Dünyada Tarım Sigortacılığı Sektörünün Gelişimi ve Türkiye’de Durum, Sorunlar Ve Öneriler
Handan AKÇAÖZ1 Orhan ÖZÇATALBAŞ1 Hatice KIZILAY1 Zühal TURHANOĞULLARI2
ÖZET
Bu çalışmada dünyada tarım sigortacılığı sektörünün gelişimi incelenmiş ve Türkiye’de ki mevcut durum ortaya konulmuştur. Buna bağlı olarak mevcut durumda uygulama kaynaklı sorunlar tartışılmış ve sistemin gelişmesine yönelik öneriler geliştirilmiştir.
Tarım sigortaları bitkisel ürünler için dolu-yangın-fırtına-sel gibi risklere ve çiftlik hayvanları sigortası (büyükbaş, küçükbaş, kümes hayvanları ve su ürünlerinde hayat sigortası teminatı) ile risklere karşı üreticiyi ve tarım sektörünü koruyucu bir mekanizma olarak ortaya çıkmaktadır. Tüm dünyada bitkisel ürün sigortaları tek riske yönelik sigorta uygulamalarıyla başlamıştır. Tarım sigortacılığı özellikle gelişmiş ülkelerde ileri düzeye gelmiştir ve Birçok Riske Karşı Ürün Sigortası (Multiple Peril Crop Insurance-MPCI) yaygın olarak uygulanmaktadır. Türkiye’de tarım sigortası konusunda önemli bir gelişme süreci yaşanmıştır. Ancak sistemin uygulanmasında ve yaygınlaştırılmasında üzerinde durulması gereken önemli konular bulunmaktadır. Bunların başında; öz kaynak yetersizliği, kapasite eksikliği, reasürans teminindeki yetersizlik, üreticileri bilgilendirme faaliyetlerinin yetersiz olması, teknik bilgi yetersizliği, yeterli eğitilmiş personelin olmaması ve tarımsal üretimi olumsuz yönde etkileyen risklerin çok çeşitli ve katastrofik nitelikte olması gibi konular gelmektedir. Bu sorunların önlenebilmesi için, ilk olarak üreticiler ile iyi diyalog halinde, üretim olanaklarını ve beklentilerini iyi bilen sigortacılar yetiştirilmeli ve üreticilere tarım sigortası konusunda bilgilendirme ve bilinçlendirme çalışmaları yapılmalıdır.
Anahtar kelimeler: Risk yönetimi, tarım sigortası, yayım, Türkiye
Development Of Agrıcultural Insurance Sector In The World And Turkey’s Current Sıtuatıon, Suggestıons And Problems
Abstract
In this study, development of agricultural insurance sector was examined and Turkey’s current situation was took place. By depending upon this, problems arise from application were discussed and improvement-oriented suggestions of system were developed.
Agricultural insurance takes place as protective mechanism of agricultural sector and producers facing risks as hail-fire-storm-flood for agricultural products and with livestock insurance (guarantee of life insurance in bovine, poultry an aquaculture). All over the world, crop insurance has started with one-risk-oriented insurance applications. Agricultural insurance especially in developed country proceed and Multiple Peril Crop Insurance (MPCI) has been applied widely.
Agricultural insurance in Turkey has developed importantly. But, important subjects needed to insist of spread and applied of the system are existed. At the beginning of these subjects, the inadequacy of owner equity, the lack of capacity, the lack of available reinsurance, the inadequacy of information activities for producers, the lack of technical information, the lack of trained personnel and being catastrophic nature and variety of risks adversely affected on agricultural production take place. To prevent these problems, firstly insurer who established a good dialogue with producers and good knowledge of production possibilities and expectations should be trained.
Producers should be made information and awareness studies about agricultural insurance.
Keywords: Risk management, agricultural insurance, extension, Turkey GĐRĐŞ
Tarım sektörü kendine özgü özellikleri nedeniyle risk ve belirsizlik ile karşı karşıya bulunmaktadır. Risk ve belirsizlik tarım işletmelerinde bitkilerin, hayvanların ve insanların yaşamlarını olumsuz etkilemekte, tarımsal üretimde dalgalanmalara neden olmaktadır. Tarımsal üretimdeki dalgalanmalar tarımsal gelirde istikrarsızlığa neden olmaktadır (Akçaöz, 2001). Bu durum çiftçi ve ailesi için önemli sorunları ifade
Kuraklık; en büyük risktir. Kuraklıkla paralel olarak sel, fırtına, kasırga, don, dolu gibi riskler ve bunların verdikleri zararlar gün geçtikçe artmaktadır. Farklı ülkelerde, farklı doğal risklerin etkisi ile oluşan büyük maddi kayıplar Dünya Ekonomisi’ni de büyük ölçüde tehdit etmektedir (Dinler, 2004).
Gelişmiş ülkelerde doğa olaylarının felakete dönüşmesinin önlenmesinde yapılan tüm çalışmalar “Risk Yönetimi” adı altında bir bilim haline gelmiştir. Bu konudaki araştırma ve deneme sonuçları uygulamada son derece etkili olarak kullanılmaktadır.
Diğer sektörlerde olduğu gibi tarımda da risk yönetiminde riskleri önlemede öncelikle “Teknik Koruma Önlemleri” alınmakta, yeterli olmadığında ise “Tarım Sigortaları” uygulamaları devreye girmektedir. Tarım sigortası tarımdaki risk ve belirsizlikler nedeni ile meydana gelecek zararı karşılayan güvence sistemidir (Dinler, 2004). Dolayısıyla risk etmenlerinden asgari düzeyde etkilenmek için sigorta bir önlem olarak son derece önemlidir.
Bu çalışmada dünyada tarım sigortacılığı sektörünün gelişimi incelenmiş ve Türkiye’de ki mevcut durum ortaya konulmuştur. Buna bağlı olarak mevcut durumda uygulama kaynaklı sorunlar tartışılmış ve sistemin gelişmesine yönelik öneriler geliştirilmiştir.
DÜNYADA TARIM SĐGORTASI UYGULAMALARI
Dünya genelinde, tarım ürünleri öncelikle dolu riskine karşı sigorta edilmeye başlamış, gelişmeye bağlı olarak don, sel, kuraklık, fırtına, yangın gibi riskler de sigorta kapsamına alınmışlardır. Dünyada uygulanan tarım sigortalarının çeşitleri, işletme şekilleri ve kapsamları, ülkelerin ekonomik gelişmişliklerine, ülke ekonomisi içinde tarımın yeri ve önemine bağlı olarak değişmektedir. Uygulamada ülkeler hangi sistemi benimsemiş olurlarsa olsunlar, dünyada tarım sigortaları gelişim seyri göstermektedir.
Şekil1’de 2005-2008 döneminde dünyada tarım sigortasında gelişme görülmektedir.
Tarım sigortası için ödenen primler 2005 yılında yaklaşık 8 milyar $ iken 2008 yılında yaklaşık 18.5 milyar $’ a yükselmiştir.
Şekil 1. Dünyada yıllar itibariyle tarım sigortası için ödenen primler.
(Iturrioz, 2009)
Tarım sigortası branşında ödenen primlerin kıtalar arasındaki dağılımı ise Şekil 2’de görülmektedir. Amerika ve Kanada toplam primlerin %62’sini ödemektedir.
Amerika ve Kanada’nın ardından %18 ile Asya ve %17 ile Avrupa kıtası gelmektedir.
Şekil 2. Dünyada ödenen primlerin kıtalar Şekil 3. Dünya’da sigorta türlerine göre tarım arası dağılımı (Iturrioz, 2009). sigortası primlerinin payları (Iturrioz, 2009).
Dünyada tarım sigortaları türlerine göre incelendiğinde en fazla uygulanan
‘birçok riske karşı ürün sigortası (MPCI) olduğu belirlenmiştir. Şekil 3’de belirtildiği gibi, birçok riske karşı ürün sigortası uygulamasının, toplam primlerden aldığı pay %74 ile ilk sıradadır. Bitkisel ürünler için dolu sigortası ve hayvan sigortası da sırasıyla
%16’lık ve %4’lük payları ile 2. ve 3. sırada gelmektedir. Diğer sigorta türlerinin payları ise çok düşüktür.
Çeşitli ülkelerde tarım sigortası uygulamaları
Tüm ülkelerin tarım sigortası aynı amaca hizmet etmek için kurulmasına rağmen, sahip olunan sistemleri birbirinden farklıdır. Bununla birlikte, bazı ülkelerde uygulanan sigorta sistemlerinin belli açılardan benzerlik gösterdiği de görülmektedir. Bu bölümde 6 ülkedeki mevcut durumla ilgili genel bilgiler verilmiştir.
Đspanya
1978 yılında sigorta sistemleri uygulamaya başlanmıştır. Đlk olarak, Birçok Riske Karşı Ürün Sigortası (Multiple Peril Crop Insurance-MPCI) (sebze ve meyveleri içeren büyük sayıda ürünler) uygulanmıştır.
Katılım gönüllü olup ve
devlet tüm maliyetlerin %50’sini desteklemektedir.
Kamu, özel kurumlar ve çiftçi temsilcileri sigorta sisteminde yer almaktadır.
ENESA (Balık, Gıda, Tarım Bakanlığı) sistemi ilerletmede ve tarımsal sektöre bilgileri yaymada rol oynamaktadır. Çiftçilere özel şirketler tarafından dağıtılan sigorta kontratları sistemi yöneten, spesifik tarifeleri ve koşulları kuran, primleri ve destekleri biriktiren ve ödemeleri yapan Agroseguro’da toplanmaktadır (OECD, 2000). 1980 yılında ürün ve hayvan sigortaları Birinci Ulusal Tarım Sigortası Uygulama Planı kapsamında uygulamaya başlanmıştır (Meuwissen ve ark., 2002).
Amerika Birleşik Devletleri
1994 yılında ürün sigortası (42 çeşit meyve, sebze ve tarla ürünü), Tarım Bakanlığı’na bağlı
Federal Ürün Sigorta Şirketi (FCIC) tarafından yapılmıştır.
Primler hasattan sonra ödenmekte ve primlerin yaklaşık %50’sini federal hükümet desteklemektedir. 1996 yılından bu yana gelir sigorta programı uygulanmaktadır. Gelir Koruma (Income Protection-IP) sigorta sistemi Risk Yönetim
Aynı zamanda Buy-up Coverage ve Non-insured Assistance Program (NAP ) da uygulanmaktadır (Anonim, 2001).
Yunanistan
Yunanistan’da 1925-1961 yıllarında gönüllü sigorta (dolu, hayvan) yapılmaktaydı.
1926-1954 yıllarında Karşılıklı Tarım Sigortası (dolu fırtınası, hayvan kayıpları, yıldırım ve yangın risklerine karşı) uygulamaya konuldu. Hükümet tarafından Tarımsal Sigorta Fonu (TGA) (dolu ve don risklerine karşı) ve
1954-1980 yılları arasında Yunanistan Tarım Bankası kuruldu. Bu banka ürün dolu ve hayvan sigortasını uygulamaya koydu. 1961-2001 yıllarında zorunlu sigorta uygulandı. Çiftçilerin sosyal güvenlik programlarını kurmak ve doğal afetlerin sebep olduğu ürün kayıplarından gelen finansal sonuçlara karşı çiftçileri korumak amacıyla Tarımsal Sigorta Organizasyonu kuruldu. 1963 yılında ürün sigortası (dolu ve don), 1978 yılında sel ve rüzgar fırtınası risklerine karşı sigorta ve 1979 yılında koruma programları (dolu ve don risklerine karşı) uygulandı.
1988 yılında Yunan Tarım Sigortası Organizasyonu (ELGA) oluşturuldu. ELGA dolu, don, fırtına, sel, kuraklık, aşırı yağış ve aşırı kar yağışına karşı zorunlu ürün sigortası yapmaktadır. Yunanistan’da tarım sigortaları ile ilgili sistemde sigorta şirketleri, ELGA ve Tarım Bakanlığı yer almaktadır (Georgiadis, 2002).
Kanada
1959 yılında Ürün Sigorta Programı (Crop Insurance Programme CIP) uygulamaya konulmuştur. Hükümetin ve üreticilerin program maliyetlerinin paylaşımı, gönüllü katılım, eyalete ait katılım vardır. Kuraklık, don, sel, dolu, aşırı nem, kontrol edilemeyen hastalık ve zararlılar sigorta kapsamında yer almaktadır. Net Geliri Dengede Tutma Hesabı (Net Income Stabilisation Account) (NISA) Đşletme Gelirinin Güvenlik Hareketi’nin (Farm Income Security Act.) bir bölümü olarak 1991’de geliştirilmiştir. Bu program üreticiler, hükümet ve katılan eyaletler arasında ortaklaşa geliştirilen gönüllü bir program olup, uzun dönemde işletme gelirini dengede tutmak ve üreticilere yardım etmek için planlanmıştır. Kanada’da Tarımsal Gelir Felaket Yardımı (Agricultural Income Disaster Assistance-AIDA), gelir azalmalarıyla karşı karşıya kalan üreticilere, çiftçi birliklerine, kooperatiflere ilave bilgiler sağlamaktadır. Bu yardım tüm ürünleri kapsamına almakta ve brüt gelir esasına dayanmaktadır (Anonim, 2001).
Japonya
Japonya’da tarımsal sigorta sisteminde özel şirketler bulunmamaktadır. Tarım sigorta sisteminde çok yönlü kamu sistemi vardır. Bu sistem altı programı içerir ve sebzeler, çiçekler, kümes hayvanları hariç hemen hemen tüm ürünleri ve hayvanları kapsar. Bu programlar; pirinç, buğday ve arpa sigortası (zorunlu katılım), ipekböcekçiliği sigortası (zorunlu katılım), havyan sigortası, meyve ve meyve ağacı sigortası, alan ürün sigortası ve sera sigortasıdır. Tarım sigortası, Tarımsal Karşılıklı Bağış Birliği (Agricultural Mutual Relief Associations) tarafından organize edilmektedir. Hükümet çiftçilerin primlerini ve sigortacıların yönetim harcamalarının bir kısmını destekler. Pirinç Đşletme Gelirini Dengede Tutma Programı (Rice Farm Income Stabilisation programme) eğer pirinç fiyatında, bundan önceki üç yılda ortalama fiyata kıyasla gerileme olursa uygulanmaktadır (Anonim, 2001).
Portekiz
1980 yılında Hükümet Ürün Sigorta Programının yetki verdiği ürün sigortası uygulanmaya başlanmıştır. Bu program altısı hükümetin kendisine ait diğerleri karışık veya özel olan 15 yetkili sigorta şirketleri tarafından yapılan bir havuz olarak çalışmaktadır. Hükümet Ürün Sigortası Tazminat Fonunun (Crop Insurance Compensation Fund) yaklaşık %60’ını ∗olice∗ eder. Bu fon primlerin %25’ini desteklenmektedir. Maliye ve Tarım Bakanlıkları karar verme merkezi olup, Özel Ürün Sigorta Bedel Fonu’nu yönetmektedir. Bu fon afet kayıplarının bedelini ödemek için
yılında Koruma Sistemi kurulmuştur. Hükümet %125’in üzerinde kayıp oranını ödemektedir. Yangın, yıldırım, aşırı yağış, dolu, don ve sağanak kar yağışı risklerine karşı uygulanmaktadır. Primler, Tarım Bakanlığı tarafından %50 desteklenmektedir (D’eça, 2002).
TÜRKĐYE’DE TARIM SĐGORTASI UYGULAMALARININ GELĐŞĐMĐ VE MEVCUT DURUMU
5363 sayılı Tarım Sigortaları Kanunu 21.06.2005 tarihinde 25852 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu kanuna göre tarım sigortası yaptıran çiftçilere devlet prim desteği vermeye başlamıştır. Kanun ile “Tarımda Risk Yönetimi”
yeni bir boyut ve ivme kazanmış olup, üreticilerin, kanunda belirtilen riskler nedeniyle uğrayacağı zararların tazmin edilmesini temin etmek, prim desteği sağlamak üzere, tarım sigortası uygulamasına yönelik esaslar belirlenmiştir. Kanun çerçevesinde kısa adıyla TARSĐM olarak adlandırılan Tarım Sigortaları Havuz Sisteminin altyapısını oluşturması için yönetmelikler (Tarım Sigortaları Havuzu Çalışma Usül ve Esasları Hakkında Yönetmelik ve Tarım Sigortaları Uygulama Yönetmeliği) genel şartlar, teknik şartlar ile tarife ve talimatlar hazırlanarak Hazine Müsteşarlığı’nın onayı ile yürürlüğe girmiştir.
Devlet destekli tarım sigortası poliçesi 1 Haziran 2006 tarihinden itibaren kesilmeye başlanmıştır (Karaca ve ark., 2010).
Türkiye’de tüm sigorta branşları içinde tarımın payı 2000 yılında %0.37, 2009 yılında ise %1.22 olarak gerçekleşmiştir. 2000-2009 yılları arasında tarım sigortasının payında bir artış gözlenmekle birlikte, devlet destekli tarım sigortası yürürlükte olmasına rağmen, artış istenen düzeyde gerçekleşmemiştir. 2007-2009 yılları arasında tarım sigortası alanında yaşanan büyüme oranı, sigorta sektörünün genel büyüme oranının üzerinde seyretmiştir. 2007 yılı ve sonrasında sigorta sektörünün büyümesinde görülen gerileme, tarım branşı için de geçerlidir. Tarım branşında 2007 yılında %75.35 olarak gerçekleşen büyüme oranı, 2008 yılında %30.72’ye, 2009 yılında ise %21.27’ye gerilemiştir (Anonim, 2010) (Çizelge2).
Tarım branşında 2006 yılında kesilen poliçe adedi 257.902 olup, 2009 yılında 393.004’e yükselmiştir. 2006 yılında en fazla poliçe düzenlenen grup sera dolu sigortası iken, 2007, 2008 ve 2009 yıllarında en fazla poliçe düzenlenen grup devlet destekli bitkisel ürün sigortası olmuştur. Hayvan hayat ve kümes hayvanları hayat sigortalarında görülen düşüşlere karşın, devlet destekli hayvan hayat ve kümes hayvanları hayat sigortalarında gözlenen artışlar, önceki yıllarda sigorta yaptıran bazı üreticilerin devlet destekli sigortaya geçmeleri ve daha önce sigorta yaptırmayan üreticilerin sisteme dahil olmaya başlamaları ile açıklanabilir (Anonim, 2010) (Çizelge3).
Türkiye’de yıllar itibariyle devlet desteği, hasar ödemesi ve toplam sigorta bedeli ile ilgili gelişmeler Çizelge 4’de verilmiştir. Devlet desteği ve hasar ödemesindeki en büyük artış oranı 2006 yılından 2007 yılına geçişte yaşanmıştır. 2007-2009 yılları kıyaslandığında; devlet desteği ödemesinde %74.31’lik, hasar tazminatı ödemelerinde ise
%15.62’lik artış gerçekleşmiştir. 2006 yılında 211,3 milyon TL olan toplam sigorta bedeli de 2009 yılında 2.487,5 milyon TL’ye ulaşmıştır (Karaca ve ark., 2010).
Türkiye’de il bazında sigorta bedelinin dağılımı incelendiğinde bitkisel ürün sigortasında 2008 yılı itibariyle ilk sırayı %11’lik payı ile Antalya almaktadır.
Antalya’nın ardından en fazla paya sahip olan iller Tekirdağ. Đzmir. Konya ve Bursa’dır.
Yine il bazında prim üretiminin dağılımı incelendiğinde bitkisel ürün sigortasında 2008 yılı itibariyle ilk sırayı %12’lik payı ile Malatya almaktadır. Malatya’nın ardından Bursa.
Manisa ve Antalya en fazla prim üretimi yapan illerimizdir (Anonim, 2008).
Sigorta bedelinin dağılımı ürün bazında değerlendirildiğinde 2008 yılı itibariyle
Çizelge 2. Sigorta branşlarının toplam içindeki payı (%) ve artış oranları (%).
2000 2005 2006 2007
Branşlar
Payı (%) Artış (%) Payı (%) Artış (%) Payı (%) Artış (%) Payı (%) Artış (%)
Yangın 14.63 - 14.54 333.53 14.58 21.33 13.57 7.45
Dask - - - - - - 2.14 0.00
Nakliyat 3.99 - 3.71 305.85 3.66 19.12 3.34 5.38
Kaza 46.24 - 31.87 200.58 32.39 26.59 32.71 14.60
KMA
Sorumluluk* -
-
15.70 - 15.65 13.88 15.10 15.53
Mühendislik 3.83 - 4.10 367.37 4.55 33.65 4.79 21.52
Tarım 0.37 - 0.62 639.64 0.58 12.02 0.87 75.35
Sağlık 10.55 - 10.23 322.93 10.40 23.13 11.14 23.77
Hukuksal
Koruma 0.09
-
0.28 1307.99 0.28 21.15 0.36 44.43
Ferdi kaza 2.09 3.01 528.39 3.16 27.76 3.67 33.68
Kredi 0.00 - 0.06 5308.44 0.09 85.36 0.13 65.66
Hayat Dışı
Toplam 81.78
-
84.12 348.58 85.34 22.72 87.82 15.89
Hayat 18.22 - 15.88 280.29 14.66 11.58 12.18 -3.95
Toplam 100.00 - 100.00 336.14 100.00 20.95 100.00 13.04
*Karayolları Mali Sorumluluk, Kaynak: Anonim, 2010.
Çizelge 3. Tarım alt branşlarında poliçe adetleri ve değişim oranları (%).
2006 2007 2008 2009
Alt Branşlar
Poliçe Adedi
Değişim Oranı (%)
Poliçe Adedi
Değişim Oranı (%)
Poliçe Adedi
Değişim Oranı (%)
Poliçe Adedi
Değişim Oranı (%)
Dolu Sera 218.275 - 97.718 -55.23 103.626 6.05 89.870 -
13.27 Hayvan
Hayat 27.217 - 8.775 -67.76 2.565 -70.77 2.038 -
20.55 Küm. Hay.
Hayat 254 - 253 -0.39 164 -35.18 156 -4.88
Dev. Des.
Sera 883 - 1.396 58.10 2.446 75.21 3.455 41.25
Dev. Des.
Bit. Ür 10.533 - 209.077 1884.97 244.142 16.77 279.681 14.56
Dev Des.Hay
Hy 731 - 10.129 1285.64 8.164 -19.40 7.718 -5.46
DD
Küm.Hay.Hy 9 - 41 355.56 119 190.24 86 -
27.73 Toplam 257.902 - 327.389 26.94 361.226 10.34 393.004 8.80 Kaynak: Anonim, 2010.
Çizelge 4: Türkiye’de devlet desteği ve hasar ödemesi (TL).
2006 2007 2008 2009*
Sigorta
Konusu Devlet Desteği
Ödenen Hasar
Devlet Desteği
Ödenen Hasar
Devlet Desteği
Ödenen Hasar
Devlet Desteği
Ödenen Hasar Bitkisel
-Dolu 852.211 804.313 10.170.344 16.003.236 22.880.860
-Don - - 13.216.837
41.051.817
20.330.659
28.567.061
18.276.709
33.433.630.99
Hayvan 733.549 90.625 7.094.153 2.343.159 10.044.838 14.386.643 13.393.397 16.532.348.33 Sera 568.081 0 995.266 509.947 1.879.075 1.114.018 776.563 779.562.31
Kümes 71.565 0 171.112 80 380.266 33.151 193.250 16.873.65
Su Ürün. - - 399.122 525 583.166 0 340.350 0
Toplam 2.225.406 894.938 32.046.834 43.905.528 49.221.239 44.100.873 55.861.129 50.762.415,28 Top.
Sigorta Bedeli (milyon TL)
211.3 Milyon TL 1.472.50 Milyon TL 2.224.97 Milyon TL 2.487.5 Milyon TL
Kaynak: Karaca ve ark.. 2010.
*1 Ocak 2009- 16 Ekim 2009 tarihlerini kapsamaktadır.
Not: Bitkisel ürünler için don riski ve su ürünleri için ölüm riski teminatına yönelik devlet desteği ve hasar tazminatı ödemesi 2007 yılında başlamıştır. Bu nedenle çizelgede 2007-2009 yılları arasında bitkisel ürünler dolu ve don riski teminatı için hasar tazminatı ödemesi toplam olarak verilmiştir.
SONUÇ VE ÖNERĐLER
Türkiye’de sigortacılık sektörünün öz kaynak yetersizliği, kapasite eksikliği, reasürans teminindeki yetersizlikleri, teknik yetersizlikler, eğitilmiş personel yetersizliğinin yanı sıra tarımı etkileyen risklerin çok, çeşitli ve katastrofik nitelikte olması tarım sigortalarının gelişimini olumsuz yönde etkilemektedir. Tarım sigortaları diğer sigorta branşlarına oranla daha teknik, karmaşık ve uzmanlık gerektiren bir daldır.
Bu dalda çalışacak olanların tarım ve sigortacılık dallarında iyi eğitim görmüş olmaları ve yetiştirilmeleri gerekmektedir.
Üreticiyle iyi diyalog kurabilen, onun üretim koşullarını, olanaklarını, beklentilerini anlayabilen tarım kökenli sigortacılar yetiştirmek ve bunların sigortacılık sektöründe yer edinmelerini, dahası bu sektörün gelişmesine katkıda bulunmalarını sağlamak gereklidir (Özçatalbaş, 1996). Mevzuatla ilgili düzenlemelere göre tarım sigortalarının yaygınlaştırılmasına, üreticilerin bilgilendirilmesine yönelik faaliyetler ile ilgili görevler, Havuza ve Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’na verilmiştir. Buna bağlı olarak şirketler, sigortaların tanıtımı ve yaygınlaştırılmasından kendilerini sorumlu olarak görmemektedirler. Şirketlerin, primlerinin büyük bir çoğunluğunu acenteleri vasıtasıyla üretiyor olmaları ve tanıtım çalışmalarını onlardan beklemeleri de şirketlerin üreticilerin bilgilendirme faaliyetlerine yeterince ilgi göstermemelerinin bir başka nedeni olarak karşımıza çıkmaktadır (Özçatalbaş ve ark., 2008).
Özellikle çiftçi eğitim ve yayım çalışmalarının ulusal düzeyde yürütülmesinden sorumlu Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’nın tarımsal yayım çalışmaları kapsamında “Tarım Sigortacılığı”nı konu olarak alması ve bu konuda bilgilendirme ve bilinçlendirme çalışmalarına yer vermesi önemli olacaktır. Ayrıca şirketlerin çiftçi eğitim ve yayım çalışmalarında kullandıkları yöntemleri geliştirmeleri de yararlı olacaktır (Özçatalbaş ve ark., 2008).
KAYNAKÇA
Akçaöz, H. 2001. Tarımsal üretimde risk, risk analizi ve risk davranışları: çukurova bölgesi uygulamaları. Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana
Anonim. 2001. Risk Management Tools for EU Agriculture, Ocak 2001. European Commission, Agriculture Directorate-General,Directorate A. Economic analyses, forward studies, evaluation.
Anonim. 2008. Tarım Sigortaları Havuzu Faaliyet Raporu 2008, Đstanbul.
Anonim. 2010. Türkiye Sigorta Reasürans Şirketleri Birliği web sitesi, http://www.tsrsb.org.tr/tsrsb/Istatistikler/Genel+Sektör+verileri/Türk+sigorta+sekt örü+verileri/
D’eça, P. 2002. Crop Insurance in Portugal, Risk Management in Mediterranean Agriculture: Agricultural Insurance, 10-14 June 2002, Zaragoza, Spain.
Dinler, T. 2001. Risk Yönetimi ve Kuraklık Sigortası, Hasad, 191:24.
Dinler, T. 2004. Avrupa Birliği ve Türkiye Tarımında Risk Yönetim Programları, http://www.zmo.org.tr/resimler/ekler/60b491b917d4185_ek.pdf?tipi=14&sube.
Georgiadis, N. 2002. Agricultural insurance consultant agrotiki insurance, risk management in mediterranean agriculture: agricultural insurance. 10-14 June 2002, Zaragoza, Spain.
Iturrioz, R. 2009. Agricultural Insurance, Primer Series on Insurance, 12 (November), www.worldbank.org/nbfi, (28.06.2010).
Karaca, A., Gültek, A. ve Đntişah, A.Ş. 2010. Türkiye’de tarım sigortaları uygulamaları.
Türkiye Ziraat Mühendisliği VII. Teknik Kongresi, 11-15 Ocak, Ankara, s. 1343- 1356.
Meuwissen, P. M., Huirne, R. B. M. ve Skees, J. R. 2002. Income Insurance in European Agriculture, Risk Management in Mediterranean Agriculture: Agricultural Insurance, 10-14 June 2002, Zaragoza, Spain.
OECD. 2000. Income Risk Management in Agriculture, Proceedings of an OECD Workshop, 15-16 May 2000, France.
Özçatalbaş, O. 1996. Türkiye’de Tarım Sigortaları Uygulamalarının Üretici Açısından Önemi ve Tarımsal Yayım, Karınca, 711: 40-44.
Özçatalbaş, O. ve Turhanoğulları, Z. 2008. Antalya Đlinde Tarım Sigortalarının Yaygınlaştırılmasında Yetkili Şirketlerin Faaliyetlerinin Đncelenmesi, 8. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi, Gıda Đşletmeciliği, Bursa 397-406s.
TZOB. 1994. Zirai ve Đktisadi Rapor 1992-1993. Türkiye Ziraat Odaları Birliği Yayın No: 174, Ankara.
