18 Aral›k 2001 B‹L‹MveTEKN‹K
B ‹ L ‹ M V E T E K N L O J ‹ H A B E R L E R ‹
Flafl Güçlü Olursa
Yeni bir ayd›nlatma tekni¤i sayesinde merakl›lar› art›k sinek kanatlar›n›n üzerindeki k›llar› bile görebilecekler. ABD’deki Cornell Üniversitesi araflt›rmac›lar›nca gelifltirilen teknikte, buharlaflan tellerin yayd›klar› güçlü ›fl›nlar›ndan yararlan›l›yor. Bir X-s›k›flt›rma (X-pinch) makinesinin çapraz tellerinden 100.000 amper gücünde ak›m geçiriliyor. Ak›m metali buharlaflt›r›yor ve geride plazmadan (elektronlar›n› yitirmifl atom çekirdekleriyle, serbest elektronlar›n kar›fl›m› gaz) oluflan izler kal›yor. Ancak kat› tellerin yoklu¤unda ak›m
plazma içinde yol al›yor ve bir manyetik alan oluflturuyor. Bu manyetik alan da plazmay› s›k›flt›r›yor. Ak›m güçlendikçe manyetik alan da büyüyor ve sonunda plazmay› kendi üzerine çökertiyor. Böylelikle plazma 1 cm’nin befl yüzde birinden daha küçük çapta ve 10 milyon K s›cakl›kta bir ya da iki yo¤un nokta haline geliyor. Bu karars›z plazma noktac›klar› da yok olmadan önce saniyenin milyarda birinden daha az süren X-›fl›n patlamalar› yap›yorlar. Bu güçlü nokta kaynaklar, ince cisimlerin X-›fl›n görüntülerini (radyograf) elde etmek için ideal.
Amerikan Fizik Enstitüsü Bülteni, 31 Ekim 2001
Bu¤ulu Bak›fllar
‹nsan›n yedi¤i, içti¤i, ci¤erine ya da burnuna çekti¤i, imzas›n› b›rak›yor. Ancak, kan ve idrar testleri, yaln›zca son birkaç gün içinde vücuda girenle-ri saptayabiliyor. Igirenle-ritech adl› bir Ame-rikan firmas›n›n gelifltirdi¤i bir yön-temleyse, bir kimsenin göz refleksleri-ne bakarak birkaç haftay› kapsayan bir süre içinde al›nm›fl olan uyuflturu-cular da belirlenebiliyor. Yöntem flu: Denek, gözlerini dürbüne benzer bir kameraya day›yor ve bir flafl patlat›l›-yor. Bir bilgisayar, gözbebeklerinin hangi h›zla küçülüp sonra eski haline geldi¤ini sapt›yor, bir iki saniye içinde test uygulanan kiflinin son birkaç haf-ta içinde uyuflturucu ya da alkol al›p almad›¤›n› belirliyor. Iritech yetkilileri, düzene¤in özellikle hapishanelerde
uyuflturucu kullan›m›yla mücadelede ve flirketlere al›nacak personelin seçiminde yararl› olaca¤›n› söylüyor-lar. Klinik deneylerde 12.000 kifli üzerinde uygulanan test, %95 oran›n-da do¤ru sonuç vermifl.
Technology Review, Ekim 2001
fiöyle tempolu bir yürüyüflün yararlar› tart›fl›lmaz. Ancak,
sa¤l›¤›n›z›n yan›nda neden keseniz de yararlanmas›n? Örne¤in, fazla kilolar›n›zdan kurtulurken, ya da kaslar›n›z› güçlendirirken, baz› elektronik ayg›tlar›n›z› da flarj etseniz fena m› olur? Buna olumsuz yan›t verecek kimse herhalde ç›kmaz. SRI International adl› firman›n
araflt›rmac›lar› da bunun yolunu bulmufllar. Gelgelelim, para da öyle kolay kazan›lm›yor. Örne¤in, cep telefonunuza 20 dakikal›k bir konuflma süresi eklemek için 2.5 saat yürümeniz gerekiyor. Ad›mlar›n›za ticari de¤er kazand›ran temel madde, esnedi¤inde elektrik üreten bir polimer. Dielektrik elastomer denen s›n›fa giren bir sentetik madde. Daha önce güç üreten ayakkab› yapma giriflimlerinde kullan›lan piezoelektrik
maddelere göre daha yumuflak, daha çok esneyen ve daha çok güç üreten bir malzeme. SRI’nin araflt›rmalar›na para deste¤i sa¤layan ABD ‹leri Savunma Araflt›rmalar› Proje Ajans› (DARPA) adl› kurulufl, yedek pil, ya da piriz gibi kolayl›klar›n olmad›¤› savafl alan› koflullar›nda askerlerin yön bulmalar›n› sa¤layan ayg›tlar› flarj eden botlar peflinde. Proje yetkililerine göre flarj botlar›n›n bir avantaj› da, bas›ld›ktan sonra h›zla genifllemeleri sayesinde aya¤a küçük bir itki sa¤layarak yürümeyi
kolaylaflt›rmas›. Ayn› yetkililer, bot enerjisinin de s›n›rs›z olmad›¤›n› vurgulayarak, belirli bir düzeyin ötesinde güç elde edilmek istendi¤inde, botlar›n çamurda yürüyormuflças›na rahats›zl›k verdi¤ini belirtiyorlar.
Technology Review, Ekim 2001
