PROJE BAŞARI ÖLÇÜTLERİ, B PLANININ HAZIRLANMASI VE
PROJE EKİBİNİN ÖNEMİ
HERKESİN BİR B-PLANI OLMALI
The Back-Up Plan
• Proje riski, gerçekleşmesi halinde proje hedeflerinden bir veya birkaçını (zaman, maliyet, kapsam veya kalite vb.) olumlu veya olumsuz olarak etkileyecek belirsizlik durumu veya
vakalarıdır.
• Öngörülemeyen değişimler ve belirsizliklerin fazlalığı
projelerin temel planına göre sürdürülmesini engellemektedir.
• Bu nedenle, proje planlaması sürecinde potansiyel risklerin analiz edilmesi ve olası etkilerinin planlama safhasında
değerlendirilmesi , önlemlere proje planında yer verilmesi gerekmektedir.
Proje Riski …….
Proje Riski Nedir?
Projenin başarıyla tamamlanmasını engelleyici faktörlere "RİSK" adı verilir.
Risk problem değildir.
Problem şu anda oluşandır, risk ise problem oluşmasına sebep faktördür.
Potansiyel problemlerin fark
edilmesi, proje yürütücüsünün buna karşılık olarak alternatif eylemler yada uyarılar getirmesini
sağlar/gerektirir.
Proje Risk Yönetimi
• Bir projenin içinde bulunduğu durumun gözden
geçirilerek, projenin geleceği için risk teşkil eden
oluşumların tespit edilmesi ve bunların önlenmesi için
gerekli tedbirlerin alınmasını içeren işlemler sürecine
Proje Risk Yönetimi denir.
Projeyi etkileyebilecek çeşitli konular;
Risk Türü ; Risk yönetiminin hedefleri, bazı istenmeyen durumların gerçekleşme ihtimallerini minimize edilmesi için alınan önlemlerinin belirlenmesidir.
• Projede kullanılan teknoloji
• Projenin uygulandığı ortam
• Takım elemanları arasındaki ilişkiler
• Projenin organizasyon kültürüne uygunluğu
• Proje sonucunda oluşacak büyük değişiklik
Risk Tahmini Örneği
Süre Tahmini Belirlenen Süre içerisinde beklenmeyen gelişmelerden dolayı sürenin yetmemesi Çizelgeleme Öncül gecikirse, ardçıl
başlamazsa
Proje Organizasyonu Kilit Personel Ayrılırsa
Kaynaklar Kaynaklar sağlanamazsa ve gecikirse
Dış Etkenler Dövizde dalgalanma, iklim
muhalefeti
• Risk tanımlama, proje ekibinin tümünün sorumluluğudur.
• Proje Yöneticisi riskleri izlemekle, takım ise tanımladığı risklerin olasılık planlarını yapmakla yükümlüdür.
• Risk tanımlama çoğu kez beyin fırtınası yöntemiyle yapılmaktadır.
• Yapılan toplantılar takım elemanlarının çeşitli perspektifleri anlamalarına ve resmin bütününü görmelerine yaramaktadır.
Risk Tanımlama Sorumluluğu
B Planı
Projenin önerildiği şekilde yürütülmesini önemli ölçüde
aksatan öngörülmemiş gelişmelerle karşılaşılması durumunda
başvurulacak "B Planı" ana hatlarıyla açıklanmalıdır.
Başarı Ölçütleri
Hangi işlemlerin, ne ölçüde gerçekleştirilmesi durumunda projenin tam anlamıyla başarıya ulaşmış sayılabileceği
belirtilmeli Bu ölçütler
– açık olarak sıralanmalı,
– her birinin önem derecesi açıklanmalı,
– tümünün gerçekleştirilememesi durumunda, başarı oranı
belirlenmesine yardımcı olabilecek ipuçları verilmelidir.
Projem bittiğinde neye ulaşmış olacağım?
Proje amaçlarını operasyonel olarak ölçebilen, performans ölçüm olanağı sağlayan ve projenin her aşamada izlenmesine olanak sağlayan araçlar
Her bir gösterge kısaca müdahaleye ilişkin Nicelik, Nitelik, Zaman ve Yer konusunda bilgi içermelidir.
Ne İşe Yararlar?
Genel Hedefin, Proje Amacının ve Sonuçların karakteristiklerini açıklığa kavuştururlar.
Projeyi daha objektif bir şekilde yönetmeyi sağlarlar.
Performans ölçümü, izleme ve değerlendirme için bir baz oluştururlar
Başarı Göstergeleri
1. Kolay ulaşılabilir, dinamik ve güncellenebilir CBS veri tabanı
2-Modellerde kullanılacak toprak, bitki örtüsü, yağış, topografya, amenajman ve nüfus, hayvan varlığı, mera varlığı ve otlatma kapasitesi gibi sosyo ekonomik özelliklere ait alansal dağılımları gösteren sayısal haritalar
3-Arazi bozulması ve çölleşmeye hassas alanlar haritası
1-Yeni verilerin kolaylıkla veri tabanına entegre edilmesi. Yeni verilerle
erozyon ve çölleşme durumunun
güncellenebilir olması. Farklı kurum, kuruluşlar ve kaynaklardan kişilerin veri tabanını kullanabilmesi
2- Model parametrelerine ait sayısal haritaların basılıp yayınlanması
3- Türkiye erozyon riski ve çölleşme haritalarının basılıp yayınlanması
Çıktı Başarı Ölçütü
1-RUSLE2 model parametreleri 2-AnnAGNPS modeli parametreleri 3-Mikro havza, alt havza ve havza ölçeğinde RUSLE2 ve AnnAGNPS modelleri ile tahmin edilen toprak kayıpları
Mikro havzalardan elde edilen RUSLE 2 ve AnnAGNPS
modellerine ilişkin model
parametrelerinin veritabanına kaydedilmesi
Çıktı Başarı Ölçütü
1-Konya kapalı havzasında RWEQ modelini kullanmaya yarayacak parametreler
2-Konya kapalı havzası için rüzgar erozyonu ile taşındığı tahmin edilen sediment miktarları
3-Modelin Konya Kapalı Havzasında Validasyonu
1- Mikro havzalardan elde edilen RWEQ modellerine ilişkin model parametrelerinin veritabanına kaydedilmesi
2-Rüzgar erozyonu ile taşınan sediment miktarının belirlenmesi 3- Model validasyonunun kabul edilebilir düzeyde
gerçekleştirilmesi
Çıktı Başarı Ölçütü
1-Mikro havza çıkışlarında ölçülen sediment yükü ve akış değerleri
2-Tahmin edilen ve ölçülen değerler arasındaki korelasyon katsayıları
1-Ölçülen sediment yükü ve akış değerlerinin veri tabanına girilmesi.
2.Tahmin edilen ve ölçülen değerler arasındaki korelasyonun kabul
edilebilir düzeyde çıkması
Çıktı Başarı Ölçütü
1-Farklı havzalar için çölleşme indikatörleri
2-Modifiye Medalus modelleri
3-Toprak kalitesi indeks değerleri
1-Çölleşme indikatörlerinin modelde kullanılması
2- Modifiye Medalus modellerinin farklı havzalarda çölleşme
durumunun belirlenmesinde kullanımı 3- Farklı erozyon riski
düzeylerindeki alanlarda SMAF’ın uygulanması
Çıktı Başarı Ölçütü
1-CBS tabanlı yazılım kullanılarak
oluşturulan toprak, iklim, bitki örtüsü ve sosyo kültürel verilerin entegre edildiği izleme modeli,
2-Modellerin kullanım kılavuzu 3-Eğitim CD’si
4-Eğitime katılan kişi listesi
1-İnteraktif izleme modelinin internet ortamında kullanılması
2- Kullanım Kılavuzunu basılması ve web sitesi üzerinden yayınlanması
3- Eğitim CD’sinin web sitesi üzerinden ulaşılabilir/indirilebilir olması
4- Eğitime katılan kişilerin belirlenen seviyelerde eğitilerek, kullanıcı
sertifikasının verilmesi
Çıktı Başarı Ölçütü
1-CBS tabanlı yazılım kullanılarak
oluşturulan toprak, iklim, bitki örtüsü ve sosyo kültürel verilerin entegre edildiği izleme modeli,
2-Modellerin kullanım kılavuzu 3-Eğitim CD’si
4-Eğitime katılan kişi listesi
1-İnteraktif izleme modelinin internet ortamında kullanılması
2- Kullanım Kılavuzunu basılması ve web sitesi üzerinden yayınlanması
3- Eğitim CD’sinin web sitesi üzerinden ulaşılabilir/indirilebilir olması
4- Eğitime katılan kişilerin belirlenen seviyelerde eğitilerek, kullanıcı
sertifikasının verilmesi
Çıktı Başarı Ölçütü
Risk oluşturan etken Etkilenen İP no ve çıktılar
DerecesiÖnem (OlasılıkxEtki)
(Çok Düşük/
Düşük/Orta/
Yüksek/ Çok Yüksek)
Alınan Önlem B Planı
1. Kurumsal(DSİ, TRGM, MGM,DİE, TÜBİTAK, Üniversiteler vd.) veri ve materyallerin teminindeki
riskler; Sayısal verilerin temini:
Kurumlardan temin edilecek olan sayısal veri tabanın temin
edilememesi veya istenilen yeterlilikte olmaması.
2. Uydu görüntüleri temini: Bu materyallerin temin
edilebileceği kurumların amaca uygun materyali verememesi.
IP 1-
Veritabanı Düşük
1. Kurumlardan gerekli verilerin alınması ile ilgili resmi
yazışmakların yapılması
2. Alternatif uydu görüntülerinin temini
1. Müşteri
kurum, proje yürütücüsü kurum
(TAGEM)’un veri
tabanlarının kullanılması 2. TAGEM’in
elinde bulunan 2010 SPOT uydu
görüntülerinin kullanılması
Risk oluşturan etken EtkilenenİP no ve çıktılar
DerecesiÖnem (OlasılıkxEtki)
(Çok Düşük/
Düşük/Orta/
Yüksek/ Çok Yüksek)
Alınan Önlem B Planı
Personelin çalışma koşullarından
kaynaklanabilecek sorunlar.
Arazide yapılacak araştırma esnasında iklim şartlarının uygun olmayışı
IP 2-3-4 Örnekleme vevalidasyon
Düşük
Proje süresi uygun olmayan arazi koşullarını telafi etmek için yeterlidir.
Alternatif alanların devreye sokulması
Risk oluşturan etken EtkilenenİP no ve
çıktılar
DerecesiÖnem (OlasılıkxEtki)
(Çok Düşük/
Düşük/Orta/
Yüksek/ Çok Yüksek)
Alınan Önlem B Planı
Personelin özel durumlarından kaynaklanabilecek riskler.
Araştırmada görevli
personelin ailevi ve kişisel sorunlarından
kaynaklanabilecek aksamalar.
IP1-2- 3-4-5- 6
Düşük
Projede görev alacak yeterli personel
bulunmaktadır.
Diğer
personellerin görevlendiril mesi
Risk oluşturan etken Etkilenen İP no ve çıktılar
DerecesiÖnem (OlasılıkxEtki)
(Çok Düşük/
Düşük/Orta/
Yüksek/ Çok Yüksek)
Alınan Önlem B Planı
Arazideki teknik yapılardan kaynaklanabilecek sorunlar.
Arazide erozyon ve
meteorolojik ölçümlerde kullanılacak yapıların ve cihazların (tersip bentleri, sediment ölçüm aletleri, iklim gözlem istasyonu vb.)
bozulması, deforme olması vb. nedenlerle doğru ölçüm yapamayacak ya da
yapılamayacak bir duruma gelmesi.
IP 2 Düşük
Ekipmanların güvenliğini
sağlamak üzere personel
çalıştırılmaktadır.
Gerektiğinde tesislerin ve ekipmanın yenilenmesi ve onarımı . DSİ ve
MGM’den meteorolojik ve hidrolojik veriler temin edilecektir.
Risk oluşturan etken Etkilenen İP no ve çıktılar
DerecesiÖnem (OlasılıkxEtki)
(Çok Düşük/
Düşük/Orta/
Yüksek/ Çok Yüksek)
Alınan Önlem B Planı
Ölçme ve değerlendirmede kişisel ölçme hataları.
IP 1-2-
3-4-5 Düşük
Personel ölçme ve değerlendirme konusunda
spesifik eğitime tabitutulmaktadır.
Ölçüm
tekrarlanaca ktır. Proje süresi bunun içinyeterlidir.
Risk oluşturan etken EtkilenenİP no ve çıktılar
DerecesiÖnem (OlasılıkxEtki)
(Çok Düşük/
Düşük/Orta/
Yüksek/ Çok Yüksek)
Alınan Önlem B Planı
Laboratuar şartlarından kaynaklanabilecek riskler.
Laboratuarda yapılacak analizlerde çözelti
hazırlanışı, kalibrasyon ve analiz yöntemlerinden
kaynaklanabilecek hatalar.
IP 1-2-
3-4-5 Düşük
Analizler
yeterlilik belgesi almış ya da
akredite edilmiş laboratuarlarda yapılmaktadır.
Diğer yürütücü kuruluşların laboratuarlar ındayapılacaktır.
Risk oluşturan etken EtkilenenİP no ve çıktılar
DerecesiÖnem (OlasılıkxEtki)
(Çok Düşük/
Düşük/Orta/
Yüksek/ Çok Yüksek)
Alınan Önlem B Planı
Proje yapımında kullanılacak olan makine ve teçhizat
maliyetinde beklenmeyen
fiyat artışları. IP 2-3-
4 Düşük
Fiyat teklifleri alternatif
olarak
araştırılmıştır.
Kurum
hissesinden bütçe açıkları karşılanabilece ktir.
Risk oluşturan etken EtkilenenİP no ve çıktılar
DerecesiÖnem (OlasılıkxEtki)
(Çok Düşük/
Düşük/Orta/
Yüksek/ Çok Yüksek)
Alınan Önlem B Planı
Makine ve teçhizat temin sürecinin geç olması.
IP 2-3-
4 Düşük
Fiyat
tekliflerinde teçhizat temin süreci
görüşülmüştür.
Teçhizat temini için yeterli süre vardır (6Ay).
Yürütücü kuruluşlar dışındaki kurumlardan geçici olarak temin
edilebilir.
Proje Kesintiye Uğrasa da Ürün Var
• Proje birbirinden bağımsız iş paketlerinden oluştuğu için, herhangi bir noktada kesintiye uğraması halinde bile, gelinen noktada işe yarar bir ürün vermektedir.
Örnek:
IP 2 sonunda: Yaban Hayatı Geliştirme Sahaları (YGS) Veri Tabanları
IP 3 sonunda: Türkiye YGS profili IP 7 sonunda: Münferit Planlar
IP 9 sonunda: YGS Yönetim Planı Modeli
Bu bölümde verilen bilgiler;
Mevcut ve Potansiyel Yaban Hayatı Geliştirme Sahaları için Yönetim Plan Modeli Geliştirme- KAMAG 107G029
Projesine aittir. Kaynak : http://www.yhd.org.tr/projelerimiz.html
RİSKLER
• Genel Survey safhasında YGS’lerin bazılarına
gidilememesi
• 4x4 arazi aracının alınamaması halinde
• Yurt dışından sağlanacak
fotokapanlar ile GPS’li tasma karşılanamayacak durumda
B-PLANLARI
• Yakın illerden Antalya, Afyon ve Denizli’de yer alan YGS’lere
gidilecek ve Genel Survey
bunlardan bazılarından alınan ikame verilerle takviye
edilecektir.
• 48 aylık araç kiralama yoluna gidilecektir.
• Örnekleme yoğunluğunu
düşürmek, bazı aşama detayları ihmal etmek, bunun etkisi ise Yaban Hayat Sahaları Planlama Rehberi (YPR)’nin kalitesinden fedakarlık zaruretinde kalınması olacaktır.
RİSKLER
• Yetişme muhiti envanterinin öngörülen sürede
tamamlanamaması halinde
• Yetişme muhiti envanter haritalama aşamasında vejetasyon matrisi ile
fizyoğrafik değişkenlere ait matrisin tam uyum içerisinde olmaması problemi için
• Hava fotoğrafı sağlanamaması durumunda
B-PLANLARI
• Habitat envanter verilerine baş vurulacak ve bir taraftan da Yetişme Muhiti (YM)
envanterine devam edilecektir.
• Vejetasyon matrisi ile
fizyoğrafik değişkenlere ait matris aşamalı olarak
ilişkilendirilmesi ve her aşamada haritalamanın yapılması
• Meşcere haritası eski hava fotoğraflarında
belirlenemeyen objelerin
yersel gözlemlerle haritaya
işlenmesi yoluna gidilecektir..
RİSKLER
• Ölçekli tepe projeksiyonu
yaparak meşcere profillerinin çıkarılamaması halinde
• Orman köylülerinin anket ve bilgi formlarındaki sorulara yanıt vermek istememesi veya eksik ve yanıltıcı bilgi vermesi durumunda
• Eksik kalan uzmanlar için
B-PLANLARI
• Ağaçların tepe tacı
alanlarından yararlanarak kapalılık tahmin etme yoluna gidilecektir.
• Bilgilendirme toplantıları ve çalıştaylar ile yine de sorun aşılmaz ise Hızlı
Değerlendirme Tekniği gibi alternatif yöntemler
uygulanacaktır
• Hizmet alımına ve bu arada
resmi kaynaklardan elde edilen verilerin kullanımı yoluna
gidilecektir .
RİSKLER
• İlk Yıl, Alageyik yetiştirme programının başarısız olması durumunda
• Katılım konusunda yeterli düzeyde gönüllü katkı
alınamaması ve yerel ilgi gruplarıyla arzu edilen yakınlaşma sağlanamazsa
• Habitat amenajman planı ile kullanımlarda artış
başarılamadı durumlarda
B-PLANLARI
• İkinci yıl yerleştirme çalışmaları tekrarlanacak, yine sonuç alınmaz ise ekolojik valansı daha geniş bir tür olan Geyik nakli yapılarak
yerleştirilmesi. Planlanan alanlar dışında da Habitatlar oluşturulması.
• Avcı katılımını teşvik etmeye ve işbirliği zeminini sağlamlaştırmaya yönelik bir tedbir olarak Hedef Saha (HS)’ya Ceylan veya estetik yönü olan Yaban Hayat (YH)
türlerinden birinin getirilmesi
tasarlanacaktır. En azından proje süresince varlığının devam
ettirilmesi gerekmektedir.
• Yabani hayvan türlerinin habitat hedef tür Yaban Keçisine ait tipik habitatların oransal artışı
sağlanacaktır .
RİSKLER
• KTK-Modelinin geliştirilmesi bağlamında Ücretsiz Av Kotası Avlanma bedelindeki tedrici indirim ile av kaynağının
korunmasında bürokratik sorunlar nedeniyle başarı sağlanamaz ise
• Kaçak av baskınının ölçülmesinde kullanmayı düşündüğümüz,
postayla toplanacak isimsiz
anketlerden ve ateşli silah sesi sıklığından sonuç alınamadığı taktirde
• Ücretsiz av kotası ile Köy Tüzel Kişiliği eli ile koruma (KTK-K) giderlerinin veya kaçak avlanan hayvan sayısında 2 yıl ortalaması olarak öngörülen %50 oranında azalma izlenemeyebilir.
B-PLANLARI
• İlgi gruplarına projenin envanter çalışmalarında ve özellikle Oran Amenajman heyetlerinde yer vererek katılım çerçevesi
içerisinde tutmaya çalışmak, bir yandan da söz konusu bürokratik veya mevzuat engellerinin
engellenmesi .
• Yörede hizmet alımı ile istihdam edilecek seyyar gözlem ile ihbar elemanları istihbarat ağı
kurulması öngörülmektedir.
• Uygulamanın başarısı, HS ve civarında kaydedilen kaçak ayın 4. yılın sonunda ortalama %80 azaltılabilmiş olmasıyla
ölçülebilir .
RİSKLER
• Uygun plan modelinin
kararlaştırılmasında Doğrusal Planlama (DP) ile uygulanabilir çözüm elde edilememesi
• Karar verme probleminin Lindo/Lingo paket
yazılımlarından yararlanarak Karma Tamsayılı Programlama Modeli ile beklenenin
çözülememesi halinde ise
• Öngörülen paket programın hazırlanmasında sorunla karşılaşılırsa.
B-PLANLARI
• Başlangıç modeli geliştirilerek diğer yöneylem tekniklerine göre çözüm üretilecektir.
• Basit sezgisel programlama tekniklerinden bağlayarak metasezgisel optimizasyon tekniklerine yönelinecektir.
• YGS Planlama rehberine ağırlık
verilecektir.
RİSKLER
• Sahanın tescilinin gecikmesi gibi bürokratik bir engelle karşılaşılması durumunda, hazırlanan plan modelinin Yazılıkaya YGS’de
uygulanamaması durumunda
• Bakanlıkça öngörülen elemanların değişmesi
nedeniyle uygulama desteğinde aksama veya yetersizlik
oluşması
• Proje elemanlarının herhangi bir sebeple işi yarıda bırakmak zorunda kalması .
B-PLANLARI
• Model genel Survey
sonuçlarına bakılarak Yazlıkaya ile en fazla benzerliği olan
YGS’ye uyarlanacaktır. Bu yaklaşımın hareket noktası, modelin hedef YGS dışındaki bir YGS’de de uygulanabilir olduğu tezi ve modelin
esnekliğini ölçme düşüncesidir.
• Plan, Uygulama ekibinde oluşan Üniversite, Orman Genel
Müdürlüğü gibi kurumlardan karşılanacaktır.
• Yedekler elemanlar düşünüldü
ve yedek liste oluşturuldu.
RİSKLER
• Proje elemanlarının sahada kaza veya sağlık sorunları yaşaması
• Çalışma takviminde belirtilen tarihlerde hava şartlarının kötü olması.
B-PLANLARI
• Arazi ekibine ilk yardım kursu aldırıldı. İlk yardım malzemesi ve sağlık seti tedarik edildi.
• Uygun giyim ve kamp
malzemeleri temin edildi.
SORU & CEVAP
TEŞEKKÜR EDERİM
Prof. Dr. Salih AYDEMİR
Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Bölümü
07.04.2014/09.04.2014 salihaydemir@harran.edu.tr