Değişik Kron-Köprü Veneer Materyallerinin Sertliklerinin İncelenmesi

DEĞİŞİK KRON-KÖPRÜ VENEER MATERYALLERİNİN

SERTLİKLERİNİN İNCELENMESİ

Yrd. Doç. Dr. Cemal AYDIN*, Dr. Handan YILMAZ*, Dr.Turan KORKMAZ*, Dt. Yasemin ATLI*, Dt. Tülin ZAN*

ÖZET

Günümüzde kron-köprü materyali olarak sıklıkla ku-landan materyaller kompozit rezinlerdir. Rezin kimyasın-daki son gelişmeler fiziksel ve mekanik özellikleri gelişti-rilmiş yeni dental kompozitlerin üretimini gerçekleştir-mektedir. Son günlerde kron-köprü restorasyonları için, cam fiber İle güçlendirilmiş, metal desteksiz ve destekli olarak da kullanılabilen bir kaplama sistemi geliştirilmiş-tir. Sistemde seramik ve polimer kimyasının avantajları biraraya getirilmiştir. Araştırmamızda yeni geliştirilen bu sistemde üst yapıyı oluşturan kompozit materyalinin sert-liği, günümüzde sıklıkla kullanılan kron-köprü materyal-lerinin sertlik değerleriyle tespit edilerek kıyaslanmıştır. Sertlik deneyi, Vickers testi kullanılarak yapılmıştır. So-nuçlar İstatistiksel olarak değerlendirilmiş ve araştırılan bu materyalin diğer kompozit vezinlerden daha yüksek sertlik değerlerine sahip olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler: Kompozit rezin, Yüzey sertliği.

SUMMARY

The materials usedfor veneering conventional crown and bridge restorations are mostly composit resin materials. Recent improvements about the physical and mechanical properties of the composite resins, has at-tempted the manufacturers to produce new dental com-posit materials. Recently a metal free system consisting an infrastructure material which is reinforced with glass fiber and a veneering material is improved for the crown and bridge restorations. This system has both ceramic and chemistry of polymer advantages.

In this study the surface hardness of the veneering material of this system and some different kinds of other crown and bridge materials are determined with Vickers hardness tests.The results are statistically evaluated and the veneering material tested was found to be higher than the studied coventional composit resins.

Key words: Composite resin, Surface hardness.

GİRİŞ

Kompozit rezinler, kron-köprü materyalleri olarak uzun yıllardan beri diş hekimliğinde sıklıkla

kullanılmaktadır15_{, Günümüzde, diş hekimliğinde,}

restorasyonların fonksiyonel, estetik ve dayanıklı ol-maları ve kullanılan materyallerin biyolojik olarak uyumlu olmaları istenmektedir. Bu amaçla dolduru-cu materyaller ve rezin kimyasındaki son gelişmeler, fiziksel ve mekanik özellikleri geliştirilmiş yeni dental kompozitlerin üretimi ile sonuçlanmaktadır.11

Fiber bağlantı materyalleri, yüksek işleve sahip ma-teryallerdir. Fiber ile güçlendirilmiş kompozitler (seromer), seramikle optimize edilmiş polimerler grubuna girmektedir.17 _{Seromerler daha fazla}

fonksi-yon ve estetik sağlayan seramik doldurucu ve geliş-miş polimer kimyasının özel bir birleşimidir.3617

Se-romerlerin geliştirilmesi ile özellikle yan bölge diş-lerinde doku uyumlu, metal desteksiz protezlerin ya-pımı mümkün olabilmektedir.17

Son günlerde hem ön, hem arka bölge köprü restorasyonlarında kullanım olanağı sunan fiber ile güçlendirilmiş metal destekli ve metal desteksiz ola-rak da kullanılabilen bağlantı sistemleri piyasaya sü-rülmüştür.37 _{Fiber ile güçlendirilmiş}

Targis/Vect-ris(Ivoclar, Schaan/ Lichtenstein) kron-köprü siste-mi metal destekli köprü yapımların mekanik dayan-anı ve metal desteksiz seramik köprülerin estetik ve doku uyumunu biraraya getirmiştir.5-6 _{Cam fiber ile}

güçlendirilmiş Targis/Vectris köprü sisteminde alt yapıyı oluşturan Vectris materyali, fiber ağının bir-çok tabakasından ve aynı zamanda tek eksenli dü-zenlenen fiber demetlerinden oluşmaktadır.717 Vectris materyalinin veya metal destekli kron ve köprülerin üzerinde şekillenen Targis materyali ise seromer materyal grubundan olup, modern bir polimer sistemi olarak sınıflandırılabilir. Materyalin %80 gi-bi büyük gi-bir bölümü, 0,75 mikrometrelik porselen partiküllerinden oluşmakta ve partiküller arası boş-luklar, homojen ve üç boyutlu inorganik yapıyı kuv-vetlendiren organik matriks ile dolu bulunmaktadır. Bazı konvansiyonel kompozit rezinlerin, yanlızca Bis-GMA'nm moleküllerini içermesine karşın, sero-mer teknolojisi polifonksiyonel grupları içeren daha kompleks bir konum göstermektedir. Böylece ma-teryalin dayanıklılığının artması ile sonuçlanacak, daha yüksek düzeyde çapraz halka ve daha fazla çift bağlantı dönüşümü yaratacak potansiyel sağlanmak-tadır.37

*G.Ü.Diş Hekimliği Fakültesi Protetik Diş. Tedavisi Anabilim Dalı

Mekanik dayanıklılık, protetik restorasyonların klinik başarısının kontrolü için önemli bir faktör-dür1_{.Bîr materyalin sertliği, lokal deformasyon}

gös-teren bir katının direnci olarak ifade edilebilir'4_.

Sertlik ölçülerinin birçoğu, belli bir yük altında bir nokta veya bir ucun yüzeye nüfuz etmesine karşın gösterilen dirence dayanmaktadır."' Vickers testleri, yaygın olarak kompozit rezinlerin sertliğini ölçme amacıyla kullanılmaktadır.14

Araştırmamızın amacı, piyasaya yeni sürülen cam fiber ile güçlendirilmiş bağlantı sisteminin üst yapısını oluşturan Targis materyalinin ve bugün sık-lıkla kron-köprü veneer materyali olarak kullanılan kompozit rezinlerin sertliğinin incelenmesi ve kıyas-lan m as id ir.

MATERYAL VE METOD

Çalışmamızda kullanılan kron-köprü veneer materyalleri Tablo l'de görülmektedir.

Araştırma-testi Ölçümleri, Vickers sertlik cinazında (Heckert, Germany) 136°lik elmas uç kullanılarak gerçekleşti-rildi(Şekil l). Ölçüm sonuçlarının istatistiksel analiz-leri tek yönlü varyans analizi kullanılarak yapıldı. Gruplararası farklılıklar ise p=0,05 düzeyinde Scheffe testi kullanılarak saptandı.

ŞEKİL 1. Vickers serttik testinde kullanılan elmas uç.

Tablo1. Araştırmada kullanılan kron-köprü veneer materyalleri

mızda yeni geliştirilen seromer grubu materyaller-den Targis/Vectris sisteminin üst yapısını oluşturan Targis materyalinin sertliği tespit edilmiş ve bugün diş hekimliğinde sıklıkla veneer materyali olarak kullanılan 3 değişik kompozit rezinin sertlik değer-leriyle kıyaslanmıştır. Vickers sertlik testi örnekleri-nin hazırlanması amacıyla, 15±1 mm. çapında, 2 mm. kalınlığında bir metal kalıp hazırlandı Targis, Artglass, Dentacolor ve Durabond kompozit rezin örnek grupları üretici firmaların önerileri doğrultu-sunda hazırlandı ve son boyutları 15 mm. çap ve 2 mm. kalınlık olmak üzere ayarlandı. Örnekler, Vic-kers testi ölçümleri için akrilik bloklara yerleştirildi ve üsl yüzeyleri metalurjik olarak parlatıldı. Vickers

SONUÇLAR

Vickers sertlik testi sonuçları ve ortalama sert-lik değerleri(HV) Tablo II ve III de görülmektedir. Tek yönlü varyans analizi sonuçları, araştırmada kullanılan bazı materyallerin Vickers sertlik testi so-nuçlarının p=0,05 düzeyinde birbirinden farklı oldu-ğunu göstermektedir. (Tablo IV). Vickers sertlik testi sonuçlarında, en yüksek ortalama sertlik değeri Targis(62, 6HV) materyalinde tespit edilirken, bu materyali Artglass (60, 3 HV), Dentacolor (45,5HV) ve Durabond materyali (32,1HV) izlemiştir.

Targis ve Artglass arasında herhangi bir farklı-lık tespit edilmezken, diğer materyaller arasında an-lamlı olarak fark saptanmıştır.

Tablo II. Vickers sertlik testi sonuçlan(HV)

TARTIŞMA

Bugün,polimer kaplama materyalleri grubun-da,estetik ve abrazyona karşı dirençli, dimetakrilat materyali olarak yüksek doldurucu içeren

kompozit-Ürün Kısa ad Firma Tip

Tırgis Grup l Tar Ivoclar, Schaan Lichtenstein Işık ve ısı ile sertleşme Artglass Grup 2 Artg

Kulzer.Germany Işık ile sertleşme

Dentacolor

Grup 3 Dem Kulzer.Germany

Işık ile sertleşme

Durabond Grup 4 Dur. N'ovodent. Schaan Lichtenstein Isı ve basınçla Sertleşme Kompozit Rezin

Ortalama Min. Max. _SD

Tar 62.6 54,4 70,5 5,483

Artg. 60,3 58,8 65,0 3,414

Dent. 45,5 41,8 49,5 2.509

Dur 32.1 28,5 35,8 2,634

Tablo III. Vickers sertlik ortalama sonuçları(HV)

Vickers serdik testi

Grup 4 Grup 3 Grup2 Grupl

Grap4 - - -

-Grup 3 * - -

-Grup 2 * * -

-Grup 1 * * -

-P<0.05

Tablo IV. Vickers sertlik testi istatistiksel analiz sonuçları. Scheffe testi(p<0.05

bulunmaktadır.48 Restorasyonların geçici estetik

etkilerinin yanında, fonksiyonlara karşı dayanıklı-lıkları da önemli bir rol oynamaktadır.9

Seromerler, daha fazla fonksiyon ve estetik sağlayan en son seramik doldurucu ve gelişmiş poli-mer kimyasının özel bir kombinasyonudur.38 _Cam

fi-ber ile güçlendirilmiş Targis/Vectris köprü sistemin-de üst yapıyı oluşturan Targis seromer grubuna ait bir materyaldir. Materyalin %80 gibi büyük bir

bö-lümü seramik doldurucu maddeden oluşmaktadır8_.

Biz de araştırmamızda, Ivoclar firması tarafından yeni olarak piyasaya sürülen bu materyalin sertliğini tespit ettik ve bugün kullanılan kron-köprü kaplama materyallerinin sertliği ile kıyasladık. Araştırma sonucunda, seromer grubu olan Targis materyali, sertlik değerlerinin Artglass materyali ile kıyaslana-bilir olduğu ve Dentacolor ve Durabond materyalleri sertlik değerleriyle anlamlı şekilde farklılık gös-terdiği tespit edilmiştir. Körber ve arkadaşları-nın7_{,beş değişik kaplama materyalinin Vickers}

sertli-ğini kıyasladıkları bir araştırmada, Targis materyali için 64HV'Iik sertlik değeri elde edilirken bu mater-yali Artglass(63HV), Thermoresin (43HV), Soli-dex(43 HV) ve Chromasit (38HV) izlemiştir.

Araştırma sonuçlarımız, Körber ve

arkadaşları-nın7 _{deney sonuçlarıyla benzerlik göstermekte ve}

desteklemektedir.

Wassell ve arkadaşları'4_{, değişik kompozitlerin}

Vickers sertlik değerlerini tespit etmişler ve araştır-ma sonucunda en yüksek değerler, ince partiküllü ışınla sertleşen hybrid kompozit rezin grubundan P50 materyalinde elde edilmiştir. Araştırmada bu materyali Isosit (mikrodolduruculu kompozit, ısı ve basınçlı sertleşme), Silux (mikrodolduruculu kom-pozit, ışıkla sertleşme) ve Heliomalar (mikrodoldu-ruculu kompozit, ışıkla sertleşme) izlemiştir. Araş-tırmamızda, Targis ve Artglass materyalleri için tes-pit edilen sertlik değerlerinin, Wassell ve arkadaşla-rının14_{, ısosit materyali için elde edilen değerlerden}

yüksek olduğu tespit edilmiştir.

Yamağa ve arkadaşları12, dört çeşit ışınla sertle-şen kron-köprü kaplama materyalinin sertliği Kroop sertlik testi ile belirlemişler ve Cesead kompozit re-zinin en yüksek sertlik değeri gösterdiğini ve bu ma-teryali Metacolor, Thermoresin ve Dentacolor'in iz-lediğini saptamışlardır. Araştırma sonucunda, kon-vansiyonel ışınla sertleşen kompozit rezin materyal-lerinin yumuşak ve kırılgan olduğunu, ancak bu kompozit rezinlerin metal alt yapı ile kullanımların-da tolere edilebileceklerini belirtmişlerdir.

Willems ve arkadaşları15_{, günümüzde sıklıkla}

kulamlan kompozit rezinleri morfolojik ve mekanik karakterlerine göre sınıflayarak özelliklerini araştır-mışlardır. Vickers sertlik değerlerinin de saptandığı araştırmada, Heliomolar'da 56HV, Heliosit'de 36HV, Charisma'da 81 HV, Silux'da 59 HV ve fiber ile güçlendirilmiş Restolux SP-4 kompozit rezinde ise 125 HV'lik Vickers sertlik değeri saptanmıştır.

Yap ve arkadaşları13 _{değişik restoratif}

mater-yallerin aşınma sertliğini inceledikleri bir araştırma-da P50 materyalinde (hibrid kompozit rezin) 155, 7HV, Dyract'da 51 HV (poliasitle modifiye kompo-zite rezin) ve TPH'da (hibrid kompozit rezin) 84, 9HV'lik sertlik değerleri bildirmişlerdir. Araştırma sonucunda, kompozit rezinlerde oluşan aşınmanın doldurucunun tipine ve niceliğine bağlı olduğunu belirtmişlerdir.

Mehl ve arkadaşları10, ışınla sertleşen 2 çeşit kompozit materyalinin fiziksel özelliklerini incele-dikleri bir araştırmada Tetric için 61HV, Charisma için ise 68 HV'lik Vickers sertlik değerleri sapta-mışlardır.

Tüm araştırmaların sonuçlan değerlendirildi-ğinde, seromer grubu bir materyal olan Targis'in ışınla ve ısı ile sertleşen kron-köprü materyallerin-den daha yüksek ve bugün kliniklerde sıklıkla resto-ratif amaçlı olarak kullanılan kompozit rezinler ile ise kıyaslanabilir düzeyde Vickers sertlik değerine sahip olduğu tespit edilmiştir.

Sonuç olarak, yeni geliştirilen Targis/ Vectris

kaplama sisteminin üst yapısını oluşturan Targis ma-teryalinin setlik değerleri bugün kliniklerde sıklıkla kullanılan kron-köprü veneer materyallerinden yük-sek bulunmuştur.

KAYNAKLAR

1- Ban S, Anusavİce K J. Influence of test mcthod on failure stress of britte dental materials. J Dent Res. 69(12): 1791-1799,1990.

2- Bischoff H, Nevbarth C, Pohl F. Kein ganz gewühnlicher patientenfall-restauration mit Targis/Vectris. Quintessenz Zahntech,23:776-787,1997.

3- Fahl N. Casselini R.C. Targis-System. Signature, 4:7-13,1997. 4- Janda R. Verblendkunststoffe-Malerialen und leistungs-fahig- keit. Quintessenz Zahntech, 48:839-860,1997.

5- Johnke G, Körber K H, körber S. Dic glasfaservertarkc briic- ke. Zahnarrzliche Mitteilung, 17:1-6,İ996.

6- Körber S, Körber K.H. Glasfacer-brücken-zahnersatz. Erste Ergebnisse zur klinischen bevvahrııng des galsfaser-brücken-zahnersat- zcs Targis-Vectris. Zahnariz Magazin, 3:1-6,1996.

7- Körber K H, Körber S, Ludwing K. Das GFK brückensystem

senz. Zahntech, 23: 683-692, 1997.

8- Ludwing K, Werkstoffhunde der verbundkunststoffe. Quintes- senz, 23: 683-692. 1997.

9- Ludvving K. Behrens E. Untersuchungen zur Verbund festing keit eines innovalicn verblendsystems mit dem ceromerTargis. Quintes- senz Zahntech, 23: 1359-1368, 1997.

10- Mchl A, Hickel R, Kıınzelmann K H. Physîcal and gap for- malion of lightcured composites jith and without softstart-poly- merizalion. J. Dent.,25:321-330,1997.

11- Meredith N, Setchell D J. In vitro measurement of cuspal strain and displacement in composite resfored teeth. J.Dent, 25: 331- 337,1997.

12- Yamaga T, Şato y, Akagawa Y, Taira M, Wakasa K, Yamoki Hardness and fraeture toughncss of four commercial visible light-cured composite resin venering materials. J. Oral Rchabilitalion, 22:857- 863,1995

13- yap A V S, Teoh S H, Hastings G W, Lu C S. Comparative wear ranking of dental restorative tmaterials utilising different wear simulation modes. J.Oral Rehabilitation, 24; 574-580,1997.

14- Wassel R W, Mc Cabe J 1, Walls A W G. Subsurface defor- mation associated with hardness meansurements of composites. Dent. Mater., 8:218-223,1992.

15- Willems G, Lambrechts P, Braem M, Celis J P, Vanherle G. A elassification of denial composites according to their morphological characteristics. Dent. Mater, 8:310-139,1992.

16- Zaimoğlu A, Can G, Ersoy E, Aksu L. Diş Hekimliğinde Maddeler Bilgisi. Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara, 1993.

Yazışma Adresi:

Yrd. Doç. Dr. Cemal Aydın Gazi Üniversitesi

Diş Hekimliği Fakültesi

Protetik Diş Tedavisi A.D. 8. Cad. Emek/ ANKARA