Ekoloji ve Çevre Biyolojisi-II Ekoloji ve Çevre Biyolojisi-II
Doç. Dr. Bengi ÇINAR KUL
EKOLOJİDE HİYERARŞİ
• Ekolojinin ilgi alanını ve uğraşı sınırlarını anlamak için biyolojik hiyerarşiyi incelemek gereklidir.
Hiyerarşi:makam sırası, basamak, aşama sırası
• Hiyerarşide basamaklardaki birimlerin çevreleriyle etkileşimi işlevsel bir sistemi ortaya çıkarır.
Sistem: Birbirine bağımlı farklı birimlerden oluşan, herbir birimi sınırlı bir alt görevi yerine getiren, birimler arası ortak amaç ve işbirliği bulunan ve hep birlikte belirli bir üst görevi yerine getiren işlevsel bir bütün
http://comprar-en-internet.net/worksheet/265738.htm
Current Status
Komünite:belirli bir alanda tüm türlere ait populasyonlar
Populasyon:tek türe ait bireyler topluluğu
Ekosistem:Komünite + cansız çevre
Biosfer=Ekosfer=yerküredeki tüm canlılar ve etkileşim halinde
bulundukları cansız çevre
Hiyerarşi kavramı;
• Sadece bir sıralama düzeni değil, aynı zamanda kalite
sistemi gibi işleyen bir süreçtir.
Herhangi bir basamakta sorun çıktığında hangi faktörlerin o basamağa katkı yaptığına bakılır ve alt birimlere indirgenerek
çözüm üretilir ya da hangi üst basamaklar etkilenecekse önlem alınabilir.
ABD Federal Sağlık Kanunları gereği "1980-1996 arasında Türkiye'de 5 ay geçirenler kan bağışlayamaz". Nedeni ise Çernobil faciası…
Hiroşima ve Nagazaki'ye atılan atom bombalarının 200 kat fazlası bir
etkiye sahipti.
İlk anda 31 kişi, ardından temizleme işinde çalışan 600.000 -800.000
görevli ve asker öldü.
Reaktör binası 410 bin metreküp çimento ve 7 bin ton çelikle
gömüldü. Besin maddeleri başka bölgelerden getirildi ve
radyasyon bulaşan gıdaların tüketimi yasaklandı
Ukrayna'nın Kiev kenti yakınlarındaki Çernobil Nükleer Güç Reaktörünün 4.ünitesinde 26 Nisan 1986 günü erken saatlerde
meydana gelen nükleer kaza sonrasında atmosfere büyük miktarda fisyon ürünleri salındığı 30 Nisan 1986 günü tüm dünya tarafından öğrenildi.
3 Mayıs Cumartesi günü kontamine hava kütlesi Avrupa'nın büyük bir kısmı ile birlikte Bulgaristan ve Yunanistan üzerinden Trakya'yı etkisi altına aldı.
İkinci bir salınımla Çernobil'den doğuya sürüklenen bulaşmış hava kütlesi 7-9 Mayıs tarihlerinde Kırım Yarımadası'nın kuzeyinden
Karadeniz üzerinden geçerek Türkiye'nin kuzey-doğu kıyılarına ulaştı.
Hiyerarşinin her düzeyinde sistemin
devamlılığı için çalışması gereken temel işlevler bulunmaktadır:
-Gelişim -Çeşitlilik
-Enerji ile ilgili olaylar -Evrim
-Bütünleşme -Düzenleme
-Davranış-geri bildirim
Biyosferde genel bir kural vardır:
pozitif-negatif geri bildirim
Homeostazis Homeoresis
Organizmaya kadar;
Geri bildirim,
Kararlı durumda bir denge +
Ayar noktası (eşik değer)
Geri bildirim
Salınım durumunda bir denge +
Ayar noktası (eşik değer)
Örn; O2’li ortamda yaşam Örn; Karbon döngüsü Gaia hipotezi –ko-evrim
Atmosferdeki CO2 artışı sera etkisi yaratır, küresel ısınma ve bitki büyümesi üzerine pozitif etkir; toprak sistemi ısınmaya adapte olur ve toprak solunumu ile atmosfere CO2 salınımı yavaşlar. Bu durum topraktan atmosfere geri bildirimdir.
Homeoresis örneği
https://www.youtube.com/watch?v=WmVLcj-XKnM
EKOSİSTEM
Bir ortamda yaşayan canlılar ve onları çevreleyen cansızlar bir bütün halinde bulunmakta ve devamlı etkileşmektedirler.
Biyotik ve abiyotik birimler arasında madde alışverişi-döngüsü devamlı sürmektedir.
Tüm bu canlı ve cansız birimler ile aralarındaki sürekli ve karşılıklı ilişki EKOSİSTEM olarak adlandırılmaktadır.
Ekosistemin Özellikleri
•
Ekosistemin dinamiğini doğum, gelişim, ölüm ve ayrışma olayları ile madde ve enerji döngüleri oluşturur.•
Ekosistemin sınırları sabit değildir. Örneğin akarsuların birçok ekosistemler içinden akarak ve dolayısıyla etkilenerek geçişi, ekosistemlerin kapalı olmadığını gösterir.•
Ekosistemler birbirlerine zincirleme bağlıdır.•
Ekosistemler zamanla değişir. Bu değişim iki şekilde olur.Doğal yolla gerçekleşen değişim
Dış çevreden gelen etkiler sonucu olan değişim
Bir ekosistemdeki canlılar beslenme ilişkileri açısından 2’ye ayrılırlar:
1- Ototrofik: Kendi besinini kendi oluşturan canlılar. Işık enerjisi ve inorganik maddeleri kullanarak kompleks organik moleküller
oluştururlar.
2- Heterotrofik: Diğerleriyle beslenen canlılar.
kompleks organik molekülleri kullanır, düzenler ya da ayrıştırırlar.
•Bazı tüketiciler yalnızca üretici canlılarla beslenir. Bunlara otçul (otobur) canlılar denir. Örneğin; inek ve tavşan.
•Bazı tüketiciler diğer tüketicileri yiyerek beslenir. Bunlara etçil (etobur) canlılar denir. Örneğin; tilki ve atmaca.
•Bazı tüketiciler ise hem üreticileri hem de diğer tüketici canlıları yiyerek beslenir. Örneğin; ayı, insan
kommensalizm “zarar vermeden fayda”
mutualizm “iki taraf için fayda ”
Bir ekosistemde rol alan tüm bileşenleri ise 6’ya ayırabiliriz:
1.İnorganik maddeler (C, N, O, CO2 vb.) 2.Organik bileşikler (protein, lipid vb.)
3.Fiziksel çevre faktörleri (hava, su toprak, iklim vb.) 4.Üreticiler (ototroflar; bitki)
5.Fagotroflar (heterotroflar; hayvan)
6.Saprotroflar (ayrıştırıcılar; bakteri, mantar vb.)
