TEMEL KAVRAMLAR TEMEL KAVRAMLAR

(1)

TEMEL KAVRAMLAR TEMEL KAVRAMLAR

Prof.Dr.Serap ÇETİNER

(2)

Diş Hekimliği Anabilim Diş Hekimliği Anabilim

Dalları Dalları



Pedodonti Pedodonti



Ortodonti Ortodonti



Endodonti Endodonti



Ağız Diş ve Çene Radyolojisi Ağız Diş ve Çene Radyolojisi



Ağız Diş ve Çene Hastalıkları Cerrahisi Ağız Diş ve Çene Hastalıkları Cerrahisi



Restoratif Diş Tedavisi Restoratif Diş Tedavisi



Periodontoloji Periodontoloji



Protetik Diş Tedavisi Protetik Diş Tedavisi

(3)

Çocuklara uygulanan her türlü tedavi ve

koruyucu diş hekimliği işlemlerini yapan, bu konuda özel eğitim almış diş hekimlerine

pedodontist (çocuk dişhekimi), bu diş

hekimliği dalına da pedodonti denir.

(4)

Pedodonti temelde 2 kısma ayrılır:

A- OLUŞMUŞ PROBLEMLERİN TEDAVİ A- OLUŞMUŞ PROBLEMLERİN TEDAVİ

EDİLMESİ EDİLMESİ

B- PROBLEMLERİN OLUŞMASINI

ENGELLEMEK AMAÇLI UYGULANAN

KORUYUCU DİŞ HEKİMLİĞİ

(5)

Ağız ve Dişler Hakkında Genel Bilgi

(6)

Mine: Vücuttaki en sert maddedir. Dişi en dıştan koruyucu bir katman olarak çevreler. İçinde sinir hücreleri olmadığı için duyarlı değildir. % 97’si

kalsiyum tuzlarından oluşur. Minenin yapısına giren kalsiyum tuzları, organik diş maketi üzerinde yavaş yavaş çökelerek birikir ve kristalleşir. Bu birikme, ana rahminde iken başlar. Anne, gebelik süresince bazı ilaçlar alırsa veya çocuk mine teşekkülü

sırasında bir hastalık geçirirse mine birikimi

aksaklığa uğrayabilir. 0 zaman dişler sarı, gri veya

kahverengi olur. Bazen de eksik oluşabilir.

(7)

•Dentin: Minenin altındaki tabakadır. Yetişkin bir insan dişinin %75'ini oluşturur. Kemikle aynı yoğunluğa sahip olmasına rağmen ısıya ve dokunmaya duyarlıdır. Dişin asıl kitlesini dentin (fildişi) tabakası oluşturur. Dentin, taç

kısmında mine; kök kısmında da sement ile örtülüdür. Dentin canlı bir yapıdır. Dentinde çok sayıda kanalcık içerir. Bu

kanalcıkların içi diş özü sınırındaki dentin yapıcı hücrelerin uzantıları olan iplikçiklerle doludur. Dentin yapan hücrelere

“Odontoblast” denir. Diş, dolgu veya kaplama yapılmak

için oyulur veya küçültülürse bu kanalcıklar açığa çıkar

ve o zaman soğuk, sıcak, tatlı ve ekşiden ağrı duyulur.

(8)

•Pulpa (diş özü): Dişin orta kısmına ve burada bulunan yumuşak dokuya verilen addır. Kökün ucuna kadar devam eder. Bu kısımda kan damarları yer alır ve bu damarlar sayesinde diş enfeksiyondan korunur ve daima aktif halde kalır. aynı zamanda pulpada aşırı duyarlı sinir hücreleri bulunur ve bu hücreler sayesinde sıcak, soğuk ve basınç gibi duyular hissedilir. “Diş özünün dış çevresi dentin yapıcı hücrelerle (odontoblast) kuşatılmıştır. Bu hücreler, çürük ve diğer zararlı etkenlere karşı, dişi koruyan kale muhafızlarına benzer. Her hangi bir nedenle oluşan çürüğe karşı dentin yapıcı hücreler üstün gelirlerse bu hücreler diş özü

kalesini dentinle sıvarlar; yenik düşerlerse diş özü açılır ve iltihaplanır. Bu etkinlik genç insanların diş özünde daha yoğundur.

(9)

•Sement: Kökün etrafını kaplayan kemiksi bir

tabakadır, çok incedir. Diş kökünün çene kemiğine

tutunmasını sağlar. %65’i inorganik maddedir.

(10)

Dişler ne işe yarar?

Dişler sindirim sisteminin başında besinlerin ufalanıp parçalanmasına, koparılmasına yardım eder. Kendini

çevreleyen destek dokuları korur ve gelişmelerini sağlar. Konuşmayı ve seslerin doğru bir şekilde çıkmasını sağlarlar. Estetik olarak yüzle bir bütünlük

içindedir.

(11)

Süt dişleri niçin gereklidir....??

BESLENME KONUŞMA

ESTETİK

DAİMİ DİŞLERE REHBERLİK

ÇENE VE YÜZ

GELİŞİMİ

(12)

Dişlerin Görevlerine Göre Dişlerin Görevlerine Göre

Farklı Yapıları Vardır:

1- Kesici Dişler

Alt ve üst çenedeki ön dişler “Kesici Diş” olarak

adlandırılır. Gıdaların ısırılıp, koparılmasında görev

alırlar.

(13)

Maxiller (Üst çene) süt Maxiller (Üst çene) süt

santral diş

(14)

Maxiller süt lateral

(15)

Mandibular (Alt çene) süt Mandibular (Alt çene) süt

santral

(16)

Mandibular süt lateral diş

(17)

2- Kaninler (Köpek Dişleri)

“Köpek dişi” ve “göz dişi” adı da verilen kaninler kesici dişlerden sonra gelir, alt ve üst

çenede sağlı-sollu birerden dört (4)tanedir. Uçları

sivri olup koparmaya yararlar.

(18)

Maxiller süt kanin(köpek) Maxiller süt kanin(köpek)

dişi dişi

(19)

Mandibular süt kanin Mandibular süt kanin

(köpek) dişi

(20)

3- Azı Dişleri

Kaninlerin arkasında, azı dişleri yer alır. Yapı

olarak birbirinden farklı olan azı dişleri, her bir yarım çenede, iki küçük azı, üç de büyük azı olmak üzere beşer tane ve bir çenede toplam on (10) tanedir.

Bütün küçük azıların çiğneme ve kenetlenmeye yarayan ikişer tümsekçikleri vardır. Üst çenedeki

büyük azıların dörder tümsekçiği; alt çenedeki büyük azıların beşer tümsekçiği vardır.Gıdaların

öğütülmesinde görev alırlar.

(21)

Maxiller 1. süt molar

(22)

Maxiller 2. süt molar

(23)

Mandibular 1. süt molar

(24)

Mandibular 2. süt molar

(25)

Diş çürüğü nedir...??

Diş çürüğü dünyanın en yaygın enfeksiyöz hastalığıdır.

Progresiftir...(ilerleyicidir)

Tedavi edilmezse diş ve çevre dokularının enfeksiyonuna yol açtığı gibi genel vücut sağlığını da etkiler.

(26)

Diş çürüğü nasıl oluşur....?

BESİN BAKTERİ

DİŞ ZAMAN

(27)

(28)

Okluzal(Çiğneyici yüzey) çürük Okluzal(Çiğneyici yüzey) çürük

gelişimi

(29)

(30)

Aproksimal(Ara yüz)çürük Aproksimal(Ara yüz)çürük

gelişimi

(31)

Çürüğü Kök

(32)

Kliniğimizde herhangi bir gün

(33)

BU BEDELİ ÇOCUKLAR BU BEDELİ ÇOCUKLAR

ÖDEMEMELİ

(34)

Çocukların ağzına protez takılmasını Çocukların ağzına protez takılmasını

kim ister?

Hepsinin nedeni çocuğun ağız diş Hepsinin nedeni çocuğun ağız diş sağlığı konusunda eğitimsiz aileler...

sağlığı konusunda eğitimsiz aileler...

(35)

DSÖ 2000 yılı hedefi altı yaşındaki DSÖ 2000 yılı hedefi altı yaşındaki

çocukların %50’sinin ağzında çürük çocukların %50’sinin ağzında çürük

bulunmamasıdır.

Ülkemizde 6 yaşında çürük oranı %90’dır.

(36)

21.Yüzyıl dişhekimliğinin hedefi 21.Yüzyıl dişhekimliğinin hedefi çocukluk döneminden başlayarak çocukluk döneminden başlayarak

bireylere ağız hijyeni alışkanlığı bireylere ağız hijyeni alışkanlığı

kazandırmak ve koruyucu kazandırmak ve koruyucu

uygulamalarla diş çürüğünün önüne uygulamalarla diş çürüğünün önüne

geçmektir.

(37)

Çürük ve sonuçları yaşanması Çürük ve sonuçları yaşanması

gereken bir kader değildir!

Çürük önlenebilen

Çürük önlenebilen e e nfeksiyöz bir nfeksiyöz bir hastalıktır.

hastalıktır.

(38)

Çürüksüz bir toplum ulaşılmaz Çürüksüz bir toplum ulaşılmaz

bir hayal değildir!

6 Sihirli Formül:

Annenin eğitimi Annenin eğitimi

Oral Hijyen alışkanlığı Oral Hijyen alışkanlığı Flor Flor

Fissür örtücüler Fissür örtücüler

Bilinçli beslenme Bilinçli beslenme

Periyodik dişhekimi

kontrolü kontrolü

(39)

Koruyucu diş sağlığının devlet Koruyucu diş sağlığının devlet

politikası haline geldiği ülkelerde politikası haline geldiği ülkelerde

altı yaş grubunda çürük oranı altı yaş grubunda çürük oranı

yıllardır %10’un altındadır.

Bebek ağız sağlığı programları ile Bebek ağız sağlığı programları ile

çürüksüz bir toplum çürüksüz bir toplum

hedeflenmektedir.

(40)

Çocuklar ağız sağlığını Çocuklar ağız sağlığını

koruyamayacağına göre bu görev koruyamayacağına göre bu görev

ailelere düşmektedir.

Ağız sağlığı anne karnında başlar.

(41)

Hamile, bebek ve çocuk ağız sağlığı Hamile, bebek ve çocuk ağız sağlığı

programlarında çocuk ve kadın programlarında çocuk ve kadın

doğum doktorları ile diş hekimleri, doğum doktorları ile diş hekimleri,

hemşirelerle birlikte çalışmalıdır.

(42)

Hamilenin kendi diş sağlığı Hamilenin kendi diş sağlığı

açısından eğitimi açısından eğitimi

Çürük anneden bebeğe taşınabilen Çürük anneden bebeğe taşınabilen

infeksiyöz bir hastalıktır.

(43)

Hamilelikte Ağız ve Diş Sağlığı Hamilelikte Ağız ve Diş Sağlığı

 Hormonal değişimlerle birlikte fiziksel ve ruhsal Hormonal değişimlerle birlikte fiziksel ve ruhsal

değişimlerin birlikte görüldüğü hamilelikte ağız sağlığı daha değişimlerin birlikte görüldüğü hamilelikte ağız sağlığı daha da önem kazanır.

da önem kazanır.

 Östrojen hormonunun artışı nedeniyle diş etinin hastalık Östrojen hormonunun artışı nedeniyle diş etinin hastalık yapıcı ajanlara karşı cevabında da artış olur. Normal

yapıcı ajanlara karşı cevabında da artış olur. Normal zamanlarda diş etinin tolere edebileceği plak miktarı zamanlarda diş etinin tolere edebileceği plak miktarı hamilelikte ciddi diş eti hastalıklarına ve diş eti

hamilelikte ciddi diş eti hastalıklarına ve diş eti büyümelerine neden olur.

büyümelerine neden olur.

(44)

HAMİLELİK GİNGİVİTİSİ

(45)



Hamilelikte diş çürüklerinde de artış görülür. Hamilelikte diş çürüklerinde de artış görülür.

Nedeni ilk aylarda kusma, bulantı, aşermeye bağlı Nedeni ilk aylarda kusma, bulantı, aşermeye bağlı

olarak hamileler diş fırçalama alışkanlıklarından olarak hamileler diş fırçalama alışkanlıklarından uzaklaşırlar. Kusma ve mideden gelen özsuyunun uzaklaşırlar. Kusma ve mideden gelen özsuyunun

ağza gelmesi ağızın kimyasını değiştirerek asit ağza gelmesi ağızın kimyasını değiştirerek asit

ortam yaratır. Asit ortamda dişlerin çürümesini ortam yaratır. Asit ortamda dişlerin çürümesini

kolaylaştırır.



Yine hamilelikte beslenme düzenindeki değişiklikler Yine hamilelikte beslenme düzenindeki değişiklikler ve tatlı yiyeceklere olan düşkünlük ve bu tip

ve tatlı yiyeceklere olan düşkünlük ve bu tip

besinlerin öğün aralarında ve sık sık tüketilmesi besinlerin öğün aralarında ve sık sık tüketilmesi

de diş çürüklerinde artışa neden olmaktadır.

(46)

" Her doğumda bir diş kaybedilir "

düşüncesi doğru mu?

" Hamilelik sırasında bebeğin kendisi için gerekli olan kalsiyumu annenin dişlerinden alarak

annesinin dişlerinin çabuk çürümesine yol açtığı, bu nedenle hamile annelerin diş kaybına uğradığı

" düşüncesi tamamen yanlıştır.

Hamilelik sırasında annenin dişlerinden kalsiyum kaybı olduğuna dair herhangi bir bilimsel kanıt

yoktur. Bu dönemde bebeğin ve annenin kemiklerinin sağlıklı olabilmesi için annenin günlük 1200-1500 mg kalsiyuma gereksinimi

vardır.

.

(47)

 Hamilelik döneminde kadın süt ve süt ürünleri ile yeşil yapraklı sebzeler gibi kalsiyum dan zengin gıdalar alarak kalsiyum gereksinimini karşılamalıdır. Eğer gıdalarla

yeterli kalsiyum sağlanamazsa bebeğin gelişimi için gerekli olan miktar annenin kemiklerinden karşılanır.

 Dişlerden kalsiyum çözünmesi olmaz.

 Eğer iyi bir beslenme ile beraber yeterli ağız diş bakımı yapılırsa hamilelik döneminde normal dönemden farklı bir diş sorunu ile karşılaşılmaz.

 Hamilelik sırasında beslenme hem annenin hem de bebeğin genel sağlığı ve ağız diş sağlığı için oldukça önemlidir.

(48)

Hamilelik sırasında ekstra bir ağız- Hamilelik sırasında ekstra bir ağız-

diş bakımı gerekli midir?

 Günlük ağız ve diş bakımım kesintiye uğratılmamalıdır. Günlük ağız ve diş bakımım kesintiye uğratılmamalıdır.

 Hamilelik öncesi tam bir ağız muayenesinden geçerek Hamilelik öncesi tam bir ağız muayenesinden geçerek optimal ağız hijyenine kavuşmalı ve bunu sürdürme optimal ağız hijyenine kavuşmalı ve bunu sürdürme

alışkanlığını kazanmalıdır.

 Çünkü plak birikimi, ve diş eti hastalıkları ile hamilelik Çünkü plak birikimi, ve diş eti hastalıkları ile hamilelik sırasında oluşan hormonal değişiklikler arasında direkt sırasında oluşan hormonal değişiklikler arasında direkt

ilişki vardır.

 Günde en az iki kez diş fırçası ve diş ipi kullanarak etkili Günde en az iki kez diş fırçası ve diş ipi kullanarak etkili diş bakımı yapılarak plak birikimine engel olunmalıdır.

diş bakımı yapılarak plak birikimine engel olunmalıdır.

 Ağız gargaraları ya da ılık tuzlu su ile gargara Ağız gargaraları ya da ılık tuzlu su ile gargara

yapılmalıdır. Özellikle ılık tuzlu su diş etlerini rahatlatır yapılmalıdır. Özellikle ılık tuzlu su diş etlerini rahatlatır

ve dişeti hassasiyetini azaltır.

(49)

Hamilelik döneminde florür Hamilelik döneminde florür

tablet alımı önerilmez.

Çünkü florür plasenta Çünkü florür plasenta

bariyerini geçemez; bu bariyerini geçemez; bu

nedenle de bebeğin diş nedenle de bebeğin diş

gelişiminde etkisi olmaz.

(50)

"Hamileyken antibiyotik kullanımı"

bebeğin dişlerini etkiler mi?



Bu dönemde bilinçsiz ilaç kullanımından Bu dönemde bilinçsiz ilaç kullanımından

kaçınılması gerekmektedir. Ancak kullanılan kaçınılması gerekmektedir. Ancak kullanılan

her antibiyotiğin bebeğin dişlerinde her antibiyotiğin bebeğin dişlerinde

lekelenmelere neden olduğu kanısı yanlıştır.



Antibiyotik kullanımı özellikle Penisilin ve Antibiyotik kullanımı özellikle Penisilin ve

türevleri (amoxicilline vs. ) kullanımını bebek türevleri (amoxicilline vs. ) kullanımını bebek

için herhangi bir sakıncası yoktur.



Dişlerde renklenmelere neden olan Dişlerde renklenmelere neden olan

antibiyotik grubu "tetrasiklinler"dir. Bunun antibiyotik grubu "tetrasiklinler"dir. Bunun dışındaki antibiyotiklerin renklenme yaptığı dışındaki antibiyotiklerin renklenme yaptığı

kanıtlanamamıştır.

(51)

Hamilelik döneminde anne adayı kendi Hamilelik döneminde anne adayı kendi

diş sağlığı ve doğacak bebeğin diş sağlığı diş sağlığı ve doğacak bebeğin diş sağlığı

ile ilgili nelere dikkat etmelidir?

Hamileliğin 3.ayından itibaren bebeğin dişleri oluşmaya başlar.

Bebeğin dişlerinin bu dönemdeki oluşum ve gelişimleri için Bebeğin dişlerinin bu dönemdeki oluşum ve gelişimleri için

gerekli olan kalsiyum, fosfor ve diğer mineraller annenin kan gerekli olan kalsiyum, fosfor ve diğer mineraller annenin kan

dolaşımından alınır. Bu nedenle bebeğin tüm sağlığı için dolaşımından alınır. Bu nedenle bebeğin tüm sağlığı için

olduğu kadar dişlerinin sağlığı açısından da annenin beslenme olduğu kadar dişlerinin sağlığı açısından da annenin beslenme

şekli çok önemlidir. Anne, gerekli kalsiyum, fosfor ve şekli çok önemlidir. Anne, gerekli kalsiyum, fosfor ve

vitaminleri dengeleyerek bebeğin diş gelişiminin başarısına vitaminleri dengeleyerek bebeğin diş gelişiminin başarısına

yardımcı olur. Sağlıklı dişler ve kemikler için hamile bir kadın yardımcı olur. Sağlıklı dişler ve kemikler için hamile bir kadın

mutlaka süt ve süt ürünleri, et ve balık; taze meyve ve mutlaka süt ve süt ürünleri, et ve balık; taze meyve ve

sebzeler ile beslenmeye özen göstermelidir.

(52)

Hamilelik sırasında diş Hamilelik sırasında diş

tedavisi yapılabilir mi?

 Hamileliğin ilk üç ayında bebeğin organ gelişim evresi Hamileliğin ilk üç ayında bebeğin organ gelişim evresi olduğundan etkili dental tedaviden kaçınılmalıdır.

olduğundan etkili dental tedaviden kaçınılmalıdır.

 Tedaviler ikinci üç aya ertelenmelidir. Tedaviler ikinci üç aya ertelenmelidir.

 Diş ya da diş eti iltihabı gibi acil durumlarda, var olan Diş ya da diş eti iltihabı gibi acil durumlarda, var olan enfeksiyonun bebeğin gelişimini dental tedavinin

enfeksiyonun bebeğin gelişimini dental tedavinin

olumsuzluklarından daha fazla etkileyebileceği düşüncesi olumsuzluklarından daha fazla etkileyebileceği düşüncesi

ön plana alınmalı ve bir jinekoloğun önerileri ön plana alınmalı ve bir jinekoloğun önerileri

doğrultusunda dental tedavi yapılmalıdır.

 Son üç ayda tedavi için gerekli olan pozisyonları rahat Son üç ayda tedavi için gerekli olan pozisyonları rahat

alalaması ve koltukta uzun süre oturamaması nedeni ile diş alalaması ve koltukta uzun süre oturamaması nedeni ile diş

tedavisi yaparken anne rahatsız olabilmektedir tedavisi yaparken anne rahatsız olabilmektedir. .

(53)

Hamilelikte dental anestezi Hamilelikte dental anestezi

yapılabilir mi?

 Hamilelik esnasında birçok ilacın kullanılmaması ya da kontrollü kullanılması Hamilelik esnasında birçok ilacın kullanılmaması ya da kontrollü kullanılması önerilmesine karşın, dental tedavilerde kullanılan lokal anesteziklerin herhangi önerilmesine karşın, dental tedavilerde kullanılan lokal anesteziklerin herhangi bir yan etkisi rapor edilmemiştir.

bir yan etkisi rapor edilmemiştir.

 Lokal anestezi kullanılmasında üretici firmanın önerileri doğrultusunda hareket Lokal anestezi kullanılmasında üretici firmanın önerileri doğrultusunda hareket edilmelidir.

edilmelidir.

 Herhangi bir uyarı yoksa lokal anestezik kullanmada bir sakınca yoktur. Herhangi bir uyarı yoksa lokal anestezik kullanmada bir sakınca yoktur.

 Anestezi altında yapılan tedavide hasta ağrı duymayacak ve daha az stres Anestezi altında yapılan tedavide hasta ağrı duymayacak ve daha az stres yaşayacaktır.

yaşayacaktır.

 Diş çekimi yada herhangi bir müdahale için gebelik sırasında lokal Diş çekimi yada herhangi bir müdahale için gebelik sırasında lokal

anesteziklerin kullanılmasında üretici firmanın önerileri doğrultusunda hareket anesteziklerin kullanılmasında üretici firmanın önerileri doğrultusunda hareket edilmelidir. Herhangi bir uyarı yoksa kullanmada bir sakınca yoktur.

edilmelidir. Herhangi bir uyarı yoksa kullanmada bir sakınca yoktur.

(54)

Hamilelikte diş çekilir mi?

 İlk üç aylık dönem:İlk üç aylık dönem: Bu dönem bebeğin çok hassas olduğu bir Bu dönem bebeğin çok hassas olduğu bir dönemdir. Gereksiz müdahaleler düşüğe sebep olabilir. Fakat ağrıya dönemdir. Gereksiz müdahaleler düşüğe sebep olabilir. Fakat ağrıya sebep olmuş ve/veya müdahale edilmediği taktirde daha çok zarara sebep olmuş ve/veya müdahale edilmediği taktirde daha çok zarara neden olabilecek durumdaki dişlerin çekim, kanal tedavisi gibi acil neden olabilecek durumdaki dişlerin çekim, kanal tedavisi gibi acil olarak tedavi edilmesi gereken durumlarında, çekinmeden diş olarak tedavi edilmesi gereken durumlarında, çekinmeden diş

hekimine gidilmelidir. Diş hekimi , bebeğe zarar vermeyen ilaçlarla hekimine gidilmelidir. Diş hekimi , bebeğe zarar vermeyen ilaçlarla tedaviyi sağlayacaktır.

tedaviyi sağlayacaktır.

 İkinci üç aylık dönem: Bu dönem , hamilelik sonuna kadar İkinci üç aylık dönem: Bu dönem , hamilelik sonuna kadar

ertelenmesi uygun olmayan diş çekimi, dolgular, kanal tedavileri vb.

pek çok tedavinin yapılması için en uygun olan dönemdir.

 Üçüncü üç aylık dönem: Bu dönemde bebek anne karnında Üçüncü üç aylık dönem: Bu dönemde bebek anne karnında oldukça büyümüştür ve doğum yaklaşmıştır. Aynen ilk üç aylık oldukça büyümüştür ve doğum yaklaşmıştır. Aynen ilk üç aylık dönemde olduğu gibi, acil tedaviler dışında diş hekimi müdahale dönemde olduğu gibi, acil tedaviler dışında diş hekimi müdahale etmeyecektir.

etmeyecektir.

(55)

Diş röntgeni çekilebilir mi?



Diş hekimliğinde kullanılan röntgen Diş hekimliğinde kullanılan röntgen makinalarında radyasyon çok düşük makinalarında radyasyon çok düşük

seviyede olmasına rağmen hamilelerde seviyede olmasına rağmen hamilelerde

röntgen çekiminden kaçınılmalıdır.



Zorunluluk yoksa bu işlem doğum sonrasına Zorunluluk yoksa bu işlem doğum sonrasına ertelenmelidir.

ertelenmelidir.



Eğer acil bir tedavi için kesinlikle röntgen Eğer acil bir tedavi için kesinlikle röntgen filmi çekilmesi gerekiyorsa :

filmi çekilmesi gerekiyorsa :

Anneye özel koruyucu önlük Anneye özel koruyucu önlük

giydirilmeli, hızlı film kullanarak ve giydirilmeli, hızlı film kullanarak ve düşük doz uygulaması yapılmalıdır.

düşük doz uygulaması yapılmalıdır.

(56)

Bebeklerde Ağız ve Diş Bebeklerde Ağız ve Diş

Sağlığı Sağlığı

 Bebeğin doğumundan itibaren ailesi olarak yapılabilecek en Bebeğin doğumundan itibaren ailesi olarak yapılabilecek en önemli şey kendi ağız ve diş sağlıklarına özen göstermeleridir.

önemli şey kendi ağız ve diş sağlıklarına özen göstermeleridir.

Özellikle anneden bebeğe çürük yapıcı bakterilerin geçişi Özellikle anneden bebeğe çürük yapıcı bakterilerin geçişi

kanıtlanmıştır. Bu, annenin bebeğini ağızdan öpmesi veya aynı kanıtlanmıştır. Bu, annenin bebeğini ağızdan öpmesi veya aynı

kaşığı, bardağı kullanmasıyla olabilir. Örneğin bazı anneler kaşığı, bardağı kullanmasıyla olabilir. Örneğin bazı anneler

bebeklerine yedirecekleri mamanın sıcaklığını kontrol etmek bebeklerine yedirecekleri mamanın sıcaklığını kontrol etmek

için kaşıktaki mamayı önce kendi ağızlarına götürüp sonra için kaşıktaki mamayı önce kendi ağızlarına götürüp sonra

bebeğe yedirirler. İşte bu durum sonucunda, anne ağzındaki bebeğe yedirirler. İşte bu durum sonucunda, anne ağzındaki

bakterilerin bebeğe geçişi kaçınılmaz olur. Anne bu konuda bakterilerin bebeğe geçişi kaçınılmaz olur. Anne bu konuda

her zaman çok dikkatli ve titiz olmalıdır. Ağız ve diş sağlığına her zaman çok dikkatli ve titiz olmalıdır. Ağız ve diş sağlığına çok özen göstermesi gerekir. Ayrıca annenin xylitollü cikletler çok özen göstermesi gerekir. Ayrıca annenin xylitollü cikletler

çiğnenmesinin de özellikle bu yakın temasın olduğu yeni çiğnenmesinin de özellikle bu yakın temasın olduğu yeni

doğum dönemlerinde büyük önemi vardır.

(57)

İnfektivite Penceresi Probiyotik Beslenme

1) 19 – 36 ay 2) 6 Yaş

3) 12 Yaş

LC1 Yoğurt Aktiva Yoğurt

Süt

(58)

Süt dişleri, doğumdan 6 ay sonra sürmeye başlayıp 2,5-3 yaşlarında

tamamlanırlar.

Ağız içerisinde alt ve üst çenede 10 ar tane olmak üzere toplam

20 süt dişi bulunur.

(59)

Süt Dişi Sürme Sırası

(60)

(61)

NATAL VE NEONATAL DİŞ

(62)

SÜRME HEMATOMU

(63)

DİŞLER ÇIKARKEN NELER DİŞLER ÇIKARKEN NELER

OLUR?



Diş çıkarma belirtileri dişlerin kendisinden Diş çıkarma belirtileri dişlerin kendisinden iki-üç ay önce ortaya çıkabilir. Bu

iki-üç ay önce ortaya çıkabilir. Bu

semptomlar çocuktan çocuğa değişir ve semptomlar çocuktan çocuğa değişir ve

aslında bunların neler oldukları ve ne kadar aslında bunların neler oldukları ve ne kadar

ağrı verdikleri konusundaki görüşler de ağrı verdikleri konusundaki görüşler de

doktordan doktora değişmektedir. Ancak doktordan doktora değişmektedir. Ancak

genellikle diş çıkaran bir bebeğin şu genellikle diş çıkaran bir bebeğin şu

tecrübeleri yaşayabileceği kabul edilmektedir

(64)

Çocuğun diş gelişimi ve dişlenme Çocuğun diş gelişimi ve dişlenme

sorunları sorunları

Aşırı salya akışı Çene ya da yüzde

kızarıklık Hafif öksürük

İştahsızlık Diyare

Ateş

Isırma Isırma

Ağrı Ağrı

Huzursuzluk Huzursuzluk

Uykusuzluk Uykusuzluk Diş eti hematomu Diş eti hematomu

Kulak çekiştirme, yanak kaşıma Kulak çekiştirme, yanak kaşıma

(65)

Masaj

Kaşıma Halkaları

Dentinox Jel,Calgel,Teething Jel

Masaj

Kaşıma Halkaları

Dentinox Jel,Calgel,Teething Jel

Semptomatik Tedavi

Antihistaminik İlaçlar Parasetamol

Antienflamatuar İlaçlar Antihistaminik İlaçlar Parasetamol

Antienflamatuar İlaçlar

Medikal Tedavi

Dişlenme sorunlarının tedavisi

(66)

Bebeğin yeni süren dişlerinin bakımı Bebeğin yeni süren dişlerinin bakımı

nasıl yapılmalı?

 Bebeğinizin dişleri ağızda gözükür gözükmez fırçalamaya Bebeğinizin dişleri ağızda gözükür gözükmez fırçalamaya başlamalısınız. Süt dişleri diş çürüklerine karşı çok

başlamalısınız. Süt dişleri diş çürüklerine karşı çok dirençsizdirler. Bu sebepten dolayı süt dişleri kolayca dirençsizdirler. Bu sebepten dolayı süt dişleri kolayca

çürüyebilir ki bu; çocuğunuzun daimi dişlerini de olumsuz çürüyebilir ki bu; çocuğunuzun daimi dişlerini de olumsuz

yönde etkileyecektir. Sabah ve akşam yatmadan önce yönde etkileyecektir. Sabah ve akşam yatmadan önce

bebeğinizin dişlerini ıslak gazlı bez veya yumuşak kıllı bir bebeğinizin dişlerini ıslak gazlı bez veya yumuşak kıllı bir

fırçayla ve sadece su ile temizlenmelidir.

 1,5-2 yaşından önce bebeğinizin ağız ve diş sağlığında 1,5-2 yaşından önce bebeğinizin ağız ve diş sağlığında yutma riskinden dolayı diş macunu kullanılmamalı.

yutma riskinden dolayı diş macunu kullanılmamalı.

 3 yaşından sonra da küçük bir nohut tanesi kadar 3 yaşından sonra da küçük bir nohut tanesi kadar fluoridli çocuk diş macunu kullanmaya başlayabilir fluoridli çocuk diş macunu kullanmaya başlayabilir

(67)

 Çocuğun ilk pedodontist/diş hekimi Çocuğun ilk pedodontist/diş hekimi

ziyareti için uygun zaman ya ilk dişinin ziyareti için uygun zaman ya ilk dişinin

çıkmasından sonra ya da ilk doğum çıkmasından sonra ya da ilk doğum

gününden hemen sonra olmalıdır.

Bebeğini 16 aylık olmadan önce Bebeğini 16 aylık olmadan önce mutlaka sorun olsun olmasın bir mutlaka sorun olsun olmasın bir pedodontiste (çocuk diş hekimi) pedodontiste (çocuk diş hekimi)

götürmeli; ileride oluşabilecek ağız ve götürmeli; ileride oluşabilecek ağız ve diş sağlığı sorunlarının önlenmesi için diş sağlığı sorunlarının önlenmesi için çok önemlidir. Unutmayın ki rutin diş çok önemlidir. Unutmayın ki rutin diş

hekimi kontrolleri çocuğun sağlıklı hekimi kontrolleri çocuğun sağlıklı

gülümsemesi için ilk basamaktır.

(68)

Diş sağlığı açısından beslenme Diş sağlığı açısından beslenme

İnsanların beslenme alışkanlıkları İnsanların beslenme alışkanlıkları

küçük yaşlarda şekillenir.

(69)

İnsanlarda tat tercihi İnsanlarda tat tercihi

doğumsal mıdır?

(70)

İnsanların doğasında İnsanların doğasında

bulunan tatlı tercihi bulunan tatlı tercihi teşvik edilmemelidir.

teşvik edilmemelidir.

Şekere düşkün annelerin Şekere düşkün annelerin

%76’sı çocuğun mamasına

%76’sı çocuğun mamasına şeker ilave etmektedir.

şeker ilave etmektedir.

(71)

Biberon ve emzik kullanımı Biberon ve emzik kullanımı

konusunda dikkat edilmesi gereken konusunda dikkat edilmesi gereken

noktalar nelerdir?

 Uyurken biberon ile beslemek ya da bütün gün ağzında biberon ile Uyurken biberon ile beslemek ya da bütün gün ağzında biberon ile dolaşmasına izin vermek bir bebeğe kazandırılabilecek en zararlı dolaşmasına izin vermek bir bebeğe kazandırılabilecek en zararlı

alışkanlıklardan biridir. Diş çürüğü bu çocuklarda çok yaygın olarak görülür.

Literatürdeki adı da biberon çürüğü olan bu çürükler, özellikle ön dişlerin Literatürdeki adı da biberon çürüğü olan bu çürükler, özellikle ön dişlerin

tamamını kaplar ve çocukların çok erken yaşta dişlerini kaybetmelerine tamamını kaplar ve çocukların çok erken yaşta dişlerini kaybetmelerine

neden olur. Bu da diş dizilerinin bozulmasına, beslenme ve psikolojik neden olur. Bu da diş dizilerinin bozulmasına, beslenme ve psikolojik

bozukluklara neden olmaktadır. Erken yaşta dişlerini kaybeden bu çocuklar bozukluklara neden olmaktadır. Erken yaşta dişlerini kaybeden bu çocuklar

özellikle yuva döneminde arkadaşlarının arasında ciddi psikolojik özellikle yuva döneminde arkadaşlarının arasında ciddi psikolojik

problemler yaşayabilmektedirler.

 Öncelikle küçük delikli emziği olan biberonlar tercih edilmelidir. Çünkü Öncelikle küçük delikli emziği olan biberonlar tercih edilmelidir. Çünkü çocuğun biberonu emerken güç sarfetmesi gerekir ki yanak, dil ve çene çocuğun biberonu emerken güç sarfetmesi gerekir ki yanak, dil ve çene kasları gelişebilsin Hiçbir zaman biberon emzik gibi kullandırılmamalıdır.

kasları gelişebilsin Hiçbir zaman biberon emzik gibi kullandırılmamalıdır.

Çünkü sütün, mamanın veya meyva sularının sürekli olarak dişler üzerinde Çünkü sütün, mamanın veya meyva sularının sürekli olarak dişler üzerinde

kalması çok hızlı çürük oluşumuna neden olur.

 Sütün içerisine bal veya şeker katmak da çürük oluşum riskini arttırır. Sütün içerisine bal veya şeker katmak da çürük oluşum riskini arttırır.

Aynı şekilde sürekli emzik kullanımı özellikle emziğin bala ya da şekerli Aynı şekilde sürekli emzik kullanımı özellikle emziğin bala ya da şekerli

şeylere batırılarak verilmesi çok zaralıdır. Mümkün olduğunca erken şeylere batırılarak verilmesi çok zaralıdır. Mümkün olduğunca erken

dönemde emzik kullanımı bıraktırılmalı ve çocuk bardak kullanmaya dönemde emzik kullanımı bıraktırılmalı ve çocuk bardak kullanmaya

alıştırılmalıdır.

(72)

Emzik dişlere zararlı mıdır?

Kaç yaşında bırakılmalıdır?

(73)

Çocuk bir yaşından sonra hala Çocuk bir yaşından sonra hala

biberon kullanıyorsa biberon keyif biberon kullanıyorsa biberon keyif verici bir bağımlılığa dönüşmüştür.

verici bir bağımlılığa dönüşmüştür.

Biberon çürüğü nedir?

(74)

Çocuklara ara öğünlerde çürük Çocuklara ara öğünlerde çürük yapmayan gıdalar verilmelidir.

yapmayan gıdalar verilmelidir.

(75)

Çocuğa oral hijyen alışkanlığının Çocuğa oral hijyen alışkanlığının

kazandırılması kazandırılması

İnsanlar temel alışkanlıklarını çok küçük İnsanlar temel alışkanlıklarını çok küçük

yaşlarda kazanır.

(76)

Amaç diş fırçalama oyunlarının Amaç diş fırçalama oyunlarının

temel bir alışkanlık haline temel bir alışkanlık haline

dönüşmesidir.

(77)

Dişler nasıl fırçalanmalıdır?

(78)

İlk daimi diş ne zaman ağızda İlk daimi diş ne zaman ağızda

yer alır?

 Çocuklarda ilk daimi diş genellikle 6 yaşında ve süt azılarının Çocuklarda ilk daimi diş genellikle 6 yaşında ve süt azılarının gerisindeki boşluktan süt dişi değişmeden süren birinci büyük gerisindeki boşluktan süt dişi değişmeden süren birinci büyük

azı dişidir. Bu dönemde çürük yapıcı besinler çocuklar azı dişidir. Bu dönemde çürük yapıcı besinler çocuklar

tarafından yoğun olarak tüketilir. Yeterli ağız hijyeninin tarafından yoğun olarak tüketilir. Yeterli ağız hijyeninin

sağlanması için gerekli olan el becerisi de henüz oluşmamıştır.

 Çoğu aile, süt dişi düşmeden çıkan bu ilk daimi dişleri süt dişi Çoğu aile, süt dişi düşmeden çıkan bu ilk daimi dişleri süt dişi olarak zannetmekte ve nasıl olsa değişecek düşüncesi ile

olarak zannetmekte ve nasıl olsa değişecek düşüncesi ile gerekli tedbirleri almakta gecikmektedir. Bu nedenlerden gerekli tedbirleri almakta gecikmektedir. Bu nedenlerden

dolayı birinci büyük azı dişleri çok çabuk çürürler.

 Bu yüzden diş hekimi tarafından uygulanan koruyucu Bu yüzden

tedavilerle ilk daimi dişlerin bir ömür boyu çürüksüz olarak ağızda kalması mümkündür..

(79)

* Daimi dişlerin çıkış sırası ve zamanları nasıldır?

6 yaş: alt 1. büyük azı, üst 1. büyük azı, alt keser 7 yaş: üst 1. keser, alt 2. keser

8 yaş: üst 2. keser

10 yaş: alt kanin, üst 1. küçük azı, alt 1. küçük azı 11 yaş: üst 2. küçük azı, alt 2. küçük azı, üst kanin (köpek dişi)

12 yaş: alt 2. büyük azı, üst 2. büyük azı

19 yaş: alt-üst 3. büyük azı

(80)

DAİMİ DİŞ SÜRME DAİMİ DİŞ SÜRME

SIRALARI

(81)

FİSSÜR ÖRTÜCÜLER

(FİSSÜR SEALANTLAR)

(82)

Fissür Örtücü Uygulamak Fissür Örtücü Uygulamak

İçin İdeal Yaşlar:

3-4 yaş: Süt molar dişler 3-4 yaş: Süt molar dişler

6-7 yaş: 1. daimi molar 6-7 yaş: 1. daimi molar

dişler dişler

10-11 yaş: Premolar dişler 10-11 yaş: Premolar dişler 12-13 yaş: 2. daimi molar 12-13 yaş: 2. daimi molar

dişler

(83)

Çürük profilaksisinin temelini Çürük profilaksisinin temelini oluşturan floridler, 1940’lardan oluşturan floridler, 1940’lardan günümüze değin çürük önleyici etki günümüze değin çürük önleyici etki mekanizmaları ve klinik uygulamalara mekanizmaları ve klinik uygulamalara

yönelik değişiklikler nedeniyle diş yönelik değişiklikler nedeniyle diş

hekimliği literatüründe hala hekimliği literatüründe hala

güncelliğini korumaktadır.

(84)

Florid Uygulamaları Florid Uygulamaları

Bireysel

•Tablet

•Suların Florlanması

•Diş Macunu

•Gargara

•Florlu Diş İpi

•Florlu kürdanlar

Profesyonel

•Solüsyon

•Cila

•Jel

(85)

Sistemik Floridler Sistemik Floridler

Suların florlanması Suların florlanması

Yemek tuzuna flor Yemek tuzuna flor katılması

katılması

Florun tabletlerle Florun tabletlerle verilmesi

verilmesi

Koruyucu etkileri %50-70’dir.

(86)

Florozis Florozis

•Diş gelişimi esnasında optimal dozun üzerinde Flor alınımı dişlerin mineralizasyonunu etkiler.

•Floridlerin gelişmekte olan diş yapısına aşırı miktarda girmesiyle oluşur.

•0-6 yaş arası en kritik dönemdir.Kritik yaşlarda 0.1mg/kg’dan fazla F alınımı Florozis’e neden olur.

2 yaşında çocuk için günde 1mg 5 yaşında çocuk için günde 2mg

•8 yaşından sonra risk azalır.

(87)

Florid Tabletleri Florid Tabletleri

• Flor tabletleri topikal fluoridlerin bulunmadığı Flor tabletleri topikal fluoridlerin bulunmadığı 1950 yılında suların florlanmasına alternatif 1950 yılında suların florlanmasına alternatif

olarak geliştirilmiştir.

• 1979 yılında ADA suların Florlanmadığı 1979 yılında ADA suların Florlanmadığı bölgelerde tabletleri etkin ve emin bir halk bölgelerde tabletleri etkin ve emin bir halk

sağlığı yöntemi olarak önermiştir.

(88)

• • Yıllar boyu sistemik floridlerin Yıllar boyu sistemik floridlerin çürük önleyici etkisinin diş gelişimi çürük önleyici etkisinin diş gelişimi

esnasında diş yapısına girmesiyle esnasında diş yapısına girmesiyle

ilişkili olduğuna inanılmıştır.

• Günümüzde floridlerin sürme Günümüzde floridlerin sürme sonrası topikal etkisinin çok daha sonrası topikal etkisinin çok daha

önemli olduğu kabul edilmektedir.

• Suların florlanması ile gözlenen Suların florlanması ile gözlenen

%80 çürük önleyici etkide florun

%80 çürük önleyici etkide florun sistemik rolünün ancak %20-40 sistemik rolünün ancak %20-40

olduğu kanıtlanmıştır.

(89)

• Günümüzde Floridlerin asıl çürük önleyici Günümüzde Floridlerin asıl çürük önleyici etkisinin topikal olduğuna inanılmaktadır.

etkisinin topikal olduğuna inanılmaktadır.

• Sistemik floridasyon kesildikten sonra topikal Sistemik floridasyon kesildikten sonra topikal uygulamalarla desteklenmediğinde florun

uygulamalarla desteklenmediğinde florun

koruyucu etkisi büyük oranda kaybolmaktadır.

• Günümüzde topikal floridlerin yaygın olarak Günümüzde topikal floridlerin yaygın olarak uygulandığı ve çürük değerlerinin çok düşük uygulandığı ve çürük değerlerinin çok düşük

olduğu ülkelerde F tabletlerinin yarardan çok olduğu ülkelerde F tabletlerinin yarardan çok

risk taşıdığı belirtilmektedir.

(90)

Tablet uygulamaları ile ilgili önemli Tablet uygulamaları ile ilgili önemli

tartışmalar mevcuttur:

•Tabletler genellikle SED yüksek aileler tarafından kullanılmaktadır.

•Aileler önerilen dozu hatalı uygulamaktadır.

•Hatalı doz verilmesi Florozis riski oluşturmaktadır.

•Doktor ve Diş Hekimleri hatalı doz vermektedir.

•Dozlar gıda ve sudaki F düzeyine göre verilmelidir.

•Flor tabletlerinin toplumsal değil bireysel bir

uygulama olarak değerlendirilmesinin gerektiği

bildirilmektedir.

(91)

6 Ay – 3 Yaş 0.25 mg

3 Yaş – 5 Yaş 0.50 mg

5 Yaş Üzeri 1 mg

Flor Tablet Dozları:

*Sudaki F < 0.6ppm

(92)

Flor tabletleri sulardaki Flor Flor tabletleri sulardaki Flor

konsantrasyonu bilinerek verilmelidir.

İşbirliği yapılan hastalara İşbirliği yapılan hastalara

verilerek,çocuklar kontrol altında verilerek,çocuklar kontrol altında

tutulmalıdır.

3 yaş altında sadece çürük riski 3 yaş altında sadece çürük riski

yüksek çocuklara verilmelidir.

(93)

Topikal etkiden yararlanmak için günlük tablet dozu bölünerek verilmelidir.

Gece yatmadan önce verildiğinde topikal etkisi artar.

Emilerek veya çiğnenerek alınmalıdır.

Tablet almadan bir saat önce süt ürünleri kullanılmamalıdır.

Flor Tabletleri

(94)

Topikal Florid Uygulamaları Topikal Florid Uygulamaları

Jel Jel Gargara

Gargara Solüsyon

Solüsyon Cila Cila

Diş Macunu Diş Macunu

Koruyucu etkileri aynıdır.

(95)

Florid - Jel Uygulamaları Florid - Jel Uygulamaları

%2 NaF

%2 NaF 2gr NaF + 98ml Distile su + 2gr NaF + 98ml Distile su + 4 gr Karboksimetilselüloz 4 gr Karboksimetilselüloz

%1.23 APF Jel

%1.23 APF Jel NUPRO AP F ( J & J ) NUPRO AP F ( J & J ) SULTAN

SULTAN

• UYGULAMA: UYGULAMA:

Hasta başı öne eğik oturtulur,tükrük emici takılır.

Her kaşık için jel miktarı 5ml’yi geçmemelidir Her kaşık için jel miktarı 5ml’yi geçmemelidir

(4-5 damla).

4 dakika uygulanır.

Hasta bir dakika tükürtülür.

Çürük aktivitesine göre yılda 2-4 kez uygulanır.

(96)

Florid - Jel Uygulamaları Florid - Jel Uygulamaları

( %1.23 APF) ( %1.23 APF)

(97)

Florid - Jel Uygulamaları Florid - Jel Uygulamaları

( %1.23 APF) ( %1.23 APF)

(98)

Florid Cilaları Florid Cilaları

(Kuru diş yüzeyine fırça ile sürülür,yılda 2-4 kez (Kuru diş yüzeyine fırça ile sürülür,yılda 2-4 kez

tekrarlanır) tekrarlanır) Duraphat

Duraphat 22600 ppm 22600 ppm 0.5 ml 0.5 ml Flor

Flor Protector

Protector 7000 ppm 7000 ppm 0.5 ml 0.5 ml Biflorid12

Biflorid12 6000 ppm 6000 ppm 0.5 ml 0.5 ml

(99)

Evde ve Okulda Florid Gargaraları Evde ve Okulda Florid Gargaraları

%0.2 NaF

Haftada bir 4 dakika Haftada bir 4 dakika

%0.05 NaF

%0.05 NaF Hergün yatmadan önce dişler Hergün yatmadan önce dişler fırçalandıktan sonra 3 dakika fırçalandıktan sonra 3 dakika

İpanol, Colgate, Oral B (%0.005 F Gargara) İpanol, Colgate, Oral B (%0.005 F Gargara)

(100)

Çürüğe yatkın bireylerde Çürüğe yatkın bireylerde

sadece dişlerin fırçalanmasıyla sadece dişlerin fırçalanmasıyla

çürük önlenemez.

(101)

Bireysel uygulamalar Bireysel uygulamalar (gargara,diş macunu,jel) (gargara,diş macunu,jel)

herkes için en iyi seçenektir.

Bireysel uygulamalar ilgili ve Bireysel uygulamalar ilgili ve

işbirliği yapan hastalara işbirliği yapan hastalara

önerilmelidir.

(102)

Profesyonel uygulamalar Profesyonel uygulamalar

(jel,solüsyon,cila) (jel,solüsyon,cila)

pahalıdır.

Çürük aktivitesi yüksek bireylere Çürük aktivitesi yüksek bireylere

uygulanmalıdır.

(103)

•İlk randevu 12-18.aylarda yapılmalıdır.

•Riskli çocuklar 6 ayda bir kontrol edilmelidir.

•Oral hijyen eğitimi verilmelidir.

•Çocuğun çürük riskine göre en ideal F programı düzenlenmelidir.

•Beslenme düzenlenmelidir.

(104)

Çocuklardaki ağız ve diş Çocuklardaki ağız ve diş yaralanmaları

yaralanmaları

Çocuklardaki merak ve keşfetme isteği, yetersiz

motor aktivite

kontrolünün olmaması ile birleşerek çok sık olarak

ağız ve diş

yaralanmalarına neden

olur.

(105)

Çocuklardaki ağız ve diş Çocuklardaki ağız ve diş

yaralanmaları yaralanmaları

En sık 1,5 – 2,5 yaşları arasında meydana gelir...

(106)

Çocuklardaki ağız ve diş Çocuklardaki ağız ve diş

yaralanmaları yaralanmaları

Çocuklarda bu tip yaralanmalarda acil olarak diş

hekimine başvurunuz.

(107)

 Yaralanmalarda ebeveyn neler yapmalı.... Yaralanmalarda ebeveyn neler yapmalı....

Daimi dişlerde, diş yerinden çıkmış ise ebeveyn dişi yerine

yerleştirmeye çalışmalı

En yakın hekime bu

şekilde başvurunuz

Dişi süt veya serum fizyolojik;

bu imkan yoksa ağız içerisinde

tutularak diş hekiminize başvurunuz.

Yapabildiyseniz... Yapamadıysanız...

(108)

Diş kırılmış ise kırık parçayı bulun ve temiz bir ortamda tutarak

hekiminize başvurunuz..

 Yaralanmalarda ebeveyn neler yapmalı.... Yaralanmalarda ebeveyn neler yapmalı....

(109)