H A Y D A R P A Ş A S İ L O S U İ N Ş A A T I
Kayar kalıp ile inşaat, yüksek irtifada betonarme tesislerin inşasında kullanılan seri ve hususî bir usuldür (hububat, çimento, sun'i gübre v.s. siloları). Bu metot çok katlı binaların inşaatına da uygun düştüğü için halen Almanya ve diğer şimalî Avrupa memleketlerinde bu kabil inşaatlara da tatbik edilmektedir. Ka- yar kalıp metodunun avantajları, çok kısa bir zamanda ve nis- beten daha iz yardımcı malzeme sarfı ile istenilen inşaatın mey- dana gelmesidir. Bu metot yıllardanberi bilinen ve kullanılage- len bir usûl olmakla beraber bu gün Haydarpaşa Silo inşaatında tatbik edilen kayar kalıp sistemi en yeni ve en modern tarzıdır.
Burada esas prensip bina dış duvarlarını meydana getire- cek kayar kalıbın az irtifalı (1,20 m.) olmasıdır. Bu kalıbın iç
ve dış yüzleri demir profil bağlantılarla birbirlerine raptedilmiş- lerdir. Bu bağlantılara kaldırıcı denilen bir nevi kriko tertibatı monte edilmiştir. Bu kaldırıcıların içinden 25 mm. kutrunda çe-
lik çubuklar geçer. Bütün kaldırıcılar (Haydarpaşa Silo inşaa- tında 102 adet vardır) yağ boruları ile yekdiğerlerine merbut olup merkezdeki bir yağ tazyik tulumbasına bağlıdırlar. Tulum- ba çalışınca yağdaki tazyik, borular vasıtasile kaldırıcılara inti- kal eder. Bu tazyik dolayısile kaldırıcılardaki hususî ve patentli bir tertibat harekete geçer ve kaldırıcılar, çelik çubuklar üze- rinde 2,5 sm. yükselir ve kendilerine merbut olan kalıbı da yükseltir.
İşe başlarken önce 1,20 m. yükseklikteki kalıbın demir teçhizatı konur ve arası betonla doldurulur. Bundan sonra yağ
tulumbası harekete getirilerek kalıp 2,5 cm. kaldırır ve bu ame- liye saatte 6-10 defa tekerrür eder ve bu arada gerekli demir teçhizat ve beton doldurulur. Bu suretle 24 saat zarfında orta- lama 3 - 3,5 m. irtifaında inşaat yapılabilir. Kalıbın alt kenarını terkeden beton 6 - 7 saatlik olduğu için, kendi kendisini tutabile-
cek kadar sertleşmiş olur. Kayar kalıbın kayma sürati herşeyden önce dışardaki suhunete tabidir. Eğer bu suhunet düşük ise be- tona sertleşecek zaman bırakmak için kalıp yavaş çekilir, eğer aksi vaki yani dış suhunet yüksek olursa, betonun kalıba yapış- maması için kayma suretinin daha büyük olması gerekir. Hay- darpaşa inşaatında haricî hararete karşı beton dış satıhları dai- mî şekilde ıslak tutulacak çuval bezleri ile muhafaza edilmek- tedir. Bundan başka kayar kalıptan çıkan taze beton mala per- dah edilerek nisbeten kaypak bir satıh elde edilmektedir.
Haydarpaşada inşa edilmekte olan Toprak Mahsulleri Ofi- sine ait 34000 tonluk Silo, 4 kademede teşkil edilecektir. Beher kademede 5,1 m. kutrunda 15 adet yuvarlak kuyu ve 12 adet ara kuyu inşa edilecektir. İlk kademe inşaatının kayar kalıbına 27.9.1954 günü başlanılmış bulunmaktadır. Bu kademedeki 30 m. yüksek silo kuyuları inşaatı 9-10 gün içerisinde ikmal edil- miş olacak ve bu arada 17 cm. kalınlıktaki kuyu duvarlarının teşkili için 1400 m3 beton sarfedilecektir.
A.H.I-BAU DÜSSELDORF ve İBRAHİM YOLAL firma- ları işbirliği tarafından inşa edilmekte olan Toprak Mahsulleri Ofisi Haydarpaşa Silosu inşaatında Türkiyede ilk defa olarak tatbik edilen kayar kalıp sistemi, bundan sonra gene aynı fir- malar tarafından inşa edilmekte olan Toprak Mahsulleri Ofi- sinin 20000 tonluk İZMİR/ALSANCAK silosu inşaatında da tatbik edilecektir.
A.H.I-BAU firması, Almanyada kayar kalıp sistemi ile pek çok silolar inşa etmiş olduğu gibi 40 m. yüksekliğe kadar mü- teaddit binaları da bu usûl ile inşa etmiş bulunmaktadır.
HWMRP»S» suasu
