İŞBİRLİĞİNE
DAYALI ÖĞRENME
İŞBİRLİĞİNE DAYALI ÖĞRENME NEDİR?
Öğrencilerin sınıf ortamında küçük karma gruplar oluşturarak ortak bir amaç doğrultusunda, akademik bir konuda birbirlerinin öğrenmelerine yardımcı oldukları, grup başarısının değişik yollarla ödüllendirildiği bir öğrenme yaklaşımıdır.
Başka bir deyişle; öğrencilerin kendi ve diğer öğrencilerin öğrenmelerini en yüksek düzeye çıkarmak için birlikte çalışmayı sağlayan, küçük grupların öğretimsel kullanımıdır.
İşbirlikli öğrenme;
Bütün öğrencilerin birbirlerinin çabalarından faydalanmalarını sağlayan ortak çabalarla sonuçlanır.
Bütün grup üyelerinin ortak bir kaderi paylaştıklarını fark etmelerini sağlar.
Bir grup üyesinin herhangi bir başarısının fark edildiği durumlarda bütün grup üyelerinin bu başarıyı kutlamalarının ve bu başarıda övünç duymalarını sağlar.
İşbirliğine dayalı öğrenme, öğretmenlerin sınıf ortamında farklı amaçları gerçekleştirmeleri için ara- sıra kullandıkları bir etkinlik değildir. Öğretme öğrenme sürecinde sınıfın düzenlenmesinin temel bir yolu olarak kullanılmaktadır.
İşbirliğine dayalı öğrenmenin eğitim
uygulamalarının içinde yer almasının birçok nedeni vardır:
Başarıyı artırma,
Üst düzey düşünme becerilerini geliştirme,
Özsaygıyı geliştirme,
Okula ve derse karşı tutum geliştirme,
Toplumsal beceriler kazandırma.
Çoklu öğrenme ortamları içerisinde öğrencilerin kendi öğrenmelerini yapılandırmalarına fırsat sunma.
Farklılıklardan yararlanmayı ve hoşgörü göstermeyi öğretbilme.
İŞBİRLİĞİNE DAYALI ÖĞRENMENİN İLKELERİ
1. Olumlu bağımlılık,
2. Yüz yüze etkileşim,
3. Bireysel değerlendirilebilirlik ve kişisel sorumluluk,
4. Kişiler arası veya sosyal beceriler,
5. Grup süreci.
OLUMLU BAĞIMLILIK:
Birlikte batmak ya da çıkmak.
Konuyu öğrenmek
Konuyu tüm grup üyelerinin öğrenmesini güvence altına almak
YÜZ YÜZE ETKİLEŞİM
Grup amaçlarına ulaşmak ve verilen görevi başarmak için bireylerin birbirlerinin çabasını desteklemesi ve kolaylaştırmasıdır.
BİREYSEL SORUMLULUK
Herkesin kendi payına düşen görevi yerine getirmesi gerekir.
Grubun görevi tamamlamada kimin daha çok yardıma, desteğe ve teşvike ihtiyacı olduğunu bilmesi önemlidir.
KİŞİLER ARASI VE KÜÇÜK GRUP BECERİLERİ
Öğrencilerin çabaları koordine etmek için;
Birbirlerini tanımaları ve birbirlerine güvenmeleri
Açık ve belirgin biçimde iletişimde bulunmaları
Birbirlerini kabul etmeleri ve desteklemeleri
Çatışmaları yapıcı bir biçimde çözümlemeleri gerekir.
HETEROJEN VE HOMOJEN GRUP OLUŞTURMA
İşbirlikli öğrenmede heterojen grup oluşturma:
İşbirlikli öğrenmenin uygulanacağı sınıftaki
öğrencilerin akademik başarı ve cinsiyetleri dikkate alınır.
Heterojen grup oluşturulurken öğretmen öğrencileri iki şekilde seçer.
1. Rastgele,
2. Tabakalı örneklemedir.
Tabakalı örneklemede örneğin öğrencilere konuyla ilgili bir ön test uygulanır ve öğrenciler yüksek, orta ve düşük puan alanlar diye sınıflandırılır. Daha
sonra, her sınıfı temsil eden, bir öğrenci rastgele seçilir ve aynı gruba yerleştirilir.
Öğrencilerin akademik başarılarına göre heterojen grup oluşturmada, işbirlikli öğrenme başlamadan önce, öğrencilerin o dersten sınavlarda aldıkları puanların ortalaması veya sadece bir sınavın sonucu kullanılır. Bu sınav puanına temel puan denir.
Öğrenciler ilk olarak bu temel puanlarına göre yüksek puandan düşük puana göre sıralanır. Sınıftaki öğrenci sayısı dikkate alınarak oluşturulacak grup sayısı belirlenir.
Örneğin 15 kişilik bir sınıfta 3’lü grup oluşturmak için 15/3=5, bu durumda 5 grup 3 üye içerir. Öğrenci sıralaması A’dan E’ye oluşturulan tabloda adlandırılır. Daha sonra ise E’den A’ya kadar tersten adlandırma yapılır. BU işleme liste sonuna kadar devam edilir.
Akademik başarıya göre heterojen grup oluşturma aşağıdaki tabloda örneklendirilmiştir:
Öğrenci Adı Temel Puan 3 üyeli grup
Hasan 97 A
Gizem 96 B
Hatice 94 C
Emel 92 D
Ece 91 E
Fatih 86 E
Duygu 82 D
Büşra 79 C
Nuran 77 B
Leyla 77 A
Sevda 74 A
Nihat 73 B
Kürşat 69 C
Tuğberk 64 D
Esra 57 E
Gruplar:
A Hasan97 Leyla77 Sevda74 B Gizem96 Nuran77 Nihat73 C Hatice94 Büşra79 Kürşat69 D Emel92 Duygu82 Tuğberk64 E Ece91 Fatih86 Esra57
Böylece sınıfta bulunan öğrenciler, akademik başarı ve cinsiyete göre heterojen olarak
sınıflandırılmış olur.
İŞBİRLİĞİNE DAYALI ÖĞRENME
SÜRECİNDE ÖĞRETMENİN GÖREVLERİ
Her ders seansında öğretmenler, “sahnedeki bilge”
ile “öğrenme sürecindeki bilişsel rehber” arasında bir role bürünmektedir.
Öğretim amaçlarını belirlemek ve açıklamak:
Her ders öncesi, öğretmenlerin işbirlikli çalışmalar için iki tür amacı belirlemesi gerekir.
a.) akademik amaçlar b.) sosyal amaçlar
Öğretim öncesi kararlar almak:
a.)grubun büyüklüğüne veya üye sayısına karar vermek.
b.) öğrencileri gruplara yerleştirmek.
c.) sınıfın organizasyonu
d.)öğretim materyallerinin seçimi e.) rollerin dağıtımı.
Değerlendirme süreci için kriterleri belirlemek
Grup çalışmalarının etkili olarak işlemesini sağlamak
İŞBİRLİKLİ ÖĞRENME MODELİNİN FAYDALARI
Öğretmenlerin, öğrenciler ile bireysel olarak daha çok ve daha yakından ilgilenmeleri için onlara daha çok zaman ve enerji sağlar, öğrenmeyi yapıcı ve aktif kılar.
Öğrencilerin daha çok miktarda öğrenme deneyimlerine katılmalarını sağlarlar.
Öğrencilerin motivasyonlarını artırır.
Gruptaki bireylerin birbirlerinden öğrenmelerine fırsat verir.
Bilişsel ve sosyal çatışma ortamlarını doğurur.
Öğrencilerin kendilerini yalnız veya soyutlanmış olarak hissetmelerini engeller.
Öğrencilerin özgüvenini artırır ve sosyal becerilerini geliştirir.
Öğrencilerin sınıftaki bireysel farklılıkların farkına varmalarına yardım eder.
Öğrencilerin kendi öğrenmelerinden sorumlu olmalarını sağlar.
Öğretmen bilginin tek kaynağı olarak algılanmaz.
Öğrencilerin okula devamını arttırır ve okula karşı olumlu tutumlar geliştirmelerini sağlar.
İŞBİRLİKLİ ÖĞRENMEDE
SINIRLILIKLAR VE SORUNLAR
Eğer öğrenciler sadece yetenek düzeyinde gruplandırılırsa, birçok öğrenci sürekli olarak
“yavaş” gruba verildiklerinde benlik gelişimlerinin zedelenme tehlikesi ile karşı karşıya bulunurlar.
Bazı çocuklar sınıfta rekabet ortamından zevk alırlar ve birinci ya da haklı olma mutluluğunu tatmak için tek başlarına çalışmaktan hoşlanırlar.
İşbirliğine dayalı öğrenme stratejileri bütün çocuklar için aynı oranda etkili değildir.