HATAY
İL GIDA TARIM VE HAYVANCILIK MÜDÜRLÜĞÜ
2016
TARIM ARAZİSİ ALANI (Ha) ORANI %
Tarla Arazisi 160.842 58
Zeytinlik Arazisi 51.600 19
Sebzecilik Arazisi 28.994 11
Meyvelik Arazisi 27.996 10
Bağ Arazisi 5.160 2
TOPLAM 275.578
Sahip olduğu verimli toprakları ve çok uygun iklim şartları İlimizde tarım stratejik sektörlerden biridir. GSYİH’ya yaptığı katkı bakımından sektör payı % 16’dır. İlimizde toplam istihdamdaki payı ise % 29’dur.
Hatay ili 2.917.866 TL tarımsal üretim değeri ile Türkiye sıralamasında 20’nci sıradadır.
(TÜİK 2014)İlimizin toplam 582.800 hektar arazi varlığının 275.578 hektarını (%47) tarım alanları oluşturmaktadır. Devlet yatırımları ile 57.196 hektar (%33) alan sulanmakta olup, tarım alanlarının %63’ünde sulu tarım yapılmaktadır.
GENEL BİLGİLER
BİTKİSEL ÜRETİM
ÜRÜN ADI ÜRETİM ALANI (Da)
TARIM ALANINA ORANI (%)
ÜRETİM MİKTARI (Ton)
Buğday 711.378 26 294.292
Zeytin 516.004 19 177.703
Pamuk 393.392 14 209.458
Narenciye 227.093 8 893.979
Mısır (Dane) 200.533 7 208.605
2015 TÜİK rakamlarına göre;
Maydanoz, Dereotu, Soğan (taze) ve Pazı üretiminde Türkiye 1.si,
Trabzon Hurması, Erik ve Marul (Göbekli) üretiminde Türkiye 2.si,
Zeytin, Pamuk, Narenciye ve Havuç üretiminde Türkiye 3.südür.
Hatay İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü
GÖSTERGELER 2015
Büyükbaş Hayvan (Baş) 126.883
Küçükbaş Hayvan (Baş) 339.059
Kanatlı Hayvan (Adet) 857.930
Kovan (Adet) 95.888
Bal Üretimi (Kg/Yıl) 1.176.126
Et Üretim Miktarı (Ton/Yıl) 8.500
Süt Üretim Miktarı (Ton/Yıl) 141.670
Et Üretiminin Ekonomik Değeri (Milyon ₺/Yıl) 195
Süt Üretiminin Ekonomik Değeri (Milyon ₺/Yıl) 177
Sahil şeridi 186 km olan Hatay ilinde 4 adet balıkçı barınağı, 450 balıkçı gemisi olup 12 metreden büyük gemi sayısı 68, 12 metreden küçük gemi sayısı 382 adettir.
Su Ürünleri sektöründe geçimini sağlayan kişi sayısı 2.072 olup, il genelinde 2’si AB standartlarında olmak üzere 6 adet işleme tesisi mevcuttur.
HAYVANSAL ÜRETİM VE SU ÜRÜNLERİ
DESTEKLER 2002 YILI 2015 YILI 2003-2015 Dönemi Alan Bazlı Destekler (Milyon TL) 11,5 15,4 201,5 Fark Ödemesi Destekleri (Milyon TL) 18,5 127 1.141 Hayvancılık Destekleri (Milyon TL) - 6,2 56,3 KKYDP Destekleri (Milyon TL) - 4,1 39,8 Diğer Destekler (Milyon TL) - 9,4 31,7
TOPLAM (Milyon TL) 30 162,1 1.470,3
TARIMSAL DESTEKLEMELER
HATAY İLİ TARIMI
İlimiz Yaş Meyve-Sebze ihracatı değerinde Türkiye 2.sidir.
Türkiye Yaş Meyve-Sebze ihracatının %20’sini Hataylı firmalar yapmaktadır.
KONUSU MİKTAR (Ton)
DEĞERİ
(Milyon $) ÖNEMLİ ÜLKE VE ÜRÜNLER Bitki ve Bitkisel
Mamuller 728.181 541 S.Arabistan, Irak, Rusya.
Limon, Portakal, Mandalina.
Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller
10.639 34
Irak, Mısır, Ürdün.
Süt Ürünleri, Kanatlı Eti, Yumurta, Balık.
TOPLAM 1.397.147 585
TARIMSAL İHRACAT
Arazi Toplulaştırma;
7 Kasım 2012 tarih ve 28460 sayılı Resmi Gazete yayınlanan 3083 sayılı Kanun Kapsamında uygulama alanı ilan edilen proje sahasında toprak puanlama ve derecelendirilme çalışmaları tamamlanmış, askı ilanı yapılmış ve çiftçi tercihleri için mülakat çalışmaları devam etmektedir.
GÖSTERGE DEĞER
Sorumlu Kuruluş Tarım Reformu Genel Müdürlüğü
İlçe Sayısı 5 ilçe
Uygulanan İlçeler Kırıkhan, Hassa , Belen, Kumlu, Antakya
Yerleşim Birimi Sayısı 46
Sözleşme Bedeli 18.149.260
Sözleşme Tarihi 22.02.2013
İş Bitim Tarihi 03.03.2017
Uygulama Sahası (Ha) 55.910
Proje Alanı (Ha) 36.839
Hatay İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü
BAKANLIK PROJELERİ
GÖSTERGE DEĞERİ OSB İçinde Kalan Özel Araziler (Ha) 55,5
Hazine Arazileri (Ha) 300,4
Toplam Brüt Alan (Ha) 355,9
TDİOSB idaresi Yatırım Tutarı (₺) 37.584 İşletme sahipleri Yatırım Tutarı (₺) 105.750 Kurulacak Süt İşletmesi Sayısı (Adet) 95 İstihdam Edilecek Kişi Sayısı (Adet) 1.181
Hayvan Sayısı (Adet) 27.360
Altınözü-Enek Tarıma Dayalı İhtisas Organize Sanayi Bölgesi (Hayvancılık);
Hatay İl Özel İdaresi (YİKOB) (%50), Antakya Ticaret ve Sanayi Odası (%40), Hatay İli Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birliği (%10) katılım ortaklığı ile kurulmaktadır.
TDİOSB ile ilgili acele kamulaştırma kararı alınmış olup, kamulaştırma çalışmaları devam etmektedir.
BAKANLIK PROJELERİ
PROJE ADI UYGULAMA YILLARI
PROJE KAYNAĞI
PROJE TUTARI (TL) Hatay İli Tarım ve Kırsal Kalkınma Stratejik Planı 2011-2015 DOĞAKA 70.000
E-İzlenebilirlik 2011 DOĞAKA 51.000
Zeytin Envanteri 2012 DOĞAKA 21.500
Tarım Müzesi 2015 DOĞAKA 249.120
Hatay İli TAB Eylem Planı 2015 DOĞAKA 45.000
TAB Müzesi 2014 ÖZEL İDARE 710.000
Meyveciliği Geliştirme 2011-2015 ÖZEL İDARE-
BELEDİYE 2.018.117
Süt Toplama Tankları 2011-2012 ÖZEL İDARE 744.216
Dörtyol Narenciyesi Emin Ellerde 2013 SODES 115.000
İhracata Benimde Katkım Var 2015 SODES 24.075
Ağ Dokuma Kursu 2012 SODES 20.043
Reçel ve Defne Evi Projesi 2015 SODES 121.000
Hatay İli TAB Sektöründe İyi Tarım Uygulamaları 2015 AB-ERASMUS 67.100
Avrupa’da Arıcılık Uygulamaları 2015 AB-ERASMUS 69.639
GENEL TOPLAM 4.325.810
Hatay İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü
ÖZEL PROJELER
Tematik Tarım Müzesi;
Tarım kültürünü tanıtmak;
ilimizde yaşadığı değişimini gelecek kuşaklara aktarmak ve sergilenen objelerin insanların yaşamındaki yerini hatırlatmak amacıyla kurulan Hatay Tarım Müzesi 2015 yılında ziyarete açılmıştır.
Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Müzesi;
Hatay ilinin sahip olduğu zengin tıbbi ve aromatik bitki çeşitliliğinin tanıtılması ve öneminin kamuoyuna anlatılması için eski bir Antakya evi 2012 yılında müze haline getirilmiştir. limizde doğal olarak yetişen ve 2.000 bitkiden 280 adedi müzede sergilenmektedir.
TARIMSAL TEMATİK MÜZELER
Hatay İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü
SODES Projeleri ;
Kırsalda yaşayan kadın çiftçilerin, ekonomik ve sosyal hayata daha fazla katılmalarının sağlanması ve kendilerini daha iyi ifade etmelerine katkı verilmesi amacıyla;
‘Dörtyol Narenciyesi Emin Ellerde’, ‘Reçel ve Defne Evi’,
‘Ağ Dokuma Kursu’ ve ‘İhracata Benimde Katkım Var’ projeleri ilimizde uygulanmaktadır.
İpekböcekçiliğinin Yaygınlaştırılması;
Kırsal alanda gelir seviyesi düşük olan kadın çiftçilerimize ipekböcekçiliği yetiştiriciliği ve ipeğe dayalı ürün üretimleri konularında eğitim vererek mesleki vasıf kazandırmak, ipek ve ipek ürünlerini arttırmak ve markalaşma sağlamak amacıyla 2015 yılında ilimizde uygulanmaya başlanmıştır.
KIRSAL ALANDA KADIN İSTİHDAMININ ARTTIRILMASI
Tıbbi ve Aromatik Bitkilerin Geliştirilmesi;
Genetik kaynakların zenginliği ve ekolojik çeşitliliğin farkında olarak, sektörü kalkındırmak üzere Hatay İli Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Eylem Planı hazırlanmış olup, Bakanlığımız kaynakları kullanılarak 2015 yılında uygulamaya konulmuştur.
Meyveciliğin Geliştirilmesi;
İlimiz genelinde meyveciliğin geliştirilmesi ve tarımsal üretimin arttırılması amacıyla 2011-2015 yılları arasında ihracata ve pazarlamaya uygun meyve tür ve çeşitlerinde 1.257 adet yeni meyve bahçesi kurulmuş olup, toplamda 630.240 adet meyve fidanı dikilmiştir.
TARIMSAL ÜRETİMİN ARTTIRILMASI
BAKANLIĞIMIZA BAĞLI TARIM KURULUŞLARI
KURUMLAR
Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü Gıda Kontrol Laboratuvar Müdürlüğü Hatay Zirai Karantina Müdürlüğü
Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Koordinatörlüğü Zeytincilik Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Toprak Mahsülleri Ofisi İskenderun Şube Müdürlüğü İskenderun Veteriner Sınır Kontrol Noktası Müdürlüğü Cilvegözü Veteriner Sınır Kontrol Noktası Müdürlüğü
Hatay İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü
İl ve İlçe Müdürlüğümüz bünyesinde hizmet veren araçların 30 tanesi hizmet alımı yoluyla kiralanmıştır.
BİRİM ADI PERSONEL BİNA
DURUMU ARAÇ SAYISI MÜHENDİS VET. HEK. TOPLAM
İl Müdürlüğü 53 12 169 Kiralık 22
Altınözü 13 3 31 Mülkiyet 3
Antakya 26 16 64 Kiralık 4
Arsuz 14 5 30 Mülkiyet 2
Belen 6 3 26 Kaymakamlık 2
Defne 12 10 36 Kiralık 3
Dörtyol 13 3 39 Mülkiyet 3
Erzin 9 3 26 Mülkiyet 3
Hassa 7 6 33 Mülkiyet 3
İskenderun 17 3 54 Mülkiyet 6
Kırıkhan 16 9 58 Mülkiyet 3
Kumlu 8 2 21 Mülkiyet 2
Payas 4 3 23 Kiralık 2
Reyhanlı 8 8 32 Kaymakamlık 4
Samandağ 11 6 30 Mülkiyet 4
Yayladağı 8 8 31 Kaymakamlık 4
TOPLAM 225 100 703 - 70
İL MÜDÜRLÜĞÜ KURUMSAL YAPI
Hizmet binasının depreme dayanıksız olmasının tespit edilmesi nedeniyle 2011 yılında yeni hizmet binası kiralanmış ve mevcut bina yıkılmıştır.
Bakanlığımız yatırım planında olan İl Müdürlüğü ile Gıda Kontrol Laboratuvar Müdürlüğüne hizmet verecek şekilde hazırlanan proje 2013 yılında Bakanlığımıza sunulmuştur.
2011 yılından beri İl ve Merkez İlçe Müdürlüklerimizin iş ve işlemleri, kiralanmış olan 4 adet binada yürütülmekte olup, toplamda 778.352 TL kira bedeli ödenmiştir.
İL MÜDÜRLÜĞÜ HİZMET BİNASI DURUMU
Gıda ve yem maddeleri, yarı mamul gıda maddeleri ve yan ürünlerinin, kalite ve güvenilirlik analizleri ile su kirliliğinin kontrolü çalışmalarını 39 personel ve 1 hizmet aracı ile yürütmektedir. 2015 yılında 2.447 numune kabul edilerek, 4.684 analiz yapılmıştır. Kurum 12.09.2008 tarihinden itibaren TÜRKAK denetimli, Uluslararası Akreditasyon Belgesine sahiptir.
Gıda Kontrol Laboratuvar Müdürlüğü
Yurt dışından ithalatı ve yurt dışına ihracatı yapılan bitki ve bitkisel ürünlerin kontrolü çalışmalarını, İskenderun ilçesinde kendine ait Hizmet binasında, 24 personel (9 İnspektör) ve 2 hizmet aracı ile yürütmektedir. 2015 yılında 12.456 adet müracaat işleme alınmış, ihraç edilen 476.952 Ton ürün ile ithal edilen 1.820.715 Ton ürünün kontrolü gerçekleştirilmiştir.
Zirai Karantina Müdürlüğü
BAKANLIĞIMIZA BAĞLI KURULUŞLAR
IPA Kırsal Kalkınma Programı (IPARD) katılım öncesi dönemdeki Tarım sektörünün öncelikleri ve ihtiyaçları göz önünde bulundurularak, hibe yoluyla yatırım imkanları sunan, kurum, çalışmalarını 2009 yılından itibaren 34 personel ve 1 hizmet aracı ile yürütmektedir. Bugüne kadar toplam proje tutarı 64.104.399 TL olan, 53 sözleşme (35’i tamamlanmış) imzalanmış, yatırımcılara tahsis edilen destek miktarı 41.968.783 TL’dir. IPARD II çağrısı devam etmektedir.
Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme İl Koordinatörlüğü
Doğu Akdeniz Bölgesi ve Güneydoğu Anadolu bölgesindeki illerde bulunan Zeytin Üreticiliğini geliştirme görevi bulunan kurum, 3/6/2011 tarihli ve 639 sayılı kararname ile kurulmuştur. Çalışmalarını kiralık bir binada, 7 personel (2 Mühendis) ve 1 kiralık hizmet aracı ile yürütmektedir.
Altınözü İlçesinde 920 da, Hassa İlçesinde 410 da olmak üzere; 1.330 da arazi tahsis edilmiş olup, içerisinde özel şahıslara ait olan 420 da alanın kamulaştırması için, 2015 yılında ayrılan 4 Milyon TL kaynak kullanılmaktadır.
Zeytincilik Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
BAKANLIĞIMIZA BAĞLI KURULUŞLAR
Hatay İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü
Tarımsal ürün piyasalarını, üretici ve tüketiciyi koruyacak şekilde düzenlemeler yapan kurum, çalışmalarını 99 kadrolu personel (ayrıca hizmet satın alma yöntemi ile 97 personel), 15 fabrika, 309.300 ton depolama kapasitesi ve 10 hizmet aracıyla yürütmektedir. 2015 yılında üreticilerden 146.970 Ton ürün (buğday, mısır) alımı, 74.988 Ton satım, 89.686 ton ithalat , 134.600 ton ihracat yapmıştır.
Toprak Mahsülleri Ofisi İskenderun Şube Müdürlüğü
Canlı Hayvan, tüm hayvansal ürünler ve hayvan hastalığı bulaştırma riski olan bitkisel ürünlerin resmi kontrollerini yapan kurum, İskenderun limanında prefabrik binada, 8 personel (4 Veteriner Hekim) yürütmektedir. Kuruma yapılan 1.012 müracaat işleme alınarak tamamlamıştır.
İskenderun Veteriner Sınır Kontrol Noktası Müdürlüğü
Reyhanlı İlçesi Cilvegözü Sınır kapısında remi kontrollerini donanımlı bir binada 7 personel (2 Veteriner Hekim) ile yürütmektedir. 2015 yılında 2.808 adet transit işlemi tamamlanmıştır.
Cilvegözü Veteriner Sınır Kontrol Noktası Müdürlüğü
BAKANLIĞIMIZA BAĞLI KURULUŞLAR
ÖNERİ 1: Ürün çeşitliliği ve kayıt dışılığı azaltmadan, alan bazlı destekleme modeli uygulanmalı, ayrıca ürün tespitleri uydu görüntüleri üzerinden yapılmalıdır.
TARIM SEKTÖRÜNDEKİ SORUNLAR VE ÖNERİLER
SORUN 1: Destekleme uygulamaları çeşitli yöntemlerde ve fazla sayıda olduğundan, hem üretici etkin yararlanamamakta, hem de taşra teşkilatlarının amacına uygun hizmet etmesini engellemektedir.
ÖNERİ 3: Tarım sektöründeki örgütlerin üretimi geliştirme ve sektör odaklı olarak güçlendirilmesi, proje bazlı desteklenmesi ve tarım teşkilatı ile etkin bir koordinasyonla çalışması sağlanmalıdır.
SORUN 3: Üretici/yetiştirici örgütlerinin mevcut durumu tarımsal üretimin geliştirilmesine yeterli katkı sağlayamamaktadır.
ÖNERİ 2: Zeytincilik Kanunu ile Çiftçi Mallarının Korunması Kanunu gelişen şartlar doğrultusunda yeniden revize edilmelidir.
SORUN 2: Zeytincilik Kanunu (3573), Çiftçi Mallarının Korunması Kanunu (4081) uygulamalarında, yararlanıcı ve uygulayıcılar sorun yaşamaktadır.
Hatay İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü
ÖNERİ 4: İşletmelere kesilecek olan cezalarda, işletmenin kapasitesinin dikkate alınarak cezaların belirlenmesi yaptırım gücünü arttıracaktır.
TARIM SEKTÖRÜNDEKİ SORUNLAR VE ÖNERİLER
SORUN 4: Gıda işletmelerine kesilen cezalar işletmelerin kapasitelerine göre belirlenmemiştir.
ÖNERİ 5: Taklit ve tağşişde tekerrür durumuna göre işletme üretim faaliyetlerinin durdurulması için mevzuatta gerekli düzenlemelerin yapılması gerekmektedir.
SORUN 5: Yaptırımlara rağmen taklit ve tağşişde ısrarcı olan işlemelerin üretim izni sonlandırılamamaktadır.
ÖNERİ 6: Bakanlığımızda yeterli sayıda Gıda Mühendisi istihdam edilmelidir.
SORUN 6: Gıda işletme sayılarına oranla mevcut gıda denetçisi yeterli olmadığından denetimler etkin bir şekilde gerçekleştirilememektedir.
ÖNERİ 7: Kurumsal tahsilatlar dışında personel aracılığı ile herhangi bir ücret tahsil edilmemelidir.
TARIM SEKTÖRÜNDEKİ SORUNLAR VE ÖNERİLER
SORUN 7: Aşılama ve küpe ücretleri teknik personel tarafından tahsil edilmesi, personelin sahada çalışmasını zorlaştırmaktadır.
ÖNERİ 9: Merkezi yapılanma ile taşra yapılanması uyumlu hale getirilmeli, şubeler arası görev dağılımı yeniden düzenlenmelidir.
SORUN 9: Şubelere ait görev dağılımında merkez hizmet birimleri ile uyumsuzluklar yaşanmaktadır.
Hatay İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü
SORUN 8: Sınır bölgesi olan ilimizde hayvan kaçakçılığı nedeniyle küpelerde sahtecilik, değiştirme ve bunun gibi suiistimaller söz konusu olabilmektedir
ÖNERİ 8: Mevcut plastik küpelerin yerine derialtı çipli küpelerin kullanılması sağlanmalıdır.
