı olarak katılmışlardır.
Matematik Bölümümüzde 13 Aralık 2019 tarihinde Prof. Dr. Lawrence Michael Brown anısına bir
“Topoloji Çalıştayı” düzenlenmiştir.
Matematik Bölümümüzden Prof. Dr. Haşmet Gürçay ,Peter Lang International Academic Publishers tarafından basılan "Contemporary Topics in Computer Graphics and Games" adlı kitapta (ISBN:978-3-631- 80523-7) editörlerden biri olarak, Retro Yayıncılık tarafından basılan “Türkiye ‘de Dijital Oyun ve Animasyon” adlı kitapta yazarlardan biri olarak yer almıştır. Ayrıca Prof. Dr. Haşmet Gürçay, Pearson tarafından basılan ve yazarı Richard Johnsonbaugh olan "Discrete Mathematics" adlı kitabının 7. baskısının Türkçeye çevirisini yapmış ve bu çeviri kitabı Nobel Yayınevi tarafından "Kesikli Matematik"
adıyla yayınlanmıştır. Kendisini tebrik eder başarılarının devamını dileriz.
Matematik Bölümümüzden Dr. Öğr. Üyesi Aysun Tezel Özturan’ın Optimizasyon ve Mattlab Uygulamaları isimli kitabı Nobel Akademik Yayınevi tarafından basılmıştır. Kendisini tebrik eder başarılarının devamını dileriz.
Erasmus Öğrenci Değişim kapsamında Aktüerya
Bilimleri Bölümümüz Lisans öğrencilerinden Nilsu Füsunoğlu Polonya’da, İstatistik Bölümümüz Lisans Öğrencilerimizden Ahmet Emir Can Coşkun ve Naz Karpat Portekiz’de, Matematik Bölümümüz Lisans Öğrencilerimizden Işıkay Karakuş Polonya’da, , Fikriye Haspolat ve Berfin Selin Bahçeci Almanya’da bulunmuşlardır.
ÖDÜLLER
Kimya Bölümümüz öğretim elemanlarından Doç. Dr.
Uğur Bozkaya ve Doç. Dr. Filiz Kuralay, Hacettepe Ödülleri kapsamında Fen ve Mühendislik Alanında layık görüldükleri Bilim Teşvik Ödüllerini 10 Ekim 2018 tarihindeki törende sayın rektörümüz Prof. Dr. A.
Haluk Özen’den almışdır. Kendilerini kutlar, çalışmalarında başarılar dileriz.
Kimya Bölümümüz öğretim üyesi Doç. Dr. Uğur Bozkaya’ya 2019 Yılı TÜBİTAK Ödülleri kapsamında
“Teorik Kimya alanında optimize orbitalli teoriler, pertürbasyon teorisi, coupled cluster yöntemleri, analitik türevler ve ab initio programlama konularındaki uluslararası düzeyde üstün nitelikli çalışmaları” nedeniyle Teşvik Ödülü verilmiştir.
Kendisini kutlar, çalışmalarında başarılar dileriz.
Matematik Bölümümüzden Doç. Dr. Nazife Özkurşun Özcan, TÜBA-GEBİP ödülünü ve ODTÜ Prof. Dr.
Mustafa N.PARLAR Eğitim ve Araştırma Vakfı’nın Araştırma ve Teşvik ödülünü kazanmıştır. Kendisini kutlar, çalışmalarında başarılar dileriz.
7 uzman kimyacılar tarafından incelenir, bir sentez
reçetesine dönüştürülür ve bu reçete robota gönderilir. Araştırmacılar bu otomasyon sistemi ile tıp, güneş enerjisi ve polimer kimyası alanlarında kullanılabilecek küçük moleküllerin sentezini hedeflemektedirler. Şimdiye kadar aspirin, secnidazol (antibiyotik), lidocaine (ağrı kesici), warfarin (kan sulandırıcı), safinamide (Parkinson ilacı) gibi ilaçların başarıyla sentezlendiğini bildirmişlerdir (4).
Chemputer* MIT robotu**
Gelecekte robotların sadece yeni sentezler yapması değil; moleküllerin sınıflandırılması, kodlanması ve genetiği oynanmış biyo-moleküller, çevreyi kirletmeyen plastikler gibi isteğe uygun kimyasallar üretmesi de beklenmektedir. Ancak bütün bu gelişmeler şu soruları da beraberinde getirmektedir:
Robotlar deney kimyacıları için bir tehdit midir?
Robotlar daha akıllı hale geldikçe kimyacılar ne işe yarayacaklar? Ancak unutulmamalı ki; robot algoritmaları kimyacılar tarafından yazılmakta ve robotlar da kimyacılar tarafından eğitilmektedirler.
Robot kimyacıları, insan kimyacıların işini kolaylaştıracak sevimli yardımcılar olarak görmeye alışmalıyız.
http://www.chem.gla.ac.uk/cronin/
*(https://science.sciencemag.org/content/sci/363/64 23/eaav2211); **
(https://chemistry.mit.edu/chemistry-news/guided- by-ai-robotic-platform-automates-molecule- manufacture/)
1 R. V. Stevens, (1982). The Total Synthesis of Vitamin
B12, in: Vitamin B12, Vol. 1 (D. Dolphin, ed.). New York: John Wiley & Sons. pp. 169–200.
2 P. J. Kitson, G. Marie, J.-P. Francoia, S. S. Zalesskiy, R.
C. Sigerson, J.S. Mathieson, L. Cronin,(2018) Science, 359, 314.
3 S. Steiner, J. Wolf, S. Glatzel, A. Andreou, J. M.
Granda, G. Keenan, T. Hinkley, G. Aragon-Camarasa, P. J. Kitson, D. Angelone, L. Cronin (2019), Nat Commun, 10, 5496.
4 C. W. Coley,D. A. Thomas, J. A. M. Lummiss, J. N.
Jaworski, C. P. Breen, V. Schultz, T. Hart, J. S. Fishman, L. Rogers, H. Gao, R. W. Hicklin, P. P. Plehiers, J.
Byington, J. S. Piotti , W. H. Green, A. J. Hart, T. F.
Jamison, K. F. Jensen, (2019), Science, 363, 6423.
8 ATAMALAR / YÜKSELMELER
Kimya Bölümümüz Analitik Kimya Anabilim Dalı öğretim üyesi Doç. Dr. Filiz Kuralay 28 Ekim 2019 tarihinde Fen Fakültesi Dekan Yardımcısı olarak atanmıştır. Kendisini tebrik eder, yeni görevinde başarılar dileriz. Önceki Fakülte Dekan Yardımcımız Prof. Dr. Hatice Kaplan Can’a fakültemize yapmış oldukları hizmetlerinden dolayı teşekkür ederiz.
İstatistik Bölümümüzden Doç. Dr. Yasemin Kayhan Atılgan 7 Ekim 2019 tarihinde, Aktüerya Bölümümüzden Dr. Öğr. Üyesi Murat Büyükyazıcı 4 Kasım 2019 tarihinde Fen Fakültesi Fakülte Kurulu Üyeliği’ne atanmışlardır. Kendilerini tebrik eder, çalışmalarında başarılar dileriz.
Biyoloji Bölümümüz Genel Biyoloji Anabilim dalından Dr. Öğr. Üyesi Esin Akbay Çetin, 02 Ekim 2019 tarihinde Biyoloji Bölümü Başkan Yardımcısı olarak atanmıştır. Kendisini tebrik eder, çalışmalarında başarılar dileriz.
Biyoloji Bölümümüz Botanik Anabilim Dalından Doç.
Dr. Cahit Doğan 12 Aralık 2019 tarihinde Botanik Anabilim Dalı Başkanı seçilmiştir.
Biyoloji Bölümümüz Zooloji Anabilim Dalı Öğretim üyelerinden Prof. Dr. Utku Perktaş, 21 Ağustos 2019 tarihinde profesör kadrosuna atanmıştır. Kendisini tebrik eder, çalışmalarında başarılar dileriz.
İstatistik Bölümümüzden Doç. Dr. Derya Karagöz 17 Temmuz 2019 tarihinde doçent kadrosuna atanmıştır.
Kendisini tebrik eder, çalışmalarında başarılar dileriz.
Biyoloji Bölümümüz öğretim üyelerimizden Doç. Dr.
Orhan Mengen, 3 Eylül 2019 tarihinde Biyoloji Bölümü Zooloji Anabilim Dalı Başkanlığı’na, Doç. Dr. Cahit Doğan, 13 Aralık 2019 tarihinde Biyoloji Bölümü Botanik Anabilim Dalı Başkanlığı’na, İstatistik Bölümümüzden Prof. Dr. Duru Karasoy, 8 Ekim 2019 tarihinde Uygulamalı İstatistik Anabilim Dalı Başkanlığı’na, Matematik Bölümümüzden Doç. Dr.
Sultan Eylem Toksoy, 13 Aralık 2019 tarihinde Matematik Bölümü Mat. Temel. ve Mat. Lojik Anabilim Dalı Başkanlığı’na atanmışlardır. Kendilerini tebrik eder, çalışmalarında başarılar dileriz.
Biyoloji Bölümümüz Genel Biyoloji Anabilim Dalı’ndan Dr. Öğr. Üyesi Esin Akbay Çetin ve Dr. Öğr. Üyesi Handan Sevim, 23 Ağustos 2019 tarihinde, Kimya Bölümümüz Anorganik Kimya Anabilim Dalı’ndan Dr.
Öğr. Üyesi Bengi Özgün Öztürk ve Dr. Öğr. Üyesi
Demet Özer 25 Aralık 2019 ve 27 Aralık 2019 tarihlerinde, Analitik Kimya Anabilim Dalı’ndan Dr.
Öğr. Üyesi Gülçin Bolat ve Dr. Öğr. Üyesi Zeliha Ertekin 27 Aralık 2019 tarihinde ve Matematik Bölümümüz Mat. Temel. ve Mat. Lojik Anabilim Dalı’ndan Doç. Dr.
Sultan Eylem Toksoy 13 Aralık 2019 tarihinde Doktor Öğretim Üyesi kadrosuna atanmışlardır. Kendilerini tebrik eder, çalışmalarında başarılar dileriz.
Kimya Bölümümüz Biyokimya Anabilim Dalı’ndan Öğr.
Gör. Semra Akgönüllü 7 Kasım 2019 tarihinde Öğretim Görevlisi kadrosuna atanmıştır. Kendisini tebrik eder, çalışmalarında başarılar dileriz.
İstatistik Bölümümüzden Arş. Gör. Cem Çetinkaya, 27 Kasım 2019 tarihinde araştırma görevlisi kadrosuna atanmıştır. Kendisini tebrik eder, çalışmalarında başarılar dileriz.
Biyoloji Bölümümüz Uygulamalı Biyoloji Anabilim Dalı öğretim üyesi Doç. Dr. Aslı Özkırım 11 Aralık 2019 tarihi itibariyle Hacettepe Üniversitesi Arı ve Arı Ürünleri Uygulama ve Araştırma Merkezi (HARÜM) Müdürü olarak görevlendirilmiştir.
İstatistik Bölümümüzden Doç. Dr. Nursel Koyuncu ve Dr. Öğr. Üyesi Onur Toka, 14 Kasım 2019 tarihinde Bilim Kurulu Üyesi olarak seçilmiştir. Doç. Dr. Derya Ersel ise 13 Aralık 2019 tarihinde KARMER Yönetim Kurulu Üyesi olarak görevlendirilmiştir. Kendilerini tebrik eder, çalışmalarında başarılar dileriz.
Aktüerya Bilimleri Bölümümüzden Arş. Gör. Dr. Betül Zehra Karagül 27 Temmuz 2019 tarihinde doktora derecesini almıştır. Kendisini tebrik eder, başarılarının devamını dileriz.
SOSYAL ETKİNLİKLER
Fakültemiz bölüm seminerleri kapsamında 24 Ekim 2019 tarihinde Kimya Bölümü Sinema Salonunda Kimya Bölümümüzden Prof. Dr. Birgul Karan'in konuşmacı olarak katıldığı “Nature-inspired Inorganic Chemistry Leading Future” başlıklı seminer gerçekleştirilmiştir. Prof. Dr. Birgul Karan hocamıza bilgilerini ve tecrübelerini bizlerle paylaştığı için çok teşekkür ederiz.
9 Fakültemiz bölüm seminerleri kapsamında 7 Kasım
2019 tarihinde Kimya Bölümü öğretim üyemiz Prof.
Dr. Adil Denizli’nin konuşmacı olarak katıldığı "Atatürk ve Bilim” başlıklı seminer gerçekleştirilmiştir. Prof. Dr.
Adil Denizli hocamıza bilgilerini ve tecrübelerini bizlerle paylaştığı için çok teşekkür ederiz.
Üniversitemiz Fen Fakültesi Seminerleri kapsamında 29 Kasım 2019 tarihinde düzenlenen Kimya Bölümü emekli öğretim üyemiz Prof. Dr. Olgun Güven'in konuşmacı olarak katıldığı "Mendeleyev' in Periyodik Tablosu 150 Yaşında" başlıklı seminer gerçekleştirilmiştir. Değerli hocamıza, emeği geçenlere ve sevgili öğrencilerimize teşekkür ederiz.
Üniversitemiz Fen Fakültesi Seminerleri Kapsamında , 18 Aralık 2019 tarihinde Kimya Bölümü Sinema Salonunda düzenlenen Bilkent Üniversitesi Fen Fakültesi Matematik Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr.
Ali Sinan Sertöz’ün konuşmacı olarak katıldığı “Öklid ve Elemanlar” başlıklı seminer gerçekleştirilmiştir.
Prof. Dr. Ali Sinan Sertöz hocamıza bilgilerini ve tecrübelerini bizlerle paylaştığı için çok teşekkür ederiz.
Biyoloji Bölümümüz Hacettepe Üniversitesi Ekoloji Grubu Topluluğu tarafından Beytepe Yeşil Vadi’de 20 Ekim 2019’da topluluğa yeni katılan ya da katılmak isteyen üyelerin ve yönetim kurulu üyelerinin katılımlarıyla bir “Tanışma Arazisi” gerçekleştirilmiştir.
Dönem başında gerçekleştirilen arazinin temel amaçları ise EKOG’u tanıtmak, arazi çalışmasının nasıl gerçekleştirildiğini anlatmak ve bölüme yeni başlayan, okula alışma sürecindeki katılımcılara Yeşil Vadi’yi tanıtmaktır.
Biyoloji Bölümümüz Hacettepe Üniversitesi Ekoloji Grubu Topluluğu tarafından 8 Kasım 2019 tarihinde Altan Günalp Salonu’nda Yurtdışı Staj Günlükleri başlıklı etkinlik düzenlenmiştir. Etkinlikte Erasmus+
Stajı’na Almanya Heidelberg Üniversitesi’ne giden Eylül Karabiber, Erasmus Yaz Stajı’na Almanya Osnabrück Üniversitesi’ne giden Isabella Solveira ve Erasmus Yaz Stajı’na Danimarka Aarhus Üniversitesi’ne giden Esma Bozlak katılımcılara “staj başvuruları, stajdaki çalışmaları ve çalışma şartları”
gibi konulardaki deneyimlerini aktarmışlardır.
Biyoloji Bölümümüz Hacettepe Üniversitesi Ekoloji Grubu Topluluğu tarafından 15 Kasım 2019 tarihinde
“Yurtiçi Staj Günlükleri” başlıklı etkinlik düzenlenmiştir. Etkinlikte, okulumuzda lisans öğrenimlerini gören Begüm Sargon, Gaye Çokyücel, Pınar Tarıkahya, Andaç Abat, Cemre Akgül ve Merve Ak, bölümümüzün bize tanımış olduğu yaz stajı programı kapsamında staj kurumu bulma, kabul edilme, staj sırasında yaşanan tecrübeler, staj dönüşü sonrası yazılması gereken rapor sürecine kadar olan kısmı kapsayan detaylı bir bilgilendirme yapmışlardır.
Etkinliğin asıl amacı, yapılan stajın katılımcıya kazandıracağı akademik yetkinliğin farkındalığını sağlamaktır.
Biyoloji Bölümümüz Hacettepe Üniversitesi Ekoloji Grubu Topluluğu tarafından 29 Kasım 2019 tarihinde Öğr. Gör. Dr. Golshan Zare’nin katılımıyla “Bitkilerin Bilimsel İllüstrasyonları” başlıklı etkinlik
10 gerçekleştirilmiştir. Değerli hocamız bitkilerin bilimsel
illüstrasyonlarının nasıl ve neden yapıldığı, önemi ve kullanım alanları hakkında detaylı bilgiler vermiştir.
Etkinlikte ayrıca Öğr. Gör. Dr. Golshan Zare, Arş. Gör.
Dr. Gülnur Ekşi Bona, Fatma Şen, Doç. Dr. Aslı Doğru Koca, Doç. Dr. Barış Özüdoğru ve Arş. Gör. Dr. Emre Çilden’in önceki yıllarda yaptıkları bitki çizimleri de sergilenmiştir.
Biyoloji Bölümümüz Hacettepe Üniversitesi Ekoloji Grubu Topluluğu tarafından 23 Aralık 2019 tarihinde
“Biyologlar Ne İş Yapar?” Ppaneli düzenlenmiştir. Doç.
Dr. Aslı Özkırım moderatörlüğünde gerçekleşen panele davetli olarak katılan konuşmacılar Doç Dr. Yasemin Güler, Figen Özkök, Banu Süer ve Gonca Esendemir Eskin, biyologların günümüzde hangi işlerde çalışabildiği, iş hayatına nasıl başladıkları, ne gibi zorluklarla karşılaştıkları ve mezun olduktan sonra neler yaptıkları gibi konularda deneyimlerini aktarmışlardır.
Biyoloji Bölümümüz Hacettepe Üniversitesi Biyoloji Topluluğu tarafından 11 Ekim 2019 tarihinde, Biyoloji Bölümü Altan Günalp Toplantı Salonunda yeni üyeler için bir tanışma toplantısı düzenlenmiştir.
Biyoloji Bölümümüz Hacettepe Üniversitesi Biyoloji Topluluğu tarafından 18 Ekim 2019 tarihinde, Biyoloji Bölümü Altan Günalp Toplantı Salonunda “Florida Bataklığının Efendileri” başlıklı belgesel gösterimi gerçekleştirilmiştir.
Biyoloji Bölümümüz Hacettepe Üniversitesi Biyoloji Topluluğu tarafından 25 Kasım 2019 tarihinde Biyoloji Bölümü Altan Günalp Toplantı Salonunda
“Kadına Yönelik Şiddetle Uluslararası Mücadele Günü”
kapsamında “Kadına Yönelik Şiddete Hayır! Kelebeklerin
Çağrısına Kulak Ver!” başlıklı etkinlik düzenlenmiştir.
Biyoloji Bölümümüz Hacettepe Üniversitesi Biyoloji Topluluğu tarafından 13 Aralık 2019 tarihinde Biyoloji Bölümü Altan Günalp Toplantı Salonu’nda “Şizofreni Nedir? Psikososyal Rehabilitasyon ve Patofizyoloji Merceğinden Bakış” başlıklı etkinlikte, lisans öğrencisi Arda Yılar’ın yaptığı sunum yoğun ilgi görmüştür.
11 Biyoloji Bölümümüz Hacettepe Üniversitesi Biyoloji
Topluluğu tarafından 16 Aralık 2019 tarihinde Biyoloji Bölümü Altan Günalp Toplantı Salonunda HIV&AIDS Atölyesi düzenlenmiştir.
Biyoloji Bölümü Botanik Anabilim Dalı’ndan Arş. Gör.
Dr. Emre Çilden, Hacettepe Üniversitesi Ankara Devlet Konservatuvarı Öğr. Gör. Dr. Atilla Çağdaş Değer tarafından 2017’de kurulan ve ilk pilot çalışmasını Aralık 2017’de gerçekleştiren “KoroTürkiye” üyesi olarak 29-30 Kasım 2019’daki yoğun provalar ardından 1 Aralık 2019 tarihinde H.Ü. Ankara Devlet Konservatuvarı Konser Salonunda konser gerçekleştirmiştir. Koro, Haziran ayı başında gerçekleşecek olan 25. Türkiye Polifonik Korolar Şenliği’ne de katılmayı planlamaktadır.
Hacettepe Üniversitesi İstatistik Topluluğu tarafından 21 Ekim 2019 tarihinde İstatistik Bölümüne yeni kayıt yaptıran öğrencilerle tanışma toplantısı, 26 Ekim 2019 tarihinde Brunch etkinliği, 8 Kasım 2019 tarihinde film gösterimi, 12 Kasım 2019 tarihinde bowling turnuvası ve 10 Aralık 2019 tarihinde de TÜİK kurumuna ziyaret gerçekleştirilmiştir.
İstatistik Bölümümüzde 27 Aralık 2019 tarihinde yılbaşı kutlaması düzenlenmiştir.
Kimya Bölümü Seminerleri kapsamında 5 Aralık 2019 tarihinde Prof. Dr. Yongxia Sun “Electron Beam Induced Off Gases Desulfurization and Denitrification”
başlıklı seminer vermiştir.
GÜNCEL HABERLER
2018/2019 Eğitim-Öğretim Yılı Akademik Genel Kurul Toplantımız; 9 Ocak 2020 Perşembe günü saat 14.30’da Mehmet Akif Ersoy Konferans Salonu’nda, sayın Rektörümüzün, Rektör Yardımcısının, öğretim
12 üyelerimizin, öğretim görevlilerimizin, araştırma
görevlilerimizin katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Açılış konuşmasını sayın Dekanımız Prof. Dr. Güler Ekmekçi yapmış, ilgili akademik yılda gerçekleştirilen faaliyetleri paylaşmıştır.
20-21 Temmuz 2019 tarihlerinde Üniversitemizde gerçekleştirilen tanıtım günlerinde Beytepe Kmapüsünde bölümlerimiz yer almıştır. Emeği geçenlere teşekkür ediyoruz.
Biyoloji Bölümümüz Uygulamalı Biyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyelerimizden Prof. Dr. Kadriye Sorkun 6 Temmuz 2019 tarihinde, Prof. Dr. Nevin Keskin 1 Ekim 2019 tarihinde emekliye ayrılmışlardır. Fakültemize ve Bölümümüze yapmış olduğu katkılardan dolayı kendilerine teşekkür eder, yeni yaşamlarında sağlık ve mutluluklar dileriz.
Kimya Bölümümüz Polimer Kimyası Anabilim Dalı’ndan Arş. Gör. Dr. Ayşe Bakar Atıcı 4 Ekim 2019 tarihinde istifa etmiştir. Fakültemize ve Bölümümüze yapmış olduğu katkılardan dolayı kendisine teşekkür eder, yeni yaşamında sağlık ve mutluluklar dileriz.
Kimya Bölümümüzden Ahmet Köken 13 Eylül 2019 tarihinde Teknisyen, Matematik Bölümümüzden Mahmut Deniz 22 Aralık 2019 tarihinde Hizmetli kadrosundaki görevlerine başlamışlardır.
Matematik Bölümümüzden Arş. Gör. Dr. Esra Korkmaz’ın 07 Temmuz 2019 tarihinde oğlu Ekin, Arş.
Gör. Dr. Meltem Altun Özarslan’ın 17 Eylül 2019 tarihinde kızı Umay, İstatistik Bölümümüzden Dr. Öğr.
Üyesi Onur Toka’nın 9 Eylül 2019 tarihinde kızı Maya Toka ve Doç. Dr. Derya Karagöz’ün 25 Ekim 2019’da da kızı Mercan Alin Karagöz dünyaya gelmiştir.
Kendilerine mutlu bir ömür diliyoruz.
13
Matematik ve Müzik
Her müzisyen aslında bir matematikçidir.
Birçok insan müzikte matematiğin varlığını görmezden gelir. Oysaki sese olan hassasiyetimiz beynimizdeki mantık ile bağlantılıdır. Gelin önce müzikteki fiziğe bakalım. Ses bir dalgadır ve müzikte nota olarak tanımladığımız da sesin frekansıdır. Peki frekans nedir? O bir tekrardır. Örnek olarak çarkı feleğin çarkını çevirdiğimizi hayal edelim. Eğer çark dönüşünü bir saniyede tamamlarsa biz çarkın frekansını bir Hertz olarak söyleriz. Burada Hertz sadece bir frekans birimini temsil eden bir kelimedir. Eğer çark bir saniyede 10 dönüş tamamlarsa frekansı 10 Hertz olur.
Bunun ses ile alakasına gelince, ses bir dalgadır ve bu dalga belli bir frekansta salınır. Eğer bir ses dalgası saniyede bir salınım gerçekleştirirse bunun frekansı 1 Hertz olur. Saniyede 10 salınım gerçekleşiyorsa frekans 10 Hertzdir. Her frekansta değişik bir ses elde ederiz (değişik bir nota!). Örneğin 440 hertze karşılık gelen bir nota vardır. Şimdi de matematiğin nerede işin içine girdiğine bakalım. Bir frekansı 2 ile çarptığımızda notanın aynı olduğunu görürüz. Örneğin la notası (440 Hertz) 2 ile çarpıldığında (880 Hertz) hala (bir oktav yukarıdan) bir la notasıdır. Eğer amaç oktavı 1 azaltmak olursa 2 ile bölmek yeterli olacaktır.
Buradan bir nota ile diğerinin arasında ½ bağıntısının olduğunu görürüz.
Şimdi de Antik Yunan’a gidelim. O zamanlarda Pisagor matematik ve müzik hakkında önemli keşiflerde bulunmuştu. Biraz önce oktavlar hakkında konuştuklarımızı Pisagor elastik bir ip parçası ile oynayarak bulmuştu: Elastik bir ipin uçlarından bağlı olduğunu hayal edelim. Bu ipe dokunduğumuzda aşağıdaki biçimde titreyecektir.
Pisagor bu ipi ikiye bölmeyi ve tekrar uçlarına dokunmayı denedi. Ses aynı ama daha akut idi (Çünkü bu bir oktav yukarıdan aynı nota idi.):
Pisagor burada durmadı. Eğer ipi üçe bölerse sesinin nasıl olacağını denemek istedi:
Bu durumda, öncekilerden farklı yeni bir sesin ortaya çıktığını gördü. Bu bir oktav yukarıda aynı nota değil, yeni bir nota idi ve dolayısı ile farklı bir adı hakediyordu. Fakat bu ses, öncekilerden farklı olmasına rağmen onlarla gayet iyi uyuşmuş, kulağa hoş gelen bir armoni yaratmıştı. Çünkü bu bölünmeler
½ ve 1/3 oranlarına sahip olup beynimiz iyi tanımlı matematiksel bağıntılardan hoşlanmaktadır.
Böylece Pisagor bu bölünmeleri sürdürdü ve sesleri matematiksel olarak yaratılmış ölçülerle birleştirerek günümüzde bu ölçüleri çalan müzik aletleri fikrini teşvik etti. Örneğin tritone aralığı 32/45 bağıntısından elde edilir. Bu karmaşık ve kesin olmayan bağıntı beynimizi bu sesi kararsız ve gergin olarak ele almaya yöneltir. Zaman içerisinde notalar bugün kullandığımız isimleri almışlardır.
Birçok kültür kendi müzik ölçülerini yaratmışlardır.
Mesela çinliler Pisagor’un fikri ile yani telleri kullanarak başlamışlardır. Çinliler gergin bir telle do notasını çalmış ve sonra bu teli daha önce gördüğümüz gibi üç parçaya bölmüşlerdir. Bu bölmenin sonucu sol notasıdır. Bu notaların bir armoniye sahip olduğunu gören çinliler aynı işlemi bu kez sol ile başlayarak tekrar etmişler, bu teli yine üçe parçaya bölerek bu kez re notasını elde etmişlerdir. Bu nota da hem sol ve hem de do ile hoş bir armoniye sahip olunca bu işlemi re ile başlayıp la’yı ve bundan sonra da la ile başlayıp mi’yi elde ederek sürdürmüşlerdir. Teli bir kez daha üçe böldüklerinde si’yi bulmuşlar fakat si, do ile birlikte çalındığında pek uyumlu olmamış ve bu nedenle de si’yi dışarıda bırakmışlardır. Böylece çinliler 5 notalı bir ölçü sistemini kendi müziklerine taban yapmışlardır. Bu beşli sistem, armoni ve kararlılık ile bağlantılı orijinal kültürlerini gayet güzel temsil etmiştir.
Batı kültürü, doğunun dışarıda bıraktığı si de dahil Prof. Dr. Fazilet Erkekoğlu
Hacettepe Üniversitesi Fen Fakültesi Matematik Bölümü
14 olmak üzere 12 nota ile çalışır. Batılılar, do ve si
notalarının birbirine yakın olduğunu görmüş ve daha kapsamlı bir ölçü yaratmaya karar vermişlerdir. Bu ölçüde bütün notaların birbirinden uzaklığı aynıdır ve bu uzaklık do ile si arasındaki aralık kadardır. Bir başka deyişle, örneğin do ile re arasında bir ara nota bulunmalıdır çünki do ile re arasındaki uzaklık (bir ton) do ile si arasındaki uzaklıktan (yarım ton) büyüktür.
Frekansın incelenmesiyle, si notasının frekansını 1.0595 ile çarparak do’nun frekansına ulaşılmıştır:
Si’nin frekansı : 246.9 Hertz Do’nun frekansı : 261.6 Hertz
Si’nin frekansı çarpı 1.0595 : 246.6x1.0595=261.6 Hertz (do notası)
Diğer notalarla aynı uzaklığı sağlamak amacıyla bu işlemi do’dan sonra hangi notanın geleceğini bulmak için kullanabiliriz. Do’nun frekansını 1.0596 ile çarparsak :
261.6x1.0596 = 277.2 Hertz (ince do notası) İnce do’dan sonra ne geleceğini görmek için : 277.2x1.0596 = 293.6 (re notası).
Bu mantığı izleyerek do’nun frekansını 1.0595 sayısı ile 12 kez çarptığımızda do’ya geri döneriz. Başlangıçtan beri amaç en son notadan sonra ilkine dönülecek olan 12 eşit parçalı bir sistem yaratmak olduğundan, bu sayıların şans eseri ortaya çıkmadığını açıkça görüyoruz.
Çok fazla detaya girmeden, az bir matematik bilgisi ile 2 tabanına göre logaritma ile çalışıldığını farketmişsinizdir. Bu yüzden, piyano yapımcıları piyanonun gövdesini logaritma fonksiyonunun grafiğine uygun yaparak bu ilişkiyi hatırlatırlar:
Fourier serileri, Riemann-Zeta fonksiyonu, vs. ileri düzey kavramlardan konuşarak müzikle ilgili pek çok soruya matematiksel açıklamalar getirmek mümkündür.
Sonuçta müzik nümerik bir organizasyonun sonucudur ve bu ilişkinin okunması da bizim harika ve gizemli beynimiz tarafından yapılmaktadır. Böylece eğer bir müzisyenseniz öyle veya böyle bir matematikçisiniz demektir. Çünkü müzik dinlerken aldığınız zevk bilinçaltı hesaplar barındırır. Beynimiz hesap yapmayı sever zira o bir hesap makinasıdır. Müziği çalıştıkça ve öğrendikçe dinlediğiniz bir şarkıdan daha önce duymadığınız hisleri duyarsınız. Nasıl ki, birinci sınıftaki bir matematik bölümü öğrencisi için önce her şey Çince gibidir fakat daha sonra bu öğrenci iyi bir matematik tabanına sahip olduğunda o kadar zevk alır ki hayatının geri kalanını buna vakfetmek ister.
Kaynak: http://www.simplifying.com
15 Bilgi ve beceri ile donatılmış; hoşgörü ve dayanışma
duyguları ile bezenmiş‘’ Hacettepelilik’’ aidiyet ruhunun pekiştiği ‘’Daha İleriye, En İyiye’’ şiarını rehber edinmiş mezunlarımıza yeni yaşamlarında sağlık, mutluluk ve başarılar diliyoruz.
Temmuz ayında yeni öğrenci adaylarımıza Üniversitemizi tanıttık. Fakülte standımızı ziyaret eden adaylara anket uygulayarak tercih eğilimlerini belirlemeye çalıştık. İçlerinden bölümlerimizi seçen öğrencilerin olması bizi mutlu etti. Tanıtım çalışmalarında görev alan tüm arkadaşlarımıza teşekkür ederiz. Tanıtım sürecinin ardından bölümlerimizi tercih edip öğrenci olma hakkı kazanan
‘’Yeni Hacettepeliler’’ e hoş geldiniz dedik.
Araştırma Üniversitesine bağlı Fakülte olma bilinci ile gerek temel bilimler gerekse multidisipliner çalışmaları ile sadece ulusal düzeyde değil, uluslararası alanda da kendine ilk sıralarda yer bulan bölümlerimizin bir yandan alt-yapılarını güçlendirirken, diğer yandan FEDEK tarafından akreditasyonu gerçekleştirmek için çabalarımızı kesintisiz sürdürdük. Öğretim
elemanlarımızın projeler kanalı ile yarattıkları öz kaynakları da kullanarak bölümlerimizin acil ihtiyaçlarını karşılamaya çalıştık.
Fakültemizin tüm akademik personelinİN katılımı ile gerçekleştirdiğimiz Fakülte Akademik Kurulu’nda da belirtiğimiz gibi, kongrelerimiz, çalıştaylarımız, yaynlarımız, projelerimiz, Fakülte seminerlerimiz tüm hızıyla devam etmekle birlikte, dönem içerisinde hocalarımıza layık görülen önemli ödüller ile de Fakültemiz adına gurur duymaktayız. Bu duyguları yaşatan hocalarımıza Fakülte adına şükranlarımızı sunuyoruz.
Stratejik planımızda belirlediğimiz hedeflere ulaşma, yeni hedefler belirleme çabalarımızı tüm hızı ile sürdürdük ve sürdürmeye devam ediyoruz.
Bir sonraki sayımızda buluşmak dileğimiz ile iyi okumalar diliyoruz.
Hacettepe Üniversitesi Fen Fakültesi Dekan Yardımcısı Prof. Dr. Ali Erdoğan
16
Misyonumuz Ulusal ve uluslararası ortamlarda mensubu olmaktan övünç duyulan, vereceği eğitim-öğretim, üreteceği bilgi ve teknolojilerle ülkemizin çağdaş uygarlık düzeyinin üzerine çıkmasına katkıda bulunacak lider bir temel bilimler fakültesi olmaktır.
Vizyonumuz
Evrensel değerler ışığında, bilim ve teknolojiden yararlanarak ülkenin geleceği için üstün nitelikli bireyler yetiştirmek, araştırma ve hizmet alanlarındaki üretimini toplum yararına sunmaktır.
FENHABER
ARALIK 2019 SAYI: 19
HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ FEN FAKÜLTESİ HABER BÜLTENİ
Editörler ve Muhabirler Prof. Dr. Ali Erdoğan - Dekanlık Arş. Gör. Güven Şimşek - Aktüerya
Bilimleri Bölümü
Arş. Gör. Dr. Emre Çilden - Biyoloji Bölümü
Arş. Gör. Dr. Nurbanu Bursa - İstatistik Bölümü Arş. Gör. Dr. Yeşeren Saylan -
Kimya Bölümü
Arş. Gör. Dr. Berke Kaleboğaz - Matematik Bölümü Dr. Öğr. Üyesi Eylem Öztürk -
Matematik Bölümü E-mail:
fenfakhaberbulteni@gmail.com
