0.542 512 71 43 1 2022 SMMM YETERLİLİK / SORU- CEVAP
BÜLENT KAÇAR
0.542 512 71 43 2 HASILAT ESASLI KAZANÇ
ÖRNEK: Şehir içi yolcu taşıma faaliyetine ilişkin kazancı işletme hesabı esasına göre tespit edilen ve bu faaliyetine ilişkin hasılatının tamamını elektronik ücret toplama sistemi aracılığı ile elde eden Bay (C), 1/1/2022 tarihinden itibaren hasılat esaslı kazanç tespiti usulüne geçmiştir. Vergiye tabi başka bir faaliyeti bulunmayan mükellefin, 2022 takvim yılına ait gayrisafi hasılatı ve giderleri aşağıdaki gibidir.
Gayrisafi Hasılat Giderler Kazanç
90.000 TL 70.000 TL 20.000 TL
Buna göre Bay (C), 2022 takvim yılına ilişkin olarak vereceği yıllık gelir vergisi beyannamesinde hasılat esaslı kazanç tespiti usulüne göre elde ettiği gayrisafi hasılat tutarının %10'u olarak hesapladığı (90.000 * %10) = 9.000 TL'yi vergiye tabi ticari kazanç olarak beyan edecektir. Bay (C), 2022 takvim yılında hasılat esaslı kazanç tespiti usulüne tabi olduğundan, şehir içi yolcu taşıma faaliyetine ilişkin bu dönemdeki giderlerini ticari kazancının ve gelir vergisi matrahının tespitinde dikkate alamayacaktır.
SERBEST MESLEK KAZANCI İSTİSNASI
ÖRNEK: Ressam (A), 2022 yılında (B) Belediyesine sattığı resimler karşılığında 240.000 TL kazanç elde etmiştir. (B) Belediyesi tarafından Ressam (A)’ya yapılan ödeme üzerinden 193 sayılı Kanunun 94 üncü maddesi uyarınca %17 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılmıştır.
Ressam (A)’nın, yaptığı resimler 5846 sayılı Kanun hükümlerine göre Kültür ve Turizm Bakanlığınca eser olarak kayıt-tescil edilmiştir.
Ressam (A)’nın yaptığı resimler karşılığı elde ettiği 240.000 TL’lik kazanç, 193 sayılı Kanunun 103 üncü maddesindeki tarifenin dördüncü gelir diliminde yer alan tutarı (2021 Yılı için 650.000 TL, 2022 Yılı için 880.000 TL) aşmadığından gelir vergisinden istisna edilecek ve yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilmeyecektir. Tevkif suretiyle kesilen vergi nihai vergi olacaktır.
Diğer taraftan, Ressam (A)’nın 400.000 TL tevkifata tabi işyeri kira gelirinin bulunması halinde, bu kira geliri, 193 sayılı Kanunun 103 üncü maddesindeki tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan tutarı (2021 yılı için 53.000 TL, 2022 yılı için 70.000 TL ) aştığından yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilecektir. Ancak, bu durumda da istisna kapsamındaki 240.000 TL’lik kazanç beyannameye dahil edilmeyecektir.
0.542 512 71 43 3 ÖRNEK: Bay (C), bir televizyon kanalında haftalık olarak yayınlanan bir dizinin senaryo yazarlığı karşılığında, 2021 yılında 750.000 TL kazanç elde etmiştir. Bay (C)’ye yapılan ödemeler üzerinden 193 sayılı Kanunun 94 üncü maddesi uyarınca %17 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılmıştır.
Bay (C)’nin yazdığı senaryo, 5846 sayılı Kanun hükümlerine göre Kültür ve Turizm Bakanlığınca eser olarak kayıt-tescil edilmiştir.
Bay (C)’nin yazdığı senaryo karşılığı elde ettiği 750.000 TL lik kazanç, 193 sayılı Kanunun 103 üncü maddesindeki tarifenin dördüncü gelir diliminde yer alan tutarı (2021 Yılı için 650.000 TL, 2022 Yılı için 880.000 TL) aştığından, Bay (C) gelir vergisi istisnasından yararlanamayacak ve bu kazancını yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edecektir. Tevkif suretiyle ödenen vergiler beyanname üzerinde hesaplanan vergiden mahsup edilebilecektir.
Diğer taraftan, Bay (C)’nin 40.000 TL tevkifata tabi işyeri kira gelirinin bulunması halinde, 40.000 TL işyeri kira geliri, 193 sayılı Kanunun 103 üncü maddesindeki tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan tutarı (2021 yılı için 53.000 TL, 2022 yılı için 70.000 TL ) aşmamasına rağmen, beyan edilecek serbest meslek kazancı ile birlikte söz konusu beyanname verme sınırı aşıldığından kira geliri de beyan edilecektir.
ÜCRET İSTİSNASI
ÖRNEK: İşveren (A), yanında çalışan hizmet erbabı Bay (B)’nin şehir içi ulaşımda kullandığı toplu taşıma kartına, 2022 yılı Mart ayında 26 gün çalışacağı varsayımıyla peşin olarak 312 TL (KDV hariç) yükleme yapmıştır. Bay (B), Mart ayında 10 gün izin kullanmıştır.
Bay (B)’nin Mart ayında 16 gün çalıştığı göz önüne alındığında, işveren (A) tarafından hizmet erbabı Bay (B)’nin toplu taşıma kartına yüklenen 312 TL’nin 272 TL’si (2021 yılı için 13 TL, 2022 yılı için 17 TL) istisna kapsamında değerlendirilecektir.
İşveren (A)’nın peşin olarak ödediği 312 TL’ye istisna uygulamış olması halinde ise, düzeltme yapabileceği gibi, fark tutarı izleyen ayda yapacağı ödemeden indirmek suretiyle, istisnayı daha düşük uygulayabilecektir.
213 sayılı Kanunun 238 inci maddesinin birinci fıkrasında, işverenlerin her ay ödedikleri ücretler için ücret bordrosu tutmaya mecbur oldukları hükme bağlanmıştır. Dolayısıyla, işverenlerce hizmet erbabına, işyerine gidip gelmesi için toplu taşıma kartı, bileti veya bu amaçla kullanılan ödeme araçları vermek suretiyle sağlanan menfaatlerin vergiden istisna edilecek kısmının da ücret bordrosunda gösterilmesi gerekmektedir.
İşverenlerin hizmet erbabına toplu taşıma kartı, bileti veya bu amaçla kullanılan ödeme araçları vermek suretiyle sağladığı menfaatler için bir günlük (2021 yılı için 13 TL, 2022 yılı için 17 TL) ulaşım bedeline katma değer vergisi dahil değildir. Ulaşım bedelinin istisnaya isabet eden tutarına ait yüklenilen katma değer vergisi işverenlerce indirim konusu yapılabilecektir. İşverenler tarafından istisna tutarından daha fazla ödeme yapılması halinde, istisna tutarını aşan kısım (istisna tutarına aşan kısma isabet eden katma değer vergisi dahil olmak üzere) net ödenen ücret olarak kabul edilecek ve brüte iblağ edilmek
0.542 512 71 43 4 suretiyle gelir vergisi tevkifatına tabi tutulacaktır. Diğer taraftan, istisna tutarını aşan kısma isabet eden ve ücret olarak kabul edilen KDV’nin indirim konusu yapılamayacağı tabiidir.
ÖRNEK: İşveren (C), 2022 yılı Ocak ayında 20 gün çalışan hizmet erbabı Bay (D)’nin toplu taşıma kartına 472 TL (400 TL + 72 TL KDV) yüklemiştir. İşveren (C) tarafından bu tutarın 340 TL’si istisnaya konu edilecektir. İstisna kapsamındaki bu tutara isabet eden 61,20 TL’lik KDV indirim konusu yapılabilecektir. İstisna tutarını aşan 60 TL (400 TL - 340 TL)+10,80 TL KDV dahil toplam tutar olan 70,80 TL net ödenen ücret olarak kabul edilecek ve brüte iblağ edilmek suretiyle gelir vergisi tevkifatına tabi tutulacaktır. Diğer taraftan, 10,80 TL’lik KDV indirim konusu yapılamayacaktır.
SOSYAL İÇERİK ÜRETİCİLİĞİ İLE MOBİL CİHAZLAR İÇİN UYGULAMA GELİŞTİRİCİLİĞİNDE KAZANÇ İSTİSNASI
ÖRNEK: Mükellef (Ç), 2022 takvim yılında sosyal içerik üreticiliği faaliyetinden dolayı 450.000 TL, şehirlerarası yolcu taşımacılığı faaliyetinden ise 550.000 TL kazanç elde etmiştir.
Anılan mükellefin istisna kapsamındaki faaliyetleri nedeniyle elde ettiği kazancı 193 sayılı Kanunun 103 üncü maddesinin dördüncü gelir diliminde yer alan tutarı (2022 yılı için 880.000 TL) aşmadığından şehirlerarası yolcu taşımacılığı faaliyeti nedeniyle verilecek yıllık gelir vergisi beyannamesine sosyal içerik üreticiliği faaliyetinden elde edilen kazançlar dâhil edilmeyecektir.
ÖRNEK: Mükellef (L)’nin sosyal içerik üreticiliği faaliyetinin yanında otel işletmeciliği faaliyeti de bulunmaktadır. Sosyal içerik üreticiliği faaliyeti kapsamında hasılatının tamamını banka aracılığıyla tahsil eden istisna şartlarını haiz mükellefin 2022 yılında söz konusu faaliyetlerine ilişkin bilgileri aşağıdaki gibidir:
Sosyal içerik üreticiliği faaliyeti gayrisafi hasılat 700.000 TL Sosyal içerik üreticiliği faaliyeti kapsamında yapılan giderler 50.000 TL Otel işletmeciliği faaliyeti gayrisafi hasılat 1.800.000 TL Otel işletmeciliği faaliyeti giderler 600.000 TL Müşterek genel giderler 100.000 TL Mükellef sosyal içerik üreticiliği faaliyeti ile bu istisna kapsamına girmeyen faaliyeti birlikte yaptığı için sosyal içerik üreticiliği faaliyetine ilişkin gider, maliyet ve müşterek giderlerden sosyal içerik üreticiliği faaliyetine düşen pay vergiye tabi otel işletmeciliği faaliyetine ilişkin kazancın tespitinde dikkate alınamayacaktır.
0.542 512 71 43 5 Buna göre; mükellefin 2022 yılında,
a) Otel işletmeciliği faaliyetine ilişkin;
- Hasılat toplamı: 1.800.000 TL,
- Müşterek genel giderlerden otel işletmeciliği faaliyetine düşen pay tutarı: 72.000 TL [100.000 TL * (1.800.000 TL / (700.000 TL + 1.800.000 TL))]
b) Sosyal içerik üreticiliği faaliyetine ilişkin;
- Hasılat toplamı: 700.000 TL,
- Müşterek genel giderlerden sosyal içerik üreticiliği faaliyetine düşen pay tutarı: 28.000 TL [100.000 TL * (700.000 TL / (700.000 TL + 1.800.000 TL))]
Söz konusu dönemde sosyal içerik üreticiliği faaliyetine ilişkin istisna kapsamında tevkif edilen vergi 105.000 TL (700.000 TL * %15) olup, yapılan tevkifat bu faaliyete ilişkin nihai vergi olacaktır. Müşterek genel giderlerden istisna kapsamındaki faaliyete düşen kısım (28.000 TL) ile sosyal içerik üreticiliği faaliyeti kapsamında yapılan giderler (50.000 TL) otel işletmeciliği faaliyetine ilişkin vergiye tabi kazancın ve matrahın tespitinde dikkate alınmayacaktır.
BİNEK OTOMOBİL GİDER KISITLAMASI
ÖRNEK: Gayrimenkul kiralama faaliyetiyle iştigal eden kurumlar vergisi mükellefi (ELM) Ltd.
Şti. tarafından 06/01/2022 tarihinde aylık 10.000 TL bedel karşılığında bir adet binek otomobil kiralanmıştır. Kiralama konusu binek otomobile ait katma değer vergisinin o yıl için kurumlar vergisi yönünden kazancın tespitinde indirimi kabul edilmeyen tutara tekabül eden kısmı ((10.000 TL – 8.000 TL = 2.000) * 0,18 = 360 TL) Katma Değer Vergisi Kanunu uyarınca hesaplanan katma değer vergisinden indirilemeyecektir. Aynı binek otomobilin kiralanmasına ilişkin 2022 yılı için belirlenmiş aylık azami tutar olan 8.000 TL ( 2021 Yılı için 6.000 TL) mükellef tarafından kazancın tespitinde gider olarak dikkate alındığından, hesaplanan katma değer vergisinden indirilemeyen 360 TL, kurum kazancının tespitinde kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınacaktır.
ÖRNEK: (F) Ltd. Şti.’nin faaliyet konusu tekstil ürünlerinin perakende ticareti olup, adı geçen mükellef, (ABC) A.Ş. unvanlı finansal kiralama şirketinden 2/1/2022 tarihinde finansal kiralama sözleşmesi yoluyla bir adet binek otomobil edinmiştir. Finansal kiralama sözleşmesine göre kira süresi 48 ay olup, aylık ödeme 9.182 TL’dir. Binek otomobillerin mülkiyeti kira süresi sonunda kiracıya devredilecektir.
Buna göre, (F) Ltd. Şti. tarafından finansal kiralama yoluyla edinilen binek otomobil rayiç bedel ile kira ödemelerinin bugünkü değerinden düşük olanı üzerinden “Haklar”
hesabında izlenecek olup, aylık ödenecek bedel olan 9.182 TL, borç anapara ödemesi ve faiz ödemesi olarak ayrıştırılarak 2022 yılına ilişkin ödenen faiz giderleri binek otomobilin maliyetine dâhil edilecektir. Sonraki yıllara ilişkin ödenen faiz giderleri ise mükellef tarafından binek otomobilin maliyetine dâhil edilebileceği gibi tercihen doğrudan gider olarak da dikkate alınabilecektir.
0.542 512 71 43 6 Kiralama giderlerine ilişkin aylık gider kısıtlamasının uygulanmasında, kira ödemesine tekabül eden ayın içinde bulunduğu yıl için tespit olunan tutar dikkate alınacaktır.
ÖRNEK: Kozmetik ürünlerinin toptan ticareti faaliyeti nedeniyle kurumlar vergisi mükellefi olan (EFG) Ltd. Şti.’nin sahip olduğu binek otomobillere ilişkin 2022 hesap döneminde yapmış olduğu giderler aşağıdaki gibi olup, giderlerin tümü bu yıl için yapılmıştır.
Akaryakıt Gideri 6.300 TL
Sigorta Gideri 1.440 TL
Otopark Gideri 390 TL
Bakım/ Onarım Gideri 2.360 TL
Motorlu Taşıtlar Vergisi 1.680 TL
Köprü ve Otoyol Geçiş Ücreti 670 TL
Yapılan Giderin Türü Toplam Harcama (A) Kazancın Tespitinde Gider Olarak Dikkate Alınabilecek Azami Tutar (%70)
Kanunen Kabul Edilmeyen Gider (A) x 0,30
Akaryakıt Gideri 6.300 TL 4.410 1.890
Sigorta Gideri 1.440 TL 1.008 432
Otopark Gideri 390 TL 273 TL 117
Bakım/ Onarım Gideri
2.360 TL 1.652 708
Köprü ve Otoyol Geçiş Ücreti
670 TL 469 TL 201
Motorlu Taşıtlar Vergisi (*)
1.680 TL - 1.680
Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanununun 14’üncü maddesi uyarınca, taşıt kiralama faaliyeti ile uğraşan işletmelerin bu amaçla kiraya verdikleri taşıtlar hariç binek otomobiller için ödenen vergiler gelir ve kurumlar vergilerinin matrahlarının tespitinde gider olarak kabul edilmemektedir.
0.542 512 71 43 7 ÖRNEK: İnşaat işiyle iştigal eden kurumlar vergisi mükellefi (TDE) Ltd. Şti. 05/02/2022 tarihinde vergisiz fiyatı 240.000 TL olan bir adet binek otomobil satın almıştır. Söz konusu araç için mükellef tarafından ödenen özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi tutarı toplamı 354.720 TL olup, mükellef tarafından binek otomobilin iktisabı için ödenen vergiler safi kazancın tespitinde tercihen doğrudan gider olarak dikkate alınmıştır. Adı geçen mükellef söz konusu binek otomobili 28/11/2025 tarihinde 100.000 TL bedel karşılığında satmıştır. Buna göre, işletme kayıtlarına vergisiz satış fiyatı üzerinden alınan binek otomobil için 2022 yılında en fazla 230.000 TL’ye isabet eden kısım için ayrılan amortisman, kurum kazancının tespitinde gider olarak dikkate alınabilecektir. Mükellef kurum tarafından bu kapsamda yıllar itibariyle ayrılan amortisman tutarları aşağıdaki gibidir:
Yıl Yıl
2022 10.666 TL
2023 32.000 TL
2024 32.000 TL
2025 32.000 TL
Diğer taraftan, 193 sayılı Kanunun 40 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendi, 68 inci maddesinin birinci fıkrasının (4) numaralı bendi ile bu Tebliğin 13 üncü maddesinde yapılan açıklamalar çerçevesinde, mükellef kurum tarafından iktisap edilen binek otomobil için ödenen ve tercihen gider olarak dikkate alınan özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi tutarı toplamı olan 354.720 TL’nin 2022 yılı için azami 200.000 TL’si safi kazancın tespitinde gider olarak dikkate alınabilecek, söz konusu tutarı aşan (354.720 TL –200.000 TL) 154.720 TL kanunen kabul edilmeyen gider olarak mükellef kurumun 2025 hesap dönemi kurum kazancına ilave edilecektir.
Mükellef kurumun binek otomobilini 2025 yılında sattığında yapması gereken muhasebe kaydı aşağıdaki gibi olacaktır (KDV ihmal edilmiştir):
102- Bankalar 100.000
257- Birikmiş Amortisman 106.666 689- Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar 33.340
254- Taşıtlar 240.000
0.542 512 71 43 8 GAYRİMENKUL SERMAYE İRADLARINDA İSTİSNA:
ÖRNEK:Bay (A), 2021 yılında,
Konut olarak kiraya verdiği gayrimenkulünden 25.000 TL işyeri kira geliri (Tamamı tevkif yoluyla
vergilendirilmiş)
100.000
Ücret Geliri 80.000 TL
Bay (A)’nın elde etiği kira geliri için istisna uygulanıp uygulanmayacağı, 2021 yılı içerisinde elde ettiği gelir toplamının 190.000 TL’yi ( 2022 Yılı için 250.000 TL) aşıp aşmadığına bakılarak tespit olunacaktır.
Elde edilen gelir toplamının (25.000 + 100.000 + 80.000 = 205.000 TL) 2021 yılı bakımından belirlenen tutarı (2021 Yılı için 190.000 TL, 2022 Yılı için 250.000 TL) aşması nedeniyle, 25.000 TL’lik konut kira gelirine ilişkin olarak (2021 yılı için 7.000 TL, 2022 yılı için 9.500 TL) 7.000 TL’lik istisnadan faydalanması mümkün olmayacaktır
ÖRNEK: Mükellef (C), 2021 yılında, konut olarak kiraya verdiği gayrimenkulünden 28.000 TL kira geliri, tamamı tevkif yoluyla vergilendirilmiş 48.000 TL işyeri kira geliri ve 120.000 TL ücret geliri elde etmiştir.
Mükellef (C)’nin elde ettiği kira geliri için istisna uygulanıp uygulanmayacağı, 2020 yılı içerisinde elde ettiği gelir toplamının 190.000 TL’yi TL’yi ( 2021 Yılı için 190.000 TL, 2022 Yılı için 250.000 TL) aşıp aşmadığına bakılarak tespit olunacaktır.
Elde edilen gelir toplamının;
(28.000 TL + 48.000 TL + 120.000 TL = 196.000 TL) 2021 yılı için belirlenen 190.000 TL tutarını aşması nedeniyle, 28.000 TL’lik konut kira gelirine ilişkin olarak 7.000 TL’lik (2021 yılı için 7.000 TL, 2022 yılı için 9.500 TL) istisnadan faydalanılması mümkün olmayacaktır.
Bir konuta birden fazla kişinin ortak olması halinde, bu konuttan elde edilen kira gelirlerinin vergilendirilmesinde, her bir ortak için (2021 yılı için 7.000 TL, 2022 yılı için 9.500 TL) 7.000 TL’lik istisna ayrı ayrı uygulanacaktır.
Mirasın paylaşılmamış olması halinde, her bir mirasçı istisnadan ayrı ayrı yararlanacaktır.
0.542 512 71 43 9 ÖRNEK: Mükellef (D), sahibi olduğu konutu 2021 yılında kiraya vermiş olup, 48.000 TL kira geliri elde etmiştir. Başka geliri bulunmayan mükellef, gayrimenkulü ile ilgili olarak 16.000 TL harcama yapmış olup, gerçek gider yöntemini seçmiştir.
Mükellef, 16.000 TL tutarındaki toplam giderin vergiye tabi hasılata isabet eden kısmını gerçek gider olarak indirebilecektir
Vergiye Tabi Hasılat = 48.000 TL – 7.000 TL = 41.000 TL
İndirilebilecek Gider = (16.000 TL x 41.000 TL) / 48.000 TL = 13.666,67 TL
(İndirilebilecek Gider = Toplam Gider x Vergiye Tabi Hasılat / Toplam Hasılat)
ÖRNEK: Mükellef (A), 2021 yılında tamamı tevkif yoluyla vergilendirilmiş 37.500 TL işyeri kira geliri ve 95.000 TL mevduat faizi ile birlikte konut olarak kiraya verdiği dairesinden 4.800 TL kira geliri elde etmiştir.
İşyeri Kira Geliri (Brüt) 37.500 TL
Konut Kira Geliri 4.800 TL
Mevduat Faizi 95.000 TL
Beyan Edilecek Gelir Tutarı Yok
Tevkif yoluyla vergilendirilen 95.000 TL mevduat faizi geliri, Gelir Vergisi Kanunu’nun geçici 67 nci maddesi kapsamında tutarı ne olursa olsun beyan edilmeyecektir.
Örnekte, 7.000 TL’lik (2021 yılı için 7.000 TL, 2022 yılı için 9.500 TL) istisna haddinin altında 4.800 TL konut kira geliri elde edildiğinden, söz konusu gelir beyana konu edilmeyecektir.
Tamamı tevkif suretiyle vergilendirilmiş işyeri kira geliri olan 37.500 TL ise 53.000 TL’lik ( 2021 Yılı için 53.000 TL- 2022 Yılı için 70.000 TL)beyan sınırını aşmadığından yıllık beyanname ile beyan edilmeyecektir.
Bu durumda, mükellefin 2021 yılına ilişkin beyan edilecek geliri yoktur
0.542 512 71 43 10 ÖRNEK: Mükellef (B), (2021 yılında konut kredisi kullanarak 400.000 TL’ye aldığı dairesini aylık 4.000 TL’den konut olarak kiraya vermiş ve 48.000 TL kira geliri elde etmiştir.
Beyana tabi başka geliri olmayan mükellef, gerçek gider yöntemini seçmiş olup, bu konut ile ilgili 1.800 TL asansör ve sigorta gideri yapmıştır. Konut kredisi için 2021 yılında bankaya ödenen faiz tutarı da 4.000 TL’dir.
Mükellef (B), konut olarak kiraya vermiş olduğu daire için 2021 yılında ödediği asansör, sigorta ve faiz gideri ile birlikte iktisap bedelinin %5’i olan (400.000 TL x %5=) 20.000 TL’yi indirim konusu yapabilecektir.
Toplam Gider = 1.800 TL + 4.000 TL + 20.000 TL = 25.800 TL’dir.
Gerçek gider usulünü seçen mükellefler, vergiden istisna edilen kısma isabet eden giderleri hasılatlarından gider olarak indiremeyecekler, sadece vergiye tabi hasılata isabet eden giderleri indirebileceklerdir. Bunun için toplam gider tutarının vergiye tabi hasılata isabet eden kısmının hesaplanması gerekir.
Vergiye tabi hasılata isabet eden gider, aşağıdaki formüle göre hesaplanacaktır.
Vergiye Tabi Hasılat = Toplam Hasılat - Konut Kira Geliri İstisnası = 48.000 TL – 7.000 TL = 41.000 TL
İndirilebilecek Gider = Toplam Gider x Vergiye Tabi Hasılat /Toplam Hasılat
= 25.800 TL x 41.000 TL --- 48.000 TL
= 22.037,50 TL
Mükellefin kira gelirine ilişkin ödenecek gelir vergisi aşağıdaki gibi hesaplanacaktır.
Gayrisafi İrat Toplamı 48.000 TL
Vergiden İstisna Tutar 7.000 TL
Kalan (48.000 TL – 7.000 TL) 41.000 İndirilebilecek Gerçek Gider Tutarı 22.037,50 TL Vergiye Tabi Gelir (41.000 TL – 22.037,50
TL)
19.147,50 TL
Hesaplanan Gelir Vergisi 2.872,13 TL
0.542 512 71 43 11 KREŞ VE GÜNDÜZ BAKIMEVİ HİZMETİ
ÖRNEK: (D) Ltd. Şti. ile asgari ücretle çalışan hizmet erbabı Bayan (R) arasında düzenlenen bireysel iş sözleşmesinde, Bayan (R)’nin asıl ücretine ilave olarak 500 TL kreş yardımı ödeneceği öngörülmüş olup, (D) Ltd. Şti., Bayan (R)’nin bir çocuğu için hizmet aldığı kreş işletmesine, kreş yardımı olarak aylık 500 TL ödemeye başlamıştır. Bireysel iş sözleşmesine istinaden asıl ücretine ilave olarak Bayan (R) için kreşe yapılan aylık 500 TL ödeme, (2021 Yılı için 3.577,50 TL) asgari ücretin brüt tutarının %50’si olan (3.577,50 x%50=) 1.788,75 TL’yi aşmadığından, gelir vergisinden istisna edilecektir.
ÖRNEK: İşyerinde kreş hizmeti vermeyen (E) Ltd. Şti, 5.000 TL brüt ücretle çalışan hizmet erbabı Bayan (S)’nin bir çocuğu için hizmet aldığı kreş işletmesine kreş yardımı olarak bireysel iş sözleşmesine istinaden aylık 2.000 TL ödemektedir.
Asıl ücretine ilave olarak Bayan (S) için kreş yardımı kapsamında yapılan aylık 1.500 TL’lik ödemenin, asgari ücretin brüt tutarının %50’si olan (2021 Yılı için 3.577,50 TL) (3.577,50
%50=) 1.788,75 TL’lik kısmı gelir vergisinden istisna edilecektir. İstisnayı aşan tutar olan (2.000 - 1.788,75=) 211,25 TL ise ücret olarak vergilendirilecektir
TİCARİ KAZANÇ:
ÖRNEK: Gerçek usulde ticari kazanç sahibi TAYANÇ 2021 yılında ticari kazancı yanında tamamı tevkif yoluyla vergilendirilmiş iki işverenden ücret geliri de bulunmaktadır.
Ticari kazanç 40.000.-
Birinci işverenden alınan ücret 35.000.- İkinci işverenden alınan ücret 22.000.-
Mükellef elde etmiş olduğu ticari kazancı nedeniyle mutlaka beyanname verecektir.
Tek işverenden alınmış ve tevkif suretiyle vergilendirilmiş 103 üncü maddede yazılı tarifenin dördüncü gelir diliminde yer alan tutarı (2021 Yılı için 650.000 TL, 2022 Yılı için 880.000 TL) aşmayan ücretler (birden fazla işverenden ücret almakla beraber, birinciden sonraki işverenden aldıkları ücretlerinin toplamı, 103 üncü maddede yazılı tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan tutarı (2021 Yılı için 53.000 TL, 2022 Yılı için 70.000 TL) ve birinci işverenden alınan dâhil ücret gelirleri toplamı 103 üncü maddede yazılı tarifenin dördüncü gelir diliminde yer alan tutarı aşmayan (2021 Yılı için 650.000 TL, 2022 Yılı için 880.000 TL) mükelleflerin, tamamı tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücretleri dâhil) ücret geliri elde edenlerin geliri beyan dışı bırakılacaktır. Yukarıda belirtilen sınırı geçmemesi nedeniyle, elde edilen ücret gelirlerinin tamamı beyannameye dahil edilmeyecektir.
0.542 512 71 43 12 ÖRNEK: Ankara’da ikamet eden ve ikinci sınıf tüccar olan Onur Bey,emtia alım satımında bulunmaktadır. Onur Beyin, bu faaliyetinden dolayı 2021 yılında,
80.000 TL kar elde etmiş olup,
9.000 TL Bağ-Kur primi
12.000 TL şahıs sigorta primi
12.000 TL geçici vergi ödemiştir.
Mükellef 2021 yılında, 80.000 TL ticari kazanç elde etmiştir. Ödenen şahıs sigorta primi ile ilgili olarak indirim konusu yapılabilecek tutar 2021 yılı asgari ücretin yıllık brüt tutarını (42.930 TL) aşmamakla birlikte, beyan edilen gelirin %15’ini de aşamayacağından, indirim konusu yapılacak şahıs sigorta primi ödenen 12.000 TL yerine (71.000 x %15) 10.650 TL olacaktır.
İşletme Hesabı Esasına Göre Defter Tutan Mükellefin Beyanı Aşağıdaki Gibi Olacaktır:
Ticari Kazanç 80.000 TL
Bağ-Kur Primi 9.000 TL
Safi Ticari Kazanç 71.000 TL
Mahsup Edilecek İndirimler (Şahıs Sigorta Primi)
10.650 TL
Mahsup Sonrası Kalan Tutar 60.350 TL
Vergiye Tabi Gelir 60.350 TL
Hesaplanan Gelir Vergisi 11.384,50 TL
Mahsup Edilecek Geçici Vergi 12.000 TL İadesi Gereken Gelir Vergisi
(11.384,50 TL - 12.000 TL)
615,50 TL
ÖRNEK: Duru İnşaat Ltd Şti, 2021 yılında ( 2022 ) döviz karşılığı yapılan ihracattan 10.000.000 TL. hasılat elde etmiştir. Şirketin anılan yılda ihracat faaliyeti ile ilgili Gelir Vergisi Kanunu’nun 40’ıncı maddesinin birinci bendi kapsamına giren 100.000 TL gideri bulunmaktadır. Bu giderlerin 85.000 TL’lik kısmının belgesi temin edilememiştir. Bu durumda ticari kazançtan indirilebilecek götürü gider tutarı aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.
- Belgelendirilmiş giderler: 15.000 TL.
- Belgelendirilmemiş giderler: 85.000TL.
--- - Toplam giderler(15.000+ 85.000 =) 100.000 TL.
- Belgesiz giderlere karşılık olmak üzere ticari kazançtan indirilebilecek götürü gider tutarı (10.000.000x % 0.5=): 50.000 TL.
- Kanunen kabul edilmeyen giderler (85.000 – 50.000 =) 35.000TL.
- Ticari kazançtan indirilecek belgeli giderler ile götürü olarak hesaplanan giderlerin toplamı (15.000 + 50.000 =): 65.000 TL.
0.542 512 71 43 13 ÖRNEK :(R) İnşaat Taahhüt A.Ş. gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan derneğe 251 seri numaralı Gelir Vergisi Genel Tebliğinde Maliye Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde gıda ve giyecek malzemeleri bağışlamak amacıyla 10.02.2022 tarihinde KDV dahil 10.800 TL tutarında gıda ve giyecek malzemesi aldığında aşağıdaki muhasebe kaydını yapacaktır.
Bağışa konu gıda ve giyecek malzemelerin alış kaydı;
………...10.02.2022 ………...
157-DİĞER STOKLAR 10.800 TL
102-BANKALAR 10.800 TL
Bağışa konu gıda ve giyecek malzemelerin alış kaydı
……….…./…/... ………...
(R) İnşaat Taahhüt A.Ş. 10.02.2022 tarihinde KDV dahil 10.800 TL’ye aldığı gıda ve giyecek malzemesini 15.02.2022 tarihinde gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan derneğe bağışladığında aşağıdaki muhasebe kaydını yapacaktır. (KDV Kanununun 17 nci maddesinin (2-b) bendi kapsamında gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan derneğe yapılan bağışlar KDV’den istisnadır. (R) İnşaat Taahhüt A.Ş.’nin sürekli envanter yöntemini kullandığı kabul edilmiştir.)
……… 15.02.2022 ………...
689-DİĞER OLAĞANDIŞI GİDER VE ZARARLAR 10.800 TL
600-YURT İÇİ SATIŞLAR 10.800 TL
Bağışa konu gıda ve giyecek malzemelerin gıda bankacılığı kapsamında bağışı
……… 15.02.2022 ………...
623-DİĞER SATIŞLARIN MALİYETİ 10.800 TL
157-DİĞER STOKLAR 10.800 TL
Bağışa konu gıda ve giyecek malzemelerin maliyet kaydı
……… …./…/... ………...
ÜCRET
ÖRNEK: Bay (A), 2021 yılında tek işverenden tevkif suretiyle vergilendirilmiş 700.000 TL ücret geliri elde etmiştir. Bay (A)’nın 2021 yılında elde ettiği ücret geliri 193 sayılı Kanunun 103 üncü maddesinde yazılı tarifenin dördüncü gelir diliminde yer alan tutarı (2021 yılı için 650.000 TL, 2022 yılı için 880.000 TL) aşması nedeniyle, Bay (A)’nın bu ücret gelirini, yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan etmesi gerekmektedir. Yıllık beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisinden yıl içinde kesilen vergiler mahsup edilebilecektir.
0.542 512 71 43 14 ÖRNEK: Bayan (B) 2021 takvim yılında; birinci işverenden 640.000 TL, ikinci işverenden 30.000 TL olmak üzere iki ayrı işverenden ücret geliri elde etmiş ve ücretlerin tamamı tevkif suretiyle vergilendirilmiştir.
Bayan (B)’nin, birinci ve ikinci işverenden elde etmiş olduğu ücretleri toplamı (640.000 TL+30.000 TL=) 670.000 TL, 193 sayılı Kanunun 103 üncü maddesinde yazılı tarifenin dördüncü gelir diliminde yer alan tutarı (2021 yılı için 650.000 TL, 2022 yılı için 880.000 TL) aştığından ücret gelirlerinin tamamı beyan edilecektir. Yıllık beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisinden yıl içinde kesilen vergiler mahsup edilebilecektir.
ÖRNEK: Bay (C) 2021 takvim yılında; birinci işverenden 590.000 TL, ikinci işverenden 55.000 TL olmak üzere iki ayrı işverenden ücret geliri elde etmiş ve ücretlerin tamamı tevkif suretiyle vergilendirilmiştir.
Bay (C)’nin, birinci ve ikinci işverenden elde etmiş olduğu ücretleri toplamı (600.000 TL+55.000 TL=) 645.000 TL, 193 sayılı Kanunun 103 üncü maddesinde yazılı tarifenin dördüncü gelir diliminde yer alan tutarı (2021 yılı için 650.000 TL, 2022 yılı için 880.000 TL) aşmamakla birlikte birden sonraki işverenden elde ettiği ücret geliri olan 55.000 TL, aynı Kanunun 103 üncü maddesinde yazılı tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan (2021 Yılı için 53.000 TL, 2022 Yılı için 70.000 TL) tutarı aştığından iki işverenden elde ettiği ücret geliri toplamı beyan edilecektir. Yıllık beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisinden yıl içinde kesilen vergiler mahsup edilebilecektir.
ÖRNEK : Bay (Ç) 2021 takvim yılında; birinci işverenden 560.000 TL, ikinci işverenden 20.000 TL ve üçüncü işverenden 18.000 TL olmak üzere üç işverenden ücret geliri elde etmiş ve ücretlerin tamamı kesinti yoluyla vergilendirilmiştir.
Birinci işverenden alınan ücretin hangisi olacağı serbestçe belirlenebildiğinden, Bay (Ç) 560.000 TL’lik ücret gelirini birinci işverenden elde edilen ücret olarak belirlemiştir.
Buna göre Bay (Ç)’nin,
- Üç işverenden elde ettiği ücret gelirleri toplamı (560.000 TL+ 20.000 TL+ 18.000 TL=) 598.000 TL, 193 sayılı Kanunun 103 üncü maddesinde yazılı tarifenin dördüncü gelir diliminde yer alan tutarı (2021 yılı için 650.000 TL, 2022 yılı için 880.000 TL) aşmadığından ve
- Birden sonraki işverenlerden elde ettiği ücretleri toplamı (20.000TL+ 18.000 TL=) 38.000 TL, aynı Kanunun 103 üncü maddesinde yazılı tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan tutarı (2021 Yılı için 53.000 TL, 2022 Yılı için 70.000 TL) aşmadığından,ücret gelirleri yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilmeyecektir.
0.542 512 71 43 15 İSTİSNA KAPSAMINDAKİ ÜCRET GELİRLERİ
1. 4490 sayılı Türk Uluslararası Gemi Sicili Kanunu ile 491 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 12’nci maddesine göre, Türk Uluslararası Gemi Sicilinde kayıtlı gemilerde ve yatlarda çalışan personele ödenen ücretler gelir vergisinden istisna edilmiştir. Bu Kanun kapsamında çalışan ve şartları taşıyan hizmet erbabına yapılan ücret ödemeleri üzerinden gelir vergisi kesintisi yapılmamaktadır. Dolayısıyla, istisna kapsamındaki bu ücretlerin beyan edilmesi ve beyanname verilip verilmeyeceğinin tespitinde dikkate alınması söz konusu değildir.
2. 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu’nun geçici 2’nci maddesine göre Ar-Ge, tasarım ve destek personeline ödenen ücretler gelir vergisinden istisna edilmişti. Ancak, maddede yapılan değişiklikle 03.02.2021 tarihinden itibaren personel ücretlerine ilişkin gelir vergisi istisnası, AGi sonrası kesilen verginin verilen muhtasar ve prim hizmet beyannamesi üzerinden tahakkuk eden vergiden indirilmek suretiyle terkin edilmesi suretiyle uygulanmaktadır.
Bu Kanun kapsamında 03.02.2021 tarihinden itibaren yapılan ücret ödemeleri üzerinden ise gelir vergisi kesintisi yapılarak AGİ sonrası vergi muhtasar ve prim hizmet beyannamesi tahakkuk eden vergiden indirilmek suretiyle terkin edildiğinden, bu tarihten sonraki ücret gelirlerinin beyanname verilip verilmeyeceğinin tespitinde dikkate alınması gerekmektedir.
3. 3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanunu uyarınca bölgede çalışanların ücretleri ile 5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun’da belirtilen, Ar-Ge, tasarım ve destek personelinin ücretlerinden kesilen gelir vergisi, verilen muhtasar ve prim hizmet beyannamesi üzerinden tahakkuk eden vergiden indirilmek suretiyle terkin edilmektedir. Anılan Kanunlar kapsamında çalışan ve şartları taşıyan hizmet erbabına yapılan ücret ödemeleri üzerinden gelir vergisi kesintisi yapılması nedeniyle, bu ücretlerin de beyanname verilip verilmeyeceğinin tespitinde dikkate alınması gerekmektedir.
0.542 512 71 43 16 2022 YILINDA ÜCRET GELİRLERİNİN VERGİLENDİRİLMESİ
1. Asgari ücretli olarak çalışanlarda gelir vergisi istisnası
Hizmet erbabının ücret gelirinin, ilgili ayda geçerli olan asgari ücretin brüt tutarı kadar olması halinde, brüt tutardan, işçi sosyal güvenlik kurumu primi ve işsizlik sigorta primi kesintisi yapılacak, gelir vergisi ve damga vergisi kesintisi yapılmayacaktır.
Hizmet erbabının asgari ücretiyle birlikte mesai ücreti, sosyal yardım, ikramiye gibi ücret sayılan gelirler elde etmesi durumunda ise toplam ücret gelirinin; ilgili ayda geçerli olan asgari ücretin aylık brüt tutarından işçi sosyal güvenlik kurumu primi ve işsizlik sigorta primi düşüldükten sonra kalan kısmı gelir vergisinden istisna olacak, bu tutarı aşan kısım vergilendirilecektir. İstisna tutarını aşan kısmın vergilendirilmesinde, istisna kapsamında olan matrah da dikkate alınarak vergi tarifesinin uygulanacak dilim ve vergi oranı belirlenecektir. İstisna suretiyle sağlanan menfaat asgari ücretin ilgili ayda hesaplanan vergisini geçemeyecektir.
2. Birden fazla işverenden ücret alınması durumunda istisnanın uygulanması
Aynı zamanda birden fazla işverenden ücret alınması halinde, istisna uygulaması, sadece en yüksek ücretin elde edildiği işveren tarafından gerçekleştirilecektir. Söz konusu işverene bu durumu bildirme yükümlülüğü hizmet erbabına aittir. Birden fazla işverenden aynı tutarda ücret alındığı durumda, istisnayı uygulayacak olan işvereni hizmet erbabı kendisi belirleyecektir. İstisnadan faydalanılan işverende, istisnanın tamamından faydalanılamaması durumunda kalan tutar için diğer işverende istisnadan faydalanılması mümkün değildir.
Hizmet erbabının ücret gelirlerinin 193 sayılı Kanunun 86 ncı maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine göre yıllık beyanname ile beyan edilmesinin gerekmesi durumunda, yıl içinde istisna uygulamasından faydalanıldığı için yıllık beyannamede söz konusu istisna uygulamasına yer verilmeyecek ve yıllık beyannamede ücret gelirlerinin toplamı üzerinden hesaplanan vergiden, yıl içinde istisna öncesi hesaplanan vergiler mahsup edilecektir.
Tevkif suretiyle vergilendirilmemiş ücret gelirlerinin yıllık gelir vergisi matrahının, asgari ücretin yıllık gelir vergisi matrahını aşmaması halinde, bu gelirler beyan edilmeyecektir. Söz konusu, gelirlerin asgari ücretin yıllık gelir vergisi matrahını aşması halinde ise bu gelirlerin tamamı beyan edilecek ve hesaplanan gelir vergisinden asgari ücretin yıllık matrahı üzerinden hesaplanan vergi indirim konusu yapılacaktır.
ÖRNEK: Basit usule tabi mükellefin yanında çalışan Bay (I), tevkif suretiyle vergilendirilmemiş aylık brüt 5.004 TL ücret geliri elde etmektedir. Bay (I)’nın 2022 yılında elde ettiği ücret gelirinin gelir vergisi matrahı, asgari ücretin yıllık gelir vergisi matrahını aşmadığından, istisna kapsamında kalan bu ücret geliri için yıllık beyanname verilmeyecektir.
0.542 512 71 43 17 ÖRNEK: Basit usule tabi mükellefin yanında çalışan Bay (İ), tevkif suretiyle vergilendirilmemiş aylık brüt 6.000 TL ücret geliri elde etmektedir.
Bay (İ) tevkif suretiyle vergilendirilmemiş 2022 yılı toplam ücret gelirini yıllık beyannameyle beyan edecek ve yıllık beyanı üzerine yapılacak hesaplama aşağıdaki şekilde olacaktır.
BRÜT ÜCRET 72.000
SİĞORTA PRİMİ 10.800
MATRAH (72.000-10.800) 61.200
HESAPLANAN GELİR VERGİSİ 10.640
İSTİSNA MATRAH 51.040,80
ASGARİ ÜCRETİN VERGİSİ 8.608,16
ÖDENECEK GELİR VERGİSİ (10.640-8.608,16)
2.031,84
ÖRNEK: Bay (A), 2021 yılında birisi Türk Uluslararası Gemi Sicilinde kayıtlı bir gemide çalışması karşılığı olmak üzere iki ayrı işverenden ücret geliri elde etmiştir.
Birinci Ücret 300.000
İkinci Ücret (Gemi Sicili) 900.000
Bay (A)’ nın, Türk Uluslararası Gemi Sicilinde kayıtlı bir gemide çalışması karşılığı elde etmiş olduğu istisna kapsamındaki 900.000 TL ücret geliri beyan edilmeyecek ve diğer işverenden elde edilen ücret gelirinin beyan edilip edilmeyeceğinin hesabında da dikkate alınmayacaktır.
Bay (A)’nın, birinci işverenden almış olduğu tevkifata tabi ücret geliri olan 300.000 TL, 193 sayılı Kanun’un 103’üncü maddesinde yazılı tarifenin dördüncü gelir diliminde yer alan tutarı (2021 yılı için 650.000 TL, 2022 yılı için 880.000 TL) aşmadığından beyan edilmeyecektir.
0.542 512 71 43 18 ÖRNEK: Bayan (B), 2021 yılında birisi teknoloji geliştirme bölgesinden istisna kapsamında olmak üzere iki ayrı işverenden ücret geliri elde etmiştir.
Birinci Ücret 500.000
İkinci Ücret (Teknoloji Geliştirme Bölgesi) 800.000
Bayan (B)’nin, teknoloji geliştirme bölgesinden elde etmiş olduğu istisna kapsamındaki 800.000 TL ücret geliri beyan edilecek ve diğer işverenden elde edilen ücret gelirinin beyan edilip edilmeyeceğinin hesabında da dikkate alınacaktır.
Birden sonraki işverenlerden elde ettiği ücretleri toplamı 800.000 TL, aynı Kanunun 103 üncü maddesinde yazılı tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan tutarı (2021 Yılı için 53.000 TL, 2022 Yılı için 70.000 TL) aştığından 1.300.000 TL ücret gelirleri yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilecektir.
ÖRNEK: Bay (C), 2021 yılında biri serbest bölgeden olmak üzere üç ayrı işverenden ücret geliri elde etmiştir.
Birinci Ücret (Serbest Bölge) 580.000
İkinci Ücret 10.000
Üçüncü Ücret 20.000
Birinci işverenden alınan dâhil ücretleri toplamı (580.000 TL + 10.000 TL + 20.000 TL) 610.000 TL, 193 sayılı Kanun’un 103’üncü maddesinde yazılı tarifenin dördüncü gelir diliminde yer alan tutarı (2021 yılı için 650.000 TL, 2022 yılı için 880.000 TL) aşmadığınan ücret gelirlerinin tamamı beyan edilmeyecektir.
ÖRNEK: Bayan (D), 2021 yılında biri 5746 sayılı Kanun kapsamında Ar-Ge faaliyeti kapsamında olmak üzere iki ayrı işverenden ücret geliri elde etmiştir.
Birinci Ücret (Ar-Ge) 90.000
İkinci Ücret 60.000
Birinci işverenden alınan hariç ikinci işverenden elde edilen ücret toplamı 53.000 TL’lik beyan sınırını aştığı için birinci işverenden alınan 90.000 TL de dâhil olmak üzere 150.000 TL ücret gelirinin tamamı beyan edilecektir.
0.542 512 71 43 19 ÖRNEK : Bay (E)'nin 2021 yılı gelirleri aşağıdaki gibi olup, ücret gelirleri ve işyeri kira gelirleri tevkif yoluyla vergilendirilmiştir.
Birinci işverenden alınan ücret 450.000 TL İkinci işverenden alınan ücret 180.000 TL İşyeri kira geliri 35.000 TL
Ücret gelirleri toplamı 193 sayılı Kanunun 103 üncü maddesinde yazılı tarifenin dördüncü gelir diliminde yer alan tutarı (2021 yılı için 650.000 TL, 2022 yılı için 880.000 TL) aştığından, bu gelirler için beyanname verilecektir.
İşyeri kira geliri ise 35.000 TL, aynı Kanunun 103 üncü maddesinde yazılı tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan tutarı (2021 Yılı için 53.000 TL, 2022 Yılı için 70.000 TL) aşmadığından beyannameye dahil edilmeyecektir.
ÖRNEK: Lig usulüne tabi spor dallarında en üst ligde faaliyet gösteren (F) Spor Kulübünde görev yapan futbolcu Bay (G)’nin 10/9/2019 tarihinde imzaladığı 3 yıllık, futbolcu Bay (H)’nin ise 15/1/2021 tarihinde imzaladığı 5 yıllık sporcu sözleşmesi bulunmaktadır. (F) Spor Kulübü her iki futbolcusuna da 2021 takvim yılında 1.000.000 TL ücret ve benzeri ödemeler yapmış ve bu ödemeler üzerinden 193 sayılı Kanunun geçici 72 nci maddesi uyarınca tevkif ettiği gelir vergilerini de vergi dairesine yatırmıştır.
1. (F) Spor Kulübü tarafından Bay (G)’ye yapılan ücret ödemeleri üzerinden sözleşmenin 1/11/2019 tarihinden ÖNCE akdedilmesi nedeniyle %15 oranında tevkifat yapılacak ve gelir vergisi tevkifatı nihai vergi olacaktır. Bay (G)’nin ücret gelirleri toplamı 193 sayılı Kanunun 103 üncü maddesinde yazılı tarifenin dördüncü diliminde yer alan tutarı (2021 yılı için 650.000 TL, 2022 yılı için 880.000 TL) aşmakla birlikte bu gelirleri için yıllık beyanname verilmeyecektir.
2. (F) Spor Kulübü tarafından Bay (H)’ye yapılan ücret ödemeleri üzerinden ise sözleşmenin 1/11/2019 tarihinden SONRA akdedilmesi nedeniyle; %20 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılacak ve ücret gelirleri toplamının 193 sayılı Kanunun 103 üncü maddesinde yazılı tarifenin dördüncü diliminde yer alan tutarı (2021 yılı için 650.000 TL, 2022 yılı için 880.000 TL)aşması nedeniyle, bu gelirler yıllık beyannameyle de beyan edilecektir. Yıl içinde kesilen vergiler, vergi dairesine yatırılmış olduğundan, beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilebilecektir.
0.542 512 71 43 20 ÖRNEK:
Gökhan Beyin, 2021 yılında üç ayrı işverenden ücret geliri elde etmiş ve ücretlerin tamamı kesinti yoluyla vergilendirilmiştir
Birinci işverenden alınan ücret 45.000 TL
İkinci işverenden alınan ücret 16.000 TL
Üçüncü işverenden alınan ücret 9.000 TL
ikinci ve üçüncü işverenden alınan (16.000 + 9.000 =) 25.000 TL ücretler toplamı 53.000 TL‟lik (2021 Yılı için 53.000 TL, 2022 Yılı için 70.000 TL) beyan sınırını aşmadığından ve de ilk ücret toplamı dahil 650.000 TL’yi aşmadığından ücret gelirlerinin tamamı beyan edilmeyecektir.
Tek işverenden alınmış ve tevkif suretiyle vergilendirilmiş 103 üncü maddede yazılı tarifenin dördüncü gelir diliminde yer alan tutarı (2021 yılı için 650.000 TL, 2022 yılı için 880.000 TL) aşmayan ücretler (birden fazla işverenden ücret almakla beraber, birinciden sonraki işverenden aldıkları ücretlerinin toplamı, 103 üncü maddede yazılı tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan tutarı (2021 Yılı için 53.000 TL, 2022 Yılı için 70.000 TL) ve birinci işverenden alınan dâhil ücret gelirleri toplamı 103 üncü maddede yazılı tarifenin dördüncü gelir diliminde yer alan tutarı (2021 yılı için 650.000 TL, 2022 yılı için 880.000 TL) aşmayan mükelleflerin, tamamı tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücretleri dâhil),
ÖRNEK:
Serbest meslek erbabı Aynur Hanım’ın 2021 yılında serbest meslek kazancının yanında tamamı kesinti yoluyla vergilendirilmiş iki işverenden ücret geliri elde etmiştir
Serbest meslek kazancı 50.000 TL
Birinci işverenden alınan ücret 37.000 TL İkinci işverenden alınan ücret 25.000 TL Beyan edilecek gelir tutarı 50.000 TL
Mükellef elde etmiş olduğu serbest meslek kazancı nedeniyle mutlaka beyanname verecektir.
ikinci işverenden alınan ücret geliri ise 53.000 TL‟lik (2021 Yılı için 53.000 TL, 2022 Yılı için 70.000 TL) beyan sınırını aşmadığından ve de ilk ücret toplamı dahil (2021 yılı için 650.000 TL, 2022 yılı için 880.000 TL) 650.000 TL’yi aşmadığından ücret gelirlerinin tamamı beyan edilmeyecektir.
0.542 512 71 43 21 ÖRNEK:
Levent Bey, tamamı üzerinden tevkifat yapılmış olan 2021 yılı gelirleri aşağıdaki gibidir.
Birinci işverenden alınan ücret 55.000 TL
İkinci işverenden alınan ücret 23.000 TL
İşyeri kira geliri (Brüt) 55.000 TL
Beyan edilecek gelir tutarı 55.000 TL
ikinci işverenden alınan ücret geliri ise 53.000 TL‟lik (2021 Yılı için 53.000 TL, 2022 Yılı için 70.000 TL)beyan sınırını aşmadığından ve de ilk ücret toplamı dahil (2021 yılı için 650.000 TL, 2022 yılı için 880.000 TL) 650.000 TL’yi aşmadığından ücret gelirlerinin tamamı beyan edilmeyecektir.
Tevkifata tabi işyeri kira geliri ise 2021 yılı için geçerli olan (2021 Yılı için 53.000 TL, 2022 Yılı için 70.000 TL) 53.000 TL‟lik beyanname verme sınırını aştığından mükellef sadece bu gelirini beyan edecektir.
ÖRNEK:
Mustafa Bey, üç ayrı şirkette yönetim kurulu üyesi olup, 2021 yılında elde ettiği ücret gelirlerinin tamamı tevkif yoluyla vergilendirilmiştir. Ödevli ayrıca 15.000 TL konut kira geliri elde etmiştir.
Birinci işverenden alınan ücret 34.000 TL
İkinci işverenden alınan ücret 30.000 TL
Üçüncü işverenden alınan ücret 25.000 TL
Konut kira geliri 15.000 TL
Beyan edilecek gelir tutarı 99.000 TL
Ödevli, birden fazla işverenden aldığı ücret gelirinin yanı sıra konut kira geliri elde etmiştir.
Beyanname verilip verilmeyeceği öncelikle ücret gelirleri dikkate alınarak değerlendirilecektir.
ikinci ve üçüncü işverenden alınan ücretlerin toplamı (30.000 +25.000 =) 55.000 TL, 53.000 TL‟lik (2021 Yılı için 53.000 TL, 2022 Yılı için 70.000 TL)beyan sınırını aştığı için, birinci işverenden alınan ücret de dahil olmak üzere ücret gelirlerinin tamamı olan 89.000 TL beyan edilecektir.
Konut kira geliri ise (2021 Yılı için 7.000 TL, 2022 Yılı için 9.500 TL) belirlenen 7.000 TL‟lik istisna tutarını aştığından, tamamı beyannameye dahil edilecektir. Ödevli mesken istisnasından yararlanacaktır.
0.542 512 71 43 22 SERBEST MESLEK KAZANCI:
ÖRNEK: Serbest meslek erbabı Bay (D)'nin serbest meslek kazancının yanında tamamı tevkif yoluyla vergilendirilmiş iki işverenden elde edilen ücret geliri ile tamamı tevkif yoluyla vergilendirilmiş işyeri kira geliri bulunmaktadır.
Serbest meslek kazancı 300.000 TL Birinci işverenden alınan ücret 400.000 TL İkinci işverenden alınan ücret 40.000 TL İşyeri kira geliri 30.000 TL
Bay (D), serbest meslek kazancı nedeniyle her halükarda beyanname verecektir.
İkinci işverenden alınan ücret geliri 193 sayılı Kanunun 103 üncü maddesinde yazılı tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan tutarı (2021 Yılı için 53.000 TL, 2022 Yılı için 70.000 TL)ve ücret gelirleri toplamı aynı Kanunun 103 üncü maddesinde yazılı tarifenin dördüncü gelir diliminde yer alan tutarı (2021 yılı için 650.000 TL, 2022 yılı için 880.000 TL) aşmadığından, ücret gelirleri beyannameye dahil edilmeyecektir.
Serbest meslek kazancı ve işyeri kira geliri toplamı (300.000 TL + 30.000 TL=) 330.000 TL, 193 sayılı Kanunun 103 üncü maddesinde yazılı tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan tutarı (2021 Yılı için 53.000 TL, 2022 Yılı için 70.000 TL)aştığından, işyeri kira geliri de beyannameye dahil edilecektir.
ÖRNEK: Doktor Bay (A)’nın 2021 yılında elde ettiği;
Serbest Meslek Kazancı 50.000 TL
Kesinti suretiyle vergilendirilmiş işyeri kira geliri ise 25.000 TL
Serbest meslek kazancı ile tevkifata tabi işyeri kira geliri tutarının toplamı olan (50.000 + 25.000 =) 75.000 TL, 53.000 TL’lik (2021 Yılı için 53.000 TL, 2022 Yılı için 70.000 TL) beyan sınırını aştığından, işyeri kira geliri de beyannameye dahil edilecektir.
Bay (A)’nın 2021 yılı kazancı üzerinden hesaplanan gelir vergisi matrahı aşağıdaki gibi olacaktır.
Serbest Meslek Kazancı 50.000 TL
İşyeri Kira Geliri (Brüt) 25.000 TL
Gelir Vergisi Matrahı 75.000 TL
0.542 512 71 43 23 ÖRNEK:Avukat Şefika hanım, kendi bürosunu işletmektedir.
Şefika hanımın 2021 yılında;
- Avukatlık hizmetinden toplam 300.000 TL hasılat elde etmiştir.
- Mesleki giderleri toplam 100.000 TL’dir - Yıllık 10.000 TL Bağ-Kur primi ödemiştir.
- Merkezi Türkiye’de bulunan (X) Sigorta Şirketine, küçük çocukları için 10.000 TL hayat sigortası primi ödemiştir.
- Bireysel emeklilik sistemi katkı payı olarak 2.000 TL ödemiştir.
Hayat sigortasına ödenen primin indirim konusu yapılabilecek yıllık toplam tutarı, beyan edilen gelirin %15’ini aşmayacak şekilde katkı payının %50’si (10.000 x %50) olan 5.000 TL’dir.
Bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı payları hiçbir suretle yıllık beyannamede vergi matrahının tespitinde indirilemez
Avukat Şefika hanımın, 2021 yılı kazancı üzerinden hesaplanan gelir vergisi aşağıdaki gibi olacaktır.
Toplam Hasılat 300.000 TL
Toplam Mesleki Giderler 100.000 TL
Bağ-Kur Primi 10.000 TL
Beyan Edilecek Serbest Meslek Kazancı (300.000 - 110.000 =)
190.000 TL
Hayat Sigortası Primi 5.000 TL
Gelir Vergisi Matrahı (190.000 – 5.000 =) 185.000 TL
ÖRNEK: Serbest Muhasebeci Mali Müşavir Bay Hasan, bağımsız olarak mali müşavirlik yapmaktadır. Bay Hasan 2021 yılında vermiş olduğu,
Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik hizmetinden 70.000 TL hasılat elde etmiştir
Bay Hasan’ın faaliyeti ile ilgili olarak yapmış olduğu genel gider tutarı ise 30.000 TL’dir
Bir yayın kuruluşundan 20.000 TL telif kazancı
Telif kazancı üzerinden yıl içinde 3.400 TL tevkifat yapılmıştır. (Bu madde kapsamındaki kazançları toplamı 103 üncü maddede yazılı tarifenin dördüncü gelir diliminde yer alan tutarı aşanlar (2021 yılı için 650.000 TL, 2022 yılı için 880.000 TL) bu istisnadan faydalanamazlar. Bu durumda olanların, 94 üncü maddenin birinci fıkrası kapsamında tevkifat yapma yükümlülüğü yoktur.)
0.542 512 71 43 24 Mükellefin serbest meslek kazancı ile ilgili olarak gelir vergisi aşağıdaki gibi hesaplanacaktır:
Gayrisafi Hasılat Toplamı 70.000 TL
İndirilecek Giderler Toplamı 30.000 TL
Safi Kazanç Tutarı (70.000 - 30.000 =) 40.000 TL
Vergiye Tabi Gelir 40.000 TL
ÖRNEK: Serbest meslek erbabı Bay Derin DENİZ’in 2021 yılında,
80.000 TL gayrisafi hasılatı,
15.000 TL de indirilecek gideri
Ödevli bakmakla yükümlü bulunduğu çocuğu için 1. dereceden engellilik indirimi
8.000 TL Bağ-Kur primi
2021 Yılı için aylık engellilik indirimi tutarları birinci derece engelliler için 1.500 TL, ikinci derece engelliler için 860 TL, üçüncü derece engelliler için 380 TL olarak belirlenmiştir. Bay Derin DENİZ 1.derece engellilik indiriminden yararlanmakta olduğundan;
Engellilik İndirimi Tutarı (Yıllık) 1.500 TL x 12 = 18.000 TL’dir
Serbest Meslek Kazancı 80.000 TL
İndirilecek giderler 15.000 TL
Safi Kazanç (80.000 - 15.000 =) 65.000 TL
Bağ-Kur primi 8.000 TL
Engellilik indirimi tutarı 2021 yılı için yıllık (1.500 x 12 =) 18.000 TL
Gelir Vergisi Matrahı [(65.000 - (8.000 + 18.000) =] 39.000 TL
ÖRNEK: Dişhekimi Metin Bey’in 2021 yılında elde ettiği kazanç ve iratlar şöyledir.
Serbest Meslek Kazancı 120.000 TL
İşyeri kira geliri (tevkifata tabi tutulmuş 15.000 TL
Alacak faizi 1.350 TL
Beyan edilecek gelir toplamı 135.000 TL
Dişhekimi Metin Bey, 120.000 TL serbest meslek kazancı için mutlaka yıllık gelir vergisi beyannamesi verecektir.
Serbest meslek kazancı ile brüt işyeri kira gelirinin toplamı olan (120.000 + 15.000 =) 135.000 TL, (2021 Yılı için 53.000 TL, 2022 Yılı için 70.000 TL) 53.000 TL’yi aştığından yıllık gelir vergisi beyannamesine işyeri kira geliri de dahil edilecektir
Tevkifatsız olan alacak faizi ise, GVK’nın 86/1-d’ye göre (2021 Yılı için 2.800 TL 2021 Yılı için 3.800 TL) beyan sınırını aşmadığından verilecek beyannameye dahil edilmeyecektir.
0.542 512 71 43 25 ÖRNEK: Avukat Mehmet TEM 2021 yılı içinde elde etmiş olduğu serbest meslek kazancının yanı sıra tamamı tevkif yoluyla vergilendirilmiş iki işverenden ücret geliri ile yine tamamı tevkif yoluyla vergilendirilmiş işyeri kira geliri bulunmaktadır.
Serbest meslek kazancı 35.000.- TL
Birinci işverenden alınan ücret 35.000.- TL
İkinci işverenden alınan ücret 25.000.- TL
İşyeri kira geliri (Brüt) 26.000.- TL
Mükellef elde etmiş olduğu serbest meslek kazancı nedeniyle mutlaka beyanname vermek zorundadır.
ikinci işverenden alınan ücret geliri ise 53.000 TL‟lik (2021 Yılı için 53.000 TL, 2022 Yılı için 70.000 TL) beyan sınırını aşmadığından ve de ilk ücret toplamı dahil (2021 yılı için 650.000 TL, 2022 yılı için 880.000 TL) 650.000 TL’yi aşmadığından ücret gelirlerinin tamamı beyan edilmeyecektir.
Serbest meslek kazancı ve işyeri kira geliri tutarının toplamı (2021 Yılı için 53.000 TL, 2022 Yılı için 70.000 TL) 53.000 TL’lik beyan sınırını aştığından, (35.000+26.000)=61.000 TL işyeri kira geliri verilecek beyannameye dahil edilecektir.
ÖRNEK: Bayan Deniz Çobaler, 2021 yılına ilişkin Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesindeki gelirleri aşağıdaki gibidir.
Serbest Meslek Kazancı 45.000 TL
Beyan Edilen Ücret Geliri (1.İşverenden Alınan, Tevkifata Tabi Tutulmuş) 32.000 TL Beyan Edilen Ücret Geliri (2.İşverenden Alınan, Tevkifata Tabi Tutulmuş) 35.000 TL
Vergiye Tabi Gelir (Matrah) (45.000 TL) 45.000 TL
Serbest meslek kazancı nedeniyle her halükarda beyanname verilecektir.
ikinci işverenden alınan ücret geliri (2021 Yılı için 53.000 TL, 2022 Yılı için 70.000 TL) 53.000 TL‟lik beyan sınırını aşmadığından ve de ilk ücret toplamı dahil (2021 yılı için 650.000 TL, 2022 yılı için 880.000 TL) 650.000 TL’yi aşmadığından ücret gelirlerinin tamamı beyan edilmeyecektir.
0.542 512 71 43 26 GAYRİMENKUL SERMAYE İRADI
ÖRNEK: Sahra KALE, sahibi olduğu konutu 2021 yılında kiraya vermiş olup, 24.000 TL kira geliri elde etmiştir. Başka geliri bulunmayan mükellef, gayrimenkulü ile ilgili olarak 8.000 TL harcama yapmış olup, gerçek gider yöntemini seçmiştir.
Mükellefin gerçek gider olarak indirebileceği tutar, 8.000 TL tutarındaki toplam giderin vergiye tabi hasılata isabet eden kısmı kadar olacaktır.
Vergiye Tabi Hasılat = 24.000 – 7.000 = 17.000 TL
İndirilebilecek Gider = (8.000 x 17.000) / 24.000 = 5.666,67 TL
ÖRNEK: Bay (B)‟nin 2021 yılına ilişkin Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesindeki gelirleri aşağıdaki gibidir.
Beyan Edilen Serbest Meslek Kazancı 90.000 TL
Beyan Edilen Ücret Geliri (1.İşverenden Alınan, Tevkifata Tabi Tutulmuş) 50.000 TL Beyan Edilen Ücret Geliri (2.İşverenden Alınan, Tevkifata Tabi Tutulmuş) 42.000 TL Beyan Edilen Ücret Geliri (3.İşverenden Alınan, Tevkifata Tabi Tutulmuş) 36.000 TL Konut Kira Geliri (Götürü Gider Usulü Tercih Edilmiştir) 54.000 TL
Toplam Gelir (90.000+50.000+42.000+36.000+54.000) 272.000 TL
Serbest meslek kazancı nedeniyle her halükarda beyanname verilecektir.
ikinci ve üçüncü işverenden alınan ücret tutarı 53.000 TL‟lik (2021 Yılı için 53.000 TL, 2022 Yılı için 70.000 TL) beyan sınırını aştığından birinci işverenden alınan ücret geliri dahil ücret gelirinin tamamı da beyan edilecektir.
Bay (B) serbest meslek kazancını yıllık beyanname ile bildirmek zorunda olduğundan GVK‟nın 21 inci maddesinde yer alan (2021 Yılı için 7.000, 2022 Yılı için 9.500 TL) 7.000 TL‟lik istisnadan yararlanamayacaktır.
Konut kirasının gayrisafi tutarı 54.000 TL olup, götürü gider usulünde gayrimenkul sermaye iradının % 15‟i olan (54.000 x 0,15 =) 8.100 TL‟yi gider olarak indirerek, bakiye 45.900 TL‟yi gayrimenkul sermaye iradından dolayı matrah olarak beyan edilecektir.
Buna göre, ödenecek gelir vergisi tutarı aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.
Toplam Gelir Üzerinden Hesaplanan Gelir Vergisi Matrahı (90.000+50.000+42.000+36.000+45.900)
263.900 TL
0.542 512 71 43 27 ÖRNEK: Hollanda’da yaşayan Hayri ŞAHİN, Ankara’da bulunan konutunu kirayavermiş ve 2021 yılında 10.000 Dolar kira geliri elde etmiştir. Beyana tabi başka geliri bulunmayan mükellef, götürü gider yönteminiseçmiştir.
Tahsilatın yapıldığı tarihteki T.C. Merkez Bankası Dolar alış kuru 14 TL kabul edilmiştir.
Mükellefin kira gelirine ilişkin gelir vergisi aşağıdaki gibi hesaplanacaktır;
Gayrisafi İrat Toplamı (10.000 $ x 14 TL) 140.000 TL
Vergiden İstisna Tutar 7.000 TL
Kalan (140.000-7.000) 133.000 TL
Götürü Gider (133.000 x %15) 19.950 TL
Vergiye Tabi Gelir (133.000-19.950) 113.050 TL
ÖRNEK: Türkiye’de ikametgâhı olmayıp, Fransa’da yaşayan Funda KÜSMÜŞ, Marmaris’te bulunan işyerini kiraya vermiş ve 2021 yılında 10.000 Euro kira geliri elde etmiştir. İşyeri için ödenen kira bedelleri üzerinden 28.000 TL tevkifat yapılmıştır.
Tahsilatın yapıldığı tarihteki T.C. Merkez Bankası Euro alış kuru 14 TL kabul edilmiştir.
İşyeri Kira Geliri (Brüt) = 10.000 € x 14 TL = 140.000 TL Tevkifat tutarı =140.000 x %20 = 28.000 TL
Tamamı Türkiye’de tevkif suretiyle vergilendirilmiş olan işyeri kira gelirleri için tutarı ne olursa olsun yıllık beyanname verilmeyecektir.
ÖRNEK: Bayan (E), 2021 yılında tamamı tevkif yoluyla vergilendirilmiş; aşağıdaki gelirlerli bulunmaktadır.
İşyeri Kira Geliri (Brüt) 25.000 TL
Konut Kira Geliri 3.000 TL
Mevduat Faizi 20.000 TL
Tevkif yoluyla vergilendirilen 20.000 TL mevduat faizi geliri, tutarı ne olursa olsun beyan edilmeyecektir
Konut kira gelirinden (2021 Yılı için 7.000 TL, 2022 Yılı için 9.500 TL) 7.000 TL’lik istisna düşülecek olup, kalan tutar beyan edilecektir. Örnekte, istisna haddinin altında konut kira geliri elde edildiğinden beyan edilmeyecektir.(GVK 86/1-a)
Tamamı tevkif suretiyle vergilendirilmiş işyeri kira geliri olan 25.000 TL ise 53.000 TL’lik (2021 Yılı için 53.000 TL, 2022 Yılı için 70.000 TL) beyan sınırını aşmadığından yıllık beyanname ile beyan edilmeyecektir.
0.542 512 71 43 28 ÖRNEK: Bay (F), 2021 yılında,
Konut kredisi kullanarak 100.000 TL’ye aldığı dairesini aylık 1.250 TL’den konut olarak kiraya vermiş ve 15.000 TL kira geliri elde etmiştir.
Beyana tabi başka geliri olmayan mükellef, gerçek gider yöntemini seçmiş olup,
bu konut ile ilgili 1.000 TL asansör ve sigorta gideri yapmıştır.
Konut kredisi için 2021 yılında bankaya ödenen faiz tutarı da 2.000 TL’dir.
Bay (F), konut olarak kiraya vermiş olduğu daire için 2021 yılında ödediği asansör, sigorta ve faiz gideri ile birlikte iktisap bedelinin % 5’i olan (100.000 x %5 =) 5.000 TL’yi indirim konusu yapabilecektir.
Vergiye Tabi Hasılat = Toplam Hasılat - Konut Kira Geliri İstisnası
= 15.000 – 7.000 = 8.000 TL
İndirilebilecek Gider = Toplam Gider x Vergiye Tabi Hasılat ---
Toplam Hasılat
=8.000 x 8.000 --- 15.000
= 1.066,67 TL
Mükellefin kira gelirine ilişkin gelir vergisi aşağıdaki gibi hesaplanacaktır.
Gayrisafi İrat Toplamı 15.000 TL
Vergiden İstisna Tutar 7.000 TL
Kalan (15.000 – 7.000) 8.000 TL
İndirilebilecek Gerçek Gider Tutarı 1.066,67 TL
Vergiye Tabi Gelir (8.000-1.066,67) 6.933,33TL
Hesaplanan Gelir Vergisi 1.040 TL
0.542 512 71 43 29 ÖRNEK:Bay C’nin 2021 yılında,
Konut olarak kiraya verdiği dairesinden 25.000 TL
İşyeri olarak kiraya verdiği dairesinden ise 45.000 TL brüt kira geliri elde etmiş
İşyeri için ödenen kira bedelleri üzerinden 9.000 TL tevkifat yapılmıştır
Beyana tabi başka geliri bulunmayan mükellef, götürü gider yöntemini seçmiştir.
Konut kira gelirinin istisnayı aşan tutarı ile işyeri kira geliri toplamı olan (18.400 + 45.000 =) 63.400 TL, (2021 Yılı için 53.000 TL, 2022 Yılı için 70.000 TL) 53.000 TL’yi aştığı için, tevkifata tabi tutulmuş olan işyeri kira geliri de konut kira geliri ile birlikte beyan edilecektir.
Konut ve işyeri kira gelirinin birlikte elde edilip beyan edilmesi halinde, istisna sadece konut kira gelirine uygulanır.
Mükellefin kira gelirine ilişkin gelir vergisi aşağıdaki gibi hesaplanacaktır.
Konut Kira Geliri 25.000 TL
Vergiden İstisna Tutar 7.000 TL
Kalan 18.000 TL
İşyeri Kira Geliri 45.000 TL
Gayrisafi İrat Toplamı (18.000 + 45.000) 63.000 TL
%15 Götürü Gider (63.000 x %15) 9.450 TL
Vergiye Tabi Gelir (63.000-9.450) 53.550,00 TL
Hesaplanan Gelir Vergisi 9.548,50 TL
Kesinti Yoluyla Ödenen Vergiler 9.000 TL
Ödenecek Gelir Vergisi 548,50 TL
ÖRNEK: Bayan Dilek,
Sahibi olduğu iki daireyi konut olarak kiraya vermesi sonucunda 2021 yılında toplam 60.000 TL kira geliri elde etmiştir.
Sağlık Bakanlığına bağlı bir hastaneye 7.000 TL
Kamuya ait bir yetiştirme yurduna 10.000 TL nakit olarak bağışta bulunmuştur.
Beyana tabi başka geliri bulunmayan mükellef, götürü gider yöntemini seçmiştir.
Mükellefin kira gelirine ilişkin gelir vergisi aşağıdaki gibi hesaplanacaktır.
Gayrisafi İrat Toplamı 60.000 TL
Vergiden İstisna Tutar 7.000 TL
Kalan (60.000 – 7.000) 53.000 TL
% 15 Götürü Gider (53.000 x %15) 7.950 TL
Safi İrat (53.000 – 7.950) 45.050 TL
Okul, Yurt ve Sağlık Tesisleri İçin Yap. Bağış ve Yardımlar
17.000 TL
Vergiye Tabi Gelir (45.050 – 17.000) 28.050 TL
