YÖNETİM YÖNETİM

(1)

YÖNETİM YÖNETİM

Belirli amaçlara varabilmek için planlama, Belirli amaçlara varabilmek için planlama,

örgütleme,yöneltme ve denetleme örgütleme,yöneltme ve denetleme

sürecidir.

Yönetimin Fonksiyonları Yönetimin Fonksiyonları

1. 1. Planlama Planlama 2. 2. Örgütleme Örgütleme

3. 3. Yöneltme Yöneltme

4. 4. Denetim Denetim

5. 5. Haberleşme Haberleşme

(2)

 PLANLAMA PLANLAMA

 Bir amacın gerçekleştirilmesi için, nelerin, nasıl, Bir amacın gerçekleştirilmesi için, nelerin, nasıl, neden, ne zaman, ne ile ve kim tarafından neden, ne zaman, ne ile ve kim tarafından yapılacağının önceden kararlaştırılarak bir yapılacağının önceden kararlaştırılarak bir

hareket tarzının belirlenmesidir.

 PLANLAMANIN AŞAMALARI PLANLAMANIN AŞAMALARI

 1. Amaçların belirlenmesi 1. Amaçların belirlenmesi

 2. Amaçları gerçekleştirecek koşulların saptan- 2. Amaçları gerçekleştirecek koşulların saptan- ması ması

 3. Seçeneklerin belirlenmesi ve kararlaştırılması 3. Seçeneklerin belirlenmesi ve kararlaştırılması

 4. En uygun seçeneğin seçilmesi 4. En uygun seçeneğin seçilmesi

(3)

 PLANLAMANIN ÖZELLİKLERİ PLANLAMANIN ÖZELLİKLERİ

 1. Amaç ve hedeflere ulaşmayı sağlar 1. Amaç ve hedeflere ulaşmayı sağlar

 2. Esnek olmalıdır 2. Esnek olmalıdır

 3. Ekonomik olmalıdır 3. Ekonomik olmalıdır

 4. Her işletme için kısa,orta ve uzun dönemler 4. Her işletme için kısa,orta ve uzun dönemler için ayrı ayrı olmalıdır

için ayrı ayrı olmalıdır

 5. Gelecekteki belirsizlikleri azaltıcı özellikte 5. Gelecekteki belirsizlikleri azaltıcı özellikte olmalıdır

olmalıdır

 6. Yetki göçerimini kolaylaştırmalıdır 6. Yetki göçerimini kolaylaştırmalıdır

 7. Eşgüdüm (koodinasyon) sağlamalı 7. Eşgüdüm (koodinasyon) sağlamalı

 8. Kontrolü gerçekleştirecek standartları ortaya 8. Kontrolü gerçekleştirecek standartları ortaya koymalı

koymalı

(4)

 PLANLAMANIN YARARLARIPLANLAMANIN YARARLARI

 1.Planlama işletmenin tüm faaliyetlerinin amaca dönük 1.Planlama işletmenin tüm faaliyetlerinin amaca dönük olmasını sağlar

olmasını sağlar

 2.Diğer 2.Diğer yönetim yönetim fonksiyonlarının fonksiyonlarının uygulanmasına uygulanmasına yardımcı olur

yardımcı olur

 3.Yöneticiler,geleceği daha tutarlı ve açık biçimde görme 3.Yöneticiler,geleceği daha tutarlı ve açık biçimde görme alışkanlığını planlama aracılığı ile edinirler

alışkanlığını planlama aracılığı ile edinirler

 4.Yetki aktarımını kolaylaştırarak yöneticilere zaman 4.Yetki aktarımını kolaylaştırarak yöneticilere zaman kalmasını sağlar

kalmasını sağlar

 5. Belirsizlikleri azaltır, olaylara daha doğru ve akılcı 5. Belirsizlikleri azaltır, olaylara daha doğru ve akılcı bakmayı sağlar

bakmayı sağlar

 6. İşletmenin kaynaklarını daha etkin kullanılmasına 6. İşletmenin kaynaklarını daha etkin kullanılmasına yardımcı olur

yardımcı olur

 7. Çalışanların işbirliği ve desteğinin ortak bir hedefe 7. Çalışanların işbirliği ve desteğinin ortak bir hedefe yönelmesini sağlar.

yönelmesini sağlar.

(5)

 PLANLARIN ÇEŞİTLERİ PLANLARIN ÇEŞİTLERİ 1. Nitelikleri açısından 1. Nitelikleri açısından

a. Stratejik planlar a. Stratejik planlar b. Yönetsel planlar b. Yönetsel planlar

2. Süreleri açısından 2. Süreleri açısından a. a. Kısa süreli Kısa süreli

b. b. Uzun süreli planlar Uzun süreli planlar c. c. Orta süreli planlar Orta süreli planlar

3. Kullanım biçimleri açısından 3. Kullanım biçimleri açısından a.Tek kullanımlı planlar

a.Tek kullanımlı planlar

b.Sürekli kullanımlı planlar

(6)

4.Teknik yapıları açısından 4.Teknik yapıları açısından

 a.Değişmez planlar a.Değişmez planlar

 b.Değişken planlar b.Değişken planlar

5.Kapsamları açısından 5.Kapsamları açısından

 a. Genel planlar a. Genel planlar

 b. İşletme bölümleri ile ilgili planlar b. İşletme bölümleri ile ilgili planlar

(7)

 Planlama ile ilgili önemli kavramlar Planlama ile ilgili önemli kavramlar

 Program: Program: Bir amacın gerçekleştirilmesi için Bir amacın gerçekleştirilmesi için gerekli olan adımların her birinden sorumlu olan gerekli olan adımların her birinden sorumlu olan kimseleri ve her birinin sürelerini belirleyen kimseleri ve her birinin sürelerini belirleyen

planlardır.

 Bütçe: Bütçe: Yapılan planların ve beklenen sonuçların Yapılan planların ve beklenen sonuçların rakamlarla ifadelendirilmesidir. Bu sebeple rakamlarla ifadelendirilmesidir. Bu sebeple bütçelere, rakamlandırılmış plan yada program bütçelere, rakamlandırılmış plan yada program

adı da verilir.

 Yöntem: Yöntem: Hedefe ulaşmak için her adımda nasıl Hedefe ulaşmak için her adımda nasıl hareket edileceğini ne gibi birbirini izleyen işlerin hareket edileceğini ne gibi birbirini izleyen işlerin

görüleceğini belirtir.

 Gen Yöntem: Gen Yöntem: İşletmelerde sık sık tekrarlanan İşletmelerde sık sık tekrarlanan olaylarda bir devamlılık arzu ediliyorsa bu olaylarda bir devamlılık arzu ediliyorsa bu

takdirde yapılan planlardır.

(8)

ÖRGÜTLEME (ORGANİZE ETME) ÖRGÜTLEME (ORGANİZE ETME)

 Planlarda belirlenen amaçları gerçekleş- Planlarda belirlenen amaçları gerçekleş- tirmek için önceden belirlenen iş ve tirmek için önceden belirlenen iş ve mevkilere görevli seçimi, iş gören ve mevkilere görevli seçimi, iş gören ve görevler arası çalışma düzenlerinin görevler arası çalışma düzenlerinin belirlenmesi örgütlendirme çalışmalarını belirlenmesi örgütlendirme çalışmalarını

oluşturmaktadır.

(9)

 ÖRGÜTLEMENİN AŞAMALARI ÖRGÜTLEMENİN AŞAMALARI

 1. Yapılacak işlerin neler olduğu saptanır 1. Yapılacak işlerin neler olduğu saptanır ve sınırlandırılır

ve sınırlandırılır

 2.En uygun nitelikli kişiler,niteliklerine 2.En uygun nitelikli kişiler,niteliklerine uygun görevlerine atanır

uygun görevlerine atanır

 3.Çeşitli işlerin gerektirdiği yetki ve 3.Çeşitli işlerin gerektirdiği yetki ve sorumlulukların belirlenmesi yapılır sorumlulukların belirlenmesi yapılır

 4.Haberleşme yolu belirlenir 4.Haberleşme yolu belirlenir

 5.İşletmede kimlerin, nerede, nasıl ve ne 5.İşletmede kimlerin, nerede, nasıl ve ne

zamanlar çalışacağının belirlenmesi yapılır

(10)

 ÖRGÜTLEMEDE ÖNEMLİ KAVRAMLAR ÖRGÜTLEMEDE ÖNEMLİ KAVRAMLAR

 YETKİ: YETKİ: Herhangi bir şeyi yapabilme hakkıdır. Herhangi bir şeyi yapabilme hakkıdır.

Yönetici emir verme ve emirlerinin Yönetici emir verme ve emirlerinin uygulanmasını isteme hakkına sahiptir. Yetki asıl uygulanmasını isteme hakkına sahiptir. Yetki asıl

kaynağını kuvvetten alır.

 KUVVET: KUVVET: Herhangi Herhangi bir bir şeyi şeyi yapabilme yapabilme yeteneğidir. Bir kimsenin kuvveti yetkilerini yeteneğidir. Bir kimsenin kuvveti yetkilerini

aşmamalıdır.

 ETKİ: ETKİ: Başkalarını yönlendirme yeteneğidir. Başkalarını yönlendirme yeteneğidir.

 SORUMLULUK: SORUMLULUK: Kişinin Kişinin kendi kendi davranışlarını davranışlarını kontrol etmesini sağlayan ahlaki kurallar.

kontrol etmesini sağlayan ahlaki kurallar.

Sorumluluk bütün örgüt üyelerince paylaşılması Sorumluluk bütün örgüt üyelerince paylaşılması

gerekir.

 HESAP VERME: HESAP VERME: Yöneticinin dışında astların Yöneticinin dışında astların

sorumluluğu karşısında üstlerine bilgi vermesidir

(11)

 YÖNETİCİNİN DENETİM ALANI: YÖNETİCİNİN DENETİM ALANI: Bir Bir yöneticinin etkin bir şekilde yönetebileceği yöneticinin etkin bir şekilde yönetebileceği

astlarının sayısıdır.

(12)

 ÖRGÜTLEMEDE BÖLÜMLERE AYIRMA ÖRGÜTLEMEDE BÖLÜMLERE AYIRMA

 İşlevlerine göre İşlevlerine göre

 Üretilen mal yada hizmete göre Üretilen mal yada hizmete göre

 Müşteri temeline göre Müşteri temeline göre

 Sayı temeline göre Sayı temeline göre

 Bölge temeline göre Bölge temeline göre

 Süreç ve makine temeline göre Süreç ve makine temeline göre

 Zaman temeline göre Zaman temeline göre

 Proje temeline göre Proje temeline göre

 Matrix temeline göre Matrix temeline göre

(13)

ÖRGÜTLEMEDE ÜNİTELER ÖRGÜTLEMEDE ÜNİTELER

1.HAT ÜNİTE:

1.HAT ÜNİTE: Hat ünitelerin görevlileri örgüt Hat ünitelerin görevlileri örgüt amaçlarına ulaşabilmek için doğrudan bir amaçlarına ulaşabilmek için doğrudan bir sorumluluğu olan çalışanlardır. Hat görevi sorumluluğu olan çalışanlardır. Hat görevi yapanlar astlarına emir verebilme yetkisine yapanlar astlarına emir verebilme yetkisine

de sahip olan görevlilerdir.

2.KURMAY ÜNİTE:

2.KURMAY ÜNİTE: Hat ünite görevi Hat ünite görevi yapanlara planlama, araştırma gibi yapanlara planlama, araştırma gibi konularda yardımcı olan, yetki ve konularda yardımcı olan, yetki ve sorumlulukları sadece ilgilendikleri sorumlulukları sadece ilgilendikleri

fonksiyonel işle sınırlı olan görevlilerdir.

(14)

 ÖRGÜTLEMEDE ÖRGÜTLEMEDE MERKEZLEŞME MERKEZLEŞME (santralizasyon) ve MERKEŞLEŞMEME (santralizasyon) ve MERKEŞLEŞMEME

(Desantralizasyon):

 MERKEZLEŞME MERKEZLEŞME (santralizasyon): Tüm (santralizasyon): Tüm görevlerin bir merkezden veya merkez görevlerin bir merkezden veya merkez yöneticileri tarafından yürütüldüğü yöneticileri tarafından yürütüldüğü

durumlardır.

 MERKEŞLEŞMEME MERKEŞLEŞMEME (Desantralizasyon): (Desantralizasyon):

Bir işletmede görevlerin, kuvvetin ve Bir işletmede görevlerin, kuvvetin ve yetkinin işletme örgütü içinde alt yetkinin işletme örgütü içinde alt kademelere devri (göçerilmesi) kademelere devri (göçerilmesi)

durumudur.

(15)

 YÖNELTME YÖNELTME

 Bir örgütteki kişilerin o örgütün amaçları Bir örgütteki kişilerin o örgütün amaçları doğrultusunda çalışmalarını sağlamak için doğrultusunda çalışmalarını sağlamak için yönlendirilmesi ve güdülendirilmesi yönlendirilmesi ve güdülendirilmesi sürecidir. Yöneltme astlarına hangi işleri sürecidir. Yöneltme astlarına hangi işleri nasıl yapacaklarını söylemeyi ve yapılan nasıl yapacaklarını söylemeyi ve yapılan yanlışları düzeltme yollarını göstermeyi de yanlışları düzeltme yollarını göstermeyi de kapsar. Etkin bir yöneltme astları ve kapsar. Etkin bir yöneltme astları ve yanındakileri güdüleyerek bir duyarlılık ve yanındakileri güdüleyerek bir duyarlılık ve

önderlik de gerektirir.

(16)

 DENETİM (KONTROL) DENETİM (KONTROL)

 İşletmenin İşletmenin tümünün tümünün ve ve ayrı ayrı ayrı ayrı bölümlerinin işleyişlerini değerlendirerek, bölümlerinin işleyişlerini değerlendirerek, bunları geliştirici değişiklikler yapmaktır.

bunları geliştirici değişiklikler yapmaktır.

Denetimin temel amacı planların Denetimin temel amacı planların öngördüğü sonuçlara hangi ölçülerde öngördüğü sonuçlara hangi ölçülerde

ulaşıldığını saptamaktır.

(17)

 DENETİMİN AŞAMALARI DENETİMİN AŞAMALARI

 1.Standartların belirlenmesi 1.Standartların belirlenmesi

 2.Gerçekleşen durumun belirlenmesi 2.Gerçekleşen durumun belirlenmesi

 3.Standartlarla gerçekleşen sonuçların 3.Standartlarla gerçekleşen sonuçların karşılaştırılması

karşılaştırılması

 4.Sapmaların nedenlerini belirleyip 4.Sapmaların nedenlerini belirleyip önlemler almak

önlemler almak

Bir başka deyişle; Beklenen standartlarla Bir başka deyişle; Beklenen standartlarla gerçekleşen standartlar arasındaki farkın gerçekleşen standartlar arasındaki farkın

ortaya çıkarılmasına

ortaya çıkarılmasına DENETİM DENETİM denir. denir.

(18)

 DENETİM SİSTEMLERİDENETİM SİSTEMLERİ

 1. Dolaysız Denetim= Direkt Denetim= Açık Denetim 1. Dolaysız Denetim= Direkt Denetim= Açık Denetim Sistemi:

Sistemi:

 Bu sistemde hataları önleyici kurallar bizzat sistemin Bu sistemde hataları önleyici kurallar bizzat sistemin içinde yer almaktadır. Uygulamada ADS hareketten çok içinde yer almaktadır. Uygulamada ADS hareketten çok standarttın yada standartların değiştirilmesi amacı ile standarttın yada standartların değiştirilmesi amacı ile

kullanılır.

 2. Dolaylı Denetim= Endirekt Denetim= Kapalı 2. Dolaylı Denetim= Endirekt Denetim= Kapalı Denetim Sistemi:

Denetim Sistemi:

 Sistemde hatalar ortaya çıktıktan sonra düzenleyici Sistemde hatalar ortaya çıktıktan sonra düzenleyici önlemler alınır.Üretim kalitesinin denetiminde önlemler alınır.Üretim kalitesinin denetiminde denetleyiciler üretilen mallar, ürünler arasından örnekler denetleyiciler üretilen mallar, ürünler arasından örnekler seçerek bu örnekleri önceden saptanan kalite seçerek bu örnekleri önceden saptanan kalite standartları ile karşılaştırırlar. Eğer standartlardan bir standartları ile karşılaştırırlar. Eğer standartlardan bir sapma ortaya çıkarsa yöntem ve üretimde yeniden sapma ortaya çıkarsa yöntem ve üretimde yeniden

ayarlamalar yapılır.

(19)

 DENETİMDE UYGULANAN KANTİTATİF DENETİMDE UYGULANAN KANTİTATİF YÖNTEMLER

YÖNTEMLER

 1.Elektronik bilgi işlem yöntemi 1.Elektronik bilgi işlem yöntemi

 2.Doğrudan programlama yöntemi 2.Doğrudan programlama yöntemi

 3.Pert yöntemi (program değiştirme yada 3.Pert yöntemi (program değiştirme yada yeniden inceleme tekniği)

yeniden inceleme tekniği)

 4.Kritik yol yöntemi 4.Kritik yol yöntemi

 5.Kara geçiş yöntemi (başabaş analizleri) 5.Kara geçiş yöntemi (başabaş analizleri)

(20)

 K K â â ra Geçiş Noktası ra Geçiş Noktası

KGN=

KGN= Sabit maliyetler Sabit maliyetler

Satış fiyatı – Değişken maliyetler Satış fiyatı – Değişken maliyetler KGN=

KGN= Satış fiyatı x Sabit maliyetlerSatış fiyatı x Sabit maliyetler Değişken maliyetlerDeğişken maliyetler

KGN=KGN= Amaçlanan kar + Sabit maliyetlerAmaçlanan kar + Sabit maliyetler

Satış fiyatı - Değişken maliyetlerSatış fiyatı - Değişken maliyetler

(21)

 ÖRNEK PROBLEM: ÖRNEK PROBLEM: Bir ilaç fabrikasında A Bir ilaç fabrikasında A ampul üretimi yapılmaktadır. Ampullerin ampul üretimi yapılmaktadır. Ampullerin birim başına değişken üretim maliyeti 4 TL birim başına değişken üretim maliyeti 4 TL yıllık sabit maliyetler 240 TL ve yıllık sabit maliyetler 240 TL ve

KGN=6.000 birim olduğuna göre;

 a) Bir ampulun satış fiyatı? a) Bir ampulun satış fiyatı?

 b) Toplam en az ne kadar satış yapılırsa b) Toplam en az ne kadar satış yapılırsa kara geçilir?

kara geçilir?

 c)Ampul üretiminden fabrika yıllık 160.000 c)Ampul üretiminden fabrika yıllık 160.000 TL kar sağlamayı amaçladığına göre bu TL kar sağlamayı amaçladığına göre bu amacı gerçekleştirmek için en az kaç amacı gerçekleştirmek için en az kaç

ampul satıldığında k

ampul satıldığında k â â ra geçer? ra geçer?

(22)

 HABERLEŞME HABERLEŞME

 Dar ve basit anlamda insanlar arasındaki Dar ve basit anlamda insanlar arasındaki bilgi, duygu ve düşünce alışverişidir.

bilgi, duygu ve düşünce alışverişidir.

 Haberleşme iki bakımdan önemlidir: Haberleşme iki bakımdan önemlidir:

1.Haberleri kullanacak olan şahısların 1.Haberleri kullanacak olan şahısların arasında haberlerin en iyi şekilde arasında haberlerin en iyi şekilde dağılmasını sağlayacak biçimde dağılmasını sağlayacak biçimde

haberleşme örgütünü kurabilme, haberleşme örgütünü kurabilme,

2.Uygulama ile bilgileri gruplandırmak, çeşitli 2.Uygulama ile bilgileri gruplandırmak, çeşitli varsayımları değerlendirmek ve bunlar varsayımları değerlendirmek ve bunlar arasında seçim yaparak karara varmak ve arasında seçim yaparak karara varmak ve

bu kararı uygulayıcılara aktarmak.

(23)

 HABERLEŞME BİLGİ KANALLARIHABERLEŞME BİLGİ KANALLARI

 1. Bilginin Alınış Türü Bakımından Bilgi Kanalları1. Bilginin Alınış Türü Bakımından Bilgi Kanalları

 a) Biçimsel (Formel) Haberleşme: Günlük bir takım a) Biçimsel (Formel) Haberleşme: Günlük bir takım görevlerin nasıl, ne zaman ve hangi sırayla kimler görevlerin nasıl, ne zaman ve hangi sırayla kimler tarafından yapılacağını gösteren bilgi alışverişidir. Bu tür tarafından yapılacağını gösteren bilgi alışverişidir. Bu tür

haberleşme belirli kanallardan geçer.

 b) Biçimsel olmayan (Non-Formel) Haberleşme: Normal b) Biçimsel olmayan (Non-Formel) Haberleşme: Normal biçimsel kanallar kullanılmadan yapılan bilgi biçimsel kanallar kullanılmadan yapılan bilgi

toplanmasıdır.

 2. Bilginin Akış Yönüne Göre Haberleşme2. Bilginin Akış Yönüne Göre Haberleşme

 a) Yukarıya doğru haberleşmea) Yukarıya doğru haberleşme

 b) Aşağıya doğru haberleşmeb) Aşağıya doğru haberleşme

 c) Yatay haberleşmec) Yatay haberleşme

(24)