Zaman zaman ihtiyaçlar karşısında m a h d u t talimatnameler yaparak sarfedilen gayretler heba olmaktadır. Şehir plânı yapılırken istanbul'un hususiyetlerini göz önünde t u t a r a k bir umumi şehir inşaat talimatnamesi y a p m a k iktiza eder.

B e l e d i y e T a I i m a t n a e s ı

istanbul'un Belediyesi t a r a f ı n d a n yeni bir inşaat talimat- namesi çıkarılmış ve tatbik mevkiine konulmuştur. Yapı ve yollar k a n u n u n u n kifayetsiz ve m a h d u t h ü k ü m l e r i çerçevesi içine giremiyen ve her yeni inşaatta bir çok hususiyetler gösteren şehir meselelerini halletmek ve bir esasa r a p t e t m e k için yapılan bu talimatnameler yine noksan ve kifayetsizdir.

Zaman zaman ihtiyaçlar karşısında m a h d u t talimatnameler yaparak sarfedilen gayretler heba olmaktadır. Şehir plânı yapılırken istanbul'un hususiyetlerini göz önünde t u t a r a k bir umumi şehir inşaat talimatnamesi y a p m a k iktiza eder.

Çünkü zaman zaman çıkarılan ve evvellerini nakzeden hü- kümleri taşıyan k ü ç ü k ve m a h d u t çalışmalarla şehri çirkinlik ve tekniksizlikten k u r t a r m a k kabil olmıyacaktır.

Y A P I Y O L L A R K A N U N U N T A T B İ K A T I H A K K I N D A T A L İ M A T N A M E

1 — Yapı ve yollar k a n u n u n u n 4 üncü maddesinin E fık- rası mucibince belde içinden geçen şimendifer hatlarının h e r iki tarafında istimlâk h u d u t l a r ı n d a n itibaren on beşer met- reden otuz m e t r e bir saha dahilinde inşaata müsaade edil- mez :

2 — Mezkûr k a n u n u n 4 üncü maddesinin G fıkrasına tev- fikan âbidat ve mabetlerin her t a r a f ı n d a en az on metre saha dahilinde inşaat m e m n u olup bu gibi eserlerin h u d u d u - nun hangi noktasından itibar edileceğini tayin ve esere göre en az on metroluk mesafenin tasbiti, fen heyeti t a r a f ı n d a n verilecek r a p o r u n Belediye Reisliği t a r a f ı n d a n tasdikile ya- pılır.

3 — Şehir ileri plânı y a p ı l m a y a k a d a r bina yükseklik- leri bitişik bina yapılacak sokaklarda aşağıdaki şekilde ola- caktır.

A — Bitişik bina yapılan sokaklar :

S o k a k a r z ı :

6 m,ye müsavi veya 6 m.den ziyade ve 9 m. d e n az ise 9m,ye müsavi veya 9 m. den ziyade ve 9.5 m.ye müsavi 9,5 m. den ziyade ve 12 m. den az veya 12 m. y e müsavi 12 m. den ziyade ve 15 m. ya k a d a r (15 m. dahil) 15 m. den ziyade ise

4 — Meyli ziyade olan yollarda d mikdarı meylin yük- sek t a r a f ı n d a bina zemine 0,50 m e t r e girdiği halde bu hizada tssis olunacak kat seviyesi binanın m ü n h a t t a r a f ı n d a k a n u n ile tayin olunmuş olan 2 metroyu tecavüz ettiği t a k d i r d e bu iki m e t r o l u k irtifaın haricinde yani yan t a r a f ı n d a kalan yüksek kısmında zemine ancak 0,50 m e t r e girecek veçhile tanzim et- mek suretile en fazla bir kat tesisine müsaade olunur. Bu ilâ- venin altında kalan kısım ne irtifada olursa olsun b o d r u m olarak kullanılır. Kat tesis edilemez.

Beş katlı binalarda bu hale tesadüf edildiği t a k d i r d e m ü n h a t cihette altı katı bulacağından ve halbuki Heyeti Ve- kile k a r a r n a m e s i n e göre altı kata izin verilemiyeceğinden son beşinci katın kademeli olarak tesis edilmesi ve kademeli kıs- mın ister çatı ile kapanması ister terasa olarak açık bıra- kılması ve bu suretle de binanın gerek m ü n h a t ve gerek m ü r t e f i kısımlarında kat adedinin beşi tecavüz etmemesi lâ-

zımdır. - -

5 — Bitişik binalarda saçak yapılmaz ve cephe t a r a f ı n - daki dereler gizli olur.

6 — Binanın yol cephesinden başka diğer cephelerinde başka t a r a f t a n ziya almıyan bir oda mevcut ise b o d r u m ka tının haricinde kaian bina irtifaının nısfı k a d a r binaya amut istikamete bir boşluk bırakılmak mecburîdir. Ve bu da asgarî üç metredir. Bu boşluğun arzı pencere mihverinden itiba- r e n iki t a r a f ı n d a asgarî birer buçuk m e t r e olur.

Pencereye a m u t istikamette ve binanın her hangi katında olursa olsun diğer bir bina ile kapanması m ü m k ü n olmıyan yerlerde k a p a n m ı y a n kısımların önünde zemin katından itiba- r e n bu kısmın üstüne k a d a r olan irtifa kadar boşluk mevcut olduğu takdirde bu kısımlar bu a h k â m a tâbi değildir.

M u t f a k l a r için boşluklar cephelerinde pencere m i h v e r i n - den itibaren iki t a r a f ı n d a birer buçuk m e t r e d e n arzen üç met-

Bina cephesinin en yüksek noktası olan parapet üst çizgisinin trotuvar üstün-

den olan irtifaı Kat adedi

3,00 d 6,00 + d 9,00 -)- d 12.00 -f d

0.80 0 , 8 0 0 , 8 0 0 . 8 0

15.00 _J_ d. 0,80

1 bod + 1 kat 1 » -)- 2 kat 1 > + 3 kat 1 » 4 kat 1 » 4- 5 kat

Bu cetveldeki d mikdarı yol seviyesinden itibaren zemin kat döşemesinin üstüne k a d a r olan irtifa olup haddi azamı 2 metrodur.

Katların yüksekliğini ziyadeleştirmek için binanın üstün- de verilmiş olan 80 santimetrenin 50 santimetresini kat irti- falarına ilâve edebilirler. Katların irtifalarını b u n d a n fazla yükseltmek isteyenler d m i k d a r ı m tenkis etmek suretile ka- zanılacak mikdar ile temin edebilirler.

Bu cetvelde verilmiş olan kat adetleri gabariden istifade şeklini mevzuubahs etmek veya başka bir kombinezon düşün- mek suretile tezyit edilmez.

Yukarıda gösterilen cetveldeki 0,80 m i k d a r ı binanın üs- tünde parapetlerin bir hizada olmasını t e m i n etmek için ya- pılması mecburî olan atik duvarıdır.

re olmak üzere iki katlı binalarda cepheye a m u t istikamette 3 m e t r e üç katlı binalarda 3,50 dört katlı binalarda 4 ve beş katlı binalarda 4,50 m e t r e olur.

7 — Binalarda yukarıda gösterilen boşluklar bırakılmış ol- m a k şartile bu saha dahilinde arka cephelerinde açık bal- konlar tesis edilebilir. Bunların arzı en fazla bir m e t r e 20 santimetre olmalıdır. Bu balkonlar cephenin tülü k â m i l m - ce yapıldığı t a k d i r d e yan t a r a f l a r ı n en az iki metre i r t i f a m d a kâgir duvarla örülmesi şarttır. Bu şekilde örmek istemiyenler bina cephelerinde bırakılan komşu paylarını bırakmağa mec- b u r d u r .

8 — Arsada 6 ıncı maddedeki asgari boşluk şeraiti temini

m ü m k ü n değil ise şehir haritası yapılıncaya k a d a r ancak bir

kat için izin verilir.

9 — Bitişik binalarda çatıların meyli ister kalkan duvarlı olsun ister beşik örtülü olsun en çok her sathında % 33 olur.

10 — Esas bina üstü terasa bırakılmak ve yalnız önden ve arkadan yapılacak kat ırtifaı kadar geri çekilmek şartile bir kat fazla yapmak için izin verilir. Bu gibi inşaatta merdiven mahalli nereye gelirse gelsin üzeri ilâve katı irtifaı hizasına kadar kapatılır. Bu katın ilâvesi halindeki arka bahçeöek:

boşluk miktarı 6 mcı maddede gösterilen formülü temin ey- lediği takdirde arkadan geri çekilmek mecburiyeti yoktur.

Bu ilâve katları beş katlı ve daha fazla katlı binalara şamil değildir.

11 — Binanın üzeri kâmilen taraşa bırakılırsa buraya çı- kacak merdivenin üzeri kezalik kapatılır gabari müsait değilse ancak merdivenin son basamağının önünde en ziyade, 1,00 metre genişliğinde bir sahanlık bırakılarak duvarla örülür.

Yani burada bir oda tesisine müsait kapalı yer bırakılmaz.

12 — Bitişik bina yapılan yerlerde köşe başına tesadüf eden arsada yapılacak binaya verilecek yükseklik geniş so- kak cephesindeki irtifaa tabidir. Bina dar sokaktaki binaya yapışacak olursa bu binaya doğru pencere açılmaz. Pencere açmak isteyen binasını bu binadan üç metre geri çekmeğe mecburdur. Köşe başında yapılacak bina arka sokağa kadar devam ettiği takdirde bu arka sokak daha dar ise sokak arzı kadar olan kısmı bu sokak genişliğine tabi olmak üzere irtifa alır.

Geniş sokağa göre irtifa alan bina arkası dar sokağa ka- dar devam ettiği takdirde bu dar sokak cephesi yine yukar- daki şeraite göre irtifa alır.

13 — Bitişik bina yapılan yerlerde arsa sahipleri ayrı bina yapmak isterlerse hangi taraftan ayrılırsa o tarafta kendi ar- sası dahilinde en az 3 metre arzında boşluk bırakmağa ve buraya bahçe dıvarı yapmağa mecburdur.

14 — Sahil kenarlarında boş bırakılması kanuna göre mecburî olan on metreden sonra 20 metre dahilinde istikbal haritasının tanzimine kadar mevcut zemini tabiî üzerine an- cak bir kat bina inşasına izin verilir. Yine sahilden itibaren 100 metre dahilinde yapılacak binalarda ise mütehassısça şe- kil ve yükseklikleri tayin olunacak bir proje belediye riyase- tince tasdik olunduktan sonra inşaata izin verilir.

15 — Münferit ev yapılacak yerlerde binanın cephe hi- zası mevkii belediyece tespit olunur. Ve bu gibi binalara ve- rilecek irtifa dört tarafında boş bırakılacak kısmın en kü- çüğünün arzının üç misli olur. Fakat bu irtifa her halde 4 kat irtifamı tecavüz edemez.

Bu irtifa binanın yapıldığı noktadaki tabiî zeminden iti- bar edilir. Bu gibi münferit binalarda talimatname veçhile verilmiş olan gabari dahilinde kalmak şartile mal sahibi üst kata arzu ettiği eşkâli verebilir. Böyle münferit binalarda çatıda saçak yapmak caizdir. Ve bu saçak ister ahşap ister kâgir olabilir.

16 — istanbul cihetinde 40 rakımından yüksek olan ma- hallerde yalnız üç kata müsaade olunur. Bu gibi yerlerde geri çekilmek şartile bir kat yapılması hakkındaki hüküm cari de- ğildir. 40 rakımından müuhat olan arsalarda da binalara ve- rilecek irtifa 40 ı-akımındaki irtifaı kat'iyyen tecavüz etmez.

17 — Binalara bu talimatname mucibince verilen irtifalar her hangi bir âbideyi veya muhafazası icabeden tarihî ve mi- marî eserleri ve şehrin güzel manzaralarını kapatacak olursa bu cihet mütehassısça tetkik edilerek verilecek irtifalar bele- diye riyasetinin muvafakatini almak suretile tayin olunur.

18 — Bu talimatnamede verilen irtifaların her hangi bir sebeple bir mahalde tadiline lüzum hasıl olursa o mevki için belediye fen heyetince yapılacak mücbir sebepleri gösteren ve daimi encümen tarafından kabul edilen bir rapor ile de- ğiştirilebilir.

19 — Belediye hududu dahilinde ve ayrıca sahillerde ya- pılacak fabrikaların mevkileri ve yükseklikleri merkez fen heyetince tayin ve tesbit olunur.

20 — Mevcut binalara kat ilâvesi halinde alt katlarda bu talimatnamede gösterilen şerait ve kanun ahkâmı tatbik edil- mek şartile ilâve katlara izin verilir.

21 — 6 metrodan daha az genişlikte olan sokaklarda yol 6 metroya iblağ edilmek şartile ancak bir kat için bina yap- mağa müsaade olunur. 6 metreden ziyade ve 9.50 metreden az olan sokaklarda da (9,50) metreye iblâğ edilirse 9,50 met- reye ait irtifa verilir. Bu bırakılacak yerler mal sahipleri tarafından bahçe olarak kullanılır.

22 — Bodrumdan başka üç kattan fazla olan binalarda

?sgarî eb'adı 0,80 olmak üzere bir metre murabbaı sahasında bir asansör yeri bırakmak mecburidir.

23 — Yanındaki binadan daha yüksek yapılan veyahut yanında henüz boş arsa bulunan binaların bu görünen cep- helerinin sıvanması şarttır. Ve pis suları zemine indiren bo- rular bu gibi vaziyetlerde gizli yapılır.

24 — Muhtelif yerlerde ve müteferrik surette yapılmış

ve tasdike iktiran etmiş olan ve imar plânına bağlanması

icabeden ileri plânlarda ayrıca hususî kayıtlar mevcut ol-

madığı takdirde bu gibi mahallerde yapılacak inşaat işbu ta-

limatname hükümlerine tabidir.