GERİATRİK HASTAYA YAKLAŞIM
Yaşlanma, bir türün istisnasız bütün
bireylerinde oluşan, türe özgü belirli bir
periyot içinde kaçınılmaz şekilde
gerçekleşen ve ölümle noktalanan normal
fizyolojik bir süreçtir.
Genel sosyo-ekonomik kalkınmanın, Daha iyi beslenme,
Enfeksiyonlar başta olmak üzere çeşitli hastalıkların önlenmesinde ve tedavisinde çok çeşitli ve etkin ilaçların bulunuşu
Sağlık sektöründeki gelişmeler sonucu önümüzdeki yıllarda yaşlı nüfusundaki artış daha da belirgin olacaktır.
Bu durum toplumdaki geriatrik hasta
populasyonunun giderek arması ve beraberinde kendine
has sorunları getirmesi
demektir.
Olumlu Ve Olumsuz Yanlarına Rağmen Yaşlılık, Yanlızca Yıpratıcı Bir Sürecin Sonunda Yaşamın Son Bulması
Demek Değildir.
DSÖ’ye Göre “YAŞLILIK” Çevresel faktörlere uyum
sağlayabilme yeteneğinin azalmasıdır
Dünya toplumları yaş özellikleri Dünya toplumları yaş özellikleri açısından 4 gruba ayrılmaktadır açısından 4 gruba ayrılmaktadır
1- Genç toplumlar: Nüfusun % 4’ünden azı 64 yaşın üzerindedir (az gelişmiş ülkeler).
2- Erişkin toplumlar: 64 yaş üzeri nüfus % 4-7 arasındadır. (Çin dahil Batı Asya ve ılıman Güney Amerika ülkeleri).
3- Yaşlı toplumlar: Yaşlı nüfus % 8-10 arasındadır (Kanada, Japonya, Avustralya).
4- Çok yaşlı toplumlar: Yaşlı nüfus %10’un üzerindedir
(gelişmiş Avrupa ülkeleri).
Günümüzde 65 yaş ve üstü insanların sayısındaki artış hızla yükselmektedir. Toplumun refah düzeyi arttıkça populasyon içindeki yaşlıların yüzdesi de artar.
YIL A.B.D. (%) TÜRKİYE (%)
1900 4,1 - 1920 4,8 - 1940 6,8 - 1980 10,4 -
1985 - 4,2 1990 10,9 -
1995 - 4,7 2000 10,6 -
2005 - 5,5 2015 - 5,7
Sağlık sorunları
Sosyal sorunlar
Ekonomik
sorunlar Artan
yaşlı nüfus
Yaşlanmaya ilişkin sorunlar
Doğum yaşı yada takvim yaşı olarak ifade edilebilir.
Genellikle kronolojik olarak 65 yaş ve üstünde olan kişiler, yaşlı olarak kabul edilmektedir.
Ancak bu tanımlama insanların bu devredeki
genel sağlık, fizikî, ruhî, zihnî kapasiteleri ve yetenekleri gibi fonksiyonlarını tanımlamada yetersizdir.
Kronolojik Yaşlanma
Hücre, doku, organ, sistem sıralamasında hücre düzeyinde başlayan değişikliklerin organ düzeyinde son noktaya ulaşması.
Kalıtım, sağlık ve iş gücüne göre saptanan görünüş yaşlanmasıdır.
Biyolojik yaş doğal olan kalıtımsal etmenlerin yanında kimyasal, psikolojik ve çevresel etmenlerin, yaşam tarzının etkisi altında meydana gelmektedir.
Biyolojik (Fizyolojik) Yaşlanma
Psikolojik Yaşlanma
Zekâ, hafıza ve duygu gibi alanlarda
fonksiyon yitimi olarak ortaya çıkan, bunun
yanı sıra geçmişe özlem, geleceğe dair
güvensizlik duygusu, kimi zamanda önceden
gerçekleştirilemeyen idealler ve
başarısızlıklar için üzülme biçiminde ortaya
çıkar.
Bireyin, toplum içindeki hayatında, çalışma ve sosyal işlerinde gücünün ve yeteneğinin azalarak kaybolmasıdır.
Bir toplumda ya da bir grup içinde sosyal yönden iyi bir uyum sağlayamama durumudur.
Yaşlı birey, artık yetenek ve becerilerini toplumda
yerli yerinde kullanamamaktadır.
15
YAŞLILIKTA GÖRÜLEN DEĞİŞİKLİKLER
Fiziksel Değişimler
• Duyu organlarında, fiziksel hareketlerde gerilemeler
• Davranış ve reflekslerde yavaşlamalar,
• Kemiklerde erime ve kireçlenmeler
• İç organlarda, dokularda ve salgı bezlerinde değişme;
• İşitme ve görme duyusunda gerileme
• Zeka fonksiyonlarında değişiklikler
16
Psikolojik Değişiklikler:
Yaşama gücü ve isteği giderek azalması,
Yaşlının kendi gençlik imajını kaybetmesi, yakınlarının da kaybı,
Yaşlılıkla birlikte öğrenme, karar verme, sorun çözme yeteneklerinde belli bir gerileme görülmesi,
Fiziksel gerileme, statü kaybı ve ölüm korkusudur.
17
Sosyal özellikler:
Çekirdek aile gerçeği ile yaşlı insanların sorunları aile dışına taşmıştır. Bu nedenle bugün ve önümüzdeki dönemlerde yaşlı
nüfus en önemli toplumsal sorunlardan biri
olmuştur.
18
19
Yaşlılıkta Dışa Bağımlılık
Genel olarak bir insan, örneğin yıkanma, giyinme,
hareket etme, yeme ve içme gibi temel gündelik işleri
yaparken başka birinin yardımına gerek duyuyorsa bu
konumdaki kişi bağımlı sayılır.
20
Yaklaşık olarak yaşlıların % 35’inin günlük yaşam aktivitelerini sürdürmede zorlandığı, % 42’sinin günlük faaliyetlerinde yardıma gereksinim
duydukları, % 80’ inin bir veya daha fazla kronik
hastalığa sahip olduğu bilinmektedir.
21
“Yaşlanmak yeni bir işe
başlamaktır”
Goethe
22
