VE ÖĞRETMENLERLE İLGİLİ ETİK DÜZENLEMELER YÖNETİMİ, EĞİTİM TÜRKİYE’DE KAMU

TÜRKİYE’DE KAMU YÖNETİMİ, EĞİTİM

VE ÖĞRETMENLERLE İLGİLİ

ETİK DÜZENLEMELER

KAMU YÖNETİMİNDE ETİK DÜZENLEMELER

• Kamu yönetimi, yasama, yargılama, ve belirli ölçüde yürütmeyi üstlenmiş hükümet etmeninin dışında kalan bütün kamusal kurum ve işleri kapsamaktadır.

• Kamu yönetimi her türlü devlet görev ve teşkilatlarını içine alan bir kavram olup genel olarak, düzenli

toplumlarda kamu gücünün örgütlenmesi ve işleyişi

ile ilgili bir kavramdır (Yılmaz, 2019).

657 SAYILI DEVLET MEMURLARI KANUNU

Bu kanunla, genel olarak devlet memurlarının hizmet koşulları, nitelikleri, atanma, yetiştirilme, ilerleme ve yükselmeleri, ödev, hak, yükümlülük ve sorumlulukları, aylıkları ve ödenekleri ile diğer özlük işleri

düzenlenmektedir.

• Kanun bağlamında, devlet memurlarının ödevleri ve sorumlulukları arasında en önemlisi sadakat,

tarafsızlık ve devlete bağlılıktır.

657 SAYILI DEVLET MEMURLARI KANUNU

• Bunun yanında devlet memurlarının, resmi sıfatlarının

gerektirdiği itibar ve güvene layık olduklarını hizmet-

içinde ve dışındaki davranışları ile göstermeleri ve

işbirliği içinde çalışmaları esastır.

• Ki devlet memurları kanun, tüzük ve yönetmeliklerde belirtilen esaslara uymakla, amirler tarafından verilen

görevleri yerine getirmekle yükümlüdürler ve görevlerinin iyi ve doğru yürütülmesinden amirlerine karşı sorumludurlar.

Ancak konusu Türk Ceza Kanunu’nda suç teşkil eden emir hiçbir suretle yerine getirilmemelidir(T.C. Başbakanlık,

1965:Akt:Yılmaz, 2019).

657 SAYILI DEVLET MEMURLARI KANUNU

•

Devlet Memurları Kanunun disiplin işlerine ilişkin bölümlerinde,

kanunların, tüzüklerin ve yönetmeliklerin devlet memuru olarak emrettiği ödevleri ya da sorumlulukları yurt içinde veya dışında yerine getirmeyenlere uyulmasını zorunlu kıldığı hususları yapmayanlara, yasakladığı işleri

yapanlara durumun niteliğine ve ağırlık derecesine göre verilebilecek disiplin cezaları ile ilgili açıklamalar getirilmektedir. Bunun dışında Türk Ceza Kanununda ‘’rüşvet, irtikap, zimmet, ihaleye alım ve satıma hile ve fesat karıştırma’’ gibi haller yolsuzluk suçu olarak tanımlanmış ve çeşitli cezalar öngörülmüştür.

•

Türkiye’ de bu kanuna bağlı düzenlemelerin dışında kamu yönetiminde uyulması beklenen etik ilkeler ile ilgili çalışmalar çok da eski sayılmaz.

•

Konu ile ilgili yapılan ilk uygulama 8 Haziran 2004 tarihinde yayımlanan ‘’5176 Sayılı Kamu Görevlileri Etik Kurulu

Kurulması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’’ ile gündeme gelmiştir.

•

13 Nisan 2005 tarihinde yayımlanan 5176 Sayılı Kanunun 3. ve 7.

maddelerine istinaden Kamu Görevlileri Etik Kurulu tarafından ‘’Kamu Görevlileri Etik Davranış İlkeleri ile Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik’’ hazırlanmıştır.

•

Bu Yönetmelik hükümleri ‘’Cumhurbaşkanı, TBMM Üyeleri, Bakanlar Kurulu Üyeleri, Türk Silahlı Kuvvetleri, Yargı Mensupları ve

Üniversiteler’’ dışındaki kamu kamu görevlilerine uygulanmaktadır.

‘’Kamu

Görevlileri Etik Davranış

İlkeleri ile

Başvuru Usul ve

Esasları Hakkında

Yönetmeliğin’’

Amacı

Kamu etik kültürünü yerleştirmek,

Kamu görevlilerinin görevlerini yürütürken uymaları gereken etik davranış ilkelerini belirlemek,

Bu ilkelere uygun davranış göstermeleri açısından onlara yardımcı olmak ve görevlerin yerine getirilmesinde adalet, dürüstlük, saydamlık ve tarafsızlık ilkelerine zarar veren ve toplumda güvensizlik yaratan durumları ortadan kaldırmak suretiyle kamu yönetimine halkın güvenini artırmak,

Toplumu, kamu görevlilerinden beklemeye hakkı olduğu davranışlar konusunda bilgilendirmek,

Kurula başvuru usul ve esaslarını düzenlemek.

Kamu

Görevlileri Etik Davranış İlkeleri ile

Başvuru Usul

ve

Esasları Hakkında Yönetmelikte Etik Davranış ilkeleri;

Görevin yerine getirilmesinde kamu hizmeti bilinci Halka hizmet bilinci

Hizmet standartlarına uyma Amaç ve misyona bağlılık Dürüstlük ve tarafsızlık Saygınlık ve güven Nezaket ve saygı

Yetkili makamlara bildirim

Çıkar çatışmasından kaçınma

Görev ve yetkilerin menfaat sağlamak amacıyla kullanılmaması

Kamu

Görevlileri Etik Davranış İlkeleri ile

Başvuru Usul

ve

Esasları Hakkında Yönetmelikte Etik Davranış ilkeleri;

Hediye alma ve menfaat sağlama yasağı, Kamu malları ve kaynaklarının kullanımı, Savurganlıktan Kaçınma,

Bağlayıcı açıklamalar ve gerçek dışı beyan, Bilgi verme, saydamlık ve katılımcılık,

yöneticilerin hesap verme sorumluluğu, Eski kamu görevlileri ile ilişkiler,

Mal bildiriminde bulunma.

Kamu Görevlileri Etik Davranış İlkeleri ile Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelikte,

Etik Davranış ilkeleri;

• 1. Görevin Yerine Getirilmesinde Kamu Hizmeti Bilinci; Kamu hizmetinin yerine

getirilmesinde, Kamu görevlileri; sürekli gelişimi, açıklığı, tarafsızlığı, dürüstlüğü, kamu yararını gözetmeyi, hesap verilebilirliği, öngörülebilirliği, hizmette yerindeliği, ve beyana güveni esasa alırlar.

• 2. Halka Hizmet Bilinci; Kamu hizmetlerinin yerine getirilmesinde; Kamu görevlileri, halkın günlük yaşamını kolaylaştırmayı, ihtiyaçlarını en etkin hızlı ve verimli bir

biçimde karşılamayı, hizmet kalitesini yükseltmeyi, halkın memnuniyetini arttırmayı, hizmetten yararlananların, ihtiyacına ve hizmetlerin sonucuna odaklı olmayı

hedeflerler

• 3. Hizmet standartlarına uyma; Kamu kurum ve kuruluşlarının yöneticiler ve diğer personeli, kamu hizmetlerini belirlenen standartlara ve süreçlere uygun şekilde yürütürler.

• 4. Amaç ve misyona bağlılık; Kamu görevlileri çalıştıkları kurum ve

kuruluşun amaçlarına ve misyonuna uygun davranırlar.

• 5. Dürüstlük ve tarafsızlık; Kamu görevlileri tüm eylem ve işlemlerinde yasallık, adalet, eşitlik ve dürüstlük ilkeleri doğrultusunda hareket ederler. Dil, din, felsefi inanç, siyasi düşünce, ırk, cinsiyet ve benzeri

sebeplerle ayrım yapamazlar.

•

6. Saygınlık ve güven; Kamu görevlileri, kamu yönetimine güveni sağlayacak şekilde davranırlar ve görevin gerektirdiği ihbar ve güvene layık olduklarını davranışlarıyla gösterirler. Hizmet gereklerine uygun hareket eder,

hizmetten yararlananlara kötü davranamaz, işi savsaklayamaz, çifte standart uygulayamaz, taraf tutamaz. Keyfi, baskı, hakaret ve tehditkar davranamaz. Açık ve kesin kanıtlara dayanmayan raporlar düzenleyemez.

•

7. Nezaket ve saygı; Kamu görevlileri üstleri, astları meslektaşları ve diğer personel ile ve hizmetten yararlananlara karşı nazik ve saygılı davranarak gerekli ilgi ve hizmeti yerine getirirler.

•

8. Yetkili makamlara bildirim; Kamu görevlileri etik davranış ilkeleri ile bağdaşmayan yasadışı iş ve eylemlerde bulunmalarının talep edilmesi halinde veya hizmetlerini yürütürken bu tür bir eylem ya da işlemlerden haberdar olduklarında ya da gördüklerinde durumu yetkili makamlara bildirirler.

•

9. Çıkar çatışmasından kaçınma; Çıkar çatışması kamu görevlilerinin görev ve yetkilerini tarafsız ve yansız bir şekilde yerine getirmelerini etkileyen ya da etkiliyormuş gibi gözüken ve kendilerine, yakınlarına, arkadaşlarına ya da ilişkide bulunduğu kişi ya da kuruluşlara sağlanan her türlü menfaati ve onlarla ilgili mali ya da diğer yükümlülükleri ve benzeri şahsi çıkarlara sahip olmaları halini açıklamaktadır.

• 10. Görev ve yetkilerin menfaat sağlamak amacıyla kullanılmaması; Kamu görevlisi görev, unvan ve yetkilerini kullanarak kendileri, yakınları ve üçüncü kişiler lehine menfaat sağlayamaz ve aracılıkta bulunamazlar, akraba, eş, dost ve hemşeri, siyasal veya herhangi bir nedenle

kayırmacılık ve ayrımcılık yapamazlar. Ayrıca kendilerinin ve ya başkalarının kitap, dergi, kaset, cd, vb. ürünlerinin satış veya dağıtımını yaptıramazlar. Herhangi bir dernek, vakıf, spor kulübü ya da kuruma bağış vb. nitelikte menfaat sağlayamazlar. Kamu görevliler görevlerinde iken elde ettikleri resmi veya gizli nitelikteki bilgileri kendilerine yakınlarına veya üçüncü kişilere doğrudan ya da dolaylı olarak ekonomik, siyasal veya sosyal nitelikte bir menfaat temini için kullanamazlar ve görevde iken ya da görevden ayrıldıktan sonra yetkili makamlar dışında hiçbir kurum, kuruluş ve kişiye açıklayamazlar.

•

11. Hediye alma ve menfaat sağlama yasağı; Kamu görevlilerinin tarafsızlığını, performansını karar ve görevlerini yapmasını etkileyen ve etkileme

olasılığı bulunan, ekonomik değeri olsun ya olmasın doğrudan ya da dolaylı olarak kabul edilen her türlü eşya ve menfaat hediye kapsamında bulunmaktadır. Bu nedenle kamu görevlilerinin hediye almaması, kamu görevlisine hediye verilmemesi ve görevine istinaden çıkar sağlamaması temel ilkedir.

• Uluslararası ilişkilerde nezaket ve protokol kuralları gereğince, yabancı kişi ve kuruluşlar tarafından

verilen hediyelerden, 3628 Sayılı Kanunun 3. Maddesi

hükümleri saklı kalmak koşulu ile birlikte söz konusu

maddede belirtilen sınırın altında kalanlar da beyan

edilir.

•

Görev yapılan kuruma katkı anlamına gelen, kamu hizmetlerinin hukuka uygun yürütülmesini etkilemeyecek olan kamu hizmetine tahsis edilmek, kurumun demirbaş listesine kaydedilmek ve kamuoyuna açıklanmak

koşuluyla alınanlar (makam aracı ve belli bir kamu görevlisinin hizmetine tahsis edilmek üzere alınan diğer hediyeler hariç) ile kurum ve kuruluşlara yapılan bağışlar,

Kamu Görevlisinin Hediye Alma Yasağı Kapsamı

Dışındaki Durumlar;

• Kitap, dergi, makale, kaset, takvim, cd veya buna benzer nitelikte olanlar,

• Halka açık yarışma ve kampanyalarda veya etkinliklerde kazanılan ödül ve hediyeler,

Kamu Görevlisinin Hediye Alma Yasağı Kapsamı

Dışındaki Durumlar

^;

Kamu Görevlisinin Hediye Alma Yasağı Kapsamı Dışındaki Durumlar;

• Herkese açık konferans, sempozyum, forum, panel, yemek, resepsiyon veya buna benzer etkinliklerde verilen hatıra

niteliğindeki hediyeler,

• Tanıtım amaçlı, herkese dağıtılan ve sembolük değeri bulunan reklam ve el sanatları ürünleri,

• Finans kurumlarından piyasa koşullarına göre alınan krediler.

Kaynaklar

• Aydın, İ. (2018). Eğitim ve öğretimde Etik. 9. Baskı. Ankara: Pegem Akademi.

• Ayhan, A.(2011). Eğitim sevgidir. Ankara: Pegem Yayınları.

• Bridge, B.(2004). Etik değerler eğitimi. İstanbul: Beyaz Yayınları.

• Birel, Kıyas F., Çetin, F., Çoban, A. ve Diğerleri (2019). Okulda ve eğitimde etik dışı davranışlar, etik ikilemler, sorunlar ve çözüm yolları. (Editörler:

Behçet Oral, Ahmet Çoban, Mehmet Bars), Ankara: Pegem Akademi.

• Dinçer, B., Özen, Emre Ö., Özdeş, G., ve Diğerleri. (2014). Öğretmenlik mesleğinde etik. (Ed: Yard. Doç. Dr. İbrahim Kaya), İstanbul: Paradigma Akademi.

• Kolçak, M.(2012). Meslek Etiği. Ankara: Murathan Yayınevi.