İZOCAM TamniFTUR.

A R K İ T E K T

-rU-Z»*-

372

4 — 1978 YIL — XLVIII İ S T A N B U L

Fiyatı: 40 T L _ .

İZOCAM TamniFTUR.

gökyüzünü

ısıtamazsımz çatınızı

İzocam'la kaplatınız

Dünyanın en ileri sistemiyle (Saint - Gobain TEL Prosedesi) yurdumuzda üretilen İzocam, konut çanlarından sınaî yapılara kadar kullanıldığı her alanda olağanüstü tasarruf sağlar.

İzocam kullanıldığı takdirde daha küçük satıhlı kalorifer kazanı, daha az sayıda radyatör dilimi, daha küçük boyutlarda pompa v e boru yeterli olur. Bu suretle yapının inşaat masrafı azalır.

Ayrıca izocam için ö d e n e c e k fark 1-2 yılda kendisini öder. Izocamın h e r türlü çatıda v e

kalorifer tesisatında kullanılmasıyla gittikçe pahalılaşan yakıt sarfiyatı azalır v e bir türlü ısınmayan en üst katlar kolaylıkla ısınır, size d e

" S A Ğ O L A S I N İ Z O C A M " dedirtir.

Izacamla korunan yapı sağlıklı, ekonomik v e komşu anlaşmazlıklarına y e r bırakmayan bir yapı olur.

Bütün ısı v e gürültü problemlerinizde bizi hatırlayınız.

® İZOCAM Kesin tecrit, büyük tasarruf, tam konfor.

T E K N İ K D A N I Ş M A B Ü R O L A R I M I Z Ü C R E T S İ Z E M R İ N İ Z D E D İ R . İstanbul Ankara İzmir Bursa Trabzon Adana 43 50 50 29 57 90 13 48 59 12 470 23 98 22 980

( 5 hat) 29 65 17

Data — 1421/47

Relâm Moran — 1065/48 Endüstrimizin, yaşantımızın en önemli bölümlerinde önemi giderek artan, teknolojik alanda öncülüğü ilke bilen, içerde ve d işarda devleşen satış grafiğiyle, ulusal ekonomiye katkıda' vi bulunan güçlü kuruluş...

su ve gaz boruları - sanayi, boruları- profil borular- elektrik boruları - paslan- maz çelik borular - yassı

* çelik ürünler - düz ve oluklu galvanizli saçlar.

dış cephe mpımm boyalarında da

güçlüdür cBs

Ç B S A k r o l i t . . . İ ş t e Ç B S ' n i n y a p ı l a r ı n d a h a d a y a n ı k l ı o l m a s ı n ı s a ğ l a m a k , onları kışın k a r ı n d a n , b a h a r ı n y a ğ m u r u n d a n , y a z ı n s ı c a ğ ı n d a n v e s o n b a h a r ı n r ü z g a r ı n d a n k o r u n m a k için ü s t ü n g ü ç l e r l e d o n a t t ı ğ ı v e g ö r e v l e n d i r d i ğ i b o y a . . . E ğ e r bir y a p ı Ç B S A k r o l i t ' l e d o n a n m ı ş v e g.üçlenmişse a r t ı k o y ı l l a r c a

e n güzel, e n s a ğ l a ı niteliğini g u r u r l a t a ş ı y a c a k t ı r E v i n i Ç B S Akrolit'le

t a k v i y e e d e n h e r k e s

y ı l l a r c a h e p a y n ı s ö z ü s ö y l e y e c e k t i r e v i n e h e r b a k ı ş t a . " Ç B S A k r o l i t " d i y e c e k t i r

" t a m a r a d ı ğ ı m b o y a "

her cins boyada ^ ^ güçlüdür

•• • •

V I ₁

ÇBS BOYA-KİMYA SANAYİİ 'O TİCARETİ A.Ş.

Karaköy, Kardeşim Sok.

' No. 44/3 istanbul

\ Telefon : 434956

tfhfolit

cfiiF AKRİLİK

d( ş cephe kaplama boyası

©

, 01-KİMYA SANAYİİ v e t i c a r e t i fl.Ş «

İlâncılık — 994

EZDlMCf GÛDESt-JiMtataitaManm

ht

ANAHTAR TESLİMİ KOMPLE TESİS YAPMAK YETENEK

V E TECRÜBE İSTER.

ÖRNEĞİN

200'ü Aşkın Yüksek Mühendis Ve Mühendis.

250'yiAşkın Beyaz Yakalı JJzman ve Personel.

2000'i Aşkın Teknisyen ve İşçi Kadrosu.

21 Senelik İmalât, Tesis Kurma Tecrübesi.

Cihaz ve Kompakt Ünitelerin Yapıldığı 3 Büyük Fabrika.

MİMARLAR O D A S I

\A/ertheim asansör ve

yürüyen merdivenleri

J

/ M ZfMA, Vd^y:

H I T E C T

L ' A R C H I T E C T E T H E A R C H I T E

p e i* i o d i q u e d ' a r c h i t e c t u r e

d ' u r b a n i s m e e t d e t o u r i s m e Periodicjsî Pısblucati'cn On Architccture —C T o w ei P l a n n i n g a n d t o u r i s m

İ ç i n d e k i l e r :

N c . 3 7 2 - 4 - 1978 Cild - 47

• Önemli haberler: mimarlıkta Ağa han vakfı ödülü, yazan: dr. Engin Yenal 122 • T.C. Bayındırlık Bakan- lığı 'ilk okul yapıları, 123 Q Bergamo'da (İtalya) 'kent dışında bir ev, mimarları: dr. Baran Çağa, dr. G. Ze- noni, 126 • Bergamo'da (İtalya) bir ev, mimarları: dr. Baran Çağa, dr. G. Zenoni 129 • Enez'de bir yaz- lık ev, mimarı: Ruşen Dcra, 131 Q Prof. Celâl Esat Arseven anıt-mezar projesi, mimarı: Prof. Muiılis Türkmen, 132 • 'Lâleli camii altındaki çarşı, yazan: cir. Zeki Sayâr, 133 • Türkiye Emlâk Kredi Bankası sosyal konut inşaatı, 136 • Türkiye Şişe Cam fabrikaları A. 'Ortaklığı, yönetim binası projesi, mimarları:

Prof. Muhlis Türkmen, Orhan Çakmakçıoğlu, Aytaç 'Manço, 140 Q Türk Havayolları A O. yönetim binası projesi, mimarları: Prof. Muhlis Türkmen, Yüksel Tür, Erkan Sözen, Y a ş a r Yalçın, Oya Torum, 146 • İstan- bul'un su kaynakları v e kirlenme yazan: Prof. Nihat A. Balcı, 154 Q Bibliografya 159.

C o n t e n t s :

• İımportant news: Prize of architecture from the foundation of Ağa Khan, vvritten by Dr! Engin Yenal, 122 • Elementary school bui'ldings by Republic of Turkey Ministry of Public works, 123 • A house near Bergamo (İtaly), architects: dr. Baran Çağa, dr. G. Zenoni, 1 2 6 Q A house irv Bergamo (İtaly), architects:

dr. Baran Çağa, dr. G. Zenoni, 129 • A holiday 'house in Enez, ardıitect: 'Ruşen Dora, 131 • Grave-Monu-

•ment project for Prof. Celâl Esat Arseven, architect: Prof. 'Muhlis Türkmen 132 • Bazaar under The <Mos- que of Laleli, vvritten by dr. Ze'ki Sayâr, 133 • Social housing construction'by «Türkiye Emlâk Kredi Bank»

136 • «Türkiye şişe cam fabrikaları A.O.» Head office building project, architects: Prof. Muhlis Türkmen, Orhan Çakmakçıoğlu, Aytaç Manço, 140 • TuPkish Airlines Head office building project, architects: Prof.

Muhlis Türkmen, Yüksel Tür, Erkan Sözen, Yaşar Ya'çın, Oya Torum, 146 • W a t e r sources of İstanbul and Pollution, written by Prof. Nihat A. Balcı, 154 • Bi'bliography, 159.

S o m m a i r e :

• Nouvelles importantes: Prix sur I'architecture religieuse ıslamique de la fondation Aga han, Ecrit par le dr. Engin Yenal 122 • Ecoles primaires de la direction du ministere d e s travaux pu'bliques, 123 • Une

•maison familiale â Bergamo (İtalie), Arch.: dr. Baran Çağa - dr. G. Zenoni, 126 O Une rnaison familiale â Bergamo (İtalie), Arch.: dr. Baran Çağa - dr. G. Zenoni, 129 • Üne maison de loisir aux 'bords de la mer Egee (â Enez), arch.: Ruşen Dora, 131 • Le projet du tombeau du Prof. Celâl Esat Arseven, Arch.: Prof.

Muhlis Türkmen, 132 • Bazar au sous-sol de la mosquee Lâleli (istanbul), ecrit par dr. Zeki Sayâr 133 • Quelques realisations de l'ha'bitation social de la banque Emlâk Kredi, 136 • Le projet du bâtiment administratif de la societe de verrerie Turc, Arch.: Prof. Muhlis Türkmen, Orhan Çakmakçıoğlu, Aytaç Manço, 140 • Le Projet du ıbâtiment administratif de la societe des lignes aeriennes Turc, Arch.: Prof.

Muhlis Türkmen, Yüksel Tür, Erkan Sözen, Y a ş a r Yal çın, O y a Torum, 146 • Protection du territoir des so- urces d'eaux et pollution. (â İstanbul), ecrit par le Prof. Niıhat A. Bailcı, 154 • BibMographie, 159.

No. 372 - 4 - 1978 'olume - 47

No.372 - 4 - 1978 Volume - 47

Arkitekt'in Satıldığı Kitabevleri: Y a p r a k K i t a b e v i A. B. C. K i t a b e v i Atatürk Bulvarı No: 127 Ankara Tünel Meydanı No: 1 Beyoğlu

ARKİTEKT

m i m a r l ı k ş e h i r c i l i k v e t u r i z m d e r g i s i

Her üç ayda bir yayınlanır.

Adres: Anadolu Han 33 — istanbul Tel: 22 13 07 Kuruluşu 1931 Cilt : 47 Sayı : 372 j

Sahibi ve sorumlu yayın müdürü:

dr. z e k i s a y â r m i m a r i d g s a

Sekreter:

Keti Ç a p a n o ğ l u M u h a b i r l e r i :

B. Almanya : Engin A Y D I N - Mimar D.j G.S.A./BDB. - U.S.A. Ahmet V. A L P Mimar I.T.Ü. - Fransa: Halûk T O G A Y Mimar D.G.S.A. - İsveç: Ali Ş E N E R Mimar D.G.S.A. İsviçre: Seyfi S O N A D Mimar D.G.S.A. - Kıbrıs : Ergün DERVİŞ mimar İ.T.Ü. - İtalya : Dr. Baran Ç A Ğ A - Mimar Yunanistan: Sava Ç İ L E N İ S- Mimar İ.T.Ü./M.M.F.

A b o n e ş a r t l a r ı : Yıllık Şahıs için 150.— TL.

Öğrenci » 125.— TL.

Yabancı memleketler » 200.— TL.

Bu sayı : 40.— TL.

İlân tarifemiz istek üzerine gönderilir.

Yazı, foto, resim ve abone bedelleri ARKİTEKT'in adresine posta İle gönde- rilmelidir. Basılmayan yazılar İade edilir.

Adreslerini değiştiren abonelerin en geç bir ay içinde bize haber vermeleri lâzım- dır. Aksi takdirde kaybolan dergilerden idaremiz sorumlu değildir.

Subscriptlon rates:

Annual subscription 10.00$

Single copy 2.50$

Ali subscriptions, letters, photos, articles advertisements tec. Should be addressed.

To: A R K İ T E K T

Anadolu Han No. 33 Eminönü/İSTANBUL TURKEY Abonnements pour l'etranger 1 an 10.00 Ş

Prix de ce numero 2.50Ş Pour :out payement et demande des ren- seignements, ainsi que pour tout envoi des docuınents, tels que photos, artic- les, annonces, bibliographie â InsĞrer s'adresser â la Direction A R K İ T E K T . Anadolu Han No. 33 Eminönü İstanbul — TUROUİE

m i m a r l ı k t a A ğ a H a n ö d ü l ü :

b i r i s l â m n o b e l ' l y o k s a o s k a r ' ı m ı . . ? Dr. Engin Yenal

Kamu oyumuz, Ağa Han Vakfının İs- lâm Mimarlığı konusunda dağıtacağı ödül- lerden, 26-28 Eylül 1978 tarihlerinde İs- tabul'da düzenlediği bir toplantı nedeni ile haberdar oldu.

Vakfın kurucusu Ağa han, Ismailiye dinsel akımının günümüzdeki ön'deri. Bu akım Şiniğin bir kolu olarak hicri VII.

Yüzyılda ortaya çıkmış. XI-XII. Yüzyıllarda değişik ülkelerde değişik görüşleri izle- yen değişik kollara ayrılmış. Bu kolların bir kısmı değişik zamanlarda Hindistan'a göçetmişler. 1840'larda ise İran'dan gene Hindistan'a bir kol daha göçetmiş ve bu kolun önderine de "Ağa Han" denilmekte imiş. İşte günümüzdeki Ağa Han da bu koldan gelmede. Dinsel önderlik Ağa han ailesine büyük bir servet sağlamış. Bu servet dünyanın değişik ülkelerinde ger- çek bir yatırımcılık anlayışı İle arttırılma- da. Ağa han, gelirinin bir kısmını öteden beri hayır işlerine ve bazı İslam ülkele- rinde topluma yönelik projelere harca- makta imiş.

Ancak bu vakfın kuruluşu daha deği- şik, daha evrensel bir "filantropi" anlayı- şının ürünü. Özellikle Batılda servet biri- kiminin, insancıl amaçlara yönelik giri- şimlerde bulunmasının çağımızda bir çok örneği var... Ana Servetin yıllık gelirinin bir kısmı, toplumsal amaçlı bir takım ta- sarımlara ayrılıyor. Toplumda, Bilimde, Güzel sanatlarda belirginleşen kişilerin, yapıtlarının ödüllendirilmesi de bu tür va- kıfların etkinlikleri arasında... (Vakıfların işlerliği TRT'nin yayınladığı sürekli bir diziden, ödül kavramı da Nobel veya Os- kar ödüllerinden esinlenerek, Kamu oyu- muzca iyice biliniyor, sanıyoruz...)

Ağa han merkezi İsviçre'de olan Vak- fını bu yıl kurmuş, her üç yılda bir belli bir konuda 5oo.ooo=5X loo.ooo dolardan oluşan ödüller dağıtacak. Bu ödüllerden ilkinin Mimarlık dallarında 1980'de veril- mesi tasarlanmış. Bunun için de önce bir

"Düzenleyici kurul" oluşturulmuş. Üyele- ri: Bilim çevrelerinden ve Uygulayıcı mi- marlardan. (İran'dan Nadir Ardalan, Mısır dan Hasan Fethi) Bu kurul, ödülün özel ilgi alanlarını: Konut-Kamusal yapı ve alan- lar-Restorasyon ve yeniden kullanma- Toplumsal planlama, olarak saptamış. Bu dört ana alanda odaklaşacak araştırmalar sonucu 1966-76 sürecinde uygulanmış ör neklerden en belirginleri seçilecek ve ö-

düllendirilecek... Ödüîier "yalnız mimar- lara değil, işverenlere, kamu yöneticileri- ne, ustalara kalfalara kısaca mimari çev- renin oluşumuna katılacak herkese..." ve- rilebiliyor. Düzenleyici kurul gerek konu- ların, gerekse de yapıt ve aday seçme ödül verme işleminin işlerlik kazanabilme- si amacı ile altı seminer düzenlemiş. İlk seminer 6-8 Nisan 1978 de Fransa'da Gou- vieux'da yapılmış.

İkinci seminer de İstanbul'da yapıldı.

Ana konu: İslam dünyasında mimari deği- şimler-Tarihî çevre korumu- yeniden kul- lanmaya uydurma. Türkiye'den örnekler idi. İlk gün (28 Eylül 1978) toplantı Ağa han'ın, kurduğu vakfın amaçlarını açıkla- yan bir konuşması ile başladı. Daha son- ra Turizm bakanı ve UNESCO temsilcisi de birer konuşma yaptılar. Ara'dan sonra Seminerin ana konusunu yorumlayacak dört ana bildiriye geçildi. Bunları Prof.

Sedad Hakkı Eldem'in "Türkiye'de Rejio- nal mimari eğilimlerdeki gelişmeler" Prof.

Dr. Abdullah Kuran'ın "Türk mimarlığının geçmiş ve geleceğinin kısa bir özeti" Doç.

Dr. İlhan Tekeli'nin "Anadolu'da Kentsel yaşam düzeninin değişik dönemleri" ve Prof. Doğan Kuban'ın "Kültürel yaşamın sürdürülmesi için Tarihsel çevrenin ko- runması" idi.

Konuşmacılar görsel belgelerle kendi konularını ayrıntılıca açıkladılar, sorulara verdikleri yanıtlarla da olayı Türkiye'deki

•durumu hakkında genel bir çerçeve İçin- de bilgi verdiler.

Tarihsel çevre koruma gibi çok geniş kapsamlı bir konunun, İslam Ülkelerindeki mimari değişim çerçevesi içinde Genel'- den Özel'e indirgenmesi kuşkusuz çok yönlü zorluklar göstermekte idi. Bildirile- ri sunanlar .da-bu nedenle sanırız-çok ge- nel yorumlar getirmekle yetindiler.

devamı 156. sayfada A r k i t e k t 49. yaşını

idrak etti

372. sayımızla dergimiz 48. yayın yı- lını bitirmektedir. Bir meslek dergisi için uzun sayılabilecek bu süre içinde " A r- k i t e k t » e eserleri ve yazıları ile destek olan değerli meslekdaşlarımıza teşekkürü borç .biliriz.

B a y ı n d ı r l ı k b a k a n l ı ğ ı İ l k o k u l b i n a l a r ı

Bu sayımızda Bayındırlık Bakanlığı tarafından inşa edilen ilk okul binaların- dan bazılarını yayınlamaktayız.

Bu binaları görüleceği gibi tip proje- ler teşkil etmekte ve birçokları 1960 yıl- larında hazırlanmış bulunmaktadır. Oysa o tarihlerde bugüne kadar okul binaları projelerinde uluslararası teşkilâtta yapı- lan çalışmalar sonucu bir çok gelişmeler olmuştur.

OECD teşkilâtı eğitim binaları prog- ramında okul binaları sahasında yapılan araştırmalar okulların yerel toplum faali- yetlerine rol almaları ön görülmektedir.

Bu sahada endüstrileşmiş ülkelerde eğitim binalarının toplum faaliyetlerini de içeren şekilde projelendirilmeleri ve uygulanmaları yapılmaktadır .

Bizde inşa edilen okullar, el'an 1960 larda yapılan projelere göre uygulandığı için bu sahada yeni getirilen prensip ve metodlara cevap vermektedir.

Bakanlığın başka ülkelerdeki çalışma- lardan esinlenerek bu konuya eğileceğini ümit etmekteyiz.

2 derslik Sadağ ilkokulu (Orhaneli) Tip 1966

- UİSSC

1-2-3 D e r s l i k l i k ö y i l k o k u l l a r

Köy İlkokulları tek katlı olup etaplı veya tümü birden 1-2 veya 3 derslikli ola- rak inşa edilebilmektedir. Duvar kalınlık- ları ve çatı örtüsünde değişiklik yapılarak bütün iklim şartlarına uydurulmuş ve tek tip olarak düşünülmüştür. Yıllık ısı orta- laması —12 "C'nin üstünde olan bölge- lerde pencereler ahşap tek satıhlı, —12

°C altında olan bölgelerde ahşap munta- bık olarak uygulanmaktadır. İnşa sistemi taş ve tuğla duvara göre yığmadır. Beto- narmede zelzele talimatına uyulmuştur.

Çatı meyilli betonarme plâktır. Mertekler arası ısı izolasyonu olarak kuru ot ve em- sali ile doldurulmuştur. Çatı örtüsü mal- zemesi kiremittir. (Karlı bölgelerde gal- vanize oluklu saç.)

1 Derslikli okulda süt ofisi ile öğret- men odası birleştirilmiş bir antre ile derslik hacmine bağlanmıştır. Bu dersli- ğe aynı antreden girilmektedir. 3 dersli- liğin girişi ayrı olup bu dersliğe bir işlik ilâve edilmiştir. 2 ve 3 dersliklerin arasın- da mevcut 4 kapı açılmak sureti ile iki hacim birleşmekte, okulun ve köyün sos- yal faaliyetlerine imkânâ verecek bir alan sağlanmaktadır.

1 Derslikli ilkokul (tuğla) 1 Derslikli ilkokul (taş) 2 Derslikli ilkokul (tuğla) 2 Derslikli ilkokul (taş) 3 Derslikli ilkokul (tuğla) 3 Derslikli ilkokul (taş)

77.49 m2

89.58 m*

126.53 m2

128.64 m1

193.40 m2

218.22 m*

3 derslik Ebebey ilkokulu (Bursa) Tip 1966 I.;-'..;-'". ..«>»... • aisrji ...•<•. :., :

6 derslik Sıra Meşeler ilkokulu - 1966 .-sunuiud holrlv

B e r g a m o ' d a ş e h i r d ı ş ı n d a t e k a i l e i ç i n e v

mimari proje :

Proje tarihi: 1974 inşaat tarihi: 1974-1975 Arsa yüzölçümü: 6000 m2

Bina toplam yüzölçümü: 500 m2

Maliyeti (bahçe ve yüzme havuzu dahil) 12.000.000— TL.

Evin arsası, manzarası Bergamo Or- taçağ şehri olan, tatlı meyilli bir vadide- dir. En yakın otobüs durağı bir kilometre- de olduğundan gürültüsüz ve temiz ha- valı bir bölgedir. Şehrin merkezine mesa- fe çevre yolu ile onbeş dakikadır.

Bina arsaya töpoğrafik durumda hiç- bir değişiklik yapmadan oturtulmuştur.

Bahçede de vadinin tipik nebatları kulla- nıldığından arazinin görünüşü değişme- miş ve arsa sınırı gizlenmiştir.

Ev iki kattır. Zemin kat bahçe ve yüz- me havuzu kotundadır. Gündüz hayatı içindir. Birinci katta yatak odaları ve ser-

visleri bulunur. vaziyet planı ve kesit

Bahçeden villanın

inşaat bugün İtalyadaki en iyi tek- nik imkânlarla yapılmıştır. Bütün cephe- ler beyaz Vicenza taşı ile kaplıdır. Gerek dikey gerek yatay bütün brise-soleil'ler de aynı taşla yapılmıştır. Doğrama ve ka- fesler gürgendir. Camlar "blindovis-ter- mopan" üç tabakadır. Bacalar paslanmaz çelik ve kubbeler çift cidarlı plexiglasdır.

Yüzme havuzu ve çevresi tabii renk- te "buchtal" gres seramik kaplıdır. Ha- vuz suyu çevresi ile aynı seviyededir. Ha- vuza girildiğinde taşan su çevredeki ka- nalda toplanır. Bütün ısıtma ve klorlama tesisleri toprak altında gizlenmiştir.

Bütün zemin kat döşemesi granittir.

Birinci kat ise, servisler hariç, halıdır.

Yatak odaları holden ve birbirlerinden dolaplarla ayrılmıştır. Arsaya şehircilik durumuna göre 1200 m3 den fazla inşaat yapmak imkânı olmadığından binanın bir kısmı araziye gömülmüştür. (Garaj, ısıt- ma tesisleri, bodrum tamamen toprak al- tındadır.)

1 — (giriş) 2 — (çalışma) 3 — (oturma) 4 — (şömine) 5 — (yemek) 6 — (mutfak) 7 — (vestiyer) 8 — (ütü odası) 9 — (çocuk oyun odası)

ın görünüşler 10 — (aydınlık) 11 — (kalorifer) 12 — (bodrum) 13 — (garaj) 14 — (yüzme havuzu) 15 — (oda) 16 — (air condition) 17 — (teras) 18 — (asma bahçe)

Kat planları

B e r g a m o ' d a T a r i h i b i r b i n a n ı n (Xll'nci asır) y a n g ı n l a y ı k ı l m ı ş o l a n k a n a d ı n ı n Mimari proje:

Dr. Mimar Baran ÇAĞA Dr. Mimar Giorgio ZENONİ Proje tarihi: 1975 İnşaat tarihi: 1976

Arsa yüzölçümü: 20.000 m2 (yirmibin) Bina toplam yüzölçümü: 1200 m2

Bergamo Belediyesi sınırları içinde bulunan bu bina asırlar boyunca ziraatle uğraşan kişiler tarafından kullanılmış. Or- taçağ şehrinin surları dışında bulunan yapıların çoğu gibi. Yangınla yıkılan ka- nadı, seksen yıldan beri, endüstrileşme ile ziraatçilerin azalması yüzünden onarıl- mamış. Bergamo'yu Como şehrine bağ- layan önemli endüstri yolunun üzerinde bulunan bu yapı da "conurbation" netice- sinde artık "şehir içinde" bulunuyor.

Şehirleşmenin büyük hızla geliştiği Kuzey italyada, mesken kıtlığından, eski ziraat bölgelerindeki yapılar da şehirli konutuna çevrilmekteler.

Binanın restore edilen kısmına, biri halen burada oturan köylü için olmak ü- zere, iki daire; yeni kanatta da bir daire yerleştirildi. Yangından, ilişik fotoğrafta görüldüğü gibi, yalnız iki cephe taş du-

var kalmıştı. Çatıyı taşıyan eski iki kolo- vaziyet ve kat planları

nun temelleri de kazı ile bulundu. Çoğu zaman samanlık olarak kullanılan bu ka- natların güneş cepheleri muhtelif desen- li delikli tuğla ile örtülüdür. Zemin katları ise açıktır ve ziraat aletleri deposu ola- rak kullanılır.

Anıtlar Koruma Bakanlığı kullanılışın- daki değişmeye mimari karakterinin de- ğişmemesini öngörüyordu.

Taşıyıcı elemanlar dışında bütün cephe ahşşap (çıralı çam) kafestir. Işık gereken alanlarda kafesin örgüsü geniş- liyor. Zemin katta bütün cephe camdır.

Burada da bütün zemin kat gündüz ha- yatı için kullanılıyor. Oturma - Yemek ve şömine kısmının tavanı iki kattır. Birinci kattaki çalışma kısmı yatak odalarına bir köprü ile bağlanıyor. Yatak odaları, ta- van yüksekliği müsaade ettiği yerlerde, iki kat üzerinde gelişiyor. Bu asma kat- lar iç pencerelerle, gündüz yaşama hac- mine açılıyor.

• Mimar Cihat Özegemen 15-29 Kasım tarihleri arasında Taksim san'at galerisin- de resim sergisi açmıştır.

Cihat Özegemen yıllardan beri yağlı boya yapmakta bu san'at kolunu ikinci uğraş olarak sürdürmekte ve sergiler aç- maktadır.

• 4 san'atçının müşterek sergisi : İ.D.G.S. akademisinden mezun ressam Şükrü Aysan, A. Öktem, Serhat Kiraz ve A. Yamaner 10-28 Kasım tarihleri arasın- da, Beyoğlu güzel san'atlar galerisinde yapıtlarını sergilemişlerdir.

4 genç san'atçı yapıtlarında yeni de- neyler getirmektedirler.

• Mimarlar Odası ve İfsak'in beraber- ce düzenledikleri "tarihî ve doğal çevre- nin korunması" konulu fotoğraf yarışması sergisi 16-30 kasım tarihleri arasında I.D.G.S. Akademisinde açılmıştır.

cephe detayı

i İ •

,1 Sc

Bu yazlık ev Keşana bağlı Enez ka- sabası civarında Saroz körfezi sahilinde inşa edilmiştir.

Arsa'nın bir tarafından toprak köy yolu geçmekte, diğer cephesi kumsal o- lan kıyı üzerinde bulunmaktadır. Arsa deniz seviyesinden takriben 2.00 metre yüksekliktedir.

Mimar, evi, sahibinin ihtiyaç ve is- teğine göre plânlamıştır. Ulaşım ve mal- zeme getirme zorluğu gözönünde tutula- rak, inşaat tamamen yerel malzeme ve işçilikle yapılmış, bu suretle ahşap çatı aksamı kirişler, yonma kereste ile kapı- lar ve kepenkler mıhlama doğrama, du- varlar moloz taş ile yapılmıştır.

Evin içi tuğla ile teraslar taş kapla- ma olarak yapılmıştır. Salonda kaba yon- ma taş bir şömine vardır. Şömine baca- sı çatı'da yükseltilerek bir kule motifi gibi değerlendirilmiştir.

Mimar, plânın uygulanması süreci içinde ancak bir kaç defa binayı kontrol edebilmiştir.

Celâl Esat Arseven hocanın mezarı için i.d.g.s. akademisi başkanlığı tarafın- dan görevlendirilen Prof. Muhlis Türkmen etüdler hazırlamıştır. Konu'nun çok sevi- len ünlü bir kişiye ait olması M. Türk- men'i araştırmalarında bir hayli meşgul etmiş ve yaptığı eskizlerin seçimini bir jüri'nin yapmasını istemiştir. Yapılan 12 ayrı çalışmadan bir kaçını bu sayfalarda vermekteyiz. M. Türkmen aşağıdaki kısa yazısında bu zorluğu belirtmektedir. Ebe- dî aleme göçen bir insanın dünyadaki son mekânının belirli bir anlama kavuşturul- ması isteniyorsa ve bu insan da. i.d.g.s.a.

mimarlık bölümünde, mimarlık ve şehir- cilik tarihi derslerini vermiş ünlü bir ho- ca, bir san'at tarihçisi, yazar, ressam, mü- zisyen, tüm san'at dallarında söz söyle- yebilecek değerde bir kişi ise, bu anıt mezarın tasarımı bir hayli sorumluluk yük- lü ve güç olmaktadır.

Kendisini çok iyi tanırdım, 1942- 1946 iarda Kadıköy halkevinde hocamdı. Resim atölyesine gelir her birimizle ayrı ayrı ilgilenir, resim hocam Şeref Akdik'in de katıldığı san'at sohbetleri düzenlenirdi.

Güzel günlerdi o günler.

işte böyle bir ortamda tanıdığım üs- tadın, yaşayanlarla buluşma yerinin tan- zimi, Akademi başkanlığınca bana tevdi edildi.

Çizilenler arasından bir seçime var- makta zorluk çekdiğimden jürinin yar- dımlarını rica ettim. Daima tekrar ediyo- rum, gereken önem verildiği takdirde bu konu çapı yönünden küçük, fakat mesleki yönden çok zor ve büyük bir iştir.

çarşının planı kesit ve cephe

elevasyonu Lâleli camii altında 1950 lere kadar

bazan depo olarak kullanılan bodrum ka- tı o vakitki Vakiflar idarecilerinin yerinde kararı ile tamir ve tadil edilerek kapalı bir çarşı haline getirilmiştir. Ayrıca Lâle- li-Aksaray caddesi cephesindeki duvarın arkasındaki toprak dolgu boşaltılarak buT raya onbir dükkân ilâve edilmiş, bu suret- le çevrenin ihtiyacına cevap veren bir canlılık kazandırılmıştır.

Lâleli camii III. Sultan Mustafa tara- fından zamanın hassa mimarı Mehmet Tahir Ağa'ya inşa ettirilmiştir. Mimar Ta- hir ağa camii inşa -eder-kenr- temel zemi- ninin özellikleri ve topografik durumuna göre binayı yüksek bir bodrum katı üze- rine oturtmuştur. Böylece inşat zorluğu yendiği, bu kata bir fonksiyon vermek is- tediği katın iç beden auvanarı ve ayanla- rını işlenmiş taşla yapmış olmasından an- laşılmaktadır.

Günümüze kadar camiin çevresi yan- gınlar, yol açılmaları gibi nedenlerle bü- yük değişikliklere uğramıştır. Nitekim manzumenin bir parçasını teşkil eden ha- mam bugün mevcut değildir. Vakıflar Ge- nel Müdürlüğü arşivinde Lâleli manzume- sini (imaret, muvakkıthane, imam, müez- zin odaları, han ve hamamı) topluca gös- teren eski bir harita maalesef bulunmak- maktadır.

Cami hakkında (hadikatül cevami) de verilen kısa bilgi'de, türbeler, imaret, muvakkıthane, hamam, sebil ve çeşmeler- den bahis olunduğu halde handan bahs edilmemektedir. (1)

csmiin avlu tarafındaki cephesi

beraber inşa edilmiş olduğu zıhabını ver- mekte olup (Çukurçeşme) hanı olması muhtemeldir.

Sultan III Mustafa Lâleli camii ile Üs- küdar'daki Ayazma camiini'de inşa ettir- miştir. Ne gariptir ki, her iki cami'de halk arasında padişah'ın adı ile anılmaz. Bu durumdan Sultan Mustafa'nın-iki cami inşa ettirdim, birini bir meczuba, öbürünü suya kaptırdım diye şikâyet ettiği rivayet olunur.

Yağ deposu vesair maksatlarla kulla- nılan cami altındaki mahzen katı yan cep- helerdeki pencerelerden hava, azda olsa ışık aldığı halde uzun yıllar değerlendiril- memiştir.

1950 den sonra Lâleli semtinin kala- balıklaşması, pasajlara rağbet edilmesi, o günkü Vakıflar İdarecilerini burasını kul- lanmaya sevk etmiştir. O tarihte İstanbul Vakıflar fen kurulu müdürü olan rahmetli mimar Ecvet Aşkan bu küçük çarşının tadilen yapılmasında emek vermiştir.

Halen cadde'den bir ana kapı ile giri- len çarşının, arka cephede merdivenle bir çıkışı, yan cephedeki avlu yoluna bir kapı- sı vardır. Tam camiin altına rastlayan bü- yücek bir avlu etrafında ve çıkış yolların- da kırk kadar dükkân ve vitrin yapılmıştır.

Açıldığı zaman tarihî atmosferine uy- gun bir şekilde olan çarşı, ne yazık ki za- manla kiracıların dükkânlara bilgisizce yap- tıkları cephe dekorasyonları ve ışıklan- dırmalarla bugün çok bozulmuş ve çirkin- leşmiştir.

çarşının içinden muhtelif görünüşler

Merhum Tahsin Öz'un İstanbul camii- miştir. (2). Hanın cami imareti arkasına leri adlı kitabının I. cildinde ise cami bitişik olarak inşa edilmiş olması ve ay- manzumesi içinde bir handan bahsedil- nı devir mimarî karakterinde bulunması,

hanın avlusundan görünüş (1) Hadikatülcevami sayfa 33-34

«Sultan Mustafa hanısalis hazretlerinin»

«Lâleli nam cami i şerifi beyanındadır»

«banisi padişahı müşarülileyh hazret- leri olup»

«mahfili hümayun ve müezzin mahfi- li ve iki tarafında mahfilleri vardır. İtma- mı binasına müfti Esat Efendi zade Fitnat hanım ki, ismi ümmetullahdır. Tarih de-

«Muallâ cami ran-a yı sultan Musta- fadır bu» 1177

«Sağ minaresi beraber bina olunup sol minaresi altı sene mururunda ihdas olunmuştur.» 1183

«Camii mezbur birer şerefeli iki mi- narelidir. ıMahiyesi kendi vakfındandır.

imaret ve türbe ve sebil ve çeşmeler ve muvakkıthane ve imam ve müezzin höcre- leri vardır ve etrafında medreselere ve tekkelere imaretten aş ve ekmek tayin olunmuştur. Heybetullah ve Mihrirriah ve Mihrişah ve Fatma Sultanlar büyük tür- be'de medfunlerdir ve şehzade Sultan Mehmet dahi anda metlfundur. Bu mer- humanı mezburan sahibülhayrın evlâtları- dır ve sahibılhayr müşarünileyh dahi, Ezcai rabbi yaklebu Selim 1187 tarihi zil- kâdesinin yedinci Cuma günü vefat edip evlâtları yanında azmi cennat eyledi ve sandukasına kendi icadı olan destarı aci- bul şekil vaz olunmuştur. Türbeyi sani- yesi hasekilerine mahsustur ve türbe ha- ricinde dahi iki adet muslukları vardır.

Mahallesi yoktur ve şehiden azm firdevs eden Sultan Selimi Han salis ibni Sul- tan Mustafa hazretleri dahi pederi tür- besinde medfundur.»

Tahsin Öz İstanbul camileri (Cild 1), sayfa 96 Lâleli camii hakkında aşağıdaki bilgileri vermiştir:

Banisi, Sultan Mustafa III. 1774 de a:

vefat etmiş ve cami önündeki türbe'de j

medfundur.

İşbu manzume cami, imaret, türbe, ^ sebil, muvakkıthane iis hamam, han ve İ dükkânlardan müteşekk'.l olup (1173 - 1177) 1759 - 1763 senelerinde ikmal edil- miştir.

Esat Efendi kızı Fıtnat Hanım.

Muallâ caıni-i renayı Sultan Mustafa bu 1177 tarihini söylemiştir.

Mimarı, iMehmet Tahir ve bina emini Ali Ağadır.

Cami, arabca, kapı kitabesinde belir- tildiği gibi veçhile (1197) 1783'te esasiı hasara uğradığından tamir görmüştür. Ma- mafih muhtelif zamanlarda da onarılmıştır Cami bütün organları çok itinalı yapılmış bir bodrum katı üzerinde olup barok üs- lûptadır. Bodrumun da bir vazife güremi üzere yapıldığı şüphesizdir. Camiin plânı kare olup mihrabı çıkıntılı, merkezî kubbe 8 şutuna müstenit kemerler üstünde ve 6 yarım kubbe ile çevrelenmektedir. Hün- kâr mahfeli sol taraftadır. İç avlusu 14 sütuna müstenit 18 kubbelidir. 8 sütunlu şadırvan, tek şerefeli iki minaresi vardır ki, sol minare 6 sene sonra ilâve edilmiş- tir. Camiin dış avlu cümle kapısı 1957 - 1958 yılında yol zarureti yüzünden geri çe- kilmiş, caddeye ilâve dükkânlar yapılmış ve bodrum ihya edilmişti.

önündeki türbede, Mustafa ili. ve Se- lim III. Haybetullah, Mihrimah, Mihrişah vo Fatma Sultanlar medfurrdur. Bu binada, ba- rok üslûpta olup içi XVI. yüzyıla ait çini- lerle bezenmiştir. Yanında Haseki Sultan- lar türbesi ve hazirede üzeri sanatkârane bornz şebekeli Adilşah Kadının açık tür- besi bulunmaktadır. Sebili bronz şebeke- lidir. Hamamından eser kalmamıştır.

Lâleli manzumesinin Türbe tarafındaki kapısı ve iç avluya çıkan yol

T ü r k i y e

E m l â k K r e d i B a n k a s ı s o s y a l k o n u t i n ş a f a a l i y e t i

T. E m l â k K r e d i B a n k a s ı İ z m i r D e n i z b o s t a n l ı s ı b l o k l a r ı

Türkiye Emlâk ve Kredi Bankası bir çok illerde sosyal konut inşasına devam etmektedir. Bankanın bu sahadaki faali- yeti yetersiz olmakla beraber 1978'den önceki yıllara nisbetle daha geniş bir in- şa faaliyetine girişmiş bulunmaktadır.

Bu sayımızda istanbul ve İzmir'deki sosyal konut inşaatından bazılarını yayın- lamaktayız.

Banka, henüz toplu konut inşasında surat sağlayan prefabrik elemanlarla ça- lışmağa başlayamamış olduğundan vakit kaybedilmekte bu da maliyetlerin artma- sına neden olmaktadır. Halbuki bazı özel firmalar prefabrik metodları uygulamakta bunda da, başarı kazanmaktadırlar.

Dikkatimizi çeken diğer bir hususta, tek ve iki kişilik aileler için küçük daire- lerin yapılmadığıdır. Uygulanan planlar çoğunlukla oturma, yemek salonlu üç ya- tak odalı 99.00 m2 lik daireler teşkil et- mektedir. Komplekslerde 60 - 75 m*.lik küçük dairelere de bir nisbet dahilinde yer verilmesi hem daha çok ailenin ba- rınmasını hem de, maliyetlerin daha dü- şük olmasını sağlayacaktır.

Yayınladığımız projelerden anlaşıla- cr.nı gibi, banka halen 1960 ların konut anlavısına aöre hazırlanmış eski projele- ri uygulamaktadır. Önümüzdeki yıl daha geniş bir sosyal konut inşa kamnanvası- na girecek olan bankanın uygulayacağı

projeleri günümüz şartlarına uygun ola- rak yeni konsepsiyonlara göre hazırlat- ması, hatta kuracağı yeni mahalleler için proje yarışması açması bir zorunluluktur.

Bloklar dolgu zemin üzerine inşa edil- miş olup, 3800 m2, sahaya oturtulan 18 blok ve çarşılar ile birlikte teşkil edilmiş olan birinci kısım mahalle bitmiştir. İkin- ci kısım inşaatı başlanmıştır. Bu kısımda da 275 daire teslim edilmiştir.

ikinci kısımda 6 varyantta planlanmış çocuk bahçesi blok zemin katlarındaki dükkanlar ile birlikte 40 blok 881 daireli bir mahalle teşkiline gidilmiştir. Tiplerin çözümü şöyledir:

P1 tipi Yıldız şeklinde çözümlenmiş olup, zemin katında 4 dükkân, bir lokan- ta kalorifer ve kaloriferci mahalleri, nor- mal katlarda ise 3 odalı ve salonlu 6 dai- re mevcuttur. Sitede TL tipinde 2 blok

P2 tipi: Zemin katta 5 dükkân, kalo- rifer ve kaloriferci mahalleri, normal kat- larda ise 3 oda bir salonlu 4 daire, mev- cut olup, T2 tipinde yerleşimde 3 blok ayrılmıştır.

P3 tipi: Zemin katta 3 oda bir salon ve sandık odalı 3 daire 1 dükkân ve kalo- rifer dairesi, normal katlarda 3 oda, bir salon ve sandık odalı dört daire vardır Sitede P3 tipi 6 blok vardır.

P4 tipi: Zemin katında 3 oda, bir sa-

lonlu 3 daire kapıcı ve kalorifer mahal- leri normal katlarda ise 3 oda bir salon- lu 4 daire vardır. Bu tipte yerleşim pla- nında 6 blok vardır.

P5 tipi: Zemin katında 3 oda bir sa- lonlu 3 daire ve kaloriferci dairesi nor- mal katlarda ise 3 odalı bir salonlu 4 daire mevcuttur. Siteye bu tipte 5 blok yerleştirilmiştir.

P6 tipi: Zemin katta 3 oda bir salon- lu 3 daire kalorifer dairesi ve kapıcı ma- halli normal katlarda ise 3 oda bir sa- lonlu 4 daire olup, yüksek katlı bu blok tipinde yerleşimde 8 blok mevcuttur.

yıldız bârbaros bulvarı vaziyet planı, -»> . >»-'

Beşiktaş Zincirli kuyu üzerinde 5 de- ğişik şekilde çözümlenerek projelendiril- miş ve blokların altında çarşı sitesi bir şube lokali mevcut olup, çok meyilli ara- zide kurulmuş bir mahalledir.

A tipi: Bir katta 3 oda bir salon ve müştemilat mahalleri olan 2 daire mev-

B-C-D tipleri blokların normal katla- rı aynı çözümde olup, bir katta 3 oda bir salon ve müştemilat mahallerini ihtiva eden 2 daire yerleştirilmiştir.

E tipi: Bir katta 3 oda bir salon ve müştemilat mahallerini ihtiva eder şe- kilde 4 daire yerleştirilmiştir.

Tiplerdeki daireler net 100 m2 nln al- tındadır. Blokların inşaatı bitmiş durum- dadır.

yıldız barbaros bulvarı g -^ipi

Zincirli kuyu 4. cü Levent boğaz yo- lu üzerinde 3 değişik şekilde çözümlen- miş 7 blok ve bir çarşı kompleksinden meydana gelmiş mahalle görünümünde- dir.

A tipi: Bu tipte 2 blok olup, bir kat- ta 2 oda bir salon ve müştemilat mahal- lerini ihtiva eden 4 daire vardır. Daireler net 100 m2 nin altındadır.

B tipi: iki girişli olup, her girişte -3 oda bir salon ve müştemilat mahallini ihtiva eden 2 daire vardır. Böylece bir katta 4 daire mevcuttur.

C tipi: Bu tipte yerleşimde 4 blok o- lup, bir katta 3 oda bir salon ve müş- temilat mahallerini ihtiva eden 2 daire vardır. Daireler net 100 m2 nin altında- dır.

Levent apartmanları inşaatının bü- yük bir kısmı bitmiştir.

levent yıldız barbaros bulvarı

A tipi

Bizde ilk modern iç mimariyi uygula- yan ve bizlere tanıtanlardan değerli sa- natkâr iyi insan Baki Aktar hocamızı yi- tirmenin üzüntüsü içindeyiz.

Sanat yaşamı süresinde, mimari ile iç mimarinin bütünlüğünü, ayrılmazlığını her- zaman kuvvetle vurgulayan, bir proje tasarlamasında, iç mimarinin ve de ya- şam gereçlerinin, daha ilk çalışma aşa- malarında ele alınması gerçeğini ortaya koyan ilk o olmuştur. Hayal gücü ve onun gerçekleşmesindeki becerisi, en ufak detaylarına, o kendine özgü küçük renkli perspektifleri ile anlatarak, inmesi ve her yapıtında çağdaş malzemelere ye- ni kullanımlar ile yer vermesi onu saha- sında eşsiz kılmıştır.

iç mimari, renk ile değil-, malzeme kullanılımı ile olgunlaştırması, başarısının en önemli nedenidir. Bütün bif-, kabulleri- ni, gerek bürosundaki elemanlarına, ge- rekse görev aldığı U.E.S.Y. Okulundaki öğrencilerine zevk ile öğretmeye çalış-

1920 'de Muğla da doğmuş, 1495 de O.G.S. Akademisi, iç mimarlık bölümün- den mezun olmuş ve çalışmalarına bu- gün de devam etmekte olan MODERNO mimarlık bürosunu kurmuş ve pröjecili- ğin yanı sıra, mobilya üVetimlne de yer vermiştir. Ürünler, sade düz dizaynları ve kullanılış fonksiyonları, ile bugünde ge- çerliliklerini korumaktadırlar.

Sayısız yapıtlarından biz burada deği- şik çalışma gruplarından bir kaçını örnek- leyerek hocamızı saygı ile anıyoruz.

Eczacı Başı İlaç Fabrikası - Kula Men- sucat Satış Mağazası Elmadağ - Ziraat Bankası Kadıköy, Moda Şubeleri - iş Ban- kası Ankara - Gazeteciler Cemiyeti Ca- ğaloğlu - Türk Otomobil Kurumu Şişli - Sanayi Odası Tepebaşı - Sanayi Odası Cidde daimi sergisi - Yeşilköy Hava Li- manı kabul salonu - İstanbul Belediyesi toplantı ve kabul salonları - Çalışma Ba- kanlığı pavyonu İzmir - Bursa Ticaret ve Sanayi Odası ve organize sanayi bölgesi müdürlüğü - Hektaş Ziraî ilâçlar Büro Düzenlemesi Karaköy - Bunlar dışında özel konut ve büro -düzenlemeleri.

Mimar Akil B. Göncü

Aktar'ın uygulamalarından Bursa Ticaret ve Sanayi Odası Toplantı salonu

T ü r k i y e Ş i ş e v e C a m F a b r i k a l a r ı A. O r t a k l ı ğ ı Y ö n e t i m B i n a P r o j e s i p r o f . m u h l i s t ü r k m e n

mimar IDGSA

o r h a n ç a k m a k ç ı o ğ l u mimar IDGSA

a y t a ç m a n ç o mimar IDGSA Statik Danışmanı:

Zihni Tekin İnş. Y. Müh. İTÜ Mekanik Danışmanı:

Fikret Taşangil Mak. Y. Müh. İTÜ Elektrik Danışmanı:

Gürsel İnsel Elk. Müh. IDMMA

Tasarım, Türkiye Şişe ve Cam Fabrika- ları A.Ş. nin 4. Levent, Büyükdere Cadde- si üzerinde sahip olduğu 5840 m2 bir ar- sada, Genel Yönetim Binası yaptırmak İçin açtığı davetli yarışmaya hazırlanmış- tır.

Tasarımın yönlenmesinde ve şekillenme- sinde iki önemli etken rol oynamıştır.

— Birinci etken: Yapının yakın bir gele- cekte oluşacak çevresi ile İlişkilidir.

Arsanın Batısında 96,00 mt yükseklik- te Yapı ve Kredi Bankası Genel Müdür- lük Binası, Kuzey Doğusunda Çanak- kale Seramik A.Ş. Genel Yönetim Bi- nası kulesi, Kuzeyinde Akbank Genel Yönetim Yapıları kompleksi. Kuzey Batısında Emlak Kredi Bankası yüksek konut blokları yükseleceklerdir. Geniş

arazilere oturacak bu kadar yüksek bloklar arasındaki ufak bir arsada ya- pılacak kulenin 1,4 inşaat emsali ile çok zayıf kalacağı saptanmıştır.

— ikinci etken: İlgili şartnamenin çeşitli bölümlerinde vurgulanan ve konunun özelliklerinden ötürü değişik bir yo- rum getirilmesini içeren isteklerdir.

Örneğin:

... «Yapıt, günümüz büro anlayışına uygun bir çözüm getirmelidir. Ko-

nusu cam, ilkesi cam'da önderlik olan bir kuruluşun yönetim binası olduğunu, uzak perspektivlerden bile hatırlatacak, camın transpa- ransını, kristal bünyesini, billûrlu- ğunu yansıtacak özellikte olacak-

"ESTETİK: Bina, tümüyle, günümüz büro biansı anlayışına uygun bir çözüm getirecektir. Konusu cam ci- lan bir kuruluşun yönetim binası T®n8Dto3 S û g ü W (BASU R M f c A L A M A Ş .

PIWW. MHHÜDİS rta&KMBN «UMAN OlA&M-MMıl&lSDJll âSTTAfi M A J » genel durum planı

olduğunu, daha uzaktan bakana hatırlatacak bir mimari dizayn ve detay olanak uygulanacaktır. Kuru- luşumuzun düşüncesi, yönetim bi- nasının bir SIRÇA KÖŞK havası İçinde, cam uğraşısını simgeleme- sidir.

Bu bakımdan gerek dışta, gerekse içerde bu etkiyi sağlayacak ölçüde cam kullanılacaktır.

KÜTLE NİSBETLERİNE GEREKEN ÖZEN GÖSTERİLECEKTİR."

Yaklaşık 200 dolaylarında yüksek düzeyde yönetici .kadroya hizmet edeceği tasarla- nan yapının programını özetle şunlar oluş- turmaktadır:

— İdare Meclisi çalışma hacimleri: ça- lışma, istirahat, başkan ve sekreter odaları

— Genel Müdürlük: çalışma-kabul. istira- hat, toplantı, sekreter kompleksi

— Koordinatörler ve Genel Müdür Yar- dımcıları:

4 Koordinatör ile 5 Gnl. Md. Yardım- cılarının çalışma, sekreter - bekleme, 3-4 kişilik özel ofisler, toplantı salonu, Gnl. Md. Yardımcıları ile ilgili servis-

— Kitaplık: 5000 kitap ile 10000 periodik ler için kitaplık, okuma salonu, fiş ve ba- kım odaları

Sistem ve Otomasyon Müdürlüğü: ge- niş programlı bir kompüter merkezi Yemekhane: 400 kişilik yemek salonu,

1 adet 25 ve 2 adet 8 kişilik özel ye- mek odaları, ofis, tuvaletler, kafeter- ya-meşrubat barı, oturma salonu, mi- safirler için ikram kavı, mutfak

— Ziyaretçi kabul salonu

— Müze: dışarıyla ilişkili 500 m2 teşhir salonu, değerlendirme ve kitaplık ha- cimleri

— Sergi sahası: dışarıyla ilişkili 650 m2

daimi ve geçici sergi, gereç deposu

— Konferans ve seminer salonu: 400 ki-

1. Bodrum kat pjanı (—4.50)

HİMARİ At? nnâsı

şilik çok maksatlı salon, resepsiyon ve ikrama elverişli fuaye, entim ko- nuşma odası ve servisleri

— Arşiv ve depolar

— Kapalı garaj ve oto bakım yeri

— Giriş - müracaat ve bekleme: "Holdin- gin kişiliğine lâyık bir giriş, müracaat ve bekleme düşünülecektir."

— Gerekli yan hizmet hacimleri: teksir, santral, depolar, sığınak vb.

—• Isıtma - soğutma ve sıcak su merkezi

— Banka: kiralık kasa dairesini de içe- ren büyük bir banka şubesi

— Gnl. Md. Yardımcılıklarına bağlı Mü- dürlük servislerinde istenilenler: Mü- dürler servislerini görebilecek şekil- de bir odada, şefler servislerinin için- de yer alacak, aynı müdürlüğe bağlı servisler tek mekânda ve açık büro anlayışıyla, bölmeler modüler bir sis- temde demontabl ve remontabl olarak çözümlenecektir.

Yukarıda ana hatları belirtilen program ve isteklerin ışığında yapılan proje çalış- masında:

1. Dış ve iç ile İlişkili değişken sirkü- lasyon mekânlarının, —4,50 ile +12,70 arasında yer alan yüzer plaklarla ve tek bir cam kutu içerisinde çözümlen- mesi ile farklı fonksiyonların bağlan- tısı sağlanmış,

2. Büro katlarında, çok katlı yapılardaki düşey bağlantıların programda aranı-

lan servisler arası ilişkilere getirece- ği sakıncalar göz önüne alınarak, ya- tay gelişmeye olanak veren açık büro - geniş mekân düzeni uygulanmış, 3. Çevrenin yakın süreç içindeki geliş-

mesi ve çevrede yer alacak çok kat- lı kitlelerin ağırlığını kaldıracak, on- lara karşıt, doğaya yakın, istenilen SIRÇA KÖŞK'ün esinlendirdiği tradis- yonel mimari oranlar ve etki aranmış, günün kule yapmak modası reddedile- rek aksinin daha insancıl ve kalıcı o- labileceği varsayımı öngörülmüş, 4. Yapı çevresindeki oto ve yaya trafiği

gözönüne alınarak değişik yönlerden, 'değişik fonksiyonlara yanıt veren gi- rişlerin bir orta Jıolde toplanmasına özen gösterilmiştir.

Doğal ışıklı yüksek bir mekân olan giriş holü, duvarları tüm şeffaf cam olup çevresi ile yaşamakta ve dış me- kânları algılamakta ve algılanmakta olan konferans salonunu da kapsamak- tadır.

5.

6. Cam malzemesi, yapının dışında ve içinde tüm özellikleriyle kullanılmış, ikinci büro katı dış cephesi çepeçevre bronz rengi ısıcam, diğer satıhlar ise normal ısıcam olarak kabul edilmiş;

cephenin yukarıdan aşağıya doğru ters eğimli kademelenmesi gerek gü- neş ışınlarının radyasyon etkisini kal- dırmak ve yağmurdan korumak, ge- rekse özenle düzenlenmiş yakın çev- renin bu satıh üzerinde yansımasını

sağlamak amacı ile tasarlanmıştır.

7. Açık büro sisteminin ön gördüğü kli- ma, akustik tavan ve döşeme, homo- gen aydınlatma, tavan ve döşemede çözümlenmiş zayıf ve kuvvetli akım tesisatı gibi çağdaş standartlar ve, lokanta, kafeterya, özel görüşme ve açık teraslar ile, çalışanların moral ortamının yüksek tutulmasına olanak verecek mekân düzenlemeleri sağlan-

2. Bodrum katı planı (—8.30)

ytong ısıyı yaşatır.

Yakıt yanar ısı olur.

Isı yalıtımı yetersizse duvarlarda, ısının bir kısmından yararlanılır.

Gerisi sızar gider.

Özel yapısıyla Ytong, ısıyı tutar duvarlar arasında.

Ytong ısıyı yaşatır.

Ev alırken sorun. Ev yaptırırken sorun.

"Duvarlar Ytong mu?„

Isı evinizde yaşasın!

YTONG

' ı s ı y ı y a ş a t ı r * T Ü R K Y T O N G SANAYİ A.Ş.

Maliye Cad. Mühendisler I; Hanı Kat: 1 Karaköy - İst.

Tel: 45 41 18/19

Ajanstürk 636/52 145

maket T. H. Y. A. O

Y ö n e t i m B i n i (İstanbul-Yeşilköy) m i m a r l a r :

p r o f . s. m u h l i s t ü r l <

(I.D.G.S.A.) Danışman y ü k s e l t ü r (İ.T.Ü.) Danışman (.hD.G.S.A.) y a ş a r y a l ç ı n (İ.T.Ü.) S.T.O.)

T.H.Y. Yönetim (Genel Müdürlük) ya- pısı şirketin dağınık olan işlevlerini tek binada toplamak amacıyla projelendiril- miştir. Yeşilköy Çobançeşme Kavşağına 200 m uzaklıkta Londra Asfaltını sahil yoluna bağlayan ana yol üzerinde yer alan arsa 30.000 m2'dir.

3 bloktan oluşan binanın toplam in- şaat alanı 22.900 m2'dir.

Bina Yeşilköy'deki hava koşulları göz önüne alınarak Kuzeydoğu-Güneybatı yö- nünde yerleştirilmiştir.

Giriş ana bir ailedendir. Toplanma saçağından binaya geçilir. Girişe göre sağda B blok, solda A blok yer alır.

A Blok (Üst Yönetim Bloku) Zemin üzerinde 2, altında 2 kat var- dır. Bu blokta; zeminde Sivil Havacılık Müzesi, üzerinde Genel Müdürlük ve Yö- netim Kurulu ile ilgili işlevler yer alır.

B Blok (Büro Bloku)

Ortada sirkülasyon çekirdeği, sağda ve solda 11 ve 12 katlı iki büro blokun- dan meydana gelmektedir. Bürolar her türlü planlamaya olanak verecek şekilde tasarlanmıştır.

yoşilköy Imivo liımııu yi'üUîJ vtvaiyvA pluııı ©fc

f İ M T l İ M D f e A S D

J j M ? *

q Û T T^^ ÎTİ t

Zeminde banka ve dinlenme _yerleri ve ayrı girişli Sağlık Müdürlüğü bulun- maktadır. A ve B bloklar zeminde ve 1.

katta birbirine bağlıdır.

C Blok (Sosyal Tesisler) Ana giriş ailesinden devam edildiğin- de yarım kat inilerek 1000 kişilik lokanta, yarım kat çıkıldığında ise 200 kişilik pro- jeksiyon olanaklı konferans salonu ile kokteyl salonu, birifing salonları ve kitap-

lık yer alır. Bu blokta zemin kat altında

i p j s s

• M . Y . J M b .

TOKDrU 'DSD D8ÖKASII

»tetfirt Buhran, Emlâk Bankası Pasajı No,26 Aksaray © 22 21II • 226» 2J İ s t a n b u l

Güvenebileceğiniz yegane kaplama malzemesidir

M O Z A İ K v e S E R A M İ K S A N A Y İ İ A . Ş .

ARK — 53

ONDULİNE LEVHALARININ TEKNİK ÖZELLİKLERİ : Uzunluk Genişlik Kalınlık Oluk yüksekliği Oluk aralığı Oluk adedi Ağırlık

200 cm.

89 cm.

0,3 cm.

3.2 cm.

8.9 cm.

1 0 oluk/levha veya 6.8 kg/levha

Her türlü bilgi ve broşür için : 6 0 16 0 0

Merkez : Onduline Yapı Malzemeleri A.Ş, Barbaros Bulvarı 76/78 Beşiktaş-İstanbul 17 88 51 Ankara Bölgesi Müdürlüğü: Onduline. Tunus Cad. 4/19 Bakanlıklar-Ankara Tel.:

çatı ve cephe kaplamasında

Onduline

ileri teknoloji, modern tesis uzman teknik kadro ve benzersiz bir kaplama

malzemesi: ⁴

Onduline

k a p l a m a levhaları ş i m d i T ü r k mimar, m ü h e n d i s v e y a p ı sahiplerinin hizmetinde.

Manya uzunluğu : 89 cm.

Mahya ağırlığı : 1.5 kg/levha Eğilme mukavemeti: 150 kg/cm*

Isı iletkenliği : 0.105 Kcl/mh'C Su emme : kendi ağırlığının % 2 si.

Su geçirimlilik : kesinlikle su geçirmez Sıcağa dayanıklılık : +110 ti'ye kadar gözle

görülebilen hiç bir değişiklik olmaz. Çatlama, pullanma ve yumuşama meydana gelmez Dış tesirlere

dayanıklılık : Çürümez, paslanmaz.küflen- mez, kimyasal ve biyolojik dış tesirlerden zarar görmez Renkler : Siyah (Standart)

Kırmızı-Alüminyum-Yeşil Mavi (Yalnız bir yüzü)

kalitemizin

• Çelik özlü alüminyum iletkenler <S§>

• Tam alüminyum iletkenler <Ş>

• Plastik izoleli askı telli alüminyum kablolar-ALPEK

• Plastik izoleli alüminyum iletkenli enerji kabloları -ALVİNAL<S§>>

• Plastik izoleli telefon kabloları

• Alüminyum profiller

• iletken ve kablolar için ek malzemeleri

T İ Ü R K K A B L O A.O.

Merkez:lnönü C a d d e s i 69/1 Taksim-İstanbul Tel:43 5 9 0 3 ( 4 h a t ) Teleks: 22266 F a b r i k a : P . K . 5 3 İzmit Tel:11476- 11397 T Ü R K K A B L O M A M Û L L E R İ T E V Z İ İ A . Ş . Kemeraltı C a d d e s i 3 4 Karaköy-İstanbul

T e l : 4 3 0 0 0 6 - 4 3 0 0 07

A d m a r . 80029/54

c akan sular durur

Çatınızda, terasınızda, balkonunuzda ve temelde bitOm esaslı su v e buhar yalıtım ürünleri dizisi

Yalıtım sorunlarınızı projelendirme safhasından uygulamaya dek ekonomik ve doğru çözüm yolları aramakta sizlere yardımcıyız. Zamanla, yapınızın temeline sızan yağ- mur suları temele zarar verdiği gibi rutubet ve akıntı sizi rahatsız edecektir^

— Yapı fiziğine uygun detay çözümleriyle

— Standart bir ürün dizisiyle

— Uygulama tekniğini bilen ciddi teknik elemanlarla hizmetinizdeyiz.

SU — DUR sekiz yıllık bit-üm tecrübesine sahip TAYSAN A.Ş. Tesislerinde üretil- mektedir.

Tay&an

Fabrika: Organize Sanayi Bölgesi P.K. 283 Telefon: 15223 B U R S A

açıklayıcı bilgi için lütfen kesip gönderiniz İsim ve Adres

SU — DUR'U tanımak istiyorum:

| | Broşür yollayınız [~1 Teknik kataloğ yollayınız

• Malzeme kataloğu yollayınız

• Teknik detay dosyası yollayınız f i Malzeme teknik şartnamesi yollayınız

Bayındırlık Bakanlığı şartnamesindeki her poza ait genel fiat analizlerinizi yollayınız

• Bayındırlık Bakanlığı şartnameleri.ı- deki her poza ait BİRİM FİAT TANIM- LARINI yollayınız.

| | Teknik hizmet bölümünüzden yarar- lanmak istiyorum.

Uygulama konusunda işbirliği kurmak istiyorum.

Teknik müşavirlik:

Beyazıt-Büyük Haydar efendi Sokak No. 12-14 - İstanbul Tel. : 28 50 45 - 49

TaySatı

i ç m e v e k u l l a n m a su k a y n a k l a r ı n ı n k o r u n m a b ö l g e l e r i

Üç yıl önce İstanbul'un en eski su kaynağı, Terkos Gölü kıyısında bir ser- maye grubu tarafından planlanan ve par- sellenip satışa çıkarılan (Deliyunus) ara- zisi Isitesi) gölün sularını kirleteceği ne- deni ile kamu oyunda fırtına koparmış ve yapılan yerleşme planının İmâr ve iskân Bakanlığınca onaylanmaması ve yerleş- menin önlenmesi istenmiştir.

Bu olaydan bugün aşağı yukarı 2,5 - 3 yıl geçmiştir, fakat sermaye grubu giz- li olarak parselledikleri arsaların bir kıs- mını halka satmışlardır. Kanunsuz olarak yürütülen bu satışlar sonunda arsa alan- lar kaçak olarak Terkos gölünün etra- fında binalar inşa etmeye başlamışlar, bu kaçak yapılar bugün göl sularını kirlete- cek bir çoğunluğa varmıştır.

Terkos gölü çevresi bu halde gelişir- ken, Alibey barajı çevresindeki kaçak in- şaat daha da yoğun bir hal almıştır. Esa- sen büyük ve küçük Çekmece göllerinin çevreleri ise tamamen iskân bölgesi ha- lini almıştır. Kentin Rumeli yakası bu kri- tik durumda iken, bu defa da Ömerli ba- rajı çevresi aynı kanunsuz yerleşmelere sahne olmaya başlamıştır.

İstanbul'daki süratli ve yoğun kentleşme çoktan kent sınırlarını radyo- konsantrik bir şekilde 50-60 kilometreye

•kadar aşmış bulunmakta, kentin su kay- naklarını tehdid etmektedir.

ikinci Dünya Harbinden sonra İstanbul ve çevresinin endüstrileşmesi so- nucu nüfus artışı olmuş ve Terkos gölü istanbul'u besleyemez hale geldiği için yeni kaynaklar aranmış, bu arada Rumeli yakasında Alibey ve Küçük Çekmece, Anadolu yakasında ise, Ömerli barajları- nın yapımına başlanmıştır.

Bu barajların yapımı ile İstanbul'a su temin edilirken, su toplayan arazinin ko- runması tamamen ihmal edilmiş, bu arazi içindeki özel mülkiyetler kamulaştırılma- mış veya özel kanunlarla kullanma şekil- leri saptanmamıştır. Oysa, barajlar inşa edildikten sonra çevrelerindeki arazi bir- denbire değer kazanmış, kent içindeki toprak spekülatörlerinin dikkati bu çevre- lere kadar uzanmıştır.

Bu konuda, Prof. Dr. A. Nihat Balcı- nın iki yıl önce yayınladığı bir yazıyı hâ- lâ güncelliğini koruduğu için sayfalarımı- za alıyoruz.

KARA DENİZ

l ÇATALCA

MARMARA DENİZİ

İ s t a n b u l ' u n s u k i r l e n m e

Yazan: Prof. Dr. A. Nihat iBalcı istanbul Orman Fak. Öğretim Üyesi

Büyük kentlerin çevresinde bulunan bitki örtüsü, toprak ve iklim arasındaki doğal dengenin henüz büyük ölçüde bo- zulmadığı drenaj alanları genellikle "su üretim havzaları" olarak değerlendiri- lir.

Gerekli hidrolojik etüdler yapıldık- tan sonra yağış havzasının su verimi ve akış karakteristiklerine göre uygun bir yerinde kurulan barajlar arkasında birik- tirilen su, kentlerde çeşitli amaçlar için kullanılır. Bu barajlar, suyu depolama ve su sarfiyatını kontrol etme tesisleri ola- rak hizmet görürler. Nitekim, barajların arkalarında milyonlarca metreküp suyu depo eden yapay göller meydana gelir.

Bu göllerin su varlığı, yağış havzası de- nen ve doğal sınırlarla çevrili bulunan bir arazi parçası üzerinde oluşur. Dolayı- sıyla bu alanları bir bakıma su üreten doğal su fabrikaları olarak nitelemek mümkündür. Eğer bu fabrikalar, kaliteli ve bol miktarda su üretirse .baraj göllerin- de de yüksek kaliteli ve yeter miktarda birikmiş olan su ürünü, tüketim alanla- rına o ölçüde böl ve kaliteli olarak su-

Y a n l ı ş U y g u l a m a l a r : Bu yapay ya da doğal göllerin ge- risinde binlerce hektarlık alanları kapla- yan yağış havzalarında arazi kullanma ba- kımından görülen plânsız orman ve öteki doğal bitki örtüsünün tahribi, kiremit ve tuğla harmanları, yüzeysel kömür yatak- ları işletmeciliği, gereksiz ve plânsız kent sel veya endüstriyel yerleşimler, çöp dök- me alanlarının yer almaş;, gibi çok yanlış uygulamaların doğurduğu bütün kötü so- nuçlar, havzalara düşen yağış suları ve dereler aracı ile kolaylıkla bu su depo- larına yâni göllere ulaşır ve çevre kir- lenmeleri şeklinde günlük yaşantımızı et- kiler. Böylece gerilerdeki yağış havzala- rının çok çeşitli kirlenme sorunları bu çok değerli su kütlelerine rahatlıkla ula- şır. Bu durum göl ile havza arasındaki to- pografik ve hidrolojik ilişkinin bir sonu- cudur. Bu durumu, bir canlının organları arasındaki fizyolojik ilişkilere benzetebi- liriz. Nitekim, akarsuyun havzası ile o havzada oluşan suların biriktiği göller arasında-çok sıkı bağlar, bulunmakta ve yağış havzalarındaki bir rahatsızlık ve kirlenme çeşitli yollarla su kitlesine yan- sımaktadır. Bunun çeşitli örneklerini is- tanbul çevresinde bulunan ve bu kenti- mize İçme, kullanma ve endüstri ihtiyaç- ları için su veren.çeşitli su tesisleri ve bunların yağış havzalarında görmek müm- kündür.

İstanbul'un Anadolu yakasf'na şehir suyu sağlayan Elmalı Barajı yağış havzası 8238 hektar genişliğinde olup, yanlış ara-

gulamaları nedeniyle, çeşit-

li kirle sahip-

tir. Nitekim," 1892 yılında kurulmuş eski Elmalı Barajı, erozyonun yarattığı materyalle dolarak kapasitesinin büyük bir kısmını kaybetmiş ve 1955 yılında 10 milyon metreküp kapasiteli yeni Elmalı Barajı inşa edilmiştir. 1958 yılında yapılan çalışmalara göre bu havzada toplam fiilî tarım alanının yaklaşık olarak % 40'ı or- man ve otlak gibi devamlı bitki örtüsü ile kaplı bulunması gereken dik yamaçlar üzerinde yer almaktaydı. Bu alanların bu- gün orman ve mer'a alanları aleyhine daha da genişlemiş olduğu muhakkaktır.

Böyle orman, çalı veya otsu doğal bitki örtüsü ile kaplı yerlerin tarım alan- larına çevrilmesi ve buralarda tarım tek- niğine de aykırı düşen yanlış uygulama- larla arazinin tahrip edilişi, ciddî bir eroz- yon ve baraj gölünde sedimentasyon so- runu doğurmaktadır. Nitekim bu havzada yaptığımız araştırma sonuçlarına göre, yıllık yağışın %56'sı çıplak tarım topra- ğından yüzeysel akışa geçerek seller mey- dana getirip, hektardan 20 tona yakın top- rak taşırken, aynı yağışın sadece %36'sı otlarla kaplı araziden ve %18'i de orma- la kaplı araziden yüzeysel akış haline geç- mekte ve hiç bir toprak taşınmasına se- bep olmamaktadır. Bu durum orman ve otlakların büyük değerini ortaya koy- maktadır.

Yanlış arazi kullanma uygulamaları sadece bu kadar değildir. Yerleşme alan- ları da bu havzada hızla gelişmektedir.

Yeni bir etüd bu yanlış kentleşmenin bo- yutlarını ortaya koyacaktır. Nitekim, "mu- hafaza ormanı» statüsüne alınan buradaki ormanlar içinde ve baraj gölünün hemen bitişiğinde bulunan eski Çavuşbaşı Çift- liği "muhafaza ormanı" statüsüne aykırı olmasına rağmen 1957 yılında İçişleri Ba- kanlığı tarafından politik amaçlarla köy haline getirilmiş ve bu kirlenme unsuru tescil edilmiştir. O zamanki bu yanlış uygulama kötü bir örnek olarak bugünle- re kadar kalmıştır. Birkaç binadan ibaret olan bu çiftlik, şimdi 1600 nüfuzlu ve 135 haneli bir köy haline gelmiştir.

Elmalı Barajına su oluşturan bu yağış havzasındaki daha pek çok yanlış arazi kullanma uygulamaları ve doğayı tahrip eden tutumlarla, baraj gölüne berrak su yerine çamurlu ve kirlenmiş su dolmak- ta ve baraj suyunun arıtılması için yal- nız Elmalı Barajı'nda yılda bir milyon li- radan fazla para sarfedilmektedir.

A l i b e y B a r a j ı

. Alibey Barajı yağış havzasının duru- mu, Elmalı'dan hiç de farklı değildir. Ya- pılan hesaplara göre (Kor, N. 1963) Alibey ve Kâğıthane dereleri havzalarında Ha- liç'e ulaşan taşıntı miktarı yılda 94.000 metreküp dolayındadır. Bu taşıntının se- bep olduğu su kirlenmesi yanında Haliç'- de her yıl 7 cm. kadar bir taban yüksel- mesi meydana gelmekte ve deniz trafiği- ni imkânsızlaştırmaktadır. Alibey Deresi üzerine bir baraj yapılmış olduğuna göre, yukarda sözü edilen taşıntının önemli bir kısmı Haliç'e inmemekte ve baraj gölü- nü doldurmaktadır. Bu fiziksel kirlenme- den ayrı olarak barajın tam kapasite ile çalışması halinde, baraj gölünün 1,5 km.

üstünde ve drenaj alanı içinde, Habibler Köyü yakınında İstanbul Belediyesine ay>

rılmış geniş bir çöp dökme alanı bulun- makta ve burada sağlığa zararlı her türlü biyolojik ve kimyasal ayrışma ürünü yü- zeysel sularla baraj gölüne ulaşmakta- dır. Barajın siltasyonla dolması yanında, suların tehlikeli bir şekilde kirlenmesi son derece ciddî ve âcil bir sorundur.

Zamanla bu kirlenme öyle bir boyuta eri- şebilir ki, sağlık için tehlikeli ve zehirli ayrışma ürünleri .uygulanmakta olan arın- dırma yöntemi ile giderilemez ve bu su evlerimizdeki musluklara kadar ulaşabi-

o s G ö l ü

tanbul için gerçekten hayatî değer n bu su üretim havzaları ve su kay- ı içinde en eski ve en önemlilerin- irisi olan Terkos Gölü yağış havza- , kötü kullar »ekli > yer- leşmenin yeni örnekle

kos Gölü'nün oldukça dik eğimli bir to- pografyaya sahip bulunan ve Deliyunus'u içine alan bir yağış havzasında büyük bir yerleşme yeri (Tatil Köyü) kurulmaktadır.

Bunun büyük boy reklâmları yapılmakta ve gerekli bina, yol ve öteki tesisleri in- şa edilmektedir. Bu kuruluş tamamlandığı takdirde, başlıbaşına büyük bir kirlenme sorunu ortaya çıkacaktır. Öte yandan bu teşebbüs başka benzerlerini buraya dâ- vet edecektir. Ne kadar tedbir alınırsa alınsın, bu havzadaki yerleşmenin yarata- cağı çeşitli artıklar ve kentsel kirleticiler, yüzeysel sular veya başka yollarla hemen göle inecek ve ciddî bir kirlenme sorunu yaratacaktır.

Eşsiz güzelliklerle süslenmiş binlerce kilometrelik sahilleri bulunan bu ülkede, tatil köyleri ve rekreasyon alanları kura- cak başka yer bulunamamış gibi, İstan- bul'un en önemli bir su kaynağını (Terkos Gölünü) kirletmeye sebep olacak böyle

bir yerin seçilmesini anlamak gerçekten güçtür.

Yeteri kadar olmasa da, İstanbul'a su sağlayan belli başlı su kaynakları ve ya- ğış havzalarında, kirlenme sorunları git- tikçe daha yoğunlaşmakta ve alıcı bir nitelik kazanmaktadır. Yapılan hesaplara göre. İstanbul'daki aşırı nüfus artışı ve endüstrileşmenin ihtiyaç duyacağı su ta- lebini karşılamak çok güçleşecektir. 1985 yılındaki su ihtiyacı 352 milyon metre- küp olacaktır. İhtiyacı karşılayacak kadar su üretemezken, bir de buna ağır kir- lenme sorunlarının eklenmesi, İstanbul'un çok hayatî su sorununu içinden çıkılmaz hale getirecektir. Bu nedenle vakit kay- betmeden alınması gerekli tedbirleri kap- sayan öneriler şöylece özetlenebilir:

N e Y a p m a l ı ?

1. Büyük kentlerimizin çsvresinde yer alan aktüel ve potansiyel "su üre- tim havzaları" ve su kaynakları kesinlikle belirlenmeli ve bu alanlar, çıkarılacak

"Özel Yöreler Yasası"nın öngördüğü hav- za amenajmanı prensiplerine uygun bir plânlamaya tâbi tutulmalı ve özel bir ida- re altına sokulmalıdır. Böylece havza- daki arazi kullanma şekilleri- hidrolojik amaçlara uygun olarak saptanmalı, bitki örtüsü, toprak ve diğer doğal kaynakların kullanılması çevre sorunları yaratmayacak şekilde belli bir amenajman plânı çerçe- vesi içinde yapılmalıdır.

2. "Özel Yöreler Yasası" (12-15 Ka- sım 1973 tarihinde istanbul'da düzenle- nen İstanbul Boğazı ve Çevresi Sorunla- rı Sempozyumunda, kongre kararı olarak kabul edilmiştir) kapsamına giren ve asıl amacı su üretimine yönelmiş olan havza- larda doğal kaynakların, ana amaçla bağ- daşacak şekilde kullanılmasını hedef tu- tan amenajman ve uygulama plânlarının her türlü politik ve idarî baskılardan uzak ve bölgesel bir kamu kuruluşu tarafın- dan hazırlanması ve uygulanması sağlan- malıdır. Kentlerin nâzım plânları ve imâr plânları gibi kırsal alanların ve özellikle su üretim havzalarının da bir amenajman plânına göre kullanılması kaçınılmaz bîr zorunluktur.

3. Büyük kentlerimizin çevresindeki su üretim havzalarının plânlama ve yöne- timini üzerine alacak bir kamu kuruluşu- nun gerçekleşmesi halinde, yukarda de- ğinilen çeşitli sorunların kontrol altına alınması sağlanabilir ve mevcut olanak- ların (doğal kaynaklar, teknik eleman ve işgücü, malî kaynaklar gibi) daha iyi de- ğerlendirilmesi mümkün olur kanısında-

alüminyum, kârlı çözüm...

Nasaş Trapez ile kaplamanın maliyetini dayanacağı yıllara bölerseniz metre karesinin

tiim ikame mamfllleri arasında, en ucuza mal olduğunu görecek ve şaşıracaksınız.""

Ç A T I - O E P H E - T A V A N K A P L A M A D A

NASAŞ-TJTCÎIPE^ /

"Alüminyum kaplamada sonsuz ömür"

Merkez: İstanbul, Mecidiyeköy BUyiikdere Cad. 48 Kat 4/5/6 T e l : 86 03 00 (5.hat>

İrtibat Büroları: •*

Ankara: Kavaklıdere Tunus Cad . 93 Kat 6 T e l : 28 15 06 / 28 14 54

izmir: Cumhuriyet Bulvarı 151 Kat 2 T e l : 12 60 68/14 56 43 Fabrika: Gebze Dılovası T e l : 1890/1891

158 ARK: — 56

sn tecridinde tam çözüm

SU DEPOSU MAKİNA TEMELLERİ GALERİ

HAVUZ-PİSİN BODRUMLARDA DIŞ SIVALARDA

sika -1

A

sika mamulleri...

sarı plastik bidonlardadır, mühürlüdür, isviçre sika lisansı ile imal edilmektedir sika bayilerinden arayınız...

D E T E K S K İ M Y A S A N A Y İ A . S . Büro : Mocidiyoköy. Büyükdere Cad. Hukukçular Sit«8İ No. 13

8 - 66 44 89 - Teleka: 23264 K Î M A TR P . K . : 310 Şişli

İ S T A N B U L