Klinik Belirtilerle
Beslenme Durumunun
Değerlendirilmesi
Beslenme Yetersizliğinin Gelişmesi
Aşama Yetersizlik Saptama Yöntemi
1 Diyetsel yetersizlik Besin tüketim araştırması (besin alımının saptanması) 2 Vücut dokularında azalmış
düzey Biyokimyasal
3 Vücut sıvılarında azalmış düzey Biyokimyasal
4 Dokularda fonksiyonel bozukluk Antropometrik/Biyokimyasal 5 Besin ögesine bağlı enzim
yetersizliği Biyokimyasal
6 Fonksiyonel değişiklik Davranış/Fizyolojik
Klinik belirtilerin saptanması için bireyin fiziki muayenesinin yapılması ve tıbbi hikayesinin öğrenilmesi gerekir.
Saçlar
Yüz
Gözler
Dudaklar
Dil
Dişler
Dişeti
Beze
Tırnaklar
Subkutan doku
Kas-iskelet sistemi
Kardiyovasküler sistem
Gastrointestinal sistem
Sinir sistemi
• Saç, deri ve ağızda epitel dokuda hızlı bir hücre değişimi olduğu için yetersizliğe duyarlıdır.
• Diyare ve anoreksi gibi
gastrointestinal sisteme ilişkin
semptomlar, çiğneme, yutma ile
ilgili değişiklikler öğrenilmelidir .
Klinik belirtiler ile besin ögeleri yetersizliğini tam olarak belirlemek mümkün olmayabilir.
Bu nedenle beslenme öyküsü ve biyokimyasal testlerin de birlikte kullanılması gerekebilir.
Klinik belirtiler genellikle birden fazla besin ögesi yetersizliğine bağlı olarak görülür.
Klinik belirtilerin ortaya çıkışının genellikle beslenme
yetersizliğinin son aşaması olduğu unutulmamalıdır.
Beslenmeye Bağlı Görülen
Klinik Belirtiler
Saçlar
Belirti Sorumlu (Yetersiz) Besin Ögesi
ya da Görülen Sorun Donuk, cansız ve kuru
Kuvaşiorkor ve Marasmus ± İnce ve seyrek
Pigmentasyon kaybı Bayrak saç
Kolay yolunur (ağrısız)
Doğal parlaklık azalır
Yüz
Belirti Sorumlu (Yetersiz)
Besin Ögesi ya da Görülen Sorun
Nazolabial sebore Riboflavin
Ay dede yüz (şiş yüz) Kuvaşiorkor (protein) İhtiyar adam yüz Marasmus
Solukluk Anemi (Demir)
GÖZLER
Belirti Sorumlu (Yetersiz)
Besin Ögesi ya da Görülen Sorun
Konjuktiva solukluğu Anemi (demir) Bitot lekesi
A vitamini Konjuktivada kserozis
Korneada kserozis Keratomalasi
Gözkapağı köşelerinde kızarıklık ve çatlak
Korneal vaskülarizasyon
Riboflavin ve pridoksin Riboflavin
GÖZLER (devam)
Belirti Görülen Sorun
Korneada arkus Hiperlipidemi Ksantelazma
Dudaklar
Belirti Sorumlu (Yetersiz)
Besin Ögesi ya da Görülen Sorun
Angular stomatit
Angular skar Riboflavin
Keylozis
Dil
Belirti Yetersiz Besin Ögesi ya da Görülen Sorun
Magenta dil Riboflavin
Papilla atrofisi veya hipertrofi
Folik asit Riboflavin Niasin
B12
Glossit Folik asit
B12 vitamini
Coğrafik dil Demir
Diş
Belirti Yetersiz Besin Ögesi ya da Görülen Sorun
Çürük Yetersiz flor, Ca
Minesi sarı-kahverengi Florozis (flor )
Diş eti
Belirti Yetersiz Besin Ögesi ya da Görülen Sorun
Süngerimsi kanayan dişeti
(skorbüt) C vitamini
Deri
Belirti Yetersiz Besin Ögesi ya da Görülen Sorun
Kserozis
A vitamini Folliküler hiperkeratozis
Peteşi C vitamini
Pellegra dermatozu Niasin
Aşırı morluklar K vitamini
Dermatoz Kuvaşiorkor
Skrotal, vulval dermatoz Riboflavin
Ksantoma Hiperlipidemi
Tırnak
Belirti Yetersiz Besin Ögesi
Koilonişia (kaşık tırnak)
Demir Kolay kırılan, çizgili tırnak
Subkutan doku
Belirti Görülen Sorun
Ödem Kuvaşiorkor
Yetersiz yağ Açlık, marasmus
Aşırı yağ Şişmanlık
Kas ve iskelet sistemi
Belirti Yetersiz Besin Ögesi ya da
Görülen Sorun
Kas kaybı Açlık, marasmus (enerji)
Kraniotabes
D vitamini Frontal ve parietal şişlik
Epifiz genişlemesi
Kapanmamış anterior fontanel Tokmak diz, eğri bacaklar
Toraksta rozary
Toraks deformiteleri
Kas-iskelet kanamaları C vitamini
Kardiyovasküler sistem
Belirti Sorumlu Besin Ögesi
(ya da Görülen Sorun) Kardiyak büyüme Tiamin (beriberi)
Taşikardi
Sodyum Kan basıncı yüksekliği
Gastrointestinal sistem
Belirti Yetersiz Besin Ögesi ya da Görülen Sorun
Hepato-splenomegali Kuvaşiorkor (protein)
Sinir sistemi
Belirti Yetersiz Besin Ögesi ya da Görülen Sorun
Psikomotor değişiklikler Kuvaşiorkor Mental konfüzyon
Tiamin Duyu kaybı
Motor zayıflık Vibrasyon kaybı
Ayak bileği ve dizlerde refleks azlığı
El ve ayakta yanma,titreme