• Sonuç bulunamadı

9-10

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "9-10"

Copied!
84
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

A R K İ T E K T

M İ M A R L I K . Ş E H İ R C İ L İ K V E B E L E D İ Y E C İ L İ K D E R G İ S İ

MESKEN SAYISI

r

Bizde Mesken Finansman' Y. Mimar Zeki Sayâr — İs- tanbul Şenesen Evler Yapı Kooperatifi Mahallesi Y.

Mimar Muallim Halit Femir, Feridun Akozan, Ahsen Yapanar — Levend Mahallesi Pıcı. Y. Mimar Kemal A.

Aru, Y. Mimar Rebiî Gorbon — İş Bankası İkramiye Evleri (Kavaklıdere - Ankara) Haymil İnş. Ltd. Şti. — Tatil Evleri, Pavillon — Şimalî Holandada Bir Tatil Evi Mimar A. Altherı- Zürich — İsviçrede Bir Tatil Evi M i - mar Ernst Giesel — 1952 Yılında Arkeolojik Çalışma- lar Rüstem Duyuran — San'atııı Başlangıcı Louis Haut- coeur'den Tercüme Eden Y. Mimar Samiıtı Oktay — Beynelmilel Mesken Mimarisi — Haberler — Washington Camii Mimar Joseph Howar — İnşaat İş-

lerinde Seramik Malzemesi — Bibliografya.

9-10

E Y L Ü L - E K İ M

.J

X X I n e ' Y ı l . 1 9 5 2 İ s t a n b u l . F i a t ı 3 O O k u r u

(2)

Bir Evi Ele Alınız

KYNAL' VE 'KYNALCORE' ALÜMİNYUM HALİTALARI

v e inşasının muhtelif s a f h a l a r ı n d a a l ü m i n y u m halitalarının m u v a f f a k i y e t l e kullanılabileceği müte- addit noktalan g ö z d e n geçiriniz.

I. C. 1. 'nin T e k n i k T e k â m ü l Ş u b e s i bu halitaların en iyi v e en e k o n o m i k bir ş e k i l d e kullanılabilme- lerini s a ğ l a y a c a k hususları tespit e t m e k m a k s a - dile g e n i ş m i k y a s t a araştırma v e d e n e m e k l e r d e b u l u n m u ş v e ç o k m ü s p e t neticeler e l d e etmiştir.

I. C. I. A\etal D i v i z y o n u levha, şerit, boru, ç e k m e ç u b u k v e profil halinde m ü t e n e v v i a l ü m i n y u m halitaları imal etmektedir. B u halitaların hafif ol- m a s ı kullanışta kolaylık, i n ş a v e nakil m a s r a f - larından tasarruf; s a ğ l a m v e dayanıklı o l m a s ı ise uzun bir ö m ü r v e b a k ı m m a s r a f l a r ı n d a n ta- sarruf s a ğ l a m a k t a d ı r .

Y a n d a k i liste, I. C. I. a l ü m i n y u m halitalarının ya- pılarda kullanılabilecekleri yerlerin bir kısmını göstermektedir.

İnşaat iskeleleri Dam kaplamaları Oluklu levhalar Pencere çerçeveleri Oluk boruları

Muhtelif saçaklar

Bölmeler ve kaplamalar Kapı ve pencere pervazları, süpürgelikler v. s.

Tenvir ve teshin tesisatı aksamı

Kilit, sürgü, mandallar v. s.

Muhtelif ev eşyası

İ M P E R İ A L K E H İ K A L İ N D U S T R İ S ( T U R K E Y ) L T D . İş Bankası Hanı, Galata, İstanbul

(3)

___ ' ı "ı

EÂ5Y

S a n t r i f ü j l ü

Çamaşır Makinesi

T e r c i h e d i l e c e k Y e g â n e m a k i n a d ı r

E G E P E T R O L T . A . O .

B e y o ğ l u Ş u b e s i

Telefon : 41496 İstiklâl Caddesi 423 Telg. : L A S M A

Sizin için en büyük garanti

Alman Buz Dolabına

Sahip Olmaktır.

(4)

İ N Ş A A T MASRAFLARININ TENZİLİ

TÜRBİN, İÇECEK SU VE SAİR TESİSATLARDA T A Z Y İ K L İ FİBROSİMAN BORULARI K U L L A N M A K L A ,

Bu borular paslanmaz, hafif ve sağlamdırlar. Kolayca yerleştirilir ve ek- lenirler. İç cidarların kaygan oluşu kireç bağlamasına mâni olur. Dayanıklı olup bütün emniyet garantisini temin ederler.

Q Tazyikli borulardan maada fibrosimandan pis su akıntı ve havalan- dırma boruları ile arduaz, düz ve öndüle levhalar teslim edilir.

^ Çekoslovak çinileri.

©

İHRACAT VE İ T H A L Â T ANONİM SOSYETESİ

Prag' II, V Jarae I — Çekoslovakya

« M

T.\i

Mimar ve M ü h e n d i s l e r i n

kopya işleri için, « O Z A L I D » i tavsiye ederiz.

Kâğıtlarımız şu renklerdedir:

A — K o y u kırmızı B — Siyah

C — Mavi D — M a r o n

Ayrıca şeffaf ve muşamba ozalidleri vardır.

< O Z A L İ T » kopya M A K ı N E L E R I M I Z , cıva lâmbalı A r k lâmbalı v e Kuvartz lâmbalıdır.

Plânların kenarına çekmek için takviye bandı, 10 m / m ,, ve 13 m / m liktir.

SATTŞ DEPOSU :

ŞEVKİ FİNCANCIOĞLUj

Kürektiler Manhaym han 5 inci kat No. 19 Galata - İstanbul

TELEFON: 4430

(5)

I

Camino-SK

DÖKME RADYATÖR ve KAZANLARI

STREB

II-F-SK.

II-F-SK.

ECA-II-N-SK.

ECA-II-N-SK.

MIMAR, TESISATÇı VE INŞAAT MÜTEAHHITLERININ NAZARı

DIKKATINE :

LİNYİT DAHİL, BİLÛMUM M A H R U - K A T A ELVERİŞLİ, H A K İ K Î STREBEL K A Z A N L A R I SK (ALLESBRENNER)

A L M A N MAMULÂTIDIR.

Her cins kazanda SK alâmetini ısrarla isteyiniz.

S A N T O Radyatörleri.

S T R E B E L W E R K

G.M.B.H.

MANNHEIM

Mufassal malûmat almak için mümessilliğe müracaat.

Türkiye Mümessili:

THOMAS CORINTHIO

Çiçekpazarı Fındıklıyan han No. 34 İSTANBUL

ECA-IV-SK. Tel: 22750 - 46054 ECA-IV-SK

(6)

Ateş Olmayan Yerde Duman Tütmez!

Duman tütmeğe başlarken!

ateşi söndürmek elinizdedir!..

Halen Topkapı Sarayında faaliyette bulunan modern bir yangın ihbar sistemi, yangınla mücadele tekniğinde yepyeni bir çığır açmış- tır. Son derece hassas olan Cerberus sistemi, duman tütmeğe başlar başlamaz haber vermekte ve yangın felâketini peşinen önlemektedir.

Müzeler, bankalar, antrepolar, fabrikalar, mensucat, odun,• kâğıt ve kimya endüstrisi, vapurlar, otomatik telefon santralları ve sair büyük müesseseler için ideal bir tesis olan Cerberus sistemi sayesinde yan- gın korkusu tamamen bertaraf edilmiştir. Bu modern keşif hakkında her türlü izahat için CERBERUS ••' Firmasının Türkiye Mümessili TÜRKELİ LİMİTED ŞİRKETİNE bir an evvel müracaat ediniz..

Teknik servisimiz, her türlü gösteri, izahat ve proje için meccanen hizmetinize amadedir.

Türkeli Ltd. Şti

Galata, Bankalar Cad., Yanıkkapı Sok., Tel: 44622 - 23 : 24 İzmir şubesi : 850 N. Beyler sok. 25 - Tel : 7622

1. v . '•

« Ü H t l

(7)

Gayrimenkul Sahiplerinin, Mühendislerin, Mimarların ve Müteahhitlerin N A Z A R I D İ K K A T İ N E

S U Y U N bütün binalara ne kadar büyük zarar getirdiği herkesçe bilinen bir hakikattir.

Aşağıdaki iki İngiliz mamulâtı suyun ve rutubetin bina cidarlarından sızmasını önliyecek en müessir maddelerdir.

SNOVVCEM

: Muhtelif renklerde d a n bu madde su geçirmez çimentodan imal edil- miş, olup oluklu saç lehva ve görünüşü pek de hoş olmayan siyah,

bitümlü maddelerin yerine elverişli bir şekilde kullanılabilir.

PUDLO

: Toz halinde olan işbu İngiliz mamulâtı tecrit maddesi çimento ile

' f • . ( .1 ^ • . .

karıktırılarak kullanılır. Temel, taraça ve emsali yerlerde suyun bina dahiline sızmasını tamamen önler tecrit maddesidir.

Yukardaki her iki madde için fazla malûmat edinmek istiyenler şirketimize müracaatla kullanma talimatnameleri ve diğer hususatı temin edebilrler.

Türkiye genel mümessili ve yegâne satış deposu :

G . & A . B A K E R L t d .

(8)

İBİNLEDCE YI.I E V V E L . jÖLDÜĞU ©IB

BUGÜN DE

B i T M M M A M U L A T I S'İRÛLDSĞlJJ YERLEPE EBEDİ ÖMUB

H E M A T E K T

Saf bitumden mamul, çatı, taraça, cephe ve temellerde katiyyen .tu ve rütubet geçirmez en emniyetli

tecrit maddesidir.

Almanyadaki fabrikasının formüllerile imal etmekte olduğumuz H e m a t e k t tecrit maddesi, 25 senedenberi memleketimizde, Nafıa işlerile diğer bir çok resm! ve hususî müessesatın mühim tecrit iş-

lerinde ve vagon damlarında memnuniyetle kullanılmaktadır.

HEMATEKT

Hariçten gelen en birinci tecrit maddeleri ayarında Türklyede imal edilen yegâne tecrit maddesidir.

HEMATEKT

Memleketimiz için bir varlıktır.

MUFASSAL MALÛMAT İÇİN BROŞÜRÜMÜZÜ İSTEYİNİZ.

RECEP ÇETİNKAYA

Hematekt Kimyevî Fabrika Galata, Azapkapı Yenikapı

caddesi No. 19

Telgraf : Hemtaş - Galata Telefon : 41996

Posta kutusu : 1554

HRİSTO V. KEÇECİOĞLU

İNŞAAT VE FABRİKA LEVAZIMATI TİCARETHANESİ

Her nevi Nalburiye — Ruberoit Muşambaları — Tecrit için harç katıkları — Rutubet Boyaları — Ses geçirmez tecrit levhaları.

Binalarınızı korumak için Alman sanayiinin en mükemmel ,fevkalâde dayanıklı muhafaza ve tecrit m a d - deleri daimî Ticarethanemizde bulunur.

İnşaatınıza malzeme tedarik etmeden evvel Ticarethanemizi ziyaret etmeniz menfaatinizdir.

ADRES: Galata, Kürekçiler sokağı Demir han altmda No. 13

Telefon : 41423

Telgraf: KEHRİS - İstanbul.

(9)

Radyonuzu zevkle dinlemek için ...

MUİN EHEMİNİ

takdir ediyor musunuz?

5?

R a d y o n u z u n m a r k a s ı ve l â m b a a d e d i ne o l u r s a olsun, iyi bir an- ten tesisatına s a h i p o l m a d ı k ç a hiç bir neşriyatı l â y ı k i y l e d i n l e m e n i - ze i m k â n yoktur.

HEMEN BUGÜN HER DALGAYA UYGUN

SIEMENS

ANTENİ ALINIZ

H u s u s i surette i m a l edilen k a b l o ve p a r a z i t i kesen t r a n s f o r m a t ö r l e m ü c e h h e z S I E M E N S a n t e n i saye- sinde, r a d y o n u z d a k i boğuk ses- lerden, b a ş ı n ı z ı şişiren parazit- lerden eser k a l m ı y a c a k . . . r a d y o nun h a k i k i z e v k i n e v a r a c a k s ı n ı z

Daha fazla izahat ve Montaj Talimatı için TEKNİK SERVİSİMİZE

müracaat ediniz.

Her d a l g a y a ve her r a d y o y a uygurt

S I E M E N S §

S A A 101 a n t e n i

&

TÜRKELİ LTD. ŞTİ.

Galata, Bankalar Caddesi.

Telf.: 44624 Telg.: TÜRKELİ - İstanbul

d A

(10)

MIMAR, MÜHENDIS MÜTEAHHIT ve

İnşaat sahiplerinin dikkat nazarına:

Villâ, apartıman, hastane, v e f a b r i k a inşaatı için Almanyanm

LEINS - STUTTGART

Fabrikaları Mamulâtı

S T O R J A L U Z İ v e S İ N E K L İ K L E R İ

Türkiye Mümessilliği : İZZET B A R A Z Galata, Bankalar caddesi, Nazlı Han.

Telefon : 42588

Montaj ve tamir işleri mütehassıs montörlerimiz tarafından yapılmaktadır.

Almanyanın en eski

ve dünyaca tanınmış m ü e s s e s e s i

LEINS - STUTTGART

(11)

TECRİT İSLERİNDE

İ Z O L İ T

ÜSTÜN KALİTE İFADE EDER.

SUBİTO * MASTİLİEJ * JOİNİLİT ^ JOİNİZOL * İDKOFÜJ * HERAKLİT

FABRİKA :

Mecidiyeköy, İkiııci Taş Ocağı Sok. No. 26 - 28 Telefon: 81547

UMUMÎ SATIŞ YERİ : Müh. JAK V. KAMHİ Bankalar Cad. No. 39, Nazlı Han.

.. Telefon: 42583

E V E R İ T E

AMYANT - SİMAN

DÜZ VE ONDÜLE ÇATI V E CİDAR K A P L A M A L A R I

PORTEKİZ MENŞELİ

AGLOMERE EKSPANSE MANTAR TECRİT LEVHALARI

Müsait şartlarla seri teslimat için sipariş kabul edilir Taahhüde girişmeden bizden teklif isteyiniz.

T ü r k i y e M ü m e s s i l l i ğ i : HAMİ BAŞMAN — İSTANBUL Bahçekapı 1 inci Vakıf Han, Telefon: 23211

Um u m î S a t ı ş Y e r i : JAK V. K A M H İ

Bankalar Cad. Nazlı Han 39. Galata - İstanbul.

Telefon: 42588

(12)

A L T I N T O P

ZERON Peştemalcıyan, S A V A Aslanoğlu Y U V A K İ M Damyanidis Şti.

İ N Ş A A T M A L Z E M E S İ

H I R D A V A T - M A K İ N A - A L Â T vc EDEVAT ir Avrupa mamulâtı kapı - Pencere - Kilit -

İspanyolet ve Kolları.

ir Avrupa mamulâtı, Vasistas pencere istoru ve sürme kapı takımları

ir Avrupa Mobilya kulp ve aksamları ir Doğrama ve marangoz makine ve el âletleri.

ir Bilûmum hırdavat âlât ve edevatı.

Galata Kürekçiler No. 8 Telgraf: ZESAYU

Telefon: 49634 O t o m a t i k garaj kapısı takımları

Sayın mimarlarımızın

MERMER veya GRANİT gibi taşların restoresinde kullandık-

ları Hı tipi, SECO kalemi

FHGERSTfl)

SECO

Uzun senelerdenberi tecrübe edilmiş ve halen dünyanın en iyi vasıflı SERT MADEN UCU ünvanını kazanmış SECO uçljaıı,

âlemşümul bir şöhrete maliktir.

Memleketimizdeki bütün resmî müesseseler tamirhanelerinde ve serbest atölyelerde kullanılmakta olan SECO uçları H l , Gl, Sİ, S2, S3 kalitelerinde imal edilmiştir. Bunlardan H l kalite uçlar, 630 brinnel sertliğindeki SKF Ruman dış bileziğini kör- lenmeden miikemmelen torna etmektedir. Arzu eden müesse- selere broşür veya teknisyenimizi gönderir ve istenen zaman tecrübesini yapabiliriz.

Halen, İstanbul Üniversitesi Fen ve Edebiyat Fakülteleri inşa- atı müteahhitliği ile Ankara Anıt Kabir İnşaatı müteahhitli- ğinde, taş yontmada kullanılan SECO sert maden uçlu torna kalemleri fevkalâde neticeler vermektedir.

(13)

TUTUM BANKASI

T. A. 0.

HER TÜRLÜ BANKA İŞLERİ

M E M L E K E T I M I Z I N V E D Ü N Y A N ı N H E R T A R A F ı N D A M U H A B I R L E R I V A R D ı R

H E R A Y B I R Ç E K I L I Ş

A P A R T M A N D A I R E L E R I V E Z E N G I N P A R A I K R A M I Y E L E R I

(Her 100 liraya 1 kur'a numarası verilir)

T.

C .

ZİRAAT BANKASI

Kurulusu : 1863

Yurd içinde 434 Şube ve Ajansı Dünyanın her tarafındaki M u h a b i r l e r i y l e sayın müşterilerinin

e m r i n d e d i r ,

T A S A R R U F H E S A P L A R I İÇİN D O L G U N İ K R A M İ Y E L E R

ANKARA

ANONİM TÜRK SİGORTA ŞİRKETİ Sermaye ve İhtiyatları 4.500.000.— T. L.

Eti Bank, İş Bankası, Türk Ticaret Bankası Kurumudur.

H A Y A T

K A Z A

Y A N G I N

N A K L İ Y A T

Her türlü sigorta işleriniz için daima emrinizdedir.

Telefon 24815

Telgraf : ANTAS - İSTANBUL M u a m e l â t M e r k e z i :

Yeni Postahane karsısı Erzurum Han — İSTANBUL

( (

N U R K A L E M , 4

afe.Lnol.c5in

ç ı k a r m a ,

> •

K U R Ş U N

KOPYA RENKLİ

K A L C M L C I t

Umumî Satış Yeri: Sirkece Mütıurdaı Zade han .S 1, 2. > İstanbul . leltlon; 21711 T l l r k L i m i t e d <j I r k e u

(14)

ÖtLjinCii ÛAneAÂÛjOft (bctfjlnı/LcCt^^

EREL

GAZ SOBALARI

E M S A L İ N E N İ S B E T E N

DAHA UCUZ ( ü/° 40 ) SAĞLAM VE ZARİF FAZLA HARARET ( o E R E L S O B A L A R I G A R A N T İ

Ş İ Ş H A N E T U T S A K S O K . 2 5 Tel:

AO\77

r

SATIŞ YEKLERİ

İstanbıılda : EREL Şişhane yo- kuşu; Tutsak so- kak 25.

İyi Tenvirat Mağa- zası. Yüksekkaldı- rım başı No. 81.

Osman Gül, Pan- galtı Halâskârgazi Cad.

Harbiyede:

Zarukyan.

İzınirdc : Baki Kendirci.

Fevzi Paşa Bulvarı,

A N A D O L U

ANONİM TÜRK SİGORTA ŞİRKETİ Türkiyenin en büyük sigorta şirketi

Türkiye İş Bankası A. Ş. ve T. C. Ziraat Bankası Kurumu Sermayesi tamamen ödenmiş : 1.500.000 T. L.

İhtiyatları: 13.718.464 T. L.

Y A N G I N H A Y A T

N A K L İ Y A T K A Z A

Sigortalarınız için en müsait şartları a ANADOLU)) da bulabilirsiniz.

M U A M E L Â T M E R K E Z İ : G a l a t a A n a d o l u S i g o r t a H a n ı ( e s k i H ü d a v e n d i g â r h a n ) TELEFON: Müdür: 44039, Santral: 44653/2/1

Galata Bürosu: 43949 Fen Müşavirliği: 43954 Posta Kutusu: 1845

A N K A R A ŞUBESİ: Ulus Meydanı Koç Han, Kat: 2 No. 1 TELEFON: 10109

Türkiye İş Bankası vc T. C. Ziraat Bankası şube ve ajansları şirketin acenteleridir.

(15)

I N G I L I Z M A M U L A T I

BİTÜm E M Ü L S Y O N L A R I

TECRİT, MUHAFAZA, BAKIM ve TAMİA İŞLERİNDE EMNİYET, KO- LAYLIK ve UCUZLUK TEMİN EDER

Seli Kompanî of Turkey Limited

Voyvoda Caddesi, Assikürazioni Han, Galata - İstanbul

Telefon : 4 4 7 2 3 P. K . : 11 5 2

(16)

Keşideleri

PANGALTI AJANSI

için h u s u s î k e ş i d e

Levend de

EMLÂK BANKASI

(17)

H E L I O S

A Y D I N L A T M A ŞUBESİ Galata-İstanbul * P. K . 1 4 0 0

Mühim Aydınlatma İşleri için

Helios - Aydınlatma Şubesi

SAYIN MİMAR VE MÜHENDİSLER İLE

TEŞRİKİ MESAİYE AMADEDİR.

TELEFON : 44616

r Yeni kontr - Plâk Ltd. Şirketi

« I _ « •«

Fabrikası

Çarpılma, çatlama, kabarma ve saire gibi hiçbir arıza göstermez.

Kontrplâklar bu gibi arızalara karşı garanti ile satılır.

K E L E B E K marka

K U R U S İ S T E M

" I T D C T İ ~

K I Z I L , K A Y I N , K A R A A Ğ A Ç ' t a n m a m u l

Kontr-plâklar stok olarak her zaman mevcuttur.

Umumî satış yeri : İstanbul, Sirkeci, Mühürdarzade Han No. 2 8 YENİ KONTR PLÂK Ltd. Şirketi. Tel. 2 2 4 0 1

(18)

L ' A R C H I T E C T E :

R E V U E M E N S U E L L E D'A R C H I T E C T U R E D ' U R B A N I S M E et de D E C O R A T I O N Publiee par: Abidiıı Mortaş et Zeki Savâr, Aıchitectes

S O M M A I R E

Arkitekt No. 9 - 10, 1952

— Le queştion de financement du logcment en

Tuı-quie 165 Arch; Zeki Sayar

— Le nouveau quartieı- de la Societe Coopeı-ative

cŞenesen Evler» "d'Istanbul 176

Arch. Pıof. Halit Femiı-, Feridun Akoznn et Ahsen Yapaııar

— Le; nouveau quartier, fLevend» 174

Arch. Prof. Kemal A. Aııı, Arclı. Kebiî Goıbon

— Ees maisons de loterie de la «İş Bank» â Ankara 182

— Les maisons de Weekend (Un pavillon aux îles

des Pıinces) 186 Arch. II. İrfan Bayhan

— Une maisoıı de Weokend en Hollande du Nord. 188 Arch. A. Altheır Zürich

— Une maison de Weekend en Suisse 190 Arch. Ernst Giesel

— Les travaux archeologiques de 1952 191 Rüstenı Duyuran

— Le d6but de l'art 199 Louis Hautcocuı-, traduit par l'arch. Samim Oktay

— L'eXposition international du logement (â İzmir) 203

— Les nouvelles 206

— La Mosquee de Washington 207 Arch. Joscph IIowar

— Les matĞriaux cĞramiques dans la constı-uction 209

— La bibliogı-aphie

— La liste des prix des materiaux

THE A R C H İ T E C t :

MONTHLY PUBLICATION ON A R C H İ T E C T U R E , C I T Y P L A N N I N G A N D D E C O R A T I O N Published by Abidin Mortaş and Zeki Sayâr, Arclıite(t.

C O N T E N T S

Aıchitect No. 9 - 10, 1952.

— House building financing iıı Turkey 165 Arch. Zeki Sayâr

— A Quarter of the İstanbul «Şenesen Evler»

Building Coopeı-ative 167 Arch. Prof. H. Femir, F. Akozan and A. Yapanaı-

— The «Levend» Quaıter 174 Arch. Prof. Kemal A. Aru, Arch. Rebiî Gorbon

— Houses built for the İş Bank Lottery (Kavak- lıdere - Ankara Haymil building 182

— Vacation Houses 186 Arch. H. İrfan Bayhan

— A vacation house in the North of Holland 188 Arch. A. Altherr Zürich

A vacation house iıı Switzerland 190 Arch. Ernst Giesel

— Aıcheological research in 1952 191 Rüstenı Duyuran

— The Beginning of Art 199

— International House building Architecture 203

— News 206

— The Washington Mosque 207 Arch. Joseph Howar

— Ceramic Equipment in building 209

— Bibliography 212

— Current prices of building material

(19)

ARKITLIV,

M İ M A R L I K , Ş E H İ R C İ L İ K V E B E L E D İ Y E C İ L İ K D E R G İ S İ

REVUE MENSUELLE D'AR;HITECTURE - _ MONTHLY PUBLICATION ON ARCHITEC- _ M O N A T S H E F T F Ü R B A U K U N S T D'URBANISME ET DES ARTS DĞCORATIFS TURE CITY PLANNİNG AND DECORATION U S T A E D T E B A U U N D D E K O R A T I O N i M T Y A Z S A H İ B İ V B S Y A Z A C I Z E K İ S A Y Â R , U. N E Ş R İ Y A T M Ü D Ü R Ü A B I D I N M O R T A Ş A D R E S : A R K İ T E K T A N A D O L U H A N N o . 3 2 E M İ N Ö N Ü . İ S T A N B U L T E L E F . : 2 1 3 0 7

KURULUŞU: 1931 SAYI: 253 - 254 SERİ : V . 1952.

U o n e ş a r t l a r ı :

Yıllığı 15.— T.L.

Altı Aylığı 8.— T.L.

Sayısı 3.— T.L.

Yabancı Memleketler için : 17.50 T.L ilân tarifemiz talep üzerine gönderilir.

RKİTEKT'in KOLLEKSİYONLARI:

1931—1935 25.— T.L.

193&—1940 20.— T.L.

1941—1945 18.— T.L.

1946—1951 16.— T.L.

itün yazı; foto; resim ve abone bedelleri RKİTEKT'in adresine posta ile gönderil- elidir. Adreslerini değiştiren abonelerin ı geç iki ay içinde idarehanemizi haber- ır etmeleri lâzımdır. Aksi takdirde kay- ılan dergilerden Müdürlüğümüz mesuli-

yet kabul etmez.

nır tout payement et demande des ren- ignements; ainsi que pour tout envoi des cuments, tels que photos, articles, annon- 3 bibliographie â inserer, s'adresser â la

Direction

No. 32 Anadolu Han, Eminönü İstanbul Ankara Mümessilimiz :

Y. Mimar Neşet AKATAY

e s l e k P o l i t i k a s ı

BIZDE MESKEN FINANSMANı Yazan : Zeki SAYÂR

Gazeteler, bankaların mesken inşa- atı üzerine, bazı kimselere büyük kre- diler yaptıklarından şikâyet etmekte, bir kişiye ipotek mukabili 150.000 lira- ya kadar kredi açılmasını içtimaî ada- lete uygun bulmıyarak tenkid etmek- tedirler. Bu itiraz ve tenkid, bizi baş- ka memleketler mesken kredisinde na- sıl hareket edildiği hakkında küçük bir tetkike sevk etti.

Her memlekette Devlet ve Bele- diyeler, ikinci Dünya Harbinden sonra mesken kredisi üzerinde geniş imkân- lar temin etmişlerdir. Avrupada, mes- ken inşaatmda pek münferit hareket- lere tesadüf edilmemekte, inşaatı bil- hassa toplu olarak kooperatifler, şirket- ler, belediyeler, sendikalar yapmakta- dır.

Bu itibarla, açılan krediler ekseri- ya şahıslara değil de, bu teşekküllere yapılmaktadır.

Yine Avrupa memleketlerinde, mesken davası artık tamamen sosyal cepheden ele alınmıştır. Gerek ikinci Dünya Harbinde yanıp yıkılan memle- ketler, gerekse harp görmemiş diğer Avrupa memleketleri mesken inşaatı programlarını, daha doğrusu mesken politikasını, biraz iktidardaki hükü- metlerin politik bünye ve teşeküllerine göre tayin etmişlerdir.

İngiltere'de, İkinci Dünya Harbin- den sonra yapılan ilk seçimde, amele

partisinin evsiz İngiliz halkına kısa za- manda ev temini için parti programı- na koyduğu esaslar ve halka vait et- tiği program, muhafazakâr ve liberal partilerinkilerden daha cazip olduğu içindir ki, o seçimi amele partisi ka- zanmıştı. Bunun seçimi kazanmak i - çin âmillerden biri olarak sayıldığı o zaman, İngiliz inşaatçılar muhafilinde ısrarla söylenmiş, bu meseleye mimarî literatürde tesadüf edilmişti. Diğer ta- raftan, hakikî demokrasinin hâkim ol- duğu, İskandinav memleketlerde, m e - selâ isviçre'de mesken probleminin tamamen sosyal cepheden ele alındı- ğı, ilk önce küçük bütçeli aile ile bu sı- nıfa dahil çok çocuklu ailelere mesken temininden işe başlandığı müşahede edilmektedir. Bu itibarla bu memle- ketlerde mesken inşaatı için yapılan krediler tercihen bilhassa 2, 3, nihayet 4 odalı apartıman dairelerine temin e - dilmektedir.

Bu memleketlerde, her şeyden ön- ce, hakikaten mesken buhranı içinde kıvranan büyük kütleyi teşkil eden iş- çi sınıfını meskene kavuşturma gayesi güdülmüştür. Bu cins inşaata açılan kredilerde uzun vade ve asgarî faiz usulleri tatbik edilmiş bilhassa hükü- metler tazminat namı altında büyük para yardımları yapmışlardır. Meselâ İsviçrede, bu gaye ile kurulan koope- ratiflerin insa edecekleri meskenlerin

(20)

% 5 parasını temin etmeleri kâfi gelmekte, mütebaki pa- rayı devlet ve belediyeler çok uzun vadelerle temin et- mektedirler.

Yukarıda bahsettiğimiz memleketlerde küçük halk meskenlerine gösterilen bu imkânlar büyüklük ve in- şaat nefaseti vasatın fevkindeki mesken inşaatına yapıl- mamaktadır.

Bize gelince, mesken davasında, kredi faktörü mua- sır diğer memleketlerdeki gibi ele alınmış değildir. On- larla hiç bir bakımdan benzerlik görülmüyor. Daha doğ- rusu bizde mesken probleminin diğer meseleleri gibi

(Kredi) faktörü de işlenmemiş bir haldedir. 1950 ye ka- dar mesken inşaatma yapılan krediler, çok mahdud kal- mış, 1950 den sonra kredi mikdarı eskisine nazaran çok artmış, fakat sosyal ve ekonomik cephelerden hemen he- men hiç bir yeniliğe kavuşmamıştır.

Yalnız umumî olarak %8 den %7 ye indirilen faiz nisbetinden tabiî olarak mesken kredisi faydalanmış, hiç meskeni olmıyanlara açılan kredilerin faiz nisbeti %5 e indirilmiş ve müddet 20 seneye uzatılmıştır.

Mesken kredisi işinde, halk lehine bu iki küçük faideden başka maalesef yeni bir esas görülmemektedir.

Kredi müesseselerimiz, kooperatiflere toplu şekilde kre- di açtıkları gibi, münferit inşaata da kredi vermektedirler.

Çok mahdut olan kredi müesseselerimizden Emniyet San- dığı, Vakıf Paralar, esasen mahdud fonlarla çalışmakta- dırlar. Mesken kredisinde en geniş imkânları bir devlet müessesesi olan Emlâk Kredi Bankası sağlamaktadır. Bu müessesenin ve diğerlerinin bir prensibe bağlı ayrı ve- ya müşterek kredi açma usulleri olmadığı için bazan, ta- rafsız ve muhalif basının dikkatini çekecek derecede, münferit bazı inşaata büyük kredi sağladıkları görül- mektedir. İtirazı mucip olan mesele, kredinin kollektif olmıyan bir yapıya verilmesi değil, lüks mahiyet taşıyan yapılara verilip verilmemesi davasıdır. Yoksa teşebbüs sahibi kim olursa olsun, yaptığı inşaat, büyük ihtiyacı olan geniş halk sınıfına mesken sağlayan cinsten olduk- tan sonra, ona kredi açılmasında mahzur değil, faide vardır. Gazetelerin tenkidine maruz kalan Ankara apar- tmanlarının nefaset ve büyüklüklerini bilmiyoruz. Belki sabit gelirlilere göre dairelerden ibarettir, belki de aylık kirası 500.— liradan fazla büyüklüktedirler. Mesele mes- ken finansmanında, bir çok devletlerin bilhassa hakikî de- mokrasiye nail olmuş memleketlerin, bu bahisde bu gün elde etmiş bulundukları ana prensipleri bizim de vakit kaybetmeden vaz etmemiz icap ediyor. Bu takdirde kim- se her ne şekilde olursa olsun, umumî kaideler dışında menfaatler sağlamıyacağı gibi, mesken davamızda hede- fimize daha süratle ulaşmamız kabil olacaktır.

Ecnebi karikatürü Prefabrike evde

EMLÂK — KREDİ BANKASININ

1950 denberi bütün yurtta mesken inşaatına açtığı kredi

Sene

1951 1952 1951 1952

Faiz Kredi adedi

%5

%5

%7

%7

2977 2372 5808 7154

31.500.000 T.L.

38.000.000 T.L.

27.000.000 T.L.

75.967.000 T.L.

— Bakalım, hakikaten evde yoklar mı!.

(21)

«C» Tipi evlerden biri

ISTANBUL ŞENESEN EVLER YAPı KOOPERATIFI MAHALLESI

Mimarları : Y. Mimar Muallim Halit Femir Y. Mimar Muallim Feridun Akozan

Y. Mimar Muallim Ahsen Yapaner 1

Bostancıda Taşlı Tarla ismi verilen mahalde 90 dö- nümlük bir arazi üzerine Ziraat Bankası mensuplarının teşkil ettiği Kooperatif tarafından inşa olunan bu ma- halle, 55 ev ile çarşı, kulüp binası ve su kulesini 'htiva etmektedir. Evler, beş tip üzerine (üç tipi bireı- katlı, ve iki tip ikişer katlı olarak) tertip ve inşa olunmuştur.

Tipler ortakların arzularına göre hazırlanan 22 tip ev- den seçilmiştir.

Mahallenin bilcümle diğer tesisleri de Kooperatif ta- rafından inşa olunmuştur. Mahallenin su ihtiyacı, şimdi- lik açılan kuyulardan temin olunmuş, ve bir su kulesi ile evlere tazyikli su verilmiştir. Tamamiyle sular idaresi

talimatlarına uygun olarak tesis olunan su şebekesi, A- nadolu yakası su vaziyeti İslah edilince, umumî şebekeye bağlanacaktır. Mahallenin müşterek pis su mecrası var- dır. Bu tesisat müşterek bir fos-septiğe bağlanmıştır. E- lektrik şebekesi ve evlere branşmanları yer altında tesis edilmiş olup mahalle dahilinde bu kabil havaî tel ve di- rekler görülmemektedir.

İnşaat, evvelden yapılmış kati keşiflerle maktuan ve toptan fiyatla Amaç Şirketine ihale olunmuş ve bu şekil- de başlayan inşaat 1950 senesinde ikmal olunmuştur. Bil- cümle tesisat ve inşaatın tutarı bir buçuk milyon lira ci- varındadır.

(22)
(23)

<C 2» tipi evlerden birinin görünüşü

Evlerin her bir tipinden ne kadar adet yapıldığını ve beherinin maliyetlerini gösteren listeyi takdim ediyoruz:

Tek katlı A6 tipi 3 adet Tek katlı C1 tipi 11 adet Tek katlı C2 tipi 6 adet Çift katlı Fİ tipi 28 adet Çift katlı F2 tipi 7 adet inşa edilmişlerdi.

beheri 14 000 beheri 17 600 beheri 20 000 beheri 21 500 beheri 23 700

liraya, liraya, liraya, liraya, liraya,

«C 2» tipi

(24)

«F» Tiplerinin görünüşü

(25)

«F» tipi evlerin toplu görünüşü

:ji..L 111

Umumî vaziyet plânı

171

(26)

5 odalı «F» tipi evlerden birinin görünüşü

(27)

Küçük «F» tipi evin görünüşü

Klüp ve dükkânların plânları

(28)

Umumi görünüş

« L E V E N D » M A H A L L E S I

1 inci kısım inşaatı

Proje: Prof. Y. Mimar K. Ahmet Aru, Y. Mimar Rebiî Gorbon

İkinci Dünya Harbinden sonra, mesken buhranını tahfif için Türkiye Emlâk Kredi Bankası, 4847 ve 5228 No.

lu kanunların ruh ve maksatlarma uygun olarak, İstan - bulda «Levend» çiftliği arazisinde 391 evden ibaret olan bu mahalleyi tesis ve inşa etmiştir.

«Levend» çiftliği sahası Belediyeden ham bir halde satın alınmış ve şehircilik esaslarına göre parsellenmiş, yol, su, gaz, kanalizasyon, elektrik gibi medenî tesisler vücuda getirildikten sonra inşaata başlanmıştır.

Mahalle, bir çok tipten, tek ve çift katlı evlerden iba- rettir. Evlerin bir kısmı tek bir kısmı çift katlıdır;™

Mahalle bir taraftan, Zinciıiikuyu-İstinye asfaltına . —

bağlıdır. Mahallenin, umumî vaziyet plânının da tetki- kinden anlaşılacağı veçhile, bir şube yolu ile girilmekte- dir. Burada, çarşı, bir sinema yeri, bir meydan vardır.

Çarşıda altı dükkân olan sıra evler yapılmıştır.

Mahallenin kuzey tarafında, bir cami mahalli tefrik edilmiştir. Halen bu cami inşaat müteahhitlerin İbrahim Yolal tarafından, genç yaşta kaybettiği kızı namına inşa edilmektedir.

1947 denberi, yavaş yavaş tekemmül eden mahalle, bugün bütün noksanlarını ikmal etmiş bulunmaktadırlar.

Bilhassa, inşa edilirken çıplak bir arazi parçası iken bu gün yeni evlerin sakinleri ve sahipleri mahalleyi ağaç-

(29)

Umumî vaziyet plânı

landırmışlar, bu suretle umumî manzarasını daha cazip bir şekle sokmuşlardır.

Levend mahallesi, her ne kadar bu gün Avrupada tatbik edilen, toplu mesken inşaatı prensiplerine tama- men uymuyorsa da, 391 aileyi iskân etmesi bakımından mesken darlığına bir yardımı olmuştur.

İnşaatı «Tarko» şirketi taahhüt etmiş, Banka bir fen heyeti teşkil ederek, işi kontrol ettirmiştir. İnşaat 8 mil- yon liraya mal olmuştur.

Emlâk-Kredi Bankası önce çok tenkit edilen bu ma- halle evlerini inşaatın sonunda, hayat pahalılığının art- ması, dolayısiyle inşaat maliyet fiyatlarının yükselmesi üzerine tamamen ve kolaylıkla satmıştır. Bu evlerin satış şartlarının uygun olması da buna âmil olmuştur. Mahal- lede ev tiplerinin çok mütenevvi olmasına rağmen yeni sahipleri bir çok binalarda tadilât yapmışlardır. Mahal- lede bilhassa bahçelerde, kömürlük, kümes gibi müşte- milâtının yapılmasının önüne geçilmesi kabil olamamıştır.

Bankanın, 391 evi süratle ve kolaylıkla satmağa mu- vaffak olması, Levend de ikinci kısım inşaatın yapılması- na âmil olmuştur.

23 Eylül kararlarından önce hazırlanmış 7 milyon li- ra keşifle ihaleye çıkarılan ikinci kısım Levend inşaatı

fiyat düşüklüğünden ve bilhassa kat'î etüd için zaman verilmemesinden dolayı ihale edilmemiştir.

Sonradan İmar Bankası %8 fiyat zammı ile bu işe talip olmuş, bu suretle yeni inşaat bu bankaya ihale edil- memiştir.

Bu Fiyat zammı suretiyle yapılan ihaleden bir çok firmalar haberdar olamamışlardır.

Evlerin satış şartları :

Şişli-Büyükdere asfaltı üzerinde Zincirlikuyu mev- kiinde kâin Levend Çiftliği namiyle maruf arazide imar plânına tevfikan hazırlanan projesine uygun olarak ma- halli vaziyete göre inşasına başlanmış olan 391 bina, mün- ferit, ikiz, blok ve bir veya iki katlı bulunmak ve üç, dört, beş, altı odalı, kabili istifade çatı aralıklı ve bazıları ga- rajlı veya dükkanlı olmak üzere yaptırılmaktadır. Su, elektrik, havagazı tesislerini de ihtiva eden ve inşa va- sıfları ile hususiyetleri aşağıda kısaca izah edilmiş olan bu evlerin plân, proje ve şartnameleriyle maketleri Emi- nönünde Türkiye Emlâk Kredi Bankası binasında 12/12/1949 tarihinden itibaren teşhir edilecek ve mahal- linde bulundurulacak memurlarımız tarafından icap eden izahat verilecektir.

(30)

t

Bitişik dükkanlı evler

Mahallenin asfalt yolları ve kanalizasyon tesisatı Bankaca yaptırılmaktadır. Evler İstanbul'da kendisinin veya eşinin meskeni oimayan vatandaşlara vadıferağ y o - liyle anahtar teslimi satılacak ve Bankaca hazırlanmış olan mukaveledeki şeraite tâbi olmak kaydile bedelleri-

nin yüzde yirmisi peşinen tahsil olunacaktır. Evlerin ba- kiye bedelleri senevî %5 faize tâbi olarak yirmi senede aylık taksitlerle ödenecektir. Dükkânlı evlerin, dükkân ve depo kısımlarına isabet eden ve- Bankaca tesbit edil- miş bulunan satış bedelleri kısmı 10 sene müddetle ve

Zemin kat

(31)

%8,5 faizle ve yine aylık taksitlerle tahsil edilecektir.

%8,5 faizin muamele vergisi müşteriye aittir.

Aktolunan vadıferağ mukavelesi formülü Banka- dan istenilebilir. Evlere su, elektrik ve havagazınm bağ- lama masrafları Bankaya aittir. Ancak bağlama işinde teehhür vukua geldiği takdirde bundan dolayı Bankaya

her hangi bir mesuliyet tevcih edilmiyecektir. Satış 22/12/1949 sabahından itibaren başlamış ve müracaat anında satın alınmak istenen evin %20 peşin bedeli tedi- ye edilerek ayni tarihten itibaren üç gün zarfında vadıfe- rağ mukavelesi Noter huzurunda resen tanzim ve teati edilmiştir. Vadıferağ sözleşmesinin %20 nin yatırıldığı gün

«İkiz» tip evler Tip No:

»

(32)

Tek evler Tip No. 8

dahil üç gün zarfında Noter'e yaptıımıyanlarm her tür- lü hakları sakıt olur ve peşin tediye ettikleri %20 1er müracaatlarında faizsiz olarak kendilerine iade edilir. E v - lerin satışı münhasıran İstanbul Şubesine müracaat e - denlere yapılmış, bizzat gelemeyenler Bankadan alacak-

ları formül dairesinde tanzim edilmiş vekâletnamelerle başkalarını tevkil etmişlerdir.

Bu evlerden edinmek istiyenler teşhir müddeti zar- fında beğendikleri evin bulunduğu arsayı gidip görmüş- lerdir.

Birinci kat

(33)

ikiz evler Tip No. 4

Vadıferağ ve ipotek mukavelelerinin bil'umum N o - ter harç, pul vesair masrafları müşteriye aittir.

Evlerin sahipleri adına tescilinde 5228 numaralı ka- nun gereğince tapu harcı ve damga resmi alınmış bakiye bedeli teminen yapılan ipotek muamelesi de aynı kanun mucibince damga ve diğer resim ve harçlardan muaf tutulmuştur.

(34)
(35)

Tek katlı «İkiz» evler

TÜRKIYEDE NE KADAR YAPı KOOPERATIF)! VAR?

Türkiyede 1952 yılına kadar statüle- ri İktisat Bakanlığınca tasdik edilen yapı kooperatifleri listesi:

Afyon 1 İzmir 21

Ankara 78 Hatay 2

Antalya 3 Kastamonu 1

Amasya 1 Kayseri 9

Aydın 5 Kırklareli 1

Balıkesir 2 Kocaeli 3

Bursa 3 Konya 2

Çorum 1 Kütahya 1

Denizli 2 Malatya 3

Diyarbakır 3 Manisa 2

Elazığ 2 Maraş 1

Erzincan 1 Samsun 3

Erzurum 1 Seyhan 6

Eskişehir 2 Sinop 2

G. Antep 3 Tekirdağ 2

İçel 3 Tokat 2

İsparta 2 Urfa 1

İstanbul 29 Zonguldak 1

İktisat Bakanlığı Teşkilatlandırma ve Küçük San'atlar Umum Müdürlüğünden alınan bir liste mucibince Türkiyede 204 Yapı Kooperatifi vardır. Fakat bun- lardanlardan kaçının faal vaziyette ol- duğunu tahkik etmeğe imkân buluna- mamıştır.

(36)

İ Ş B A N K A S I İ K R A M İ Y E E V L E R İ ( K a v a k l ı d e r e - A n k a r a ) Proje ve tatbik : Haymil İnş. Ltd. Şti.

Türkiye İs Bankasının Ankara ve İstanbulda yap- vaziyetine göre şekillendirilmektedir. Bu sayfalarda ge- tirdiği ikramiye evleri muayyen bir programa ve arsa rülen ve 1952 de inşası biten iki tip, arsadan tasarruf

İkiz evler Zemin kat plânı

•ZMCTCı OD »il

SA.LON

ANTET VFRA.NDA

(37)

Arka cephe

ıaksadile ikiz evler halinde yapılmıştır.

Bu evler orta halli bir ailenin ihtiyacına göre ayar- ınarak alt katta bir salon, bir yemek holü, bir mutfak s hizmetçi odası, üst katta da iki veya üç yatak odası e bir banyoyu ihtiva etmek üzere tertiplenmiştir.

Binalara teras, balkon, pergola gibi iktisadî motif-

lerle hususiyet verilmeye çalışılmıştır. Bu binaların her birinin maliyetinin 25.000 lirayı geçmemesi göz önünde tutularak binalar ona göre ebatlandırılmıştır. Kalörifer ve parkeden başka her türlü konforu haiz olan evlerde alt kat mozayik veya karosiman, üst kat ise şap üstü- ne limolum kaplanmıştır. Evlere Ankarada son zaman- larda çok aranan basit birer şömine ilâve edilmiştir.

İkiz evler Birinci kat plânı

(38)

İŞ BANKASI İKRAMİYE EVLERİ

Proje ve Kontrol:

Hay mil İnşaat Ltd. Ortaklığı

Kat plânları

Arka cepheler

(39)

PERİ BACALARININ İLHAMI!

Zeki SAYÂR

Paris Güzel San'atlar Akademisin- den üç Mimarlık şubesi talebesi, semi- ner vazifesi olarak bizim ÜRGÜB'Ü seçmişler. Geçen tatilde Ürgüb'ün ka- yalıklarını, peri bacalarmdaki evleri, ve oradaki hayatı, elli kadar fotoğraf- ve bir mikdar röleve ve desenle tesbit M ederek enteresan buldukları bu çalış-

maları Pariste sergi açarak teşhir et- vıişler. Çok alâka toplayan bu sergi, Türkiye hakkında iyi bir turizm pro- pagandası teşkil ediyormuş!..

Evet, yalnız elli fotoğraf ve bir o kadar desen, bir memleketi —iyi veya kötü— tanıtmağa kâfi geliyor!

Her tarafında, Eti, Roma, Yunan, Sel- çuk ve Osmanlı devirlerinden kalma Arkeolojik ve mimarî hazineler ve ta-

bii kaynaklarla dolu bir yurd. Öbür tarafta, Akademi'de, Teknik Üniver- sitede adedi birkaç yüze varan mimarî talebesi... ve bunlar Millî Mimarî Se- minerleri yapmaktadırlar. Düşünüyo- ruz! hani bizimkilerin çalışmaları?

Bizimkilerin çalışmalarını ancak se- nelik sergilerde, ya bir veya iki defa görüp takdir etmişizdir. Hepsi o ka- dar!...

Üç yabancı gencin küçük teşebbüsü, millî mimarî çalışmalarımız için bize bir şeyler ilham etmiyor mu?..

Mimarlık Şubelerimizde, Anadolu'- nun her köşesinden gelen gençlerimiz var. Bu yazıda, onlara hitap ediyoruz.

Başka işlerle çok meşgul olan, profe- sörleri belki bu gibi güzel teşebbüsle- ri düşünmeğe bile, vakit bulamamak- tadırlar. Mimarlık talebelerimizin yur- dun muhtelif köşelerinden bilgi ve me- tndla hazırlıyacakları bu gibi özlü me- saiyi memleket enzarına zaman, zaman arzetmelerini gönül ne kadar istiyor.

Talebe cemiyetlerinin bu teşeb- büslerde bir rolü olduğunu düşünüyor ve onları gelecek mevsim için hazır- lanmağa davet ediyoruz.

J

(40)

Y. Mimar H. İrfan Bayhan, Büyükadada paviyon

T A T İ L E V L E R İ

NOT: Bu sayımızda tatil evleri ismi al- tında neşrettiğimiz resim ve plânlar Zü- richte çıkmakta olan «Bauen + Woh- nen» mecmuası redaktörlüğü tarafından mecmuamıza doğrudan doğruya ve hu- susî bir neşir müsaadesiyle verilmiştir.

Teşekkürlerimizle okuyucularımıza bil- diririz.

1) Bu proje Büyükadada inşası 1945 de tamam- lanarak mecmuamızın 1946 senesi 7-8 sayısında neş- redilmiş olan bir yaz evinin bulunduğu arsa üzerinde aynı aileye mensup 2 küçük çocuk ve bir de Schwes- ter için düşünülmüş bir pavyondur. Terbiyevî cihet- lerden ve lisan bakımından çocuklarının günün mü- him zamanlarında kendilerinden ayrı ve bir müreb- biye ile beraber kalmasını istiyen yapı sahibi progra- mında ortada bir müşterek salon ile iki yana taksim

edilmiş her bir çocuk için odalar olması şartını kat1

iyyen arzu etmiştir. Bu çocuklardan küçüğü müreb- biye ile kalmak üzere sol taraftaki oda üzerinde biı de galeri katı düşünülmüştür.

Projedeki esas fikir arsayı mevcut yola amud biı şekilde hudutlandıran kesin komşu duvarlarının deni istikametinde vücude getirdikleri manzara sahası do layısiyle bunlara paralel duvarlarla bir iç taksimat el de etmek ve aralarında az veya çok pencereli iki ti[

(41)

cephe ile kontras temin etmektir. Bu arada mey in de- niz istikametinde olarak artan arsanın durumuna u- yularak mekânlar arasında hafif bir irtifa farkı bıra- kılmış olması ve yol kenarında mevcut binanın mima- risiyle az pencereli kısımlar arasında bir münasebet temin edilmesini kaydetmek yerinde olur. «Bak: Ar- kitekt, sayı 7-8„ sene 1946».

ı

2 4 3 5

— Müşterek salon musiki odası

— Çocuk odası mürebbiye ile müşte- rek olarak

— Çocuk odası

— Yıkanma ve duş

— Galeri katı mürebbiye için yatacak mahal

Vaziyet plânı Zemin kat plânı

Galeri katı Deniz cephesi

saaş?

(42)

Cenuptan bir perspektiv Mimar A. Altherr Zürich

Ş İ M A L Î H O L A N D A D A B İ R T A T İL E V İ

2) Bu yapının yeri Hollandada Alman hududu civarında mevcut meşe ormanlarının kenarmdadır. Ö- nünde tamamiyle horizontal ve gayet geniş bir ovaya açılan bir manzara tamamiyle yeşil olup silüetinde sadece birkaç değirmen bulunmaktadır. Garpteıı giri- len hol oturma ve yemek odalarını birbirinden tama- miyle ayırıyor. Oturma odası birçok istikametleri gö- rebilmekte ve bununla bağlanan ufak bir kütüphane

tamamiyle ormana tevcih edilerek ayrı bir tabiat ile kendi halinde bırakılıyor.

Üst katta iki çocuk ve bir aile yatak odaları ile banyo ve icabında misafir yatak odası olarak kulla- nılabilecek bir çocuk oyun odası bulunmaktadır. Ze- min katta şimale doğru hizmetçi, çamaşırlık, garaj ve misafir arabalarına mahsus üstü kapalı bir park yeri tertiplenmiştir.

(43)
(44)

1 — Giriş 2 — Atölye

3 — Çamur (kil) çukuru 4 — Malzeme

5 — Boşluk

6 — Açıkta çalışma yeri 7 — Ufak dere

8 — Derenin toplandığı yer 9 — Güneş banyosu 10 — Oturma - yatak odası 11 — Misafir ve oturma odası 12 — Açıkta oturma yeri

İSVİÇREDE BİR TATİL EVİ

Heykeltraş atölyesi ile beraber Mimar E r ı ı s t G i e s e l

3) Bu evin yapı yeri ce- nubî İsviçrenin italyanca konu- şulan Tessin mıntıkasında Sol- duno'da bir yamaçta bağ fidan- ları arasındadır. Bu mıntıkada tradisyonel olan ta; inşaat mo- dern inşaat elemanları ile kom- bine edilmiştir. Düz yani tek sa- tıhlı çatı sistemi bütün odaların enine olarak havalandırılmasına imkân vermektedir.

(45)

Bizans İmparator Saraylarına ait mozayiklerden: Bir Av sahnesi

1952 Y I L I N D A A R K E O L O J İ K Ç A L I Ş M A L A R

Yazan: Rüstem DUYURAN

İstanbul Arkeoloji Müzeleri Müdür Muavini

Her yıl olduğu gibi bu yıl içinde de Yurdumuzun çeşitli bölgelerinde yerli ve yabancı arkeoloklar ta- rafından arkeolojik kazılar, geziler ve incelemeler

yapılmıştır. Bütün bu çalışmaların sonuçlarını bildi- i ren raporların yayınlanması için vakit henüz erken olmakla beraber, bizzat katıldığımız veya sayın hâ- firlerin lûtufkârlıklariyle bilgi edindiğimiz çalışma- lardan «Arkitekt» in aziz okurlarına kısa notlar ha- linde bahsetmeyi faydalı bulduk. Bu hususta yardım- larını esirgemiyen sayın meslekdaş ve arkadaşlarımı- za teşekkürlerimizi tekrarlarız.

I — İ s t a n b u l - A r a s t a k a z ı s ı : Edim- burg Üniversitesi profesörlerinden T. D. Rice'm baş- kanlığı altındaki İngiliz heyeti, Sultanahmet camiı- nin doğu güneyindeki Arasta kemerleri sahasında ni- san ve mayıs ayları içinde faaliyette bulunmuştur.

Makale sahibinin Millî Eğitim Bakanlığının mümessi- li olarak katıldığı heyet:

a) 1935/38 yılları arasında J. H. Bakster heye- ti tarafından meydana çıkarılmış olan fevkalâde kıy- metli mozayiklerin (1) temizlik ve retorasiyonlariyle meşgul olmuştur. Ayrıca bu kıymetli eserlerin üzer-

leri bir çatı ile örtülmek suretiyle burada bir mozayik

müzesinin esası kurulmuştur. Bilindiği üzere Bizans imparator saraylarına ait olan bu mozayiklerde umu- miyetle av sahneleri tasvir edilmiştir (Res. 1).

b) İmparator saraylarının en önemli yapılarının bulunduğu terasın bir kısmını teşkil eden bugünkü

«Aygır deposu» nun bahçesinde sondajlar yapılmış ve 3/4 metre derinlikte pek muhkem yapılı tonoz-

lar, kesme taşlardan yapılmış kalın bir duvar ve ke- merli bir giriş mahalli tesbit edilmiştir. Gayet önem- li bir mimarî kompozisyon teşkil ettikleri anlaşılan buluntuları tam olarak plâna alabilmek için gelecek yıl ayni yerde çalışmalara devam edilecektir.

II — E s k i İ s t a n b u l ' u n T o p o ğ r a f - y a s i y l e i l g i l i b a z ı b u l u n t u v e m ü ş a h e d e l e r :

a) Cağaloğlu Babıâli caddesinde, Hürriyet ga- zetesinin yaptırdığı yeni inşaat sırasında, hâlen büyük kısmı toprak ve modern yapıların altında bulunan bü-

(1) Arasta kazıları hakkındaki mufassal eser: G. Bret, W.'J. Ma- caulay ve R B. Stevenson: The Great Palace of the Byzantine Em- perors: London 1949.

Bu hususta en son türkçe yayın: A. Oğan: İstanbulda Arasta Haf- riyatı ve meydana çıkan mozayikler, (T.T.O K. Belleteni) İst. 1952.

(46)

Resim 2 Ste Eufemia Martyrionu

vük bir yapının kuzey sınırını teşkil eden muhkem bir duvar meydana çıkmıştır. Takriben 70 m. uzun- luğunda olan duvarın dış yüzü kesme taş sıraları (yedi sıra) ve tuğla hatıllarla (beş sıra) işlenmiş, iç kısmı ise küçük taş parçaları ve horasanla beton gibi dondurulmuştur. Ayni tekniği meselâ eski bir açık sarnıç olan Çukurbostan'm (Aspar sarnıcı) ihata du-

varlarında da görmekteyiz. Duvarın dış yüzü takri- ben 1 - 1,5 metrelik derinliğe kadar maalesef traş e- dilmiştir. Ele geçen damgalı tuğlalar, yapının M.S. 5.

ci yüzyıla ait olduğunu göstermektedirler. Konstantin Forumunun hemen yanı başındaki bu eski ve muh- kem yapının esaslı bir incelemeye tâbi tutulması mu- hakkak ki çok faydalı olacaktır.

b) Divan yolunun Alemdar caddesine doğru kıvrıl- dığı yerden Sultanahmet meydanı istikametinde açılan kanalizasiyon hendeği bu sahadaki eski yapıların kalın- tılarından bir kısmının görülmesine sebep olmuştur. Fa- kat şunu da hemen ilâve etmeliyiz ki hendek sahasına rastlıyan bu kalıntılar maalesef tahrip edilmişlerdir. Bu arada vaktiyle Ayasofya meydanına bakan portiğin mer- mer sütunlarını taşıyan kaideler ve bunların arkasında, Almançeşmesinin hemen hemen karşısında, Zeuxippos hamamlarına aidiyeti anlaşılan (2) tuğla yapıların hen- dek genişliğince kesilmeleri icap etmiştir. Hamam yıkı- sının bazı kısımları bugünkü zeminden 20/30 santimetre aşağıda bulunmuştur. Bu sebeple hamamların henüz ka- zılmamış kısımlarını meydana çıkarmak çok kolay ola- caktır.

(2) Casson heyeti tarafından burada vapılan kazılar hakkındaki rapor: S. Casson. D. T Rice: Second report upon the Excavations car- ried out in and near the Hippodrome, London 1929.

c) Sultanahmet meydanının batısında inşa edilmek- te olan Adalet Sarayının son blokuna ait temel kazıla- rında Ste. Euphemia martyrionunun (3) dört metre derin- liğe kadar inen kalın temellerini askıya almak icap et- tiğinden, temellerin oturdukları kil tabakasının da in- celenmesi mümkün olmuştur (Res. 2). Temel taşları vaz edilmeden evvel bu kil tabakasının içine, Bayazıttaki U- niversite inşaat yerindeki eski yapıların temellerinde olduğu gibi (4) ahşap kazıkların çakıldığı görüldü. Bu vesiyle ile Adalet Sarayı inşaat yerinde şimdiye kadar yapılmış olan kazılarda meydana çıkan eski eserlerin en son durumlarını gösterir bir plânı (Res. 3) ilk defa burada yayınlıyoruz (5).

III — S i l i v r i — O r t a k ö y k a z ı s ı : Si- livri kasabasının 12 km. kuzeydoğusundaki Ortaköyde makale sahibi tarafından Temmuz ayı içinde yapılan kazıda 5,15 x 5,90 m.: yüzölçümüride çok renkli bir mo- zayik meydana çıkarılmıştır (Res. 4). Bulunan mozayik desen ve teknik bakımından burada daha evvelce mey- dana çıkarılanlara (6) benzemektedir. Mozayik tabaka- sının heykeltraşımız Reha Arıcan tarafından büyük bir itina ile yerinden kaldırılıp Müzemize naklini müteakip gerek bu tabakanın altına rastlıyan mahalde gerekse et- rafında yaptığımız araştırmalar neticesinde, Roma dev-

(3) Ste. Euphemia martyrionu için:

R Duyuran: Ste. Euphemia martyrionu (Arkitekt dergisi No. 3-4) İstanbul 1947.

(4) Üniversite inşaat yerinde bulunan mimarlık kalıntıları hak- kında N. Fıratlı'nın raporu: Chaillers archeologiques, 1951, No. 5.

(5) Adalet sarayı inşaat yerindeki kazılar hakkında ilk rapor türkçe ve ingilizce olarak: İstanbul Arkeoloji Müzeleri Yıllığı No 5, İstanbul 1952 de tarafımızdan yayınlanmıştır. İkinci rapor da ayni yıllığın önümüzdeki sayısında yayınlanacaktır.

(6) R. Duyuran: İzmit ve Silivri araştırmaları (T. Tarih Kurumu Belleteni, sayı 58) 1951

(47)

Adalet Sarayı inşaat yerinde bulunan eski eserlerin plânı

(48)

rne aidiyeti anlaşılan bir şarap yapım evinin plânını elde ettik. Buradaki çalışmalara önümüzdeki yıl devam edilecektir.

IV — Y a l o v a k a z ı s ı : Yalovada, Baltacı çiftliği içindeki Göztepenin doğu eteklerinde makale sa- hibi ile Müzemiz arkeoloklarından Nezih Fıratlı Ağus- tos ayı içinde bir kazı yapmışlardır. Tepenin bünyesini teşkil eden kum kitlesini kazmak kolay olduğundan az zamanda kum içine gömülmüş müteaddit mezarlar mey- dana çıkarılmıştır. Mezarların üzerleri hafif münhani ki- remitlerle çatı şeklinde örtülmüştür. Çoğunluğu M. S.

4/5. ci yüzyıllara aidiyetleri anlaşılan hrist'yan mezar- ları teşkil etmektedir. Ölüler bu mezarlara yakılmadan konuluyordu. Daha ince ve daha iyi pişmiş tuğlalarla"

örtülü bir takım mezarların ise içlerinde yalnız kül bul- duk. Bu sonuncuların Hristivanlıktan evvelki devre ait oldukları anlaşılıyor. Nitekim bunlardan birisinin içinde tipik bir Roma kandili bulundu.

Hristiyan ve putperest mezarlarından evvel burada prehistorik b'r iskân yerinin bulunduğu elle yapılmış ve iyi pişmemiş bazı toprak malzemeden anlaşılmıştır.

V — İ z m ; t t e k i ç a l ı ş m a l a r : a) İz- mit Kâğıt fabrikası yanında açılan kanal içinde bazı mi- marlık parçalarının bulunması üzerine burada makale sahibi tarafından Eylül ayında küçük bir kazı yapılmış- tır. Neticede dik dörtken şeklinde ve zemini beyaz mer- , merden mamul kaim plâklarla döşeli büyük bir salon

Resim 5

St. Paııteleemon manastırının istinat duvarları

(49)

Resim 7

«Çeltikdere» köyündeki mağaralar

(C.30 X 3,90 m." yüzölçümünde) meydana çıkarılmıştır.

Bu salonun müstakil olmayıp iki yandan başka mahal- lerle ilgisi olduğu anlaşılmaktadır. Kâğıt fabrikası inşa edilirken eski İzmit (Nikomedeia) nın agorası ve diğer riııeml.; yapılarının kalıntılarına rastlanmış olduğundan yeni bulunan yapının durumunu tam olarak aydınlat- mak, yani evvelce bulunan yapılarla (7) olan münase- betini tayin edecek şekilde kazılara devam etmek fay- dalı olacaktır.

b) İzmitte Gazibaba yokuşundaki inşaat yerinde bulunup Müzemize gönderilen 1642 adet Roma İmpara- torluk devri sikkesinin «buluntu mahalli» makale sahi- bi tarafından incelenmiş ve burada kalın bir yangın ta- bakasının mevcudiyeti tespit edilmiştir.

c) Mahallî tradisyona göre Büyük Konstantin dev- rine kadar indirilen St. Panteleemon manastırının, İz- mitin takriben bir kilometre batısındaki, kalıntıları ma- kale sahibi tarafından incelenmiştir (Res. 5).

VI — A f t u n d e r e ve Ç e l t i k d e r e g e - z i l e r i : Bolu ili içinde bulundukları bildirilen eski eserleri yerlerinde incelemek üzere makale sahibi, Millî Eğitim Bakanlığının emriyle, Haziran ayı içinde Bolu ilinde arkeolojik bir gezi yapmıştır:

a) Aftundere köyü, Akçakoca İlçe merkezinin tak- riben 10 km. güney doğusunda, yeşil ormanlarla kaplı tepelerin çevrelediği münbit bir vadi çinde kuruludur.

Bulunduğu bildirilen eski eserler köyün 1,5 km. güneyin- de ormanlık bir saha içindedir. Kısmen ağaç ve otlarla örtülü bulunan yıkının, sarımtırak kalker bloklarından yapılmış bir tapmak kalıntısı olduğu görülmüştür. Yıkı- nın duvarlarmdan sökülen büyük boyda bir çok bloklar köy evlerinde temel taşı olarak kullanılmaktadır. Vak- tiyle yıkıdan köye getirilen küçük bir heykeli Müzemize

(7) İzmittekı arkeolojik çalışmalar hakkında yerli ve yabancı literatür için: R. Duyuran: İzmitte yeni çıkarılan arkeolojik eserler

(T. T. O. K. belleteni, sayı: 71) 1947.

(8) G. Perrot - E Guillaume: Explorations archeologique de la Galatie, Paris 1872, sah. 57. ve R. Leonhard: Reisen und Forschung in nördlichen Kleinasien, Berlin 1915, sah 127.

Resim 6

Aftundere'de bulunan «Aollop» n heykeli

Resim 8

(50)

Resim 9

Harmankaya'da «Çeltikdere» vadisinin görünüşü

nakletmiş bulunuyoruz. (Res. 6).

b) Çeltikdere köyü, Bolu ilinin yeni ve küçük ilçe- lerinden Seben'e bağlıdır. İlçe merkezinden köye atla 3,5/4 saatte gidilebilmektedir. Etrafı yüksek dağlarla çevrili olan bu mıntıkanın vadileri derin, yamaçları dik- tir. Vadiler boyunca akan suların yataklarında bilhassa Çeltikdere yöresinde bol mikdarda çeltik ziraatı yapıl- maktadır. Bu mıntıkada rastladığımız başlıca eski eser- ler:

1 — Mağaralar: Vadilerin dik yamaçlarında (Res.7) kayalara oyulmuş çeşitli mağaralar görülmektedir. Bun- lar bazan birkaç kattır ve katlar arasında yegâne irtiba- tı dar bir delik sağlamaktadır. Birçoklarının içinde mun- tazam yontulmuş absitler görülmektedir.

2 — Kilise yıkısı: Köyün batı mahallesinde kesme taş sıralı ve tuğla hatıllı duvarlarının büyük kısmı 5,5 m. yüksekliğe kadar ayakta duran bir kilise yıkısı mev- cuttur (Res. 8). Plânı grek haçı şeklinde olup vaktiyle kubbeyi taşıyan iç ayaklardan birisi sağlam vaziyettedir.

Kilisenin üzerinde kurulan ahşap bir yapı hâlen cami ola- rak kullanılmaktadır. Kilise yıkısının ilim âlemince tanın- dığı hakkında henüz bir kayda rastlamadım. Bu mıntıka- da evvelce incelemeler yapmış olan Perrot ve Leonhard (8) yıkıyı görememişlerdi.

3 — Iîarmankaya: Çeltikdere köyünün takriben bir saat kuzeyinde Harmenkaya adı verilen çok dik yamaçlı

ve Çeltikdere vadisine (Res.9) tamamiyle nâkim bir tı pecik vardn\ Tepenin üzerinde beş metre çapında yı varlak bir sarnıç görülüyor. Sarnıcın içindeki topra kitlesi - bizim ziyaretimizden az evvel - köylüler taralı dan define aramak maksadiyle boşaltılmıştı. Bu kif içinde çeşitli devirlere ait bir takım çanak çömlek pa çaları bulduk. Bilhassa prehistorik malzemenin mevcı diyeti Harmankayanm önemini arttırmaktadır.

VII — F o ç a k a z ı s ı : Batı Anadolunun es ve önemli şehirlerinden olan Foça (Fokeia) şehrinin il kurulu olduğu yeri tespit etmek amaciyle Ankara Üı versitesi Arkeoloji profesörü Dr. E. Akurgal ile İzm Arkeoloji Müzesi müdürü arkadaşımız H. Gültekin K sim ayı içinde bu günkü Foça ilçe merkezinde (Kale içi:

de) bir takım sondajlar yapmışlar ve altı metre derinlil te arka:k ve jeometrik devirlere ait çanak çömlek parç ları bulmuşlardır. Bulunan malzeme Foçanın, geçen yıll Bayraklıda meydana çıkarılan eski İzmir şehriyle ay devirde kurulu olduğunu göstermesi bakımından &

bir önem taşımaktadır. Bu çalışmalara gelecek yıl di geniş ölçüde devam edilecektir.

VIII — K l a r o s k a z ı s ı : College de Fra ce profesörlerinden L. Robert'in başkanlığı altında Fransız heyeti, İzmirin Değirmendere bucağına bai Ahmetbeyli köyünde iki yıldanberi yaptığı kazılı bu yıl ey-lül ve ekim aylarında devam etmiştir. H

Referanslar

Benzer Belgeler

A.H.I-BAU DÜSSELDORF ve İBRAHİM YOLAL firma- ları işbirliği tarafından inşa edilmekte olan Toprak Mahsulleri Ofisi Haydarpaşa Silosu inşaatında Türkiyede ilk defa olarak

Şimdi geriye inşaat endüstrimizin, daha doğrusu biz- de mevcut inşa tekniğinin, ikamet problemini karşılaya- cak, mesken buhranını halledecek durumda olup olma- dığının

Her meselenin en temiz ve en ucuz hal çaresini bulmak üzere dikkatli tetkikler ya- pılırsa daha ucuz ve daha yüksek kaliteli evler inşa e - dilebilir; fakat bu, iyi iş

1 — İki mesnet arasına geçirilmiş radyo antenleri, havaî elektrik hat- larını, telgraf ve çıplak telefon fil- lerini alttan veya üstten Jcatedemi- yecekleri gibi aynı

Horizontal göz hareketlerinin düzenlendiği inferior pons tegmentumundaki paramedyan pontin retiküler formasyon, mediyal longitidunal fasikül ve altıncı kraniyal sinir nükleusu

Alt katlarda kalın ve kârgir duvarlar görülür. Bu taş malzeme ile yapılan duvarlarda çamur harç kulla- nılmıştır. Üst katlarda kuzeye rastlayan duvarlar kalın ve

bir makalenin hudutları içinde mütalea etmek çok güç ve hatta imkânsızdır diyebiliriz. Burada mima- rî tarihi ile uğraşan bir ilim adamı inşa tarihi kati- yetle

Maarif Vekâletinin gönderdiği tahsisat üze- rine binanın temelleri askıya alınmış yeniden te- mel yapılmış, sıvaları ve lüzumsuz profilleri ka- zınmış, evvelce