A Y L I K Y A P I S A N A T I , Ş E H İ R C İ L İ K V E D E K O R A T İ F S A N ' A T L A R D E R G İ S İ
Türkiye c ü m h u r i y o t i s e f a r e t h a n e s i ( ' a b r a n ) Y. M i m a r m u a l l i m S e y f i A r k p n • T ü r k i y e c u m h u r i y e t i y e z l ı k s e f a r e t binası. Y. M i m a r S e y f i A r k a n | 1 9 3 9 N e v - Y o r k d ü n y a s e r g i s i n d e Türk p a v y o n u p r o j e s i , y . M i m a r m u a l l i m S e d a t Hakkı E l d e m • B i r ş e h i r - k ı r e v i p r o j e s i , y. IVlimar E m i n N e c i p U z m a n E D e v l e t d e m i r y o l l a r ı u m u m î m ü d U r ı ü k binası, y. M i m i r B ^ d r i O c a r • K ü ç ü k p o s t a b i n a s ı e t ü d ü . M i m a r S i n a n M i m a r o ğ I u • S a m s u n M e r k e z B a n k a s ı binaSı p r o j e m ü s a b a k a s ı b i r i n c i m ü k â f a t . M i m a r H ü s n ü T a m e r fi İ k i n c i m ü k â f a t Y . M i m a r S. M i m a r c ğ l u v e M . Taner fiAydınoğlu İ S H b a y c a m i i y. m i m a r N e c m e t t i n E m r e ( İ z m i r ) | 1 8 2 9 N e V - y o r k s e r g i s i • i k l i m v e y a p ı d e r t - leri y. M i m a r B e h ç e t ü n » a l • A m e r i k a n o t e l o d a l a r ı v e tefriş h u s u s i y e t l e r i M i m a r m u a l l i m S e d a t E l d e m B T ü r k Yüksek m i m a r l a r b i r l i ğ i n i u n f i a m s s i d H a b e r l e r fi N a f i a v e k & l e t i y ü k s e k m t k a m ı n a . p i y a s a c e t v e l i
9„nrıı Y ı l 1 9 3 9 I S t « p» h u I . F l a f ı o n n t< • l •» • l c
A Y L I K Y A P I S A N A T I , Ş E H İ R C İ L İ K v e D E K O R A T İ F S A N A T L A R D E R G İ
 [) ^ | | N E Ş R E D E N L E R : Y , M İ M A R A B İ D İ N M O R T A Ş v e Y . M İ M A R Z E K İ S A Y İ İ D A R E Y E R İ : A N A D O L U H A N N o . 3 2 İ S T A N B U L . T E L E F O N : 21!
L ' A R C H İ T E C T E :
R E V U E M E N S U E L L E D ' A R C H I T E C T U R E , D ' U R B A N ı S M E e t d e D E C O R A T ı O NT H E A R C H İ T E C T :
M O N T H L Y P U B L Î C A T İ O N O N A R C H İ T E C T U R E , C ı T Y P L A N N ı N G A N D D E C O R A T ı O ND E R A R C H I T E K T : M O N A T S H E F T FÜR B A U K U N S T , S T A E D T E B A U u. D E K O R A T ı O N
I . 0 0 L i r a 5 . 5 0 „ 10.00 „
EINZELPREIS,
H A L B J A H R A B O N N E M E N T , J A H R E S A B O N N E M E N T ,
PRıX D ' U N N U M E R O 2 0
„ p o u r 6 M O ı S 110
„ U N A N 2 0 0 Fr.
A r k i t e k t l n k o l l e k s i y o n l a r ı :
1931 yılı ciltli k o l l e k s i y o n u 2 4 L i r a 1 9 3 2 ,, ,, ,, 18 ,, 1 9 3 3
1 9 3 4
1 9 3 5 } ,, b e h e r ciltli ,, 12 1 9 3 6
1 9 3 7 1 9 3 8
M u h a b i r l e r i : M i m a r N e c m e t t i n E m r e ( İ z m i r ) M i m a r K e m a l i S ö y l e m e z o ğ l u ( A l m a n y a ) C e l â l e t t i n Ü z e r ( İ n g i l t e r e ) li B u m i n ( B e l ç i k a )
B U t U n y a z ı l a r , r e s i m l e r , r e k l â m v e a b o n e b e d e l l e r i P o s t a i l e A R K İ T E K T ' i n i d a r e y e r i n e g ö n d e r i l m e l i d i r . R e k l â m s a y f
t a r i f e s i i s t e y e n l e r e g ö n d e r i l i r .
(
S c h r i f t s t U c k e , D r u c k s a c h e n , A n z e i g e n , P o s t - u . B a n k a n w e i s u n g e n s i n d a n d i e S c h r i f t l e i t u n g z u r i c h t e n . K e i n e V e r t r e t u n ; I n - u . A u s l a n d A u f U l u n s c h k o s t e n l o s e P r o b e h e f t e u. A n z e i g e n p r e i a l i s t e .
P o u r t o u t p a i e m e n t e t d e m a n d e d e r e n s e i g n e m e t , a i n s i q u e p o u r t o u t a n n o n c e s , b i b l i o g r a p h i e â i n s e r e r s ' a d r e s s e r ğ l a D i r e c t i o n , N o ,
e n v o i d e d o c u m e n t t e l s q u e p h o t o s , 3 3 A n a d o l u H a n , E m i n ö n ü İ s t a n b u l
A R K I T E KT
M o n a t s h e f t fiir B a u k u n s t , S t a e d t e b a u u n d D e k o r a t i o n H e r a u s g e b e r : A r c h i t e k t A b i d i n M o r t a ş u. Z e k i S a y â r , A n a d o l u Han 2 4 . İ s t a n b u l , 9 . J a h r g a n g - N o . 7 - 8 - 1 9 3 6 .
Türkische Botschaft in Teheran Arch. Prof. Seyfi Arkan S. [45
Türkisches Pavillon auf der Weltausstellung in New-York 1939 » Sedat Eldem 153 Projekt für eın stâdtliches Landlıaus » Emin Necip Uznıan 156
Gebaeude fiir die Generaldirektion der Eisenbahnen » Bedri .Ucar 160 Studie fiir ein kleines Postamt > Sinan Mimaroğlu 162 Projetk fiir die Zentralbank Filiale Samsun
I. Preis » Hüsnü Tamer 164 II. > Sinan Mimaroğlu 167 Moschee Aydınoğlu Isa Bey in izmir ; » Necmettin Emre 169
Weltausstel1ung New-York 1939 174 Klima und bauliche Sorgen Arch. Behçet Unsal 181
Aınerikanische Hotelzimmer und Spezialitaeten in deren Einrichlung . > Sedat Hakkı Eldem 183
Reglement des Verbandes der türkischen Architekten 188
Nachrichten 190 Bibliographie 190 An S, Exzel1enz den Arbeitsminister 191
Markttabellen - : 192
A R K I T E K T
H o v u e M e n s u e l l e d ' A r c h i t e c t u r e , d ' U r b a n i s m o et d ' A r t D e c o r a t i f A r c h . A b i d i n M o r t a ş e t A r c h . Z e k i S a y â r .
A n a d o l u H a n No. 24. İ s t a n b u l . S e m e A n n e e . N o . 7 - 8 - 1 9 3 9
Lc nouvel hotel de i'ambassade Turque a (Tahran) Arch. Seyfi Arkan P. 145
Projet du pavillon Turk â Fexposition de New-York 1939 » Sedat Eldem l r 3 Projet d'une maison de campagne t * Emin Necip Uzman 156 Maison pour deux familles » Samih Ak kaynak 158 Pfojet du nouvel edifice de la ditection generale des ehemins
de fers de I'Etat Turc â Ankara » Bedri Ucar 160 Projet d'une petit sidge de P. T. et Telephone sur la frontiere » Sinan Mimaroğlu [62 Concours pour une succursale de la Banque Centrale de Turquie (Samsun)
î er prix Arch. Hüsnü Tamer 164 2 eme • » Sinan M'maroğlu 167 Etüde sur Ies anciens monuments Turcs (Isa Bey camii-Aydıtı) > Necmertin Emre 169
L'exposition de New-York 1939
;Î74
L'Architccture et le Climat Arch. Behçet Unsal 181 Etüde sur le dispositions des chambres des Hotels americains » Sedat H. Eidem 183
Nouvelles 190 Bibliographie: (L'art Turc) par Celâl Esat Arseven, Prof. de
l'Academie des Beaux Arts (İstanbul) 190
La liste des prix des matieres de construction 192
Ön göriinilş
T ü r k i y e C u m h u r i y e t i s e f a r e t h a n e s i (Tahran)
Y. M i m a r m u a l l i m S e y f i A r k a n
Tahranda biri yazlık diğeri kırlık olmak üzere iki ayrı binadan terekküb edecek Türk sefarethanesi inşası takarrür etmiş, bir kaç Türk ve ecnebi mimara avan proje tanzim ettirilmiş ve bunlar arasında mimar Sevi i Arkanın projesi kaoul edilmiştir.
Seyfi Arkan proje işini deruhte ettikten sonra. Tahrana
gitmiş, mahallinde her iki inşaatın yerlerini tetkik etmiş ve
İranrlaki inşaat tekniğini vc malzemesinin hususiyetlerini ve
rayiçlerini tesbit ettikten sonra projesini tanzim etmiştir. Her
iki binanın da haricen taşıdığı karakter eski Türk mimarisile
K a t m e r d i v e n i
modern yapıcılığın ahenktar bir tarzda mezcedilmiş olmasıdır.
Cephelerde İranın güzel bir malzemesi olan ve renkli beyaza bakan prese tuğla kullanılmıştır. Tuğlalar, eski Türk desen- lerinden ilham alınmak suretile sıralar halinde ve karakteris- tik birşekilde kullanılmıştır.
Sefaret binası, Tahranın en işlek mevkii olan (Alâeddev- le) ve (İstanbul) caddelerinin arasında, Alman sefaret- hanesinin yanındadır. İyi kattan ibaret olan binanı irtifaı 9 metredir.
Binaya yedi arkadı olan biı* kolonaddan girilmektedir. Bu- rası sefir ve merasim antresidir. Plân bu antreyi amuden ka- teden bir aks üzerinde mütenazır bir şekilde f.nzim edilmiştir Sağ cephede, konsolosluk, sol cephede sefaret memurları an- treleri vardır.
Merasim methalinden girilince bir vestibül gelmekte bura- dan geniş bir ho'e geçilmektedir. Hol üzerinde kat merdiveni ve.gardroblar bulunmaktadır. Holün irtifaı iki katı birden al- makladır.
B a ş k a t i r m e n s u r r ö r ü r ü ş
Holden merasim salonuna geçilmektedir. Merasim salonu 1 ı 1 •"> eb adında iki kısımdan ibarettir. Sağ tarafında büyük yemek salonu ve buna bitişik servis kısmı vardır. Sol tara- fında sefir odası ve fümuar vardır. Sefaret mem-ırlan antresi tarafında, bürolar toplanmıştır. Keza sol tarafta konsolosluk - tarafında büro odaları vardır.
Üst kat tamamen sefirin ikametine tahsis edilmiştir. Bu- rada, aks üzerinde geniş bir salon, sağ tarafta sefir yatak o-
dası, tuvalet ve banyosu, çocuk ve mürebbiye odaları vardır.
Sof tarafta, yemek salonu, kış bahçesi, misafir yatak odaları bulunmaktadır. Binanın dalı ilen ihtişam ve tesir yapması için salonlara müteaddit kolonlar konulmuştur. Dahili tezyinatta eski Türk motiflerinden istifade edilmiştir. Duvarlar sefaret- haneye muvafık renk ve desende ipek kumaşlar ile kaplan- mıştır. Binanın eşya ve tezyinatı Seyfi Arkan tarafından ya- pılmıştır. Bina 350.000 Türk lirasına mal olmuştur.
M e r a s i m s a l o n u n d a n b i r g ö r ü n ü ş
Ö n c e p h e
Türkiye C u m h u r i y e t i yazlık sefaret binası
Y. Mimar m u a l l i m Seyfi A r k a n
Bu bina Tahranın sayfiyesinde ağaçlıklar arasında tek katli olarak inşa edilmiştir. Binaya ön cephede yan tarafa diiştn bir antreden girilmektedir. Bir hol üzerinde sağda, sa- lonlar ve bunların ittisalinde, sefirin yatak odaları, çocuk ya- tak odaları bulunmaktadır. Arka tarafta, servis kısmı bulun- maktadır. Sol tarafta misafirlere mahsus kısım vardır.
Binaın arka cephesinde, kolonla ile çevrilmiş, bir atriurn vardır. Kolonlar büyük ve geniş bir terası bu suretle örtmekte- dirler.
Bina ağaçlıklar arasında çok güzel bir tesir yapmaktadır.
P l â n
M a n a z ı r a n g ö r ü n ü ş
1939 Nev-York dünya sergisinde türk pavyonu projesi
Y. M i m a r M u a l l i m S e d a t H a k k ı E l d e m
1
(J30 Nevvork sergisiııdeki pavyonlarımız iki adettir : Türk sitesi, ve devlet paviyonu. Ayrıca bir de Türk çeşmesi inşa edilmiştir.
Türk sitesi binası ve çeşme daha inşası esnasında şöhret bulmağa başlamış, binanın kendisine hâs milli karakteri her milletin paviyonundan fazla nazarı dikkati celbetmiştir.
Site, umumiyetle tek katlıdır, yalnız esas cephenin sağına isabet eden kısım iki katlı düşünülmüştür. Eski sivil mimari- mizin hünkâr köşklerinin güzel bir numunesi olan bu kısım ayni zamanda, sergi binasının abidevî uzvunu, adeta bir kalesi- ni teşkil etmektedir. iBnanın harici bütün zeng'nliği bu köşk üzerinde toplanmıştır: Geniş altın yaldızlı saçakları, alçı pen- cereleri, kapakları, ve hususî surette hazırlanan ve başlı ba- şına bir kompozisyon olan çinilerile bu paviyon çok nazarı dik- kati celbetmiştir.
Binanın diğer kısımları söylenildiği gibi tek katlıdır: Mer- kezde havuzlu bir avlu ve bunun etrafını hetogonale bir ga-
leri çevirir, muhtelif mahalleri bu galeri birbirine bağlar.
Binada bulunan kısımlar şunlardır: Lokanta, kahve, ban- ka servisi, inhisarlar, dükkânlar ve kütüphane. Lokanta, kah- ve, tanka (plânda inhisarların yerindedir.) Binanın sağ kıs- mında bir hol etrafında toplanmıştır. Yine bu holden bir mer- divenle kütüphaneye çıkılır, burası daha ziyade periodique sergilere tahsis olunmuş bir mahaldir: Müzelerden getirilen muhtelif tarihi eşya burada teşhir olunmuştur. Binanın sol tarafında inhisarlar (plânda banka olarak yazılıdır.) ve dük- kânlar bulunmaktadır. İnhisarlarda, idarenin muhtelif ma- mulâtı satılmıştır; standlarda ise Türkiyede yetişen mahsulât, sanat 'eşyaları ve saire satılmıştır.
Mimar, binada eski Türk mimarisinde olduğu gibi - suya
hususî bir ehemmiyet vermiştir, havuzlar, havuz taşları, sebil-
ler ve bunların geceleri projektörlerle ziya oyunları yapması,
binanın dekoratif unsurları meyanındadır. Site Türk binasın-
dan maada site önündeki meydanın ortasında Nevyork be-
Zemin kat p l â n
leöiyesine hediye olarak bir çeşme yapılmıştır. Bu çeşme de Türk karakterinde düşünülmüştür, çeşmenin ortası havuzdur.
Türk sitesi binasının çinileri Kütabyada, alçı pencereleri, tavan göbekleri, havuz taşlan, bronz parmaklıkları, İstanbul - da Türk san'atkâr'arı tarafından hazırlanmıştır.
Çeşmenin bronş, (âlemi), ve havuz taşı İstanbulda imâl edilmiştir.
Sitenin ve devlet pavyonunun fotoğrafları henüz Nevyork- tan dergimize vasıl olmadığından bu nüshamızda, yalnız pro- jesini neşiı ile iktifa ediyoruz. Dokümanların elimize geçme- sinden sonra Nevyork sergisindeki Türk pavyonundan mufas- salan bahsedeceğiz,
B i r i n c i k a t p l â n ı
S e r g i d e Türk ç e ş m e s i
B a ş k a b i r m e n a z ı r
i r Ş e h i r - K ı r e v i p r o j e s i
Y. Mimar E m i n Necip U z m a n
Ev projeleri hazırlarken düşünülecek şeylerden biri, ge- niş manâda haricî mimarî tesire kapılmadan evi, «için- den» halletmek oluyor. Bu suretle meydana gelecek mi- mariye ilâve edilecek «Fantezi» eseri tamamlıyor.
Ev inşa etmek, her halde bir mimar için, enteresan ol- duğu kadar ehemmiyetli bir mevzu. Burada ritmin teker- rürü, şakulî hatlarla monumantalitenin temini ufak motif- lerin devamı suretiyle elde edilecek büviık ve tesirli hatları-
nın elde edilmesi gibi tanınmış tesir elemanlarını tatbike imkân yoktur.
Şu halde mimarın elinde sadece, plândan sonra, pek muhtelif olması imkânı mevcut bulunan motiflerin ahenkli imtizacı, bir de «Fantezi» kalıyor. Bu fanteziden, teras, pergola, çatı şekli, çiçek havuz vs. yi kast etmek istiyo- rum.
Bu küçük ev projesi İstanbulun Kadıköy cihetinde in- şa edilmek üzere hazırlanmıştır. Yeri ve taşıdığı karakter itibariyle buna (Şehir - Kır) evi demekte hata olmıya- caktır. Bir köşe başına gelen evin önünde ufak bir bahçe bırakılmıştır. İki aile müstakillen oturabilecek şekildedir.
Esas itibariyle ufak bir bahçe yolundan geçildikten sonra bir antreye varılır. Burada servis kısmına irtibat var- dır. îki oturma odası birleştirilmek suretiyle geniş bir yer elde edilmiştir. Bir yatak odası vardır. Bundan başka sa- londa yatmak imkânı da düşünülmüştür. Ufak bir kış bah- çesi ve teraslar, düşünülmüştür. Ufak bir kış bahçesi ve teraslar, salonda şömine ve bir pergola evin programını tamamlamaktadır.
Üst kata bahçeden müstakil bir merdivenle çıkılır, plân
aynıdu'.
Z e n f r n v e b i r i j ı î i k a t p [ â n l a r ı v e / a n g ö r ü n ü ş
İ k i a i l e l i k b i r e v (Ayaspaşa)
Y. Mimar S a m i h S. A k k a y n a k
M in: ar Samih Akkaynak tarafından yapılan bu Birinci katta dört oda, bir mutfak ve bir Danyo vardır,
bina iki katlı olup; iki ailenin ikametin tahsis edil- Zemin kat üç odalıdır. Bina harici mimarî itibarile sade bir
m iş tir. tesir yapmaktadır.
I I I I I I I I l l l l l l l l
i ıı» ri
VVlilİ
II D :fi •l«
1 9 1 1 1 1 1 1 l l l l l l l l l l l l l l l lÖ n c e p h e
Devlet Demiryolları u m u m î m ü d ü r l ü k binası
Y, M i m a r B e d r i O c a r
Nafia Vekâleti yapı imar reisliği proje bürosunda mimar Bedri Ucar tarafından hazırlanmış olan bu proje Devlet Dsmiryollarının 10.000 kilometre tevsiine göre düşünül •
m ü ş t ü r .Bina on blokta bir bodrum ve dört kattan ibaret olup yan bloklarda bir bodrumve üç kat vardır. Bugün Haymii Şirketi tarafından bir milyon liralık kısmı inşa edilmekte olan bu binanın tamamı bir milyon dört yüz bin liraya çıkacaktır Poligon karşısında Çiftlik caddesi ile demiryolu arasın- daki arsada inşa edilmekte olan bu binaya merkezde bir şe- ref antresile girilerek ortada Münakalât Vekâletine tahsis edilen bir kısım ile umum müdürlük ve konferans salonundan ibaret olan bir şeref kısmı ve yanlardaki dört memur antresi ile Devlet Demiryollarının bütün dairelerini ihtiva etmektedir.
Binanın haricen cephe ve plasterlerle su basman kısmı ve merkezi kısım Ankara taşı olacaktır.
Diğer aksam artıfisiyel aplike sıva olacaktır. Şakulî faslı müşterekler tamamen mahruç olup faslı müşterekler fogalı olacaktır. Mezkûrb ina !i in senesinde ikmâl edilecektir.
«.-fs-v.^v.ı'.'.-ırrr
- E — ı . / -
V a z i y e t p l â n ı
K a t p l â n l a r ı
: OH&EN GMvNvf,
K ü ç ü k p o s t a b i n a s ı e t ü d ü
M i m a r S i n a n M i m a r o ğ l u
( Nafia Vekâleti yapılar bürosunda )
Trabzon - İran transit yolu üzerinde ve hudutta îran h ü -
kümet ile müşterek yapılan büyük gümrük binası civarında
Gürciibulak mevkii için düşünülen bu posta binası projesinde
arazi ve iklim göz önünde tutulmuştur. Alt katta bir kişe ya-
pılmış, üst kat da ikametgâha tahsis edilmiştir. Beden duvar-
ları taş, pencereler ufak ve kepenkli olacaktır. Mimar Sinan
Mimaroğlu tarafından hazırlanan bu proje, iklime uygun ve
mahallî karakterlidir.
S a m s u n M e r k e z B a n k a s ı b i n a s ı p r o j e m ü s a b a k a s ı
B i r i n c i m ü k â f a t : V. M i m a r H ü s n ü T a m e r
Bir k a ç a y evvel, Merkez B a n k a s ı t a r a f ı n d a n S a m s u n d a y a p ı l a c a k şube için bir proje m ü s a b a k a s ı açılmıştı. B u m ü - s a b a k a y a bir çok m i m a r l a r ı m ı z iştirak etmiştir. N e t i c e d c b i - n i c i l i ğ i m i m a r H ü s n ü T a m e r ' i n ( T e k ) rumuzlu projesi, i k i n - ciliği m i m a r A s ı m K ö m ü r c i i o ğ l u ' n u n üçüncülüğü, m i m a r S i - n a n m i m a r o ğ l u n u n (kasa r u m u z l u projeleri kazanmıştır.
Birinci ve ü ç ü n c ü projeleri neşrediyoruz. İkinci gelen projeyi tedarik e t m e k kabil olamamıştır.
Tek rumuzlu T. C. Merkez Banka.*» S a m s u n şubesi M Ü S A B A K A P R O J E S İ N E A İ T İ Z A H A T
B u proje heye'ti u m u m i y e itibar ile t e n a z u r kaidelerine r i a y e t e n merkezi bir şekilde tertip edilmiştir.
1 . . Z e m i n k a t :
M e t h a l ö n ü n d e k i p e r o n a t r o t u v a r d a n yedi b a s a m a k l a d a h i l olunur. B u r a d a n b a n k a n ı n d e m i r k a p ı s ı n d a n g e ç i l e - rek b a n k a m e t h a l i n e giriiir. B u m e t h a l i n s a ğ ı n d a k i bir k a - p ı d a n b a n k a n ı n içine g i r m e d e n b o d r u m d a m e v z u m e m u r i n vestiyerine kolaylıkla v e a z b a s a m a k l a iııılir. Yiııe bu m e t - h a l d e n yedi b a s a m a k l a m e t h a l h o l ü n e geçilir. B u geçişler a r a s ı n a ikinci bir kapı r ü z g â r d a n içerisin, m u h a f a z a e d e n bir t a m b u r şimdili ^konmamıştır. Sebebi b a n k a n ı n kapısı d a i m a kapalı bulunacaktır. B u n u n m u v a k k a t z a m a n l a r d a m ü m k ü n o l m a d ı ğ ı kabul edilse de m ü d ü r i y e t m u h a s e b e koridorlarile gişe h o l ü kısmı a r a s ı n d a kapalı bir m e t h a l h o l ü b u l u n u ş u b a n k a n ı n içine t a h m i n edilecek soğuk ve rüzgârın g i r m e - sine m â n i olacağı d ü ş ü n ü l m ü ş t ü r . M a aha z a m e t h a l h o l ü n d e m e r d i v e n ö n ü n e n o k t a n o k t a gösterilen m a h a l e bir c a m e - k â n k o y m a k d a h a m ü m k ü n d ü r .
M e t h a l h o l ü r d e m ü ş t e r i gardirobu v e m e m u r i n e m a h - sus bodrum m e r d i v e n i bulunur. B u h o l d e eb'adı lâzımeyl h a i z k a p ı l a r l a , m ü d ü r i y e t , m u h a s e b e v e gişe h o l ü n e kolay- lıkla geçilmektedir. H o r h a n g i bir e s h a b ı m e s a i i h i n b a n - k a n ı n içinde d a l a ş m a d a n diğer yerler: fuzulî işgal e t m e - d e n i ş i n i n ait olduğu k û m a m ü r a c a a t ı m teshil için bu ho;
tertip edilmiştir. M ü d ü r i y e t k ı s m ı n d a ; m ü d ü r m ü d ü r m u a - vini ve a r a l a r ı n d a intizar odasile bir d e idare meclisi odası b u l u n m a k t a d ı r . M e t h a l h o l ü n ü n diğer t a r a f ı n d a d a yine bir koridor üzerinde k ü t ü p h a n e m u h a s e b e c i , m u h a s e b e ka- l e m i v e m u h a b e r a t odaları yerleştirilmiş olup b u n l a r ,îa şeraitte adetleri zikrolunan m e m u r l a r ı n ç a l ı ş m a l a r ı n a m ü - sait eb'adı h^iz b u l u n m a k t a d ı r . Ayrıca m u h a s e b e kalemi,
m u h a b e r a t o d a l a r ı n a d o s y a d o l a p l a r ı n ı n yerleştirilmesi içi:ı birer alkov t e r t i p edilmiştir. M u h a b e r a t ı n d o s y a a l k o v u koridorun d o ğ r u d a n d o ğ r u y a ziya a l m a s m a m â n i o l m u ş s a da m ü c a v i r m u a m e l â t holü, d ı v a r ı n m ust k ı s m ı n ı n b a ş t a n başa y ü k s e k t e n c a m l ı y a p ı l m a k suretile koridora k â f i ışık t e m i n e t m e k i m k â n ı o l d u ğ u c i h e t l e k o ı i d o r u n a y d ı n l ı ğ ı n ı k a p a t a n işbu l a s m ı n m u h a b e r a t d o s y a s ı n a t a h s i s i n d e d a h a faide g ö r ü l m ü ş t ü r . L ü z u m g ö r ü l m e d i ğ i î a k d i r d e m ü d ü r i y e t koridoru gibi ysıpılır. M e m u r i n b u koridorlar ü z e r i n d e a ç ı - lan ç i f t k a n a t l ı k a p ı l a r d a n geçerek m u a m e l â t h o l ü n e d a h i i olacaklar v e servislerine dağılacaklardır.
M e t h a l h o l ü n ü n k a r ş ı s ı n a m e v z u g e n i ş ç i f t k a n a t l ı k a - pılardan m ü ş t e r i h o l ü n e geçilir. B u r a s ı projede g ö r ü l d ü ğ ü veçhile t a m a m i î e m ü t e n a z ı r olarak tertip edilmiştir. B u te- nazur dolayısile h e r iki holde de m e m u r ve m ü ş t e r i l e r gişe ve m u a m e l â t t a serbest yer b u l m a l a r ı i m k â n ı hasıl o l m u ş t u r . Müşteri ve m u a m e l â t h o l ü n ü n işgal e t t i ğ i s a h a n ı n diğer kısımlara n a z a r a n biraz genişliği dolayısile t a v a n ı bir m e t - re d a h a m ü r t e f ı yapılmıştır. M ü ş t e r i h o l ü n e ışık v e r m e k üzere t a v a n d a bir c a m l ı k ve d a h a üzerine y i n e c a m l ı d e m i r çatı t e r t i p edilmiştir. M u a m e l â t h o l ü a n c a k s a b a h l a r ı kısa bir m ü d d e t g ü n e ş a l a c a k ve m ü t e a k i b e n g ü n e ş c e n u p i s t i - k a m e t i n d e n g a r b e d o ğ r u hol pencerelerini terkedecektir.
M u a m e l â t h o l ü n ü n , m ü c a v i r m ü d ü r i y e t ve m u h a s e b e kısmı koridorlarile m u h a s e b e k a l e m i , kontrolör odası, k a s a dairesi m e r d i v e n i ve tuvaletlerle irtibat', birer kapı ile t e - min edilmiştir. H e r h a n g i bir m u a m e l e c o l a y ı s i l e gerek m ü - düriyet ve g e r e k s e diğer şeflerle t e m a s k a b i l i y e t i n i n â z a m i suhuleti h a i z o l m a s ı i ç i n v a z ı h ve basit h a t l a r a r a s ı n d a k o - laylıkla i h t i y a c ı ve m a k s a d ı t e m i n ve i n ş a a t ı t e s h i l e t m e ğ e çalışılmıştır. M u a m e l â t h o l ü n d e n t u v a l e t l e r e kısa bir kori- dorla geçilir ve a y n ı şekilde m ü d ü r i y e t ve m e c l i s i idare i ç i n ayrı bir t u v a l e t t e m i n edilmiştir. B u r a y a i c a b ı n d a m u a m e l â t h o l ü n d e n g e ç i l m e d e n g i d i l m e s i m ü m k ü n d ü r . M u a m e l â t h o - lünün s o l u n d a va göz ö n ü bir m a h a l d e t a m a m i l e m a h f u z k a s a dairesi m e r d i v e n i b u l u n m a k t a d ı r . B u m e r d i v e n h o l d e n k â i i derecede z i y a d a r o l m a s ı n a r a ğ m e n t u v a l e t l e r e m ü c a v i r J ı - varın ü s t k ı s m ı n d a n bir p e n c e r e a ç ı l m a s ı b o d r u m k ı s m ı n ı n ziyasını t e m i n e d e c e ğ i n d e n f a i d e l i g ö r ü l m ü ş t ü r .
M u a m e l â t h o l ü m ü s a b a k a şeraiti m u c i b i n c e geriye d o ğ - ru b o d r u m k ı s m ı direkler ü z e r i n d e o l m a k üzere i s t e n i l e n şekil ve eb'atta tevsie m ü s a i t t i r .
2 — B o d r u m k a t ı :
j B o d r u m k a t ı n ı n k a s a dairesi m e t h a l i n e m u a m e l â t holünden h u s u s i bir m e r d i v e n l e inilir. B u m e t h a l d e n ş a m b r - fort ve devriye yollarına birer d e m i r kapı ile geçilir. A y n ı z a m a n d a arşiv ve a m b a r b u m e t h a l üzerindedir. K a s a d a i -
RCIMOZ
E . F M A k T A l VE Y A N C E P U E
resi t a m a m i l e diğer k ı s ı m l a r d a n d ö r t t a r a f ı b e t o n a r m e d i - yarlarla ayrılmıştır. Y i n e b o d r u m k a t m a m e t h a l h o l ü n d e n h u s u s î bir m e r d i v e n l e inilir. B u r a d a m e m u r i n vestiyeri, t u - valet v e l a v a b o l a r vardır. A y m z a m a n d a s ı ğ m a ğ a girilir.
S ı ğ ı n a ğ ı n (.anbarın y a n ı n a g e t i r i l m e s i s u l h z a m a n l a r ı n d a yine e ş y a d e p o e t m e k s'iretile a n b a r l a birleştirilmesi i ç i n istifadeli g ö r ü l m ü ş t ü r . B u m e r d i v e n i n k a r ş ı s ı n d a nbir kapı ile b o d r u m k o r i d o r u n a geçilir. B u koridor ü z e r i n d e y e m a k - h a n e k a l o r i f e r v e k ö m ü r l ü k daireleri vardır.
B o d r u m k a t a b a h ç e d e n girilmek üzere m e z k û r koridora fojr m e t h a l y a p ı l m a s ı n d a bir k a ç n o k t a d a n f a i d e görülmüş- tür.
a) M e m u r i n i n s a b a h v a z i f e l e r i n e g e l i r k e n b u k a p ı d a n girip v e s t i y e r d e n g e ç t i k t e n s o n r a h u s u s î m e r d i v e n - lerile işlerine ç ı k m a l a r ı ekseri b a n k a l a r d a o l d u ğ u gibi d a h a pratik v e n i z a m l ı bir giriş olacaktır. A k - ş a m ç ı k ı ş ı d a a y n ı ş e k i l d e c e r e y a n edebilir.
b) K a l o r i f e r işleri i ç i n d e b u m e t h a l a y r ı c a h u s u s î bir girişi h a c e t b ı r a k m a m a k t a d ı r .
c) L e v a z ı m a m b a r ı n a gidecek h e r h a n g i bir e ş y a y ı b a n - k a u m u m i a n t r e s i n d e n s o k a r a k m e r d i v e n l e r d e n i n - d i r m e k suretile zorluklara ve şekilsizliklere m e y d a n v e r m e k s i z i n b u m e t h a l d e n d o ğ r u d a n d o ğ r u y a d ü z bir h a t ü z e r i n d e s ı ğ ı n a k t a n g e ç e r e k a n b a r a g ö t ü r m e k
d a h a elverişlidir.
d) M e m u r i n i n y e m e k t a t i l l e r i n d e b a h ç e y e ç ı k m a l a r ı i ç i n y i n e bu b o d r u m k a p ı s ı n ı n - c a d d e d e n f u z u l î d o l a ş - m a l a r a h a c e t k a l m a k s ı z ı n - m a k s a d a h i z m e t e d e c e ğ i aşikârdır. H e r h a l d e b a n k a n ı n h a r i ç l e irtibatını b o d - r u m d a n 'oahçe v a s ı t a s i l e t e m i n e o e c e k ikinci d e r e c e d e bir m e t h a l e b a n k a n ı n i h t i y a c ı o l a c a ğ ı d ü ş ü n ü l e r e k b u m e t h a l t e r t i p edilmiştir.
B o d r u m u n e n m ü s a i t ve m u v a f ı k k ö ş e s i n e l o k a n t a g e - tirilmiştir. M e m u r i n i n r a h a t v e s e r b e s t ç e y e m e k y i y e b i l m e - lerine m ü s a i t eb'attadır. P r o g r a m d a y a l n ı z y e m e k h a n e y a - zılı o l m a s ı n a r a ğ m e n , içeride y e m e k pişirilmesi i c a b e d e c e ğ i
d ü ş ü n ü l e r e k pek ş ü m u l l ü o l m ı y a n basit bir m u t b a h t e r t i - b a t ı y a p ı l m a s ı zarurî g ö r ü l m ü ş t ü r . B u m u t b a h k ı s m ı n d a n b a h ç e y e kolaylık o l m a k üzere bir k a p ı açılmıştır. B a n k a n ı n e m n i y e t i n i k o n t r o l c i h e t i n d e n s a r f ı n a z a r e d i l m e s i n d e de m a h z u r yoktur. B o d r u m u n e s a s m e t h a l i n d e n işlenebilir, 3 — C e p h e l e r :
U m u m i y e t itibar il e m o d e r n , b a n k a e m n i y e t v e c i d d i y e - t i n i i f a d e e d e c e k s a d e bir u s l u p t a t e r t i p edlimiştir. M ü e s s e - s e n i n m e r k e z î h ü k ü m e t t e k i m u h t e ş e m b i n a s ı c e p h e s i n i n bazı k a r a k t e r l e r i göz ö n ü n d e t u t u l a r a k her V i l â y e t t e T. C u m h u - riyet M e r k e z B a n k a s ı b i n a l a r ı n ı n bir pile e f r a d ı gibi y e k - n a z a r d a t a n ı n m a s ı f i k r i n i n p l â n ı m ı z a göre i m k â n d a i r e s i n - d e t a t b i k i n e çalışılmıştır.
B u b i n a n ı n gerek p l â n v e g e r e k s e c e p h e l e r i n i n t a n z i - m i n d e n a z a r ı itibara a l ı n a n p r e n s i p ; h e r k ı s m ı n v a z i h ve m a k s a d a k â f i ve b a s i t bir şekilde h a l l e d i l m e s i v e k o n s t r ü k - tif o l m a s ı k e y f i y e t i d i r .
Z e m i n k a t t a b a h s e t t i ğ i m gibi m ü ş t e r i ve m u a m e l e h o l ü k ı s m ı diğer Kısımlardan biraz d a h a y ü k s e k y a p ı l m ı ş v e bu s u r e t l e b i n a bir k a t t a n ibaret o l d u ğ u c i h e t l e - h a r i ç t e n g ö - z ü k m e s i pek de güzel bir m a n z a r a a r z e t m i y e c e k o l a n - l â n - t e r n o k ı s m ı da g i z l e n m i ş b u l u n m a k t a d n .
4 — Hey'eti u m u m i y e plânı :
B i n a H ü k ü m e t c a d d e s i h u d u d u n d a n ü ç m e t r e geride v e '11.90 m e t r e c e p h e b o y u n u n t a m o r t a s ı n d a y a p ı l m ı ş t ı r . S a ğ - d a n a r a b a g i r m e s i n e m ü s a i t bir k a p ı ile b a h ç e y e geçilir.
B i n a n ı n ü ç t a r a f ı n d a k a l a n m u n t a z a m a r s a parçalrı içeri- s i n e b a h ç e t e r t i b a t ı y a p ı l m ı ş ve m ü n a s i p m a h a l l e r e h a v u z p e r g o l a v e saire gibi i s t i r a h a t a m a h s u s a y n ı z a m a n d a t e z - y i n i m a h a l l e r d ü ş ü n ü l m ü ş t ü r . H e r h a n g i bir n a k i l v a s ı t a s ı b a h ç e k a p ı s ı n d a n içeriye girip h a v u z e t r a f ı n d a n d o l a ş a r a k s u h u l e t l e dışarı çıkabilir.
İ ş b u b a n k a b i n a s ı <J.GOO m e t r e m i k ' a b v e i ş g a l e t t i ğ i s a h a 5 5 8 m e t r e karedir,
Ö A M Ö C J N ^ C & t O l P R O J E M G ö A b A K / ^ S l
Ö L Ç Ü i / i p o . ;D(JMaZ„ KAöA
Ö n c e p h e
İ k i n c i m ü k â f a t Y. Mimar S. Mima
S a m s u n d a yaptırılacak Türkiye ( uınlıuriyet Merkez B a n k a s ı binası m ü s a b a k a
Ş a r t n a m e s i
1. - - p l â n ı ilişik olarak verilen arsa üzerine yaptırı- lacak Merkez B a n k a s ı b i n a s ı n ı n projeleri m ü s a b a k a y a k o n - muştur.
2. -— H e r m i m a r ve m ü h e n d i s bu m ü s a b a k a y a iştirâk edebilecek v e bir kişi ancak bir proje verecektir.
;i. — Projeler (i H a z i r a n 1 i Ki; 0 t a r i h i n e ve s a a t I I d e kadar An Karada C u m h u r i y e t Merkez B a n k a s ı U m u m M ü - dürlük m u h a s e b e s i n e teslim edilecek ve m u k a b i l i n d e pro- jenin ilişiklerinin adedini gösteren bir m a k b u z alınacaktır.
Ankara'da b u l u n m ı y a n müsabıklar b u m ü d d e t i n h i t a m ı n d a n evvel eserlerini b e h e m h a l p o s t a y a t e s l i m edecekler ve p o s - tadan alacakları m a k b u z u Ankara'da C u m h u r i y e t Merkez Bankası U m u m Müdürlük m u h a s e b e s i adresine gönderecek- lerdir.
I. — ı H a z i r a n HKiî» P e r ş e m b e g ü n ü s a a t 1 ı de kadar Umum Müdürlük m u h a s e b e servisine gelemiyecek şekilde postaya teslim edilen projeler m ü s a b a k a y a ithâl e d i l m i y e - çektir.
— T e s l i m edileıı projeler üzerinde iınza. isim v e a d - res yazılı o'.mıyjıcaktır. Proje sahibi p r o j e s i n i n h e r p a r ç a -
r o ğ l u v e H . T a m e r
s ı n a bir h u s u s i işaret koyacaktır. Üzerinde hususi ibaretin bir a y n ı ile isim kelimesi yazılı kapalı bir zarf içinde p r o - je s a h i b i n i n sarili adresi ve i s m i n i,imzasını t a ş ı y a n bir y a - zısı bulunacaktır. B u şartları i h t i v a e t m i y e n zarflar b a n - kaca açılmıyacak'ır.
ti. — Proje s a h i b i n i n k a z a n m ı y a n eserleri k i m e veril- m e s i n i arzu ettiği bilinmek üzere üzerinde adresi yazılı v e içinde eserin kime teslimi lâzımgeleceğini bildiren bir zarf d a h a verlmelidh-.
7. — Jüri kararları kat'idir. ş ukadar ki : Projenin t a t - bik v e inşası a n c a k C u m h u r i y e t Merkez B a n k a s ı n c a tasdik o l u n d u k t a n sonra kat'iyet kesbedecektir.
8. —- Jüri, b a n k a t a r a f ı n d a n seçilecek z e v a t t a n t e ş e k - kül edecektir.
9. — Müsabıklar için ü ç m ü k â f a t t a y i n edilmiştir.
1 nciye 1 0 0 0 lira
2 nciye 7 5 0 » verilecektir.
;? ü n c ü y e 5 0 0 lira verilecektir.
10. — B u ü ç proje kayıtsız v e şartsız olarak Merkez B a n k a s ı n ı n m ü l k i y e t i n e geçeceği gibi müsabıklar d a proje- leri üzerinde b i n a n ı n kontrol m i m a r l ı ğ ı m istemesi v e s a i - re gibi ayrıca h i ç bir h a k d e r m e y a n ec'.emiyeceklerdir.
11. — K a z a n a n eserlere a i t m ü k â f a t l a r jürinin kararını m ü t e a k i p bir a y z a r f ı n d a eserlerin s&hiplerine verilecek- tir.
12. — M ü s a b a k a projeleri ş u n l a r d a n ibaret olacaktır:
a) Vaziyet p l â n ı 1 / 1 0 0 m i k y a s ı n d a b) P l â n l a r 11.00 m i k y a s ı n d a c) Cepheler 1 / 1 0 0 m i k y a s ı n d a d) M a k t a l a r 1 / 1 0 0 m i k y a s ı n d a
e) İ z a h n a m s (Plânlarda t a k s i m a t n e l e ı d e n ibaret I M n u m a r a l a r l a i z a h edilecektir,)
f ) B i n a n ı n h a c ı m miktarı
Kot : P l â n t a n z i m edilirken binaı ııı dahili ve harici a h e n g i n e halel g e l m e m e k şartiyle h o l ü n bir misli kadar t e v - si edilebilmesi i m k â n l a r ı derpiş edilecektir.
B a n k a a ş a ğ ı d a k i k ı s ı m l a r d a n ibaret olacaktır.
1 a d e t b a n k a holü ile vezne gişeleri (15 m e m u r vazife y a p a b i l e c e k şekilde)
j a d e t m ü d ü r odası J a d e t intizar odası
1 a d e t m i i d ü r m u a v i n i odası j M u h a s e b e c i odası
1 a d e t büyük m u h a s e b e odası (0 m a s a d a ü m e m u r ça- lışabilecek büyüklükte)
1 İ ç t i m a s a l o n u ( 1 0 z a t ı n i ç t i m a edebileceği b ü y ü k - lükte)
1 a d e t k ü t ü p h a n e ( 1 K 5 ) eb'aetmda,
1 a d e t K o n t r o l ö r odası (3 m e m u r u n çalışabileceği bü- y ü k l ü k t e )
1 a d e t m u h a b e r a t odası O î m e m u r u n çalışabileceği bü- y ü k l ü k t e )
1 adet Ş a m b r f o r t (bodrum katı d a dahii takriben 3 0 ilâ 3 5 m e t r e nıurabbaı)
i a d e t arşiv odası ( T a k r i b e n m e t r e murabbaı) ] a d e t l e v a z ı m a m b a r ı ( T a k r i b e n 30 metre murabbaı)
I a d e t y e m e k h a n e 3 a d e t s ı ğ ı n a k
J a d e t K a l o r i f e r m a h a l l i v e KÖmÜı d e p o s u j a d e t m e m u r i n g a r d r o b u
1 a d e t Helalar.
E a n k a binası ilişik arsa p l â n ı n d a sokak y ü z ü n d e n LÎ m e t r e geride yapılacaktır.
Arsa deniz Kenarında v e düz bir s a h a d a n ibaret olduğıı c i h e t l e b o d r u m k a t ı z e m i n d e n a ş a ğ ı y a ( k ü l f e t l i izolasyon m a s r a f l a r ı n a m a h a l k a l m a m a k için) f a z l a ilıdlrilmiyecektir.
A R S A H A K K I N D A İ Z A H A T
.1. — A r s a n ı n ö n c e p h e s i A - E h a t t ı o l u p 11,90 m e t r e u z u n l u ğ u n d a d ı r ve c e n u b u garbiye m ü t e v e c c i h t i r .
2. — A r s a n ı n a r k a c e p h e s i C - D - E h a t t ı c e m ' a n 5 3 , 3 3 m e t r e tulündedir. B u h u d u d u m u z u n 3 - l m e t r e ö n ü n d e n d e - m i r y o l l a r ı n ı n d a r h a t l ı ( Ç a r ş a m b a ) ve g e n i ş h a t l ı (Sivas) ş i m e n d i f e r yola g e ç m e k t e d i r . Treıı y o l u n d a n s o n r a deniz s a - h i l i gelmektedir. B u h a t şimali şarki ve k ı s m e n de ş i m a l e m ü t e v e c c i h t i r .
3. — B - C h a t t ı İş B a n k a s ı arsası ila h e m h u d u t t u r . 3 3 m e t r e u z u n l u ğ u n d a d ı r . C e n u b u şarkiye m ü t e v e c c i h t i r , i n - l e n bu h u d u d u tesbit e d e n duvar ve saire gibi bir hali yoktur.
— A - E h a t t ı şimali zarbiye m ü t e v e c c i h olup 31,05.
m e t r e u z u n l u ğ u n d a d ı r v e bir h a t t ı m a i l şeklindedir. B u h a . O s m a n l ı B a n k a s ı ile h e m h u d u t t u r . H u d u d u a y ı r a n bir b a h - çe dubarı vardır.
o. — Y a z ı n ç ü n e ş a r s a n ı n v a z i y e t i n e göre C - D h a t t ı n ı n o r t a s ı n d a n d o ğ a r ve A n o k t a s ı i s t i k a m e t i n d e n batar. K ı ş ı n C n o k t a s ı i s t i k a m e t i n d e n d o ğ a r a k B n o k t a s ı istikametinde-.":
batar. A - E n o k t a l a r ı n a m ü t e n a z ı r c e p h e O s m a n l ı B a n k a s ı d u v a r ve binası ile kapalı o l d u ğ u n d a n h i ç g ü n e ş g ö r m i y e - çektir. C - D c e p h e s i y a z ı n öğleye kadar ve kışın s a b a h l e y i n yalnız bir s a a t g ü n e ş alır. E - D c e p h e s i b u v a z i y e t e göre g ü n e ş t e n d a h a az i s t i f a d e eder.
(i. — O s m a n l ı B a n k a s ı binası k a l d ı r ı m ü z e r i n d e n i n ş a o l u n m u ş t u r . D i ğ e r h e m h u d u d u m u z İş B a n k a s ı n ı n ise k a l - d ı r ı m d a n 3 / 5 m e t r e geride b i n a y a p t ı r m a k f i k r i n d e olduğu a n l a ş ı l m a k t a d ı r ,
7. — O s m a n l ı ve Ziraat B a n k a l a r ı a r a s ı n d a k i B a n k a - m ı z a ve İ ş B a n k a s ı n a ait a r s a l a r ı n s a b a s ı n ı gösterir f o t o ğ - rafı ilişiktir. (No. 3 ) .
T a r i h k ö ş e s i
r?
K a l e d e n c a m i y e b i r n a z a r
A y d ı n o ğ I u İ i
Y. M i m a r N e c i m
Aydın oğullarının bıraktıkları mimarî e s e r l e r d e n e n m ü - himi Mübarezettin M e h m e t B e y i n oğlu i s a B e y tarafından Ayasuloğda inşa o l u n a n camidir.
Ayasüloğ h a v a l i s i n e h â k i m o l a n t e p e n i n garp y a m a c ı n - da inşa edilmiş olan b u çok güzel v e m ü h i m Türk eseri m a - alesef zamanın v e insanların tahribatından kendini kurtara- mam^ bugün ancak harabesi kalmıştır.
Garp c e p h e s i n d e k i kapısının üzerindeki k i t a b e y e nazaran 776 senesinde inşa olunan bu camii A n a d o l u d a k i seyahatini Küçük Asya Unvanlı k i t a p l a r ı n d a y a z a n Şarl Teksier... K i l i s e - den camie tahvil e d i l m i ş olarak gösterir halbuki s o n s e n e l e r d e yapılan h a f r i y a t b a h s e t t i ğ i klişeyi m e y d a n a çıkardığı gibi c a - mide mihrap vaziyeti v e bütün a k s a m ı inşaiye v e t e z y i n i y e d e - ki hususiyet b u iddiayı k ü l l i y e n r e d d e d e c e k mahiyettedir.
Plân tertibatı:
75 metre t u l v e 51 m e t r e arzında bir müstatil içine inşa
5 a B e y c a m i i
e t t i n E m r e ( İ z m i r )
e d i l m i ş olan b i n a y a şark, garp v e şimal c e p h e l e r i n d e n açılmış olan üç kapı ile girilir. B i r y a m a c a y a p ı l m ı ş olan binanın son c e m a a t m a h a l l i n e girilen bu k a p ı l a r d a eraziyr- uyularak m e r - divenler i n ş a edilmiştir
S o n c e m a a t mahalli sonraları Osmanlı T ü r k l e r i n i n c a m i plânlurındaki t e k e m m ü l â t a başlangıç m a h i y e t i n d e telâkki o - lunabilir. Üç c e p h e d e dıvar satıhlarında görülen özengilerla bunlara ç e v r i l e n k e m e r l e r i n v e m ü n f e r i t sütunların teşkil e t - tikleri r e v a k l a r ı n m e v c u d i y e t i b u kere y a p ı l a n hafriyatla m e y - dana çıkarılan sütun k a i d e v e g ö v d e l e r i l e kat'i olarak tesbit olunmuştur.. Keza s o n c e m a a t m a h a l l i n i n ortasında sekiz k ö -
şeli bir şadırvan m e y d a n a çıkarılmıştır k i b u n d a n otuz sene e v v e l A v u s t u r y a arkeoloji enstitüsü tarafından n e ş r o l u n a n bir eserde tahmin edilen ş a d ı r v a n ı n m e v c u d i y e t i tahakkuk etmiştir.
Soıı c e m a a t m a h a l l i n d e n asıl odayı selât e d i l e n cami hari-
S o n c e m a a t y e r i n d e n m i n a r e n i n g ö r ü n ü ş ü
m i n e girilir. B u k ı s ı m d a m i h v e r i s t i k a m e t i n d e m i h r a p ö n ü n - de r e k z o l u n a n granit sütunlarla dıvarlardaki ö z e n g i l e r ara- s ı n d a ç e v r i l e n k e m e r l e r e i s t i n a t e t t i r i l m i ş iki kubbe i n ş a e - dilmiştir. B u iki k u b b e d e n m a a d a kısmı m i h r a b ı n b u l u n d u ğ u
c e n u p d ı v a r ı n a m ü v a z i olarak inşa o l u n a n beşik örtüsü iki çatı ile ö r t ü l m ü ş t ü r ki bu tarz e v v e l c e S e l ç u k i l e r tarafından tatDiK o l u n a n plân tertibatına n a z a r a n da bir h u s u s i y e t i ha- izdir. S o n c e m a a t m a h a l l i n e g i r i l e n şark v e garp kapılarının ü z e r l e r i n d e iki m i n a r e inşa e d i l m i ş o l d u ğ u h a l d e b u g ü n an- cak garp cephe, minare, ş e r e f e altına kadar k a l m ı ş o l u p di- ğeri yıkılmıştır.
M a l z e m e v e inşa t a r z ı :
B u c a m i d e de E f e s h a r a b e l e r i n d e n istifade edilmiştir.
B u r a d a k i D i y a n a m a b e d i n i n m e r m e r l e r i n d e n m e b z u l e n kul- lanıldığı bazı p a r ç a l a r d a n anlaşılır. Bir çok taşlarda eski oy- m a l a r d a n izler görülür. B e d e n dıvarları k e s m e taşla m e r m e r ve kalkerle m u n t a z a m i ş l e n m i ş o l u p kubbeleri i n c e t u ğ l a d a n - dır. M i n a r e s i sekiz köşeli bir k ü p k ı s m ı ü z e r i n d e ü s t ü v a n e - vi olarak y a p ı l m ı ş olup bu da B i r g i d e k i M e h m e t B e y c a m i i m i n a r e s i gibi v e sıra m e r t e b e s i s ı r a l a n m ı ş f i r u z e v e T ü r k m a - visi sırlı t u ğ l a l a r l a t e z y i n i şekiller v ü c u d a g e t i r m e k suretile y a - pılmıştır. A h ş a p çatısile k u b b e l e r i n i n ü s t ü vaktile kur- ş u n l a ö r t ü l m ü ş o l m a s ı Birgideki M e h m e t B e y c a m i i n d e n ;.s- tidlâleıı anlaşılabilir.
M e r m e r işçiliği:
C a m i i n g a r p c e p h e s i n d e b i l h a s s a p e n ç e r e söveleri v e m e d - h a l üstü stalâktitleri ile m e t h a l t a v a n ı n ı n stalâktit işleri f e v - k a l â d e m a h i r â n e d i r . D ü z p e n c e r e l e n t o l a r ı ü z e r i n d e b e y a z v e r e n k l i m e r m e r l e r l e v ü c u d a g e t i r i l e n k e m e r l e r , r e n k l i taş- larla k a k m a olarak v ü c u d a g e t i r i l e n t e z y i n a t o z a m a n k i us- taların m a h a r e t v e l i y a k a t l e r i n i tebarüz e t t i r m e k t e d i r . D a - h i l d e k u l l a n ı l a n s ü t u n l a r c i v a r h a r a b e l e r d e n g e t i r i l m i ş ol- m a k l a b e r a b e r b u n l a r d a n bir k ı s m ı n ı n k; ide v e başlıkları T ü r k işçiler t a r a f ı n d a n kendi üslûplarına t e v f i k a n yapılmıştır. B i l - hassa burada zikre ş a y a n bir ş e y vardır. B u n l a r d a n e v v e l S e l - ç u k i l e r t a r a f ı n d a n k u l l a n ı l a n sütunlar h e m e n e k s e r i y e t l e m e n ş u r i o l u p başlıkları da m a h d u t ve basit e ş k â l d e n , y a p - r a k l a r d a n teşkil o l u n u r d u . H a l b u k i burada üsttivanevî s ü t u n - larla stalâktitli başlıklar k u l l a n m ı ş l a r d ı r ki î s t a n b u l d a B e y a z i t c a m i i n d e m i m a r H a y r e t t i n t a r a f ı n d a n Türk m i m a r i s i n e ithal edildiği bir çok m ü d e k k i k l e r c e z i k r o l u n a n stalâktitli b a ş l ı ğ ı n d a h a evvel A y d ı n o ğ u l l a n t a r a f ı n d a n T ü r k m i m a r i s i n e i t h a l
C a m i i n i ç e r i s i
edildiğini gösterir. B u itibarla da isa B e y camii çok m ü - h i m bir eserdir.
B i l h a s s a m e r m e r ü z e r i n e S s l ç u k î s ü l ü s ü ile karışık n e b a - tı t e z y i n a t l a v ü c u d a g e t i r i l e n o y m a l a r f e v k a l â d e d i r . B u n l a r - dan m i h r a b a ait bazı p a n o l a r ı n parçaları y e r l e r d e d i r . Bir kısmı da s ö k ü l e r e k İzmir c a m i l e r i n e nakledilmişin* ki bu y a - / ı i a r d a n biri Ç o r a k k a p ı c a m i i n i n m i h r a b ı n d a d ı r
A h ş a p v e ç i n î i ş ç i l i k l e r i : .
C a m i y u k a r ı d a da a r z e t t i ğ i m gibi a n c a k h a r a p v e d ı v a r - lardan ibaret k a l m ı ş o l d u ğ u n d a n a h ş a p a k s a m m e v c u t d e - ğildir. A n c a k E v l i y a Ç e l e b i s e y a h a t n a m e s i n i n d o k u z u n c u cildinde bu c a m i i n f e v k a l â d e m ü z e y y e n a h ş a p m i h r a b ı n d a n b a h s e t m e k t e d i r . P e n c e r e l e r i n d e d e kanat y e r l e r i m e v c u t ol- duğuna n a z a r a n B e h e r d e k i c a m i i n a h ş a p aksamı g ü z e l l i ğ i n d e parçaları h a v i olduğu anlaşılabilir.
Ç i n î i ş l e r i :
M i n r e l e r i n d e n m a a d a dahili a k s a m d a S e l ç u k tarzında m o z a y i k ç i n i l e r k u l l a n ı l m ı ş t ı r . B u n l a r d a n el'ân k u b b e m ü s e l - les k ü r r e v i t e r i n d e m a v i v e f i r u z e r e n k t e ç i n i l e r g ö r ü l m e k - tedir. Ş e h b a l m e c m u a s ı n d a eski m ü z e l e r m ü d ü ü r î s t a n b u l saylavı üstat Halil E t h e m i n bir y a z ı s ı n ı o k u m u ş t u m . Bir za- manlar b u c a m i e g i d e n z i y a r e t ç i l e r t ü f e k v e t a b a n c a l a r ı l e bu çinilere n i ş a n alarak a t e ş e d e r l e r m i ş . K â m i l P a ş a A y d ı n v a l i - liği z a m a n ı n d a b u e l i m h a l e t a h a m m ü l e d e m i y e r e k b i n a y a bekçi k o y m u ş v e b u n u m e n e t m i ş .
T a m i r a t v e t a h r i b a t :
M ü n a s e b e t d ü ş t ü k ç e s ö y l e d i ğ i m i z v e ç h i l e g a r p l ı s e y a h l a - rm v e ibni B a t u t a ile E v l i y a Ç e l e b i n i n s i t a y i ş l e b a h s e t t i k l e - ri bu c a m i i n b u g ü n a n c a k d ı v a r l a r ı m e v c u t t u r . B u n d a n se- kiz s e n e vvel A y a s ü l o ğ d a h a f r i y a t a n e z a r e t e d e n m ü z e l e r u - m u m m ü d ü r ü Aziz B e y i n d a v e t i l e A y a s ü l o ğ a g i t t i m s o n k a l a n minare p a r ç a s ı n ı n y ı k ı l m a s ı n d a n k o r k u l u y o r d u . T e d k i k a t ı m ı z n e t i c e s i n d e b u n u n t a m i r v e m u h a f a z a e d i l e b i l e c e ğ i kanaatini elde e d e r e k t a l e p e d i l s n tahsisatı Maarif V e k â l e t i verdi, iz- mir v a k ı f l a r d i r e k t ö r l ü ğ ü d e m a d d i y a r d ı m d a bulundu. M i n a - reyi y ı k ı l m a k t a n kurtardık. S u l a r ı n n ü f u z i l e dıvar a k s a m ı n ı n
H a r i c î g ö r ü n ü p
v e k u b b e s i n i n h a r a p o l m a m a s ı i ç i n i l e r d e d e y a p ı l a c a k t etki- katı işkâl e t m i y e c e k tarzda d ı v a r l a r ı n ı n ü s t ü n ü örttük. Y e işte b u arada s o n c e m a a t m a h a l l i n d e y a p ı l a n h a f r i y a t t a r e v a k s ü t u n l a r ı n a ait k a i d e l e r v e ş a d ı r v a n m s y d a n a çıkarıldı. B e l k i bir g ü n b i z d e n d a h a k a d i r ş i n a s o l a c a k l a r ı n a ş ü p h e e t m e d i ğ i m ç o c u k l a r ı m ı z bu m ü h i m eseri r e s t o r e e d e c e k l e r d i r .
B i z onlar y e t i ş i n c i y e k a d a r b u ecdat y a d i g â r l a r ı n ı m a h - v o l m a k t a n kurtardık.
r
S e r g i l e r :
1 9 3 9 N e v v - Y o r k s e r g
N e w Y o r k S e r g i s i n i n i d a r e H e y e t i geçen s e r g i l e r d e y a p ı l - mış olan h a t a l a r ı n t e k e r r ü r e t m e m e s i için icab e d e n b i l c ü m l e t e d b i r l e r e t e v e s s ü l e d e r e k e v v e l a o t u r u l a c a k y e r m e s e l e s i n i h a l e t m i ş v e b i r çok i s t i r a h a t y e r l e r i t e s b i t v e a ğ a ç l ı k l a r v e ç i m e n l i k l e r i h d a s e y l e m i ş bir m i l y o n a h a l i n i n b i r g ü n d e ser- giyi z i y a r e t e d e b i l m e s i v e h i ç b i r v e ç h i l e u m u m î a h e n g i n b o - z u l m a m a s ı için lâzım g e l e n t e ş e b b ü s l e r d e b u l u n m u ş t u r .
B i l h a s s a s e r g i n i n m e d h a l l e r i m ü m k ü n m e r t e b e b i r b i r i n d e n u z a k b u l u n d u r u l m u ş t u r .
S e r g i m i m a r ı n o k t a s ı n d a n çok e n t e r e s a n d ı r , b i r h a y l i m u h t e ş e m b i n a l a r ı h a v i d i r . U m u m î a h e n g i n m u h a f a z a s ı için r e s m i sergi b i n a l a r ı o l d u k ç a sade v e y e k n a s e k b i r t a r z d a t e r t i b edilmiş, e n z i y a d e s a n a y i v e e c n e b i p a v i y o n l a r a e h e m -
u s e b e b t e n d o l a y ı b u iki k ı s ı m d a k i b i n a -
icab e d e r k i N e w Y o r k Sergisi m i m a r ı i t i b a r i l e m ü h i m y e n i - likler g ö s t e r m e k l e b e r a b e r t a m a m ı l a y e n i bir d e v i r b a ş l a m ı - yor. S e r g i n i n y a l n ı z s a n a i k ı s m m d a d ı r ki b ü s b ü t ü n y e n i b i r d e v i r i n e s e r l e r i g ö r ü l ü y o r v e a n c a k b u h u s u s d a n d o l a y i Nevv- Y o r k sergisi b ü y ü k s e r g i t e s m i y e o l u n m a ğ a m ü s t a h a k b u - l u n u y o r . B u sergi u m u m i y e t itibarıla g ü d ü z l e r i n e k a d a r g ü - zel ise, g e c e l e r i d e o k a d a r s a h h a r d ı r . A k s i f i k i r d e b u l u n a n h e r h a n g i bir k i m s e , k e n d i k a r ş ı s ı n d a sergiyi d o l a ş m ı ş v e h a y r a n k a l m ı ş altı m i l y o n kişi b u l a c a k t ı r .
S e r g i n i n ş e m a s ı s a d e d i r . B ü t ü n s e r g i y i z i y a r e t e d e n l e r e v v e l a d ü n y a n i n en u z u n bir a s a n s ö r ü n e b i n e r l e r v e m ü t e - h a r r i k bir p l a t f o r m a v a r ı r l a r , o r a d a m a k û s i s t i k a m e t t e d e v - r e d e n b u p l a t f o r m a g e ç e r l e r v e m u a z z a m k ü r r e n i n içinde dolaşıb h e r t a r a f ı s e y r e t t i k t e n s o n r a h e l e z o n î m a i l b i r s a t h a
v a r ı r l a r v e o r a d a n r a h a t ç a y e r e i n e r l e r . ,
F e d e r a l P a v i y o n u
A n a m i h v e r i n b a ş ı n d a b u l u n a n F e d e r a l P a v i y o n u som beyaz r e n g i l e r e s m i m a h i y e t i h a i z b u l u n d u ğ u n u gösterir. B u b i n a n i n k a r ş ı s ı n d a y ü k s e k s u l k h D i v a n ı n a m a h s u s b i n a m u - a z z a m e n d a m ı l a g ö r ü l ü y o r v e b u n u n h e r iki t a r a f ı n d a da e c n e b i m i l l e t l e r e m a h s u s p a v i y o n l a r sıra t e ş k i l e d i y o r l a r .
İstikbal Paviyonu
M a m a f i h büUın bu paviyonlar arasında bilhassa arşi- tektür n o k t a s ı n d a n h e m e n en ziyade nazarı dikkati celbeden
«Yarının telâki» Unvanını haiz olan paviyondur. B u bina gerek arşitektürü ve gerek m u h t e v i y a t ı y l a istikbali gösteriyor.
T a y y a r e P a v i y o n u
Tayyareciliğe tahsis edilmiş olan paviyon dahi arşitek- tür c i h e t i n d e n oldukça enteresandır. B u paviyon üç kısım- d a n ibarettir : Methal, lokanta ve tayyarelere m a h s u s han- gar. M e t h a l ile lokanta kısmı nısıf kubbe ve h a n g a r kısmı ise t a m kubbe seki indedirler.
H a n g a r a a z a m i derecede tabiî ışık v-j h a v a vermek için b u n u n l a m e t h a l ve lokanta kısmı arasında oldukça bir açık- lık bırakılmıştır.
Elektrikle teçhiz edilmiş çiftlik.
Sergiyi teşkil eden muhtelif m u h t e ş e m binalar arasın- da m o d e r n arşitektür n o k t a s ı n d a n eıı ziyade göze çarpan çiftlik binalarıdır. B u çiftlik binaları, çıltlik h a y a t ı n a uygun olmak suretile büsbütün yeni sistemde yapılmış evlerdirler ve her halde bütün çiftlik sahipleri için model teşkil ede- bilirler.
Heykeltraşhk Paviyonu
Sergide heykeltraşhk eserleri de m ü h i m bir mevki tu- tuyorlar ve bilhassa çeşme, i n s a n resmi ve saire gibi şekil- leri haiz bulunuyorlar. Ancak heykeltra şiarın büyük kısmı h e n ü z klâsik mitoloji l e j a n d l a r ı n d a n ayrılmamıştırlar ve yaptıkları heykeller mitolojiye aittirler. B u n l a r d a n e n mü- himleri «Prometlıens, «Vucan», «Merc'.ım ve sairedirler.
Sütçülük Paviyonu
B u paviyon dahi çok enteresandır, ve bilhassa modern s ü t h a n e l e r i n avffivektür c i h e t i n d e n ne surette tertip edildi- ğini gösterir. B u n d a n m a a d a t e m i z ineklerin m e k a n i k ter- tibatla ne surette sağıldığını ziyaretçiler kendi gözlerile gö- rüyorlar. Filvaki alışmış olan inekler kendiliğinden sağma tertibatının ö n ü n e gidip duruyorlar ve sütleri sağıldıktan sonra k e n d i l i k l e r i n d e n bırakıp gidiyorlar. B u suretle sa- ğ ı l a n sütler 18.yıkı veçhiie sterilize edildikten sonra şişelere konuluyor.
B u paviyonda tabii ışığa çok e h e m m i y e t verilmiş ve ona göre menfezler yapılmıştır.
Her halde bu paviyon, bütün terti batiyi a pek cnteresaıı- tır ve inşaatını deruhte e t m i ş olan m i m a r ı n hakikaten ide- alist bir kimse olduğunu gösteriyor.
...Ecnebi milletlere m a h s u s sergiler
Altmış milletin New York sergisine iştirak etmesi m ü - h i m bir hâdise teşkil eder. B u milletlerden her birine ait paviyon i h t i ş a n ı n intizam ve zerafeti miikemmeliyetile fev- kalâde enteresandır.
Fin landa Püviyoııu
F ü ı l a n d a paviyonu mustatil şekilde inşa edilmiş sade, çıplak bir bina olmakla beraber kendine m a h s u s cazibesi var. İçi gayet m u n t a z a m surette tertip edilmiştir ve m ü - kellef bir lokantası da var. B u lokantana yemek yiyenleri eğlendirmek için m ü k e m m e l bir sinema da var. B i n a n ı n içi ve dışı t a m a m ı yle ahşaptır.
İsveç Paviyonu
İsveç paviyonu modern argitektürüıı m ü k e m m e l bir modelini teşkil eder. Bina geniş bir m e r m e r h a v l ı n ı n etra- fında tertip edilmiştir. Ayrı ayrı bölmelerden mürekkep o - laıı bu paviyontla iki lokanta, bir kahve, ofisler, sergi dai-
resi, dükkân ve bir de s i n e m a var. Sergi dairesinin büyük kısmının her tarafı açıktır ve ancak çatısı vardır.
İsveç paviyonu, ziyaretçilerin i t i l a f ı veçhile .serginin e n hoş, e n eğlenceli kısımlarından biridir,
İngiliz Paviyonu
İngiltere, Kendine m a h s u s ciddiyet ve vakarla, en m u - azzam binalardan birinde her nevi m a m u i â t m ı teşhir e t m e k - tedir. Bina m e t h a l i n iki tarafında mağrurane bir tavurla durmakta olan g ü m ü ş t e n yapılmış iki m u h t e ş e m arslan s a n - ki ziyaretçileri selâmlıyorlar.
Avustralya Paviyonu
İngiliz paviyonunun yanında bulunan ve nisbeten çok küçük olan Avustralya paviyonu teşhir ettiği ufak mikyastaki mahsusatıyle, bilhassa fotoğraflara istinaden, sanki kendi
tarihini hikâye etmektedir.
Brazilya Paviyonu
Brazilya paviyonu oldukça cisimdir ve büyük bir kala- balık istiap edebilir. B u paviyon teşhir ettiği m a h s u s a t la serginin en ziyade enteresan kısmını teşkil eder. Brazilya S a n Françisko sergisinde olduğu gibi bu sergide dahi gerek k a h v e ve sair mahsusatıyle gerek y e m ak, içmek ve dans e t - mek gibi muhtelif eğlencelerle temayüz eylemektedir.
C a m c ı l ı k p a v i y o n u v e p l â n l
H a v a c ı l ı k p a v i y o n u ve p l S n ı
A r j a n t i n P a v i y o n u
B u paviy ona a teşhir e d i l m i ş o l a n e ş y a l a r ı n ç o ğ u ve bil- h a s s a büyük h o l ü n t a v a n m d a k i yuvarlak bacalar v e c a m l ı kapılar S a n F r a n c i s k o s e r g i s i n d e de görülmüştür. K e z a bu p a v i y o n d a diğer e c n e b i p a v i y o n l a r d a n ç o ğ u d a o l d u ğ u gibi, tiyatro, l o k a n t a ve bar d a vardır.
Sili ve Veııczııt la P a v i y o n J a n
Ş i l i ile V e n a z u e l a pav i y o n l a r ı n ı n plânları A m e r i k a l ı m i m a r l a r t a r a f ı n d a n h a z ı r l a n m ı ş t ı r Hur iki p a v i y o n d a m o - d e r n bir şekli haiz olmadıkları gibi k e n d i l e r i n e m a h s u s ü s - l û p t a n da ayrıdırlar. Şili paviy o n u orta c e s a m e t t e ve iki katlı o l u p bilhassa m e t h a l i g a y e t cazibelidir ve ikinci k a t ı n m e r d i v e n i n e kadar h e r iki t a r a f t a n çiçeklerle süsletilmiştir.
A r g e n t i t ı p a v i y o n u
F e l e m e n k P a v i y o n u
B u p a v i y o n u n m e t h a l i bilhassa geceıeri h a d s i z hesap- s:z ışıkların k a m a ş t ı r ı c ı a y d ı n l ı ğ ı a l t ı n d a pek cazip bîr m a n - zara gösterir. B ü t ü n kolonlar f l ü o r e s c e n t borularla teçlıip e d i l m i ş v e c a m l a d a k a p l a n m ı ş olmaklr. geceleri s o m bir ışık kütlesi teşkil ederler. N e f s i F e l e m e n k ile m ü s t e m l e k e - l e r i n i n b ü t ü n n a m û l â t ve m ü s t a h s a l â t ı bu sergide m u n - t a z a m surette teşhir edilmiştir.
İsviçre P a v i y o n u
İsviçre p a v i y o n u N o r v e ç p a v i y o n u gibi m o d e r n arşitektür i/e a n a n e v i aşrı t ek t ü r ü n bir k o m b i n e z o n u n u temsil etmek- tedir, B i n a daire şekilde i n ş a edilmiştir ve o r t a s ı n d a üstü açık bir l o k a n t a tertip o l u n m u ş t u r . İsviçre p a v ı y o n u n ü n en z i y a d e cazibeli o l a n kısmı bu l o k a n t a d ı r , en ziyade e n t e - r e s a n k ı s ı m d a s a a t l e r dairesidir. B u dairede tâ eski z a m a n - l a r d a n ş i m d i y e kadar imal e d i l m i ş h e r e r a t s a a t teşhir edil- ir, iş ve bu s u r e t l e s a a t ç ı i ı ğ m n e d e v i r l e r g e ç i r m i ş olduğu, bi- d a y e t t e s a a t l e r i n n e şekilde yapıldığı v e n e ştKillerden ge- çerek b u g ü n k ü şeklini a l m ı ş b u l u n d u ğ u birer birer göste- rilmiş, adet?, saatçiliğin t a r i n ç e s i yapılmıştır.
a a m a f i h İsvırre p a v t y o n u n ı m dış m a n z a r a s ı m u h t e i ' i - y a t ı n d a n d a h a a;yaöe e n t e r e s a n d ı r .
A r g e n t i r ı p a v i y o n u p l â n ı
B e l ç i k a P a v i y o n u
Belçika p a v i y o n u g a y e t zariftir ve bir k ı s m ı kırmızı k i - remit diğer k ı s m ı d a k a r a t a ş l a ö r t ü l m ü ş t ü r . D ı ş t a r a f ı ş i - rin, iç t a r a f ı ise m u h t e ş e m d i r . V a k u r bir t a r z d a y ü k s e l e n
F r a n s a P a v i y o n u
F r a n s ı z P a v i y o n u m u a z z a m bir b i n a d ı r ve h e r t a r a f ı h a - k i m bir m a n z a r a y ı haizdir. C a m l ı l o k a n t a s ı pek m u h t e - eşmdir. B ü t ü n p a v i y o n 47 b ö l m e y e t a h s i n o l u n m u ş ve h e r b ö l m e d e ayrı ayrı eşyalar t e ş h i r edilmiştir.
Norveç P a v i y o n u
B u p a v i y o n a n a n e v i arşitektür ile m o d e r n arşitektürü m ü k e m m e l s u r e t t e y e k d i ğ e r i n e b a ğ l ı y a n bir ü s l û p üzerine i n ş a edilmiştir v e e n z i y a d e b u h u s u s t a n dolayı n a z a r d i k - k a t i celbetmektedir. B i n a t a m a m ı y l e a h ş a p t ı r v e b ü t ü n k e - resteler Norveç t e n getirilmiştir. B i n a n ı n dış b o y a s ı n ı n z e m i - n i parlak s i y a h t ı r v e üzerinde k o y u kırmızı ile yeşil ve açık m a v i ile b e y a z süsler yapılmıştır. Sergiyr» m a h s u s holler o l - d u k ç a vasidir v e b i n a n ı n dışarısında d a h i bir l o k a n t a tertip edilmiştir.
J a p o n P a v i y o n u
Eski bir u s i u p t a tertip e d i l m i ş o l a n J a p o n p a v i y o n u m u - a z z a m bir b i n a teşkil eder ise d e içinde t e ş h i r e d i l m i ş o l a n J a p o n m ü s t a h s a l â t ı n ı n a n c a k pek a z bir m i k d a r ı e n t e r e s a n - dır. E u p a v i y o n u n e n cazibeli k ı s m ı duvarları t a m a m ı y l e f o t o ğ r a f l a r l a s ü s l e t i l m i ş o l a n ve m ü k e m m e l s u r e t t e t e f r i ş e - d î l m i ş b u l u n a n J a p o n odasıdır.
i t a l y a p a v i y o n u
İ t a l y a n P a v i y o n u
İ t a l y a n p a v i y o n u klâsik arşitektürü:.1 dikk«cı c a l i p t t a h a v v ü l ü n d e n ibarettir. P a v i y o n u n i ç t a r a f ı n d a d a ortaı m u a z z a m bir h o l i h d a s e d i l m i ş t i r v e b u h o l d a h u s u s î sı r e t t e y a p ı l m ı ş bir h a y l i hücreliler içinde İ t a l y a n müstal s a l â t ı t e ş h i r o l u n m u ş t u r . P a v i y o n u n üst k a t ı n d a d a h i lokaı t a ile b a r t e r t i p edilmiştir.
J a p o n p a v i y o n u
U. R. s . S. paviyonu
P o l o n y a P a v i y o ı ı u n d a n iki g ö r ü n ü ş
S o v y e t P a v i y o n u
S o v y e t p a v i y o n u m u a z z a m bir a r ş i t e k t ü ı eserini teşkil ve a d e t a bir m ü z e m a n z a r a s ı n ı iraye e t m e k t e d i r . H e m e n s o n m e r m e r ve g r a n i t t e n yapılmıştır. İç t a r a f ı t a m a m ı y l e s i m e t - rik bir tarzda tertip e d i l m i ş o l m a k l a oldukça bir kalabalık ı s t i a b edabilir. B u k a l a b a l ı ğ ı n fazlası İçin de dışarda açık h a v a d a s i n e m a tertip edilmiştir. P a v i y o ı ı a a y r ı c a bir rev- n a k v e r m e k m a k s a d ı y l e h u s u s i s u r e t t e a y n a l a r l a s ü s l e t i l - m i ş bir yer altı ş i m e n d i f e r i s t a s y o n u d a yapılmıştır. B u p a - v i y o n k e n d i n e m a h s u s bir m e z i y e t o l m a k üzere, R u s k ı z - lar i s t i h d a m e t m e k t e ve b u n l a r ziyaretçilere p a v i v o n u n m u h - t e v i y a t ı n a dair i z a h a t vermektedirler.
L e h P a v i y o n u
S e r g i n i n arşitektür c i h e t i n d e n e n e n t e r e s a n p a v i y o n u L e h p a v i y o n u d n r . B ü t ü n p a v i y o n u n iskeleti m a d e n i d i r v e ü z e r i n e yaldızlı p l â k a l a r k a p l a t ı l m ı ş t ı r . B i n a n ı n iç t a r a - f ı n d a b ü t ü n eski ve y e n i usluplar birbirine karıştırılmış ise de bu karışık üsluplar h e r y e r d e m u v a f f a k i y e t g ö s t e r m e m i ş - tirler, m a m a f i h h a v m i n psikolojisini c a n l ı bir s u r e t t e t e ş - h i r ediyorlar.
Sovyet P a v i y o n u
