2000'Li YILLARDA ONKOLOJiNiN GORUNUMU The aspect of oncology in 2000 years

(1)

DERLEMELER

2000'Li YILLARDA ONKOLOJiNiN GORUNUMU The aspect of oncology in 2000 years

Mustafa

Altmba~¹.Mustafa

<;::ctin2, Fatih <;::clik2,AJi OnaJ3

Ozet: Oniimu:deki yii;yi/da onkoloji alan111da ge- rek tam, gerekse tedal'ide ~·mplct yenilikler hek- lenmektedir. Kanserden kortmma, tiimiire ozgut tqhis ve tedavi yollan a.~Jr/Jk kazanacakt1r. Gen tedavisi, ii.zerinde onemle dum/an ve ba~an bekle- nen bir )'l)ntemdir.

Anahtar Kelimeler: Kanser. Ken;:J{Jrel·ensiyon, Gen tedavisi

2000'Li YILLARI>A ONKOLO.JiNiN G()RUNUMU

Hofkcn'e (I) gdre oniimiiztlcki onbq ytlda. 2500 ylldan bcri yaptlan ara~tmna kadar ycni ttbbi

ara~llrma vc ondan daha fazla saytda yaym yapt- lacakttr. Ozclliklc molckiilcr biolojik tctkiklcr C>niimiizdeki yiizytld:~ onkolojik tam vc tcdavide

<>nemli yer tutacakttr.

Kanserlerin sadece yakla§tk ¹Yo IO'u gcnetik olarak, geri kal::m eye 90't da ~cvrcsel ctkilcrle ortaya

<;:tkllgma gore. <>niimiizdeki ytllarda primer prc- vcnsiyon iizcrindc durulmast gercgi kcndiligindcn ortaya <;:tkar (2). Buna en giizcl C>rnck. batt diinya- smda tiitiin ve sigara kullammmda ktsttlnma ve heslenme ko~ullannda degi~iklik ilc (tnzc posall gtda nhmt. gtdalarda koruyucu maddc kullantmt- nm azalttlmast gibi) % 60'a varan kanser onlcnmc- si ger<;:egidir (2.3). Oniimiizdeki yiizytld:~, sitosta- tiklcrin DNA-replikasyonunu spesifik olmayan durdurmast yerinc. prolifcrasyon ve diferansiyas- yon arasmdaki bozulmu~ olan ili~kinin diizellil- mcsine gayrct cdilcccktir. bzelliklc de transkripsi- yon ve gcn ckspresyonu spcsifik metotlarla kontrol

b·t·iye.,· Onii'CI'sllesi 1'tp Fakiilrrsi 38039 KAYSER!

1\' rlasra!tklan. Y./Jo('.IJrl, !lm_r.Gi;r.Dr.1, Dvr;.Dr.l.

r;rli§ tarilti: 171/a:iran /<NfJ

I\ X

Summary: In the field of owology diagnostic or therapeutic striking new methods are expected in the next century. Avoidance of cancer, tunwr spesific dia!!,nostic and therapelllic methods will be of first imponance. Gene therapy is a method that is still studied on with xreat importance and expened to he succe.".filll.

Key Words: Cancer, Chenwprerention, Gene therapy

alt111a almarak. transformc olmu~ hticrclcr ya ta- mir edilecek. ya da tabii cillimlc (apoptozis) elimi- ne edilecektir (4-6).

Avrupa'da ortalama omriin erkeklerdc 75, kadm- larda 80 ytl olmast ve kanser hastaltklannm 3/4'iiniin 65 ya§lannda ortnya <;tkmast, oniimiizdeki yiizytlda mcdikal onkolojinin gcriatrik onkoloji ilc ugra~tr olmasma yol a~acakttr (7).

Cerrahide gtizlenen yakla~ml, organ koruyucu opcrasyonun radikal rezeksiyonun ycrini almast yoniindedir. Buna ornek. scrviks kanserindc Dar- gent trnchelcktomisi. mcsanc kanserinde kontinen- si koruyucu rezcksiyon vcya kemoradyotcrapi vc erken cvrc mcme kanserindc organ koruyucu yak-

la~nnlardtr (8.9). Buna temcl tc~kil eden gorii~.

modifiye radikal mastcktomi ilc mcmc koruyucu cerrahi vc takihen radyoterapi alan hastalarda ya-

~am oranlanntn qit olmasma dayanmaktadtr (I 0). Testis tiimorlcrincle polikemotcrapiyi takiben metastaz ccrrahisi yapma egilimi vardtr (lJ). Ayn- ca erken tamya ula~mak i<;:in prckanscrtiz lczyon-

l:~nn ~tkanlmast yoniinde ycni ccrrahi yontemlcr

gcli~tirileccktir. Hereclitcr tlimiirlcrdc prol'ilaktif rczcksiyon. tcdavi cdici matcryalin tiimiir dokusu- na implantc cdilmcsi. a~ilama i~in gerckli doku cl- de edilmcsinc yiinclik ccrrahi giri~im 2000'Ii ytllarda uygubma nlam hulacakttr (I I).

Erciyes Ttp Derxisi 18 (I) n.'l-70. /99n

(2)

Kcmoprevcnsiyon ozelliklc mcme ve kolon k<mscr- lcrindc kullamlmahdlf. Antioksidatif vitaminlerin (C. A vc E) yanmda rctinoidler (en s•k kullanllun 9-cis-retinoik asit) vc isotlavonoidlcr (genistein, dogal isoflavonoid'tir vc tyrosinkinuse inhibiWri.i olarak soya tohumlannda yi.iksek konsantrasyon- larda bulunur. ki hu durum Asya'da mcme vc pros- tat kanscrlcrinin az goriilmesine ncdcn tc~kil eder)

ba~un ~ans1 olan antiprolifcratif etkili kemoprc- vcntif maddclerdir (8). Kullamma giren yeni mad- delcrden topoisomeraz inhibi!Orleri dikkat ~ek

mektedir. Yogun olarak Topotccan vc lrinotccan

ki.i~iik hiicrcli ve kii~i.ik hiicrcli olmayan akciger kanscrlcrinde ctkinligi kamtlanm1~ maddelcrdir.

Ayn1 ~ekilde over. meme vc endometrium kanscr- lerindc de etkili olabilcccgi yoniindc i§aretler var- dir (8). Gclcccktc bir~ok tiimorc ozgiil antijcnin in- vitro olarak klonal T-lenfositleri arac•hg• ile tcsbil edilcccgi. bunlann antijcn presente eden (orncgin dendritik hiicreler) konak~1 hiicrelcri arac1hgt ilc tiirnor immtinizasyonu i~in kullamlacag1 dii~iiniil

mektedir ( 12).

Genetik degi~imc ugram•§ tiimor hiicrelerinin dogrudan inaktive edilmi~ formunun (radyasyon ile) a~1 olarak kullamlmas• miimkiindiir. Bu i~lcm

otolog tiimor hiicrelcri ilc olabilecegi gibi. genctik olarak dcgi~tirilmi§ allojcneik tiimor hiicre kiiltiir- lcri ile yaptlabilir (12-14 ).

Gcn tedavisi. eksprcsc olabilcn niikleik asitlerin vcya cksprcsc olamayan oligodcsoksiniiklcotidlerin somatik hiicrelcre tedavi amac•yla transferidir. Bu- rada ya genctik defcktin diizeltilmcsine yonelik ay- m gcnin intakt bir kopyasmm transfcri, ya da mu- tasyona ugraml~ hiicrcyi oldiirmeyc yonelik intihar gcninin lransfcri sozkonusudur. Ote yandan cks- prcsyonu miimkiin oligodcsoksiniikleotidlcr veya RNA-p:u·9alay1CI cnzimler (ribozyme) hiicreyc. genctik informasyon aki§IIll kesmek ve bbylcce has-

Erciycs Ttp Dcrgisi /8 (I) 68-?n. /996

Altmha§. Onal. ~·ctik. f:;ctin

tahgu yol a~an proteinlcrin yap•m•n• cngellcmck maksad•yla transfer edilirlcr. Giiniimiizde hu ama- ca ycinelik yakla~1k 200 bilinen gen tedavi ara~llr

m;tsi kanserli hastalarda siirmcktcdir ( 15).

Hematopoictik kok hi.icresinc MDR-1 geninin yi.ik- sck doz kemoterapiden sonra transfer edilmesi, bu hcmopoietik hiicrclcri myclotoksik ctkiden korur (16. 17). Hcmatopoictik hiiyi.ime faklbrlerinin fih- roblaslara tnmsferi sayesinde bu proteinlcr arahk- SIZ sekrctc edilerek tcdavi maksad•yla kullaiHhrlar.

Bu baglamda critropoictinin siirckli sck.resyonu Iii- more hagh anemiyi ortadan kaldmr. Yine inicrlb- kin-3 sckrcsyonu dola§Imdaki hematopoictik kok hiicrc sayiSllll artmr (15).

Retroviral gcn transfcri. gcn tedavisindc mcrkezi bir olaydtr. Ancak. muhtemcl komplikasyonlar kli- nik ara~tmnalarda orlaya ~·kahilecektir. Ara~t•r

malarda hasta say1smm az olu~u istatistik anlamh- hgi snHrlamaktadJr. Hastalard;l uzun sUrcli takibe

ihtiya~ duyulmas1 emniyet riskini artmnaktad1r (15, 18, 19).

Radyotcrapi ilc tam iyilqcn hasta say•s• Avru- pa'da % 12'1cre ula~maktad1r. Diger tedavi yon- tcmlcri ilc hirliktc radyoterapinin tam iyile~mcyc

olan katkiSI % 40'1ar• hulmaktadrr. Oniimiizdeki ylllarda radyasyon onkolojisi artan bir oranda pal- yatif ·~mlama ilc ugra~acakt1r. Ozelliklc agn ve niirolojik defisit kontroliinde radyasyon on plana

~1kacak ve hastalann yakla~1k % 70'i hundan yarar saglayacakt1r (20).

Risk gruplanna yonclik tamsal giri~imlcr ile kan- scrlerin erken evrede yakalanmas• yiini.indcki 9a- h~malar h1z kazanmaktad1r. OniimUzdeki yi.izyllda hu konuda a~ama kaydedilmcsi bcklenmektcdir (II). Ya~am kalitesinin artmasma yonclik giri~im

ler oniimiizdcki yiizyllda (inem kazanacaktJr.

69

(3)

2000'/i ylilarda onkolojinin goriiniimii

KAYNAKLAR

I. H6fjken K, Bamberg M, Schlag PM. Citius, altius.jorrius? Editorial. Onkologe 1996; 1 : I.

2. Hoffken K. lnternistische Onkologie 2000.

Onkologe 1996; I : 2-4.

3. Levin B. The role of dietary factors and chemoprevention in gastrointestinal malig- nancy. Curr Opion Onco/1995; 7:381-386.

4. Green DR, Bissonette RP, Cotter TG. Apop- tosis and cancer. In: De Vita, Hellman, Ro- senberg (eds). Important Advances in Onco- logy. Lippincott, Philadelphia 1994 , pp 37- 52.

5. Arends MJ, Wyllie AH. Apoptosis: mecha- nisms and roles in pathology. tnt Rev Exp Patho/1991; 32:223-254.

6. Avaloose B, Dupont F, Burny A. Gene the- rapy for cancer. Curr Opin Oneal 1995; 7:

94-100.

7. Cohen HJ. Geriaflic principles of treatmenl applied to medical oncology: An overview.

Sem Onco/1995; 22:1-2.

8. Bastert G, Wallwiener D, Diet 0, eta/. Aktu- el/e Aspekte der gynaekologischen Onkologie an der Jahrtausendwende. Onkologe 1996;

2:25-30.

9. Otto T, Goepel M und Rii.bben H. Uroonkolo- gie 2000. Onkologe 1996; 2:69-71.

10. Veronesi U, Costa A, Veronesi P. Cancer of the breast. In: Veronesi U (ed). Surgical On- cology. Springer, Berlin-Heidelberg-New York 1989, pp 827-878.

11. Schlag PM, Graschew G, Engel-Murke F, et a/. Vision r.hirurgisch-onkologischer Eingrif- fe. Der Onko/oge 1996; 2: 10-14.

70

12. Meuer S. Tumorimmunologie-lmmunt- herapie. Onkologe 1996; 2: 31-32.

13. Coulie P, Brichard V, Van Pel A, eta/. A new gene coding for a differentiation antigen recognized by autologous cyto~ytic T lymphocytes on HLA-A2 melanomas. J Exp Med 1994; 180: 35-42.

14. Habicht A, Lindauer M, Galmb(lcher P, et al.

Development of immunogenic colorecta/ can- cer cell lines for vaccination. Expression of CD (B 7.1) is not sufficient to restore impai- red primary T cell activation in vitro. Eur J Cancer 1996 (Basku/a).

15. Herrmann F, Licht T und Kiehntopf M.

Grundlagen w1d Strategien der Gentherapie.

Onkologe 1996; 2: 39-44.

16. Kiehntopf M, Bruck MA, Licht T, et a/. Ri- bozyme-mediated cleavage of the MDR-1 transcript restores chemosensitivity in previously resistant cancer cells. EMBO J

1994 ; 13:4645-4652.

17. Licht T, Aksentijevich 1, Gottesman MM, et at. Efficient expression of functional hunum MDR-1 gene in murine bone marrow after retroviraltransduction of purified hematopo- ietic stem cells. Blood 1995; 86: 111-12 I.

18. Salmons B, Gii.nzburg WH. Targeting of ret- roviral vectors for gene therapy. Humm Gene Ther 1993; 4: 129-141.

19. Boris LK, Temin HM. Recent advances in retrovirus vector technology. Curr Opin Genet Dev 1993; 3: 102-109.

20. Bamberg M, Budach W, Belka C, et al.

Radioonkologie 2000. Onkologe 1996; 2: 5- 9.

Erciyes Ttp Dergisi 18 ( 1) 68-70, 1996