Ekoloji ve Çevre Biyolojisi-IV Ekoloji ve Çevre Biyolojisi-IV
Doç. Dr. Bengi ÇINAR KUL
•
Ekosistemde madde ve enerji döngüsü besin zinciri yoluyla olmaktadır.•
Büyüme, elişme, organların fonksiyonu ve enerji üretimi yanı yaşamın devam ettirilebilmesi için canlıların beslenmesigerekmektedir.
•
Besin zinciri ekosistemdeki canlılardan birinin diğerini tüketmesi ile oluşan zincirleme bir olaydır.•
Ekosistemlerdeki enerjinin ilk kaynağı GÜNEŞtir.Ekosistemlerde Besin zinciri
1. aşamada yeşil bitkiler güneş enerjisini fotosentez yoluyla kimyasal enerjiye çevirerek besinsel ürünlerde depolar,
2. aşamada otoburlar bu bitkileri yiyerek enerjinin bir kısmını organik madde olarak depolar ve bir kısmını harcar,
3. aşamada etçiller otoburları ve birbirlerini yiyerek budepolanmış organik maddeyi enerji üretimi, büyüme, gelişme için kullanır.
4. aşamada ayrıştırıcılar organik depoları ve enerjiyi tekrar doğaya kazandırırlar…Enerji akışı birkaç aşamada gerçekleşir…
Besin zincirinin son
halkasını ayrıştırıcılar
(parçalayıcılar) oluşturur.
•
Besin zincirinin son halkasını ayrıştırıcılar (parçalayıcılar) oluşturur. Bunlar canlı artıklarını (ceset, dışkı vb.) ayrıştırarak organik maddeleri, mineralleri tekrar toprağa iade eder. Bu mineraller de yeşil bitkiler tarafından kullanılır. Böylecedoğadaki madde döngüsü devam eder.
•
Besin zincirinde enerji transferi sırasında aktarılan enerji değişime uğramaktadır (entropi!!! doğada enerjinindengesizliği)
•
Zincirin bir üst basamağına genelde başlangıçtaki enerjinin %10’u kadarı aktarılır…•
Yani enerjinin %80-95 kadarı depolanır, kullanılır ya da ısı olarak salınır.İnsan besin zincirinin neresindedir?
•
Doğada besin zincirleri birbiri içine geçişlidir. İç içe geçmiş besin zincirlerinin tümüne besin ağı denir.PNAS«On a scale of 1 to 5, with 1 being the score of a primary producer (a plant) and 5 being a pure apex predator (a animal that only eats meat and has few or no
predators of its own, like a tiger, crocodile or boa constrictor), they found that based on diet, humans score a 2.21—roughly equal to an anchovy or pig. Their findings confirm common sense: We’re omnivores, eating a mix of plants and animals, rather than top-level predators that only consume meat»
Read more: https://www.smithsonianmag.com/science-nature/where-do- humans-really-rank-on-the-food-chain-180948053/#JAUXp9k80s8EHiCj.99 Give the gift of Smithsonian magazine for only $12! http://bit.ly/1cGUiGv Follow us: @SmithsonianMag on Twitter
• Ekolojik hiyerarşi nedeniyle, besin zinciri veya besin ağını oluşturan birimler arasında bir denge vardır.
• Herhangi basamaktaki bir değişim tüm
populasyonlar arasındaki dengeyi bozar ve alt ve/veya üst basamağı etkiler.
•
Örneğin; fareler ortadan kalktığında bununlabeslenen yılan, tilki, çakal, yırtıcı kuşlar, baykuş gibi hayvanlar açlıktan ölür.
•
veya tersi bir durumda, ortamdaki yılan, tilki, çakal, yırtıcı kuşlar, baykuş gibi hayvanlar ortamdankaldırılırsa köyler ve kentler fare istilasına uğrar.
•
Fare ve sıçanların çoğalmasıyla tarladaki sebzeye,meyveye verilen zarar arttığı gibi, veba, kuduz, kolera gibi birçok hastalıkların yayılmasına sebep olur.
•
Sonuç olarak zincirin bozulması, türlerden birinin azalmasına diğerinin çoğalmasına sebep olurken,dengenin bozulması ile besin ağının son halkası olan insan her yönden olumsuz etkilenir...
