YAZIM KURALLARI VE NOKTALAMA İŞARETLERİ

YAZIM KURALLARI VE

NOKTALAMA İŞARETLERİ

1-BÜYÜK HARFLERİN YAZİMİ

 *Cümlelerin ilk sözcüğünün baş harfi büyük yazılır.

 Gerçeklerin savaşçısı olmak ne güzel.

*ÖZEL İSİMLER BÜYÜK HARFLE BAŞLAR.

 Türk, Türkçe, Japonya, Kızılırmak, Van Gölü, İç Anadolu, Peri Bacaları…

*KURUM, KURULUŞ, PARTİ, DERNEK, ADLARININ BAŞ HARFLERİ BÜYÜK YAZILIR.

 Türk Dil Kurumu, Ziraat Bankası, Yeşilay.

 Kitap, dergi, gazete adlarıyla yazı başlıkları

 Sözde Kızlar, Türk Yurdu, Dil ve İnsan

*SESLENMELER BÜYÜK HARFLE BAŞLAR:

 Ey Türk Gençliği,

 Canım Anneciğim,

 Millî Eğitim Müdürlüğü’ne .

KISALTMALARDA İLK HARFLER BÜYÜK YAZILIR.

 Doç., Sn.

 Ay, güneş ve dünya isimleri coğrafî terim ve astronomi terimi olarak kullanıldıkları zaman büyük harfle başlar diğer durumlarda küçük harfle yazılır.

YER-YÖN BİLDİREN

SÖZCÜKLERİN YAZIMI

 Yön bildiren sözcükler özel yer adlarından önce geliyorsa yani onların belirticisi

konumunda ise büyük harfle başlar.

 Doğu Karadeniz, İç Anadolu, Orta Asya

 Karadeniz’in doğusu

TARİHLERİN YAZIMI

 Ay ve gün adları bir rakamla beraber kullanılıyorsa büyük harfle başlar ve gelen ek kesme işretiyle

ayrılır.

 12 Eylül 1999

 20 Temmuz Pazar günü toplantı yapılacak.

 Geçen cumartesi onunlaydık.

“DE” EKİ VE BAĞLACININ YAZIMI

 Ek olan “de” bitişik yazılır.

 Ocakta yemek var.

 Bağlaç olan “de” ayrı yazılır ve ses uyumu kuralına göre –te, -ta şekline de dönüşmez.

 Karşımızdaki sokak da kapalı.

 Kardeşim de gelmek istemiyor.

“DE” NİN BAĞLAÇ MI EK Mİ OLDUĞUNU ANLAMAK İÇİN CÜMLE “DE” SİZ BİR

ŞEKİLDE OKUNUR ANLAM BOZULMAZSA BAĞLAÇ BOZULURSA EKTİR.

 Toplantıya ben de gittim.

 Fakat çocuk evde oturuyor.

BAĞLAÇ OLAN “DE” ÜNLÜ UYUMUNA UYAR.YANİ “DE”, “DA”

OLABİLİR.ANCAK ÜNSÜZ UYUMLARINA UYMAZ.”TE,TA” OLMAZ

 Bu soru hiç te zor değil.

 Bu soru hiç de zor değil.

NOKTALI VİRGÜL(;)

 Öğeleri arasına virgül konmuş sıralı cümleleri ayırmak için:

 At ölür,meydan kalır; yiğit ölür şan kalır.

 Virgülle ayrılmış farklı cümleleri ayırmak için kullanılır:

 Aralarında anlamca, neden, sonuç, karşıtlık, pekiştirme, tamlama ilgisi bulunan iki cümle bir bağlaçla bir birine bağlanırken cümlenin başına:

 Pikniğe git; ama erken gel.

İKİ NOKTA(:)

 Bir cümle ya da sözcükten sonra açıklama yapılacaksa kullanılır :

 İsim: varlıklara ad olan sözcüklerdir.

 Başkasından aktarılan söz ya da konularda konuşma çizgisinden veya tırnak işaretinden önce kullanılır:

 Yazar şöyle diyor: “---“

 İki noktadan sonraki açıklama bağımsız bir cümle ise büyük harfle başlar; tek tek

sözcükler sıralanıyorsa küçük harfle başlar:

 Öğretmen dedi ki: “Hemen sınıfa girin.”

 İstenen belgeler şunlar: ikâmetgâh, fotoğraf, nüfus cüzdanı sureti...

SORU İŞARETİ(?)

 Soru bildiren cümlelerden sonra kullanılır.

 Sözde soru cümlelerinden sonra kullanılır.

 Bilmez olur muyum hiç?

 Aktarılan bilgilerin kesin olmadığını belirtmek için kullanılır.

 Karacaoğlan(1606?-1679)

ÜNLEM !

 Cümlelerin sonlarında kullanılır.

 Eyvah, aldandık!

 Küçümseme ve alay bildirme için kullanılır.

 Bu gibi durumlarda ünlem parantez içine alınır.(!)

 Aklına (!) diyecek yok.

 Seslenmelerden sonra kullanılır.

 Ey bu topraklar için toprağa düşmüş asker!

KISA ÇİZGİ (-)

 Satır sonuna sığmayan sözcüklerin hecelerini bölmek için

 “Bunları bana söyle-memeliydi.”

 Arasözleri belirtmek için:

 Toplantıya –nasıl olduysa- o da geldi.

 Birbiriyle ilişkili sözcük ya da sayılar arasına konur.

 Çok-az, ince-kalın, Ağrı-Erzurum,09-10.30

 Ekleri ve kökleri birbirinden ayırmak için kullanılır.

 sanat-çı, bak-ış, gel-di-m

UZUN ÇİZGİ

 Karşılıklı konuşmalarda kullanılır.

 -- Çalışmaya başladın mı?

 -- Evet.

BİTİŞİK YAZILMASI GEREKEN KELİMELER

 1- Birleşen iki kelimede anlam kaymasına uğrayanlar.

 Hanımeli, devetabanı

 2- Bileşik kelimelerin bir kısmında sesli harf düşmesi meydana gelmiş olanlar.

 Pazartesi, niçin

 3-Pekiştirilmiş sıfatlar.

 Sapsarı, dümdüz.

 5- Farsçadan alınan (hane) kelimesi ile yapılan birleşik kelimeler.

 Yatakhane, kütüphane.

 7- Dilimize yabancı dillerden girmiş bazı kelimeler etmek, eylemek, olmak yardımcı fiilleri ile birleşirken ikinci hecedeki sesli harflerini düşürürler .

 Emir – emretmek, nakil- nakletmek, 

 8- (a-e-ı-i-u-ü) ekleri kullanılarak yapılmış bileşik fiiller.

 Uyuyakalmak, bakakalmak

 9- İki veya daha çok kelimeden meydana gelmiş Türkçe yer adları (İI, şehir, köy).

 Eskişehir, Pınarbaşı

AYRI YAZILMASI GEREKEN KELİMELER

 1-Sıfatlarda derece göstermeye yarayan (en, daha) gibi zarflar.

 En güzel, daha iyi

 2- İkilemeler, (ikilemeler dilimizde çok geniş yer tutarlar.)

 Düşe kalka, gide gide

 3- İsim hal ekleri ile yapılan ikilemeler.

 iç içe, göz göze

 4- İsimleri tekrarlamak şeklinde yapılan ikilemeler.

 Akın akın, kucak kucak

 5- Sıfatların tekrarlanması ile yapılan ikilemeler

 Tatlı tatlı, diri diri

 6-Deyimler (Dilimizde çok sık kullanılmaktadır).

 Yuvasını yapmak, devede kulak

 7- İsim soylu bir kelime ile etmek, eylemek, olmak yardımcı fiilleri ile yapılan bileşik fiiller.

 Yarış etmek, borç etmek