SICAKLIK NEDİR ?

SICAKLIK NEDİR ?

 Sıcaklık: Bir maddeyi oluşturan taneciklerden  ortalama hareket(kinetik) enerjisini ifade eden bir değerdir. Sıcaklık, bir cismin sıcaklığının ya da soğukluğunun bir ölçüsüdür.  Sıcaklık, enerji değildir. Termometre ile ölçülür.

 Isı: Sıcaklıkları farklı iki madde arasında alınıp verilen enerjinin adıdır.

Bir başka şekilde bir maddeyi oluşturan taneciklerin toplam hareket

enerjisine ısı denir.

SICAKLIK DEĞİŞİMİNE ETKİ EDEN FAKTÖRLER

Güneş enerjisi ile ortaya çıkan sıcaklığın derecesi;

 Zamana (günün saatleri ve mevsimler)

 Paralellere

 Arazi yön ve meyiline

 Yüksekliğe

 Havanın bulutlu yada açık oluşuna

 Toprak rengine yapısına ve suyuna

 Bitki ve kar örtüsüne bağlıdır.

SICAKLIK FAKTÖRÜ

 Bitkilerin temel fizyolojik yaşam olayları (fotosentez, respirasyon, transporasyon, asimilasyon ve translokasyon) üzerine en etkili iklim faktörü sıcaklıktır. Daha düşük ve daha yüksek sıcaklıklarda gelişmelerini sürdürebilen bitkiler bulunmasına rağmen genellikle bu sınır 5-36oC arasında değişmektedir.

 Ancak tüm bitkisel üretim dallarında amaç en yüksek verim ve kaliteyi

sağlayacak sıcaklık rejiminin sağlanmasıdır. En yüksek verim ve

kalitenin alındığı bu sıcaklığa optimum sıcaklık denir.

SICAKLIK TOPLAMI

Sıcaklık toplamı hesaplanırken o bitki çeşidinin o bölgede gelişmesi için minimum sınır olarak kabul edilen sıcaklık derecesi baz olarak ele alınır ve bu derecenin üstünde geçen saatler toplanır.

Sıcaklık toplamı:

 Yaprak dökümünden çiçeklenmeye

 Çiçeklenmeden meyve olgunlaşmasına

 Olgunlaşmadan yaprak dökümüne

kadar 3 periyotta incelenir.

SICAKLIK FAKTÖRÜ

 Doğal olarak söz konusu edilen bu optimum sıcaklık sınırı bitki tür ve çeşitlerine göre büyük ölçüde farklı olabileceği gibi bitkilerin içinde bulundukları gelişme devrelerine de büyük ölçüde bağlıdır. Bu devreler: çimlenme, sürme, çiçeklenme, döllenme ve olgunlaşma gibi devrelerdir. Bu yüzden, bitkilerin değişik gelişme devrelerinde mümkün olduğu kadar en yüksek fotosentez olayı (özümleme) sağlayacak, buna karşılık respirasyon (solunum) yoluyla enerji kaybını en aza indirecek sıcaklık rejimlerinin belirlenmesi, her ekolojide en iyi sonuç veren bitkilerin yetiştirilmesini mümkün kılacaktır.

 Herhangi bir bitkinin belirli bir gelişme evresini tamamlaması için belli bir sıcaklık enerjisi

toplamına ihtiyaç vardır. Buna da toplam sıcaklık denir. Bunu hesaplamak için belirli bir

temel sıcaklığı (minimum gelişme) üzerindeki günlük sıcaklık derecelerinin toplamı

alınmaktadır ve birimi gün-derecedir.

SICAKLIK FAKTÖRÜNÜN BİTKİLER ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

Sıcaklık tüm biyokimyasal olayların başlaması, devam etmesi, hızı ve süresi üzerine etkili en önemli ekolojik faktördür. Her kimyasal olay için bir sıcaklık eşiği vardır. Başta fotosentez ve solunum olmak üzere tüm biyokimyasal olaylar sıcaklığa bağlı olarak ortaya çıkarlar ve devam ederler. Sıcaklık arttıkça fotosentez hızı ve solunum hızı artar.

Fotosentez ürünlerinin bitki bünyesinde kullanılmaları yine sıcaklığa bağlı olarak değişir.

Bitkilerin topraktan su ve besin elementinin alımları sıcaklığa bağlıdır. Ayrıca kök hücrelerinin

faaliyeti ve kök oluşumu sıcaklığa bağlıdır. Bitkinin bünyesine alınan suyun iletim demetleri

sayesinde bitki bünyesindeki taşınımları transprasyon yoluyla bitki bünyesinden su kaybı

yine sıcaklığa bağlıdır.

SICAKLIK FAKTÖRÜNÜN BİTKİLER ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

Transprasyon hızı ve miktarı sıcaklığa bağlıdır. Sıcaklık toprak yüzeyinden su kaybını etkiler. Bu su kaybı olayına evaporasyon denir. Bitkilerin vejatatif ve generatif faaliyetleri sıcaklığa bağlı olarak ortaya çıkar. Yüksek sıcaklıklar bitkilerin kısa süre içerisinde generatif faza dönmesine sebep olur.

Bütün bitkilerin bütün faaliyetlerini düzenli bir şekilde yürütebileceği optimum sıcaklık

dereceleri vardır. Bu dereceler o bitki için en uygun sıcaklık dereceleridir. Aynı zamanda her

bitkinin dayanabileceği en düşük ve en az sıcaklık dereceleri vardır. Bunlara maximum ve

minimum sıcaklık dereceleri denir.

OPTİMUM SICAKLIK İSTEKLERİNE GÖRE BİTKİLER

 Sıcak İklim Bitkileri: Tropik ve ya Subtropik bitkiler kışın 16-20

C, yazın 18-25

C optimum sıcaklığa ihtiyaç duyan bitkilerdir.

 Serin İklim Bitkileri: Kışın 5-8

C , yazın 15-18

C sıcaklığa ihtiyaç duyan bitkilerdir.

 Ilıman, Nötr Bitkiler: Her iki sıcaklık şartlarına da uyum gösterebilen bitki türleridir.

Optimum Sıcaklık isteğinin Altında Sıcaklığa Maruz Kalan Bitkilerde Meydana Gelebilecek Olumsuzluklar :

 1. Fotosentez yavaşladığından dolayı bitki gelişimini olumsuz yönde etkiler.

 2. Sıcaklık yetersiz olduğu zaman kök faaliyetleri yavaşlar.

 3. Gerek yapraklarda gerekse gövdedeki bitki dokularının olgunlaşması gecikir. Bundan dolayı bitkinin hastalıklara ve olumsuz iklim şartlarına dayanıklılığı azalır.

 4. Bitkilerin generatif döneme geçişi gecikir. Özellikle çiçekli bitkilerde çiçek tomurcuğu oluşumu, çiçek açma, tohum

bağlama gecikir veya gerçekleşmez.

 5. Bitkilerde madde birikimi ve depolanması yavaşlar. Bunun sonucu olarak meyvelerde olgunlaşma gecikir.

 6. Çiçek açan bitkilerde çiçeklerin renk ve iriliğinde azalmalar ve çiçeklerin bitki üzerinde kalma süreleri azalır.

 7. Dekoratif yapraklı bitkilerde yaprak renklerinde solmalar, yaprak ayasında zayıflamalar söz konusu olur.

 8. Sıcaklık yeterli olmadığı zaman boğum aralarında uzama gözükür.

 9. Sıcaklık yeterli olmazsa bitki vejatatif gelişmeye eğilim gösterir.

Optimum Sıcaklık isteğinin Üstünde Sıcaklığa Maruz Kalan Bitkilerde Meydana Gelebilecek

Olumsuzluklar

 1.Fotosentez hızı artar. Buna bağlı olarak madde birikimi artar, bitkinin generatif döneme geçişi hızlanır.

 2.Boğum aralarında kısalmalar meydana gelir.

 3.Yaprak alanı küçülür.

 4.Sıcaklık arttığından transprasyonla su kaybı artar.

 5.Aşırı sıcaklıklarda çiçek tomurcuğu dökülmesi artar.