SINIF YÖNETİMİ
PROF. DR. İLHAN GÜNBAYI AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ
EĞİTİM FAKÜLTESİ
PEDAGOJİK FORMASYON IX. HAFTA
Ders I-II
ANTALYA
SINIFIN İLİŞKİ DÜZENİ
• Sınıfın ilişki düzeni öğretmenlik ve öğrencilik görevleri ile bunların
kimlerce, nasıl yerine getirileceği ile ilgilidir.
• Amacı destekleyici ilişkileri, öğrenci
katılımını, morali, konuya ilgi, akademik
yararlılığı artırmaktır.
SINIFTA İLK GÜNLER
• Sınıf düzeni oluşturmada balayı ve deneme dönemi olan ilk bir kaç gün kritik zamandır.
• Öğretmen geleceğe ilişkin davranış tiplemesini ve öğrencilerden
beklentilerini kararlılıkla ortaya
koymalıdır.
İLİŞKİ POLİTİKALARI VE TİPLERİ
• DÜZENLİLİK DEĞİŞKENLİK
• Kuralcı Esnek
• Monoton İlgi Uyandırıcı
• Görev odaklı Yenilikçi
• Sert Yumuşak
• Yönlendirici Yaratıcı
• Öğrenci özellikleri öğrenci ilişki
düzenine ilişkin politikayı belirler.
SINIFTAKİ İLİŞKİ YAPISI VE SINIFIN SOSYAL ORTAMININ
OLUŞTURULMASI
• GÖREV YÖNELİMLİ
• İşbirlikçi
• Sosyal
• YARIŞMACI
• Rekabete Dayalı
• Bireysel
TANIŞMA
• Öğretmen öğrenci etkileşimi
• Öğrencilerin niyetini anlamak ve yorumlamak
• Öğrencilerin öğretmenin niyetinden emin olmasını sağlamak
• Yanılgıya düşmeden planlama yapabilmek iyi bir tanışma ile sağlanabilir.
• Her öğrencinin tanınma ihtiyacı vardır
• SORU: İlk tanışmanın derinliği hangi
boyutlarda olmalıdır?
TANIŞMA
• İşbirliği havası yaratır, istenmeyen
davranışları önler, grup havası oluşturur.
• Öğrenciye ismiyle seslenmesi onun saygı gereksinimini karşılar.
• Sınıfı yönlendirmede sınıf liderleri ile ilişki kurmak gerekir.
• Öğretmenin öğrencileri daha iyi tanımasını sağlar.
• SORU: Öğretmenin ciddi olmasının ölçütü
nedir?
SINIF KURALLARI
• Kurallar önceden verilmiş hazır
karalardır.Deneyimlere dayanarak, gelecekte belirli durumlarda nelerin nasıl yapılmasının iyi olacağının,
nelerin beklendiğini, uyulmadığında nelerin olacağını açıklayarak
yöneticinin işini kolaylaştırır.
SINIF KURALLARI
• Öğrenciye davranışını önceden düzenleme şansı tanır.
• Yansızlığı sağlar.
• İnsanları göreve yöneltir.
• Kurallara uymak yaşamak için yemek anlayışında olmalıdır.
• Kurallar en alt düzey beklenen
davranışları belirttiği için çaba
düşüklüğü yaratabilir.
SINIF KURALLARI
• Kurallar grupça konmalı ve az sayıda olmalıdır.
• Kurallar gerektiğinde değiştirilebilmelidir.
• Kurallar görev yönelimli davranışları artırmalıdır.
• Amaca hizmet etmeyen kural gereksizdir.
• Sınıfta kurallar öğretmenin liderliğinde
öğrencilerce ilk günden belirlenmelidir.
SINIF KURALLARI
• Kurallar belirlendikten sonra öğrencilere öğretilmeli ve örnek uygulamalar
yapılmalıdır.
• Kuralların denetimine ilişkin öğretmen algısı her alanı kapsamalıdır.
• Öğrencinin kuralları bilmesi kendine güven, moral ve başarısı üzerinde etkili olur.
• Alt sınıflarda yazılı üst sınıflarda sözlü olabilir.
• Kurallar ilişkin davranışın değiştirilmesi
sürecinde engelleme yerine öğrencinin
mantığına seslenilmelidir.
• Öğretmenler sınıf ortamında disiplini yani kurallara düzenli bir şekilde uyulmasını
sağlayabilmek için çeşitli disiplin modelleri hakkında bilgi sahibi olmalıdırlar.
• Çünkü bu bilgiler öğretmenlerin kendilerine özgü bir model geliştirmelerinde etkili
olacaktır.
• Çeşitli yönlerden her sınıf diğerlerinden farklıdır.
• Aynı şey öğretmenler için de geçerlidir. Her öğretmenin disiplin anlayışı farklıdır.
DİSİPLİN MODELLERİ
CANTER MODELİ
• Canter modelinin amacı, öğretmenlerin sınıfta görev almalarını ve öğrencilere karşı güçlü olmalarını, öğrencilerin sorumlu
davranışlar sergilemesi gereği üzerinde yoğunlaşmaktadır.
• Öğretmenler, disiplini sağlamak için ilk derste beklenti ve
duygularını açıkça belirtmeli, belirlenecek sınıf kurallarını bir yere asmalı ve bu konuda ısrarlı davranmalıdırlar.
• Canter, öğretmenin başarısızlığının sebebini, disiplini sağlamadaki başarısızlığı olarak görmektedir.
• Canter, disiplini sıkı kontrol ve öğrencilere insanlık dışı davranma değil, insancıl öğrenme ortamı sağlayarak,
psikolojik güvenlik ve yetenekleri genişletecek bir gereksinim olduğunu savunmaktadır.
• Bu modelde ödül ceza uygulaması vardır. Kurallara uyan
öğrencilere maddi ödül, izin veya öncelik tanıma gibi ödüller verilirken kurallara uymayan öğrencilere ise teneffüse
çıkmama gibi cezalar verilir.
GLASSER MODELİ
• Bu disiplin modelini “Gerçeklik Terapisi” olarak adlandırmıştır.
İyi bir disiplinin gerçek terapi olduğunu savunmuştur.
• Glasser bu disiplin modelinde insan davranışlarındaki
olumsuz davranışların sevgi, ilgi ve değer görme eksikliğinden kaynaklandığını, bu ihtiyaçların yerine getirilmesi halinde
disiplin sorununun olmayacağını öne sürmüştür.
• Öğrenci merkezli bir disiplin modelidir. Öğretmen rehberdir.
Öğretmen öğrencilere ihtiyaçlarını karşılayabilecekleri sınıf ortamını sağlamakla yükümlüdür. Olumsuz davranışlardan öğretmen sorumludur. Öğretmen öğrenci davranışlarını
seçmez, öğrencinin seçmesine yardımcı olur ve bu disiplin
modeline göre; insan kendini yönetmeyi başarabilir. Yaptıkları davranışların sorumluluğunu kaldırabilir.
• Sınıf kuralları ve ödüller sınıfta oluşacak yeni durumlara göre geliştirilmelidir. Bu kurallar esnek olmalı ve öğrenci
davranışlarını olumlu yönde etkilemelidir.
KOUNIN MODELİ
• Bu modelde öğretmen bir öğrencinin olumsuz davranışını düzelttiğinde, bu durumun diğer öğrencileri de etkilediği düşüncesini kabul etmektedir. Buna da dalga etkisi denir.
• Sınıfta istenmeyen bir davranış meydana geldiğinde bu davranışın ileride tekrarının veya benzerinin olmasını
engellemek için dalga etkisi yöntemi kullanılarak önlenebilir.
• Dalga etkisi kullanılırken öğretmen açıklık ve kararlılığın önemli olduğunu bilmelidir. Ayrıca öğretmen dalga etkisi yönteminde istenmedik davranışta bulunan öğrenciye sert fiziksel tehditlerde bulunmaktan, sınıfta durumun rahatsızlık ve korku oluşturacağını bilerek kaçınmalıdır.
• Kounin’e göre öğretmen sınıfta olup biten her şeyden
haberdar olmalı ve sınıf düzeninin bozulması halinde anında ve uygun tepki gösterme becerisine sahip olmalıdır.
DAVRANIŞÇI MODEL
• Bu model davranışların öğrenilmiş olduğunu ve
öğrenmenin çevrenin kontrolünde olduğunu, ödül ve pekiştireçler ile davranışların tekrarlandığını savunan Skinner’in felsefesi üzerine kurulmuştur.
• Kurallara uyan, istenen performansı gösteren
öğrencilere övme, not ve hediye gibi pekiştireç veya ödüller verilebilir. İstenmedik davranışta bulunan
öğrenciler ise ilgi ve ödüllerden yoksun bırakılır veya cezalandırılır.
• Bu model öğretmenin kontrol etme, öğrencilerin de itaat etme anlayışına dayanır.
• Ayrıca cezanın davranış üzerinde etkisinin geçici
olduğunun dikkate alınarak ödül ve pekiştireçlere
ağırlık verilmesi istenir.
ETKİLİ ÖĞRETMENLİK EĞİTİMİ MODELİ
• Gordon tarafından öğretmenlerle öğrenciler arasında olumlu ilişkilerin nasıl düzenlenebileceği anlayışı ile geliştirilen bu model öğretmenlerin anlayışlı tavırlarıyla istenmeyen
davranışların azalabileceğine inanır ve savunur ve sorunların çözümünde sorunun kaynağının bulunması gerektiğini belirtilir.
• Bu modelde, önce sınıftaki problem kaynağının tespit edilmesi gerekir. Eğer problemin kaynağı öğrenci ise, öğretmen
öğrenciyi bir danışman ve yardım edici olarak aktif dinlemeyi (empatik dinlemeyi) önerir. Bu şekilde öğrencinin kendi
problemine kendisinin çözüm bulmasına yardım edilmelidir.
Eğer problem öğretmene ait ise öğretmen bu probleme öğrencileri ile beraber çözüm bulmalıdır.
• Öğretmen ders etkinliği sırasında, bazı öğrenciler istenmedik davranışlarla amaca ulaşılmasını engelliyorsa bu problem
öğretmene aittir. Buna karşılık bir öğrenci, okuldan veya
ailesinden nefret ettiğini söylüyorsa bu öğrencinin problemidir.
• Öğretmen bu modelde önleyici sınıf yönetimi modeli, sen dili yerine ben dili kullanmalıdır.
