Tofafl Türk Otomobil Fabrikas› Anonim fiirketi (fiirket) ve ba¤l› ortakl›klar›n›n (birlikte “Grup” olarak an›lacakt›r) 31 Aral›k 2008 tarihi itibariyle haz›rlanan ve ekte yer alan konsolide bilançosunu, ayn› tarihte sona eren y›la ait konsolide gelir tablosunu, konsolide özsermaye de¤iflim tablosunu, konsolide nakit ak›m tablosunu, önemli muhasebe politikalar›n›n özetini ve dipnotlar› denetlemifl bulunuyoruz.
Finansal Tablolarla ‹lgili Olarak ‹flletme Yönetiminin Sorumlulu¤u
‹flletme yönetimi konsolide finansal tablolar›n Sermaye Piyasas› Kurulunca yay›mlanan finansal raporlama standartlar›na göre haz›rlanmas›
ve dürüst bir flekilde sunumundan sorumludur. Bu sorumluluk, konsolide finansal tablolar›n hata veya hile ve usulsüzlükten kaynaklanan önemli yanl›fll›klar içermeyecek biçimde haz›rlanarak, gerçe¤i dürüst bir flekilde yans›tmas›n› sa¤lamak amac›yla gerekli iç kontrol sisteminin tasarlanmas›n›, uygulanmas›n› ve devam ettirilmesini, koflullar›n gerektirdi¤i muhasebe tahminlerinin yap›lmas›n› ve uygun muhasebe politikalar›n›n seçilmesini içermektedir.
Ba¤›ms›z Denetim Kuruluflunun Sorumlulu¤u
Sorumlulu¤umuz, yapt›¤›m›z ba¤›ms›z denetime dayanarak bu konsolide finansal tablolar hakk›nda görüfl bildirmektir. Ba¤›ms›z denetimimiz, Sermaye Piyasas› Kurulunca yay›mlanan ba¤›ms›z denetim standartlar›na uygun olarak gerçeklefltirilmifltir. Bu standartlar, etik ilkelere uyulmas›n› ve ba¤›ms›z denetimin, konsolide finansal tablolar›n gerçe¤i do¤ru ve dürüst bir biçimde yans›t›p yans›tmad›¤›
konusunda makul bir güvenceyi sa¤lamak üzere planlanarak yürütülmesini gerektirmektedir.
Ba¤›ms›z denetimimiz, konsolide finansal tablolardaki tutarlar ve dipnotlar ile ilgili ba¤›ms›z denetim kan›t› toplamak amac›yla, ba¤›ms›z denetim tekniklerinin kullan›lmas›n› içermektedir. Ba¤›ms›z denetim tekniklerinin seçimi, konsolide finansal tablolar›n hata veya hileden ve usulsüzlükten kaynaklan›p kaynaklanmad›¤› hususu da dahil olmak üzere önemli yanl›fll›k içerip içermedi¤ine dair risk de¤erlendirmesini de kapsayacak flekilde, mesleki kanaatimize göre yap›lm›flt›r. Bu risk de¤erlendirmesinde, iflletmenin iç kontrol sistemi göz önünde bulundurulmufltur. Ancak, amac›m›z iç kontrol sisteminin etkinli¤i hakk›nda görüfl vermek de¤il, ba¤›ms›z denetim tekniklerini koflullara uygun olarak tasarlamak amac›yla, iflletme yönetimi taraf›ndan haz›rlanan konsolide finansal tablolar ile iç kontrol sistemi aras›ndaki iliflkiyi ortaya koymakt›r. Ba¤›ms›z denetimimiz, ayr›ca iflletme yönetimi taraf›ndan benimsenen muhasebe politikalar› ile yap›lan önemli muhasebe tahminlerinin ve konsolide finansal tablolar›n bir bütün olarak sunumunun uygunlu¤unun de¤erlendirilmesini içermektedir.
Ba¤›ms›z denetim s›ras›nda temin etti¤imiz ba¤›ms›z denetim kan›tlar›n›n, görüflümüzün oluflturulmas›na yeterli ve uygun bir dayanak oluflturdu¤una inan›yoruz.
Görüfl
Görüflümüze göre, iliflikteki konsolide finansal tablolar, Tofafl Türk Otomobil Fabrikas› Anonim fiirketi ve ba¤l› ortakl›klar›n›n 31 Aral›k 2008 tarihi itibariyle konsolide finansal durumunu, ayn› tarihte sona eren y›la ait konsolide finansal performans›n› ve konsolide nakit ak›mlar›n›, Sermaye Piyasas› Kurulu’nca yay›mlanan finansal raporlama standartlar› çerçevesinde do¤ru ve dürüst bir biçimde yans›tmaktad›r.
Di¤er Husus
Görüflümüzü de¤ifltirmeksizin afla¤›daki hususa dikkatinizi çekmek istemekteyiz:
Not 37’de belirtildi¤i üzere, Grup’un sat›fllar›n›n ve al›mlar›n›n önemli bir bölümü iliflkili kurulufllarla gerçeklefltirilmifltir.
Güney Ba¤›ms›z Denetim ve Serbest Muhasebeci Mali Müflavirlik Anonim fiirketi A member firm of Ernst & Young Global Limited
Erdem Tecer, SMMM Sorumlu Ortak, Bafldenetçi
19 fiubat 2009
‹stanbul, Türkiye.
Ortaklar›'na:
Güney S.M.M.M. A.Ş. is an affiliated firm of Ernst & Young International.
Sayfa 47 ile 87 aras›nda yer alan dipnotlar bu finansal tablolar›n tamamlay›c› parçalar›d›r.
Dönen Varl›klar Nakit ve nakit benzerleri Finansal yat›r›mlar Ticari alacaklar
- ‹liflkili taraflardan ticari alacaklar - Di¤er ticari alacaklar
K›sa vadeli tüketici finansman kredileri Di¤er alacaklar
Stoklar Canl› varl›klar Di¤er dönen varl›klar Duran Varl›klar Ticari alacaklar
- ‹liflkili taraflardan ticari alacaklar - Di¤er ticari alacaklar
Uzun vadeli tüketici finansman kredileri Di¤er alacaklar
Finansal yat›r›mlar
- Sat›lmaya haz›r finansal yat›r›mlar - Di¤er finansal yat›r›mlar
Özkaynak yöntemiyle de¤erlenen yat›r›mlar Canl› varl›klar
Yat›r›m amaçl› gayrimenkuller Maddi duran varl›klar
Maddi olmayan duran varl›klar fierefiye
Ertelenmifl vergi varl›¤›
Di¤er duran varl›klar Toplam Varl›klar
6 7 37 10 12 11 13 14 26
37 10 12 11 7 7 16 14 17 18 19 20 35 26
1.457.338 216.134 29.105 463.599 124.201 179.930 1.323 325.746 - 117.300 2.113.304
- - 142.763 - 32.659 - - - - 1.147.990 692.857 - - 97.035 3.570.642 Dipnot
Referanslar›
(Ba¤›ms›z Denetimden Geçmifl)
31 Aral›k 2008 VARLIKLAR
1.553.691 437.893 - 431.091 253.026 110.861 1.948 282.874 - 35.998 1.622.565
- - 123.907 - 23.994 - - - - 981.079 453.373 - 9.451 30.761 3.176.256 (Ba¤›ms›z Denetimden Geçmifl)
31 Aral›k 2007
Cari Dönem Geçmifl Dönem
K›sa Vadeli Yükümlülükler Finansal borçlar
Di¤er finansal yükümlülükler Ticari borçlar
- ‹liflkili taraflara ticari borçlar - Di¤er ticari borçlar Di¤er borçlar
Finans sektörü faaliyetlerden borçlar Devlet teflvik ve yard›mlar›
Dönem kar› vergi yükümlülü¤ü Borç karfl›l›klar›
Di¤er k›sa vadeli yükümlülükler Uzun vadeli yükümlülükler Finansal borçlar
Di¤er finansal yükümlülükler Ticari borçlar
- ‹liflkili taraflara ticari borçlar - Di¤er ticari borçlar Di¤er borçlar
Finans sektörü faaliyetlerinden borçlar Devlet teflvik ve yard›mlar›
Borç karfl›l›klar›
K›dem tazminat› karfl›l›¤›
Ertelenmifl vergi yükümlülü¤ü Di¤er uzun vadeli yükümlülükler Özkaynaklar
Ana ortakl›¤a ait özkaynaklar Ödenmifl sermaye
Sermaye enflasyon düzeltmesi farklar›
Karfl›l›kl› ifltirak sermaye düzeltmesi (-) Hisse senedi ihraç primleri
Finansal varl›klar de¤er art›fl fonu Yabanc› para çevrim farklar›
Nakit ak›m korumas› ile ilgili birikmifl kar / (zarar) Kardan ayr›lan k›s›tlanm›fl yedekler
Geçmifl y›llar kar/zararlar›
Net dönem kar›/zarar›
Az›nl›k paylar›
Toplam Kaynaklar
8 9 37 10 11 12 21 35 11 26
8 9 37 10 11 12 21 11 24 35
27 27
7
27 27
1.324.920 483.677 - 395.959 358.046 - - - - 41.141 46.097 1.126.261 955.141 - - - - - 88.737 - 70.221 12.162 - 1.119.461
500.000 348.382 - - 20.926 - (95.443) 30.812 139.030 175.754 - 3.570.642 Dipnot
Referanslar›
(Ba¤›ms›z Denetimden Geçmifl)
31 Aral›k 2008 KAYNAKLAR
1.204.955 174.865 20.922 489.231 419.089 - - - - 55.012 45.836 810.231 665.004 - - - - - 80.275 - 64.952 - - 1.161.070
500.000 348.382 - - 12.261 - 40.585 16.394 67.629 175.819 - 3.176.256 (Ba¤›ms›z Denetimden Geçmifl)
31 Aral›k 2007
Sayfa 47 ile 87 aras›nda yer alan dipnotlar bu finansal tablolar›n tamamlay›c› parçalar›d›r.
Sürdürülen faaliyetler Sat›fl gelirleri
Sat›fllar›n maliyeti (-)
Ticari faaliyetlerden brüt kar/(zarar) Faiz, ücret, prim, komisyon ve di¤er gelirler Faiz, ücret, prim, komisyon ve di¤er giderler (-) Finans sektörü faaliyetlerinden brüt kar/ (zarar) Brüt kar/(zarar)
Pazarlama, sat›fl ve da¤›t›m giderleri (-) Genel yönetim giderleri (-)
Araflt›rma ve gelifltirme giderleri (-) Di¤er faaliyet gelirleri
Di¤er faaliyet giderleri (-) Faaliyet kar›/(zarar›)
Esas faaliyet d›fl› finansal gelirler Esas faaliyet d›fl› finansal giderler (-)
Sürdürülen faaliyetler vergi öncesi kar›/(zarar›) Sürdürülen faaliyetler vergi gelir/(gideri) - Dönem vergi gelir/(gideri)
- Ertelenmifl vergi gelir/(gideri)
Sürdürülen faaliyetler dönem kar›/(zarar›) Durdurulan faaliyetler
Durdurulan faaliyetler vergi sonras› dönem kar›/(zarar›) Dönem kar›/(zarar›)
Dönem kar/(zarar›n›n) da¤›t›m›
Az›nl›k paylar›
Ana ortakl›k paylar›
Hisse bafl›na kazanç
Sürdürülen faaliyetlerden hisse bafl›na kazanç
28 28
29 29 29 31 31
32 33
35 35
36 Dipnot Referanslar›
(Ba¤›ms›z Denetimden Geçmifl) 1 Ocak - 31 Aral›k 2008
3.658.941 (3.243.884) 415.057 24.454 (19.899) 4.555 419.612 (172.835) (100.154) (9.967) 32.413 (2.281) 166.788 121.657 (74.730) 213.715
(4.473) (33.423) 175.819
- 175.819
- 175.819 0,35 (Ba¤›ms›z Denetimden Geçmifl) 1 Ocak - 31 Aral›k 2007
4.798.026 (4.231.789) 566.237 60.096 (56.452) 3.644 569.881 (173.800) (113.163) (12.324) 27.017 (50.617) 246.994 321.911 (349.086) 219.819
- (44.065) 175.754
- 175.754
- 175.754 0,35
Sayfa 47 ile 87 aras›nda yer alan dipnotlar bu finansal tablolar›n tamamlay›c› parçalar›d›r.
Cari Dönem Geçmifl Dönem
Sayfa 47 ile 87 aras›nda yer alan dipnotlar bu finansal tablolar›n tamamlay›c› parçalar›d›r.
Ödenmifl sermaye
Sermaye enflasyon düzeltmesi farklar›
Kardan ayr›lan k›s›tlanm›fl yedekler
Finansal varl›klar de¤er art›fl fonu
Net dönem kar›
Toplam özsermaye korunmas›
ile ilgili birikmifl kar/ (zarar)
Transferler
Kardan ayr›lm›fl k›s›tlanm›fl yedeklere transferler
Nakit ak›m korunmas› ile ilgili net kazanç (*)
Temettü da¤›t›m›
Net dönem kar›
- - - - -
Geçmifl y›llar kar/
(zararlar›)
- - - - - -
- 8.653 - - -
- - - - - -
- - 27.330 - -
81.875 (8.653) - (60.075) -
(81.875) - - - 175.819
- - 27.330 (60.075) 175.819
31 Aral›k 2006 bakiyesi 500.000 348.382 7.741 12.261 13.255 54.482 81.875 1.017.996
31 Aral›k 2007 bakiyesi 500.000 348.382 16.394 12.261 40.585 67.629 175.819 1.161.070
Transferler
Kardan ayr›lm›fl k›s›tlanm›fl yedeklere transferler
Nakit ak›m korunmas› ile ilgili net zarar (*)
Sat›lmaya haz›r finansal varl›klar makul de¤er art›fl› (Not 7)
Temettü da¤›t›m›
Net dönem kar›
- - - - - -
- - - - - -
- 14.418 - - - -
- - - 8.665 - -
- - (136.028) - - -
175.819 (14.418) - - (90.000) -
(175.819) - - - - 175.754
- - (136.028) 8.665 (90.000) 175.754 31 Aral›k 2008 bakiyesi 500.000 348.382 30.812 20.926 (95.443) 139.030 175.754 1.119.461
(*) Ertelenmifl vergi tutar› netlenmifltir.
‹flletme faaliyetlerinden sa¤lanan nakit giriflleri Vergi öncesi kar
Vergi öncesi kar ile iflletme faaliyetlerinden sa¤lanan nakit aras›ndaki mutabakat
Amortisman ve itfa paylar›
Faiz giderleri Faiz geliri
K›dem tazminat› yükümlülü¤ü karfl›l›¤›
Maddi varl›k sat›fl zarar›
Garanti giderleri karfl›l›¤›
‹flletme sermayesindeki de¤iflikliklerden önceki faaliyet kar›
‹flletme sermayesindeki de¤ifliklikler:
Ticari alacaklar ve iliflkili taraflardan alacaklar Stoklar
Di¤er cari/cari olmayan varl›klar ve di¤er alacaklar K›sa/uzun vadeli tüketici finansman kredileri Ticari borçlar ve iliflkili taraflara borçlar K›sa vadeli di¤er yükümlülükler Di¤er uzun vadeli borçlar Ödenen k›dem tazminatlar›
Ödenen garanti giderleri
‹flletme faaliyetlerinden dolay› net nakit girifli Yat›r›m faaliyetleri
Al›nan faiz
Sat›n al›nan maddi ve maddi olmayan varl›klar Maddi ve maddi olmayan varl›k sat›fl has›lat›
Yat›r›m faaliyetlerinden dolay› net nakit ç›k›fl›
Finansman faaliyetleri Ödenen faiz
Ödenen temettü Al›nan banka kredileri Ödenen banka krediler
Finansman faaliyetlerinden dolay› net nakit girifli Nakit ve nakit benzeri varl›klardaki net azal›fl Dönem bafl› haz›r de¤erler
Dönem sonu haz›r de¤erler Ödenen vergi
18,19 33 34 24 31 11
24 11
18,19 18,19
6 6 Dipnot
Referanslar› 31 Aral›k 2008
213.715
122.250 22.017 (62.536) 14.493 665 7.046 317.650
(180.552) (127.103) 42.336 (201.095) 123.761 36.691 59.477 (3.526) (16.108) 51.531
125.657 (563.154) 1.461 (436.036)
(25.617) (60.000) 496.717 (107.066) 304.034 (80.471) 518.364 437.893 3.020 31 Aral›k
2007 219.819
210.638 52.399 (59.645) 13.233 260 860 437.564
96.317 (42.872) (184.720) (87.925) (154.315) (18.862) 8.462 (7.964) (16.531) 29.154
146.926 (620.520) 4.385 (469.209)
(54.299) (90.000) 509.656 (147.061) 218.296 (221.759) 437.893 216.134 12.226
Sayfa 47 ile 87 aras›nda yer alan dipnotlar bu finansal tablolar›n tamamlay›c› parçalar›d›r.
1968 Y›l›nda Türk-‹talyan ortakl›¤›yla kurulan Tofafl Türk Otomobil Fabrikas› A.fi.’nin (bir Türk flirketi, fiirket - Tofafl) faaliyet konusu Fiat Auto S.p.A. (Fiat) lisans› alt›nda binek oto ve hafif ticari araç üretimi, ithalat› ve sat›fl›d›r. Koç Holding A.fi. (Koç Holding) ve Fiat’›n ortak yönetiminde olan Tofafl ayr›ca kendi otomobillerinde kullan›lan çeflitli otomobil yedek parçalar› da üretmektedir. fiirket’in Genel Müdürlük adresi Büyükdere Cad. No:145 Zincirlikuyu fiiflli-‹stanbul’dur. Üretimin yap›ld›¤› fabrikas›
ise Bursa’da bulunmaktad›r. fiirket taraf›ndan üretilen araçlar Fiat ile yap›lan lisans sözleflmeleri uyar›nca üretilmektedir. Tofafl, Sermaye Piyasas› Kurulu’na (SPK) kay›tl› olup, ‹stanbul Menkul K›ymetler Borsas›’na (‹MKB) 1991 y›l›nda kote edilmifltir.
fiirket, ticari faaliyetlerinin önemli bir k›sm›n› Koç Holding ve Fiat Grubu fiirketleri ile gerçeklefltirmektedir (Bak›n›z Not 37).
31 Aral›k 2008 ve 2007 tarihleri itibariyle fiirket’in konsolidasyona tabi tutulmufl ba¤l› ortakl›klar› afla¤›da yer almaktad›r.
fiirket’in ‹smi
Tüketici finansman›
Araflt›rma gelifltirme Araflt›rma gelifltirme
Otomobil ve yedek parça ticareti
fiirketin Ortakl›k Pay›
%99.9
%97.0
%99.0
%99.4
31 Aral›k 2008 31 Aral›k 2007
%99.9
%97.0
%99.0
%99.4 Bundan böyle konsolide finansal tablolarda Tofafl ve konsolide edilmifl ba¤l› ortakl›klar› “Grup” olarak adland›r›lacakt›r.
Kategorileri itibariyle dönem içinde çal›flan personelin ortalama say›s› afla¤›daki gibidir:
7.358 1.330 8.688
31 Aral›k 2008 31 Aral›k 2007 5.251 1.234 6.485 Mavi yakal›
Beyaz yakal›
Toplam çal›flan say›s›
2. F‹NANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA ‹L‹fiK‹N ESASLAR Sunuma ‹liflkin Temel Esaslar
Grup, konsolide finansal tablolar› 31 Aral›k 2007 tarihine kadar SPK taraf›ndan yay›mlanan muhasebe ve raporlama ilkelerine (SPK Muhasebe Standartlar›) uygun olarak haz›rlam›flt›r. SPK XI-25 numaral› “Sermaye Piyasalar›nda Muhasebe Standartlar›”
tebli¤inde kapsaml› bir muhasebe ilkeleri seti yay›nlanm›flt›r. An›lan tebli¤de, alternatif olarak Uluslararas› Muhasebe Standartlar›
Kurulu (IASB) ve Uluslararas› Muhasebe Standartlar› Komitesi (IASC) taraf›ndan ç›kar›lm›fl olan muhasebe standartlar›n›n uygulanmas›n›n da, SPK Muhasebe Standartlar›’na uyulmufl say›laca¤› belirtilmifltir. SPK, 17 Mart 2005 tarihinde alm›fl oldu¤u bir kararla, Türkiye’de faaliyette bulunan ve SPK Muhasebe Standartlar›’na uygun finansal tablo haz›rlayan flirketler için, 1 Ocak 2005 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere enflasyon muhasebesi uygulamas›n›n gerekli olmad›¤›n› ilan etmifltir. 1 Ocak 2008’den itibaren de 9 Nisan 2008 tarihinde Resmi Gazetede yay›mlanarak yürürlü¤e giren SPK XI-29 numaral›, “Sermaye Piyasas›nda Finansal Raporlamaya ‹liflkin Esaslar” tebli¤i uyar›nca Grup cari dönem finansal tablolar›n›, söz konusu tebli¤de öngörüldü¤ü üzere, Uluslararas› Muhasebe/ Finansal Raporlama ( UMS/UFRS) Standartlar›na uygun olarak haz›rlam›flt›r. Söz konusu tebli¤in ilk defa uygulanmas›n›n, zorunlu finansal tablo format›na uyum aç›s›ndan yap›lan yeniden s›n›fland›rmalar d›fl›nda, Grup’un önceden raporlanan konsolide mali tablolar›na bir etkisi bulunmamaktad›r.
Koç Fiat Kredi Tüketici Finansman› A.fi. (KFK) Mekatro Araflt›rma Gelifltirme A.fi.
Platform Araflt›rma Gelifltirme Tasar›m ve Tic. A.fi.
(Platform)
Fer Mas Oto Ticaret A.fi
Faaliyet Alan›
2. F‹NANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA ‹L‹fiK‹N ESASLAR (devam›)
Konsolide finansal tablolar 19 fiubat 2009 tarihinde fiirket Yönetim Kurulu taraf›ndan yay›nlanmak üzere onaylanm›fl ve Yönetim Kurulu ad›na Mali Direktör Cengiz Eroldu ve Muhasebe Direktörü Selçuk Öncer taraf›ndan imzalanm›flt›r. Grup Yönetimi’nin ve baz› düzenleyici organlar›n yasal finansal tablolar› yay›mland›ktan sonra de¤ifltirmeye yetkileri vard›r.
‹fllevsel ve Sunum Para Birimi
Grup’un ifllevsel ve raporlama para birimi Türk Liras› (TL) ’d›r. Türkiye’de 1 Ocak 2005’ten itibaren paradan alt› s›f›r at›lmas›yla birlikte Yeni Türk Liras› (YTL), Türkiye Cumhuriyeti’nin yeni para birimi olarak belirlenmiflti. Bakanlar Kurulu 1 Ocak 2009 tarihinden itibaren para birimindeki “Yeni” ibaresinin kald›r›lmas›na karar vermifltir. Bu nedenle, 31 Aral›k 2008 itibariyle Grup’un ifllevsel ve raporlama para birimi ve geçmifl y›l karfl›laflt›rmal› tutarlar› 1 YTL = 1 TL oran› kullan›larak TL olarak sunulmufltur.
SPK’n›n 17 Mart 2005 tarih ve 11/367 say›l› karar›na istinaden finansal tablolardaki tutarlar› yeniden ifade etme iflleminin uygulanmas›n› gerektiren objektif koflullar›n gerçekleflmemifl olmas› ve SPK’n›n varolan verilere dayanarak ileride de bu koflullar›n gerçekleflme emarelerinin büyük ölçüde ortadan kalkt›¤›n› öngörmesi sebebiyle, finansal tablolar en son 31 Aral›k 2004 tarihi itibariyle Uluslararas› Muhasebe Standartlar› (UMS) 29 uyar›nca (Yüksek Enflasyonlu Ekonomilerde Finansal Raporlama) yeniden ifade etme ifllemine tabi tutulmufltur. Dolay›s›yla, 31 Aral›k 2008 ve 2007 tarihli bilançolarda yer alan parasal olmayan aktif ve pasifler ve sermaye dahil özkaynak kalemleri, 31 Aral›k 2004 tarihine kadar olan girifllerin 31 Aral›k 2004 tarihine kadar endekslenmesi, bu tarihten sonra oluflan girifllerin ise nominal de¤erlerden tafl›nmas›yla hesaplanm›flt›r.
Bilanço ve gelir tablosundaki kalemlerin genel fiyat endeksi ve ilgili katsay›lar kullan›larak 31 Aral›k 2004 itibariyle cari de¤erlerine getirilmesi Grup’un bu aktif ve pasifleri konsolide bilançoda gösterildi¤i de¤erlerinden nakde çevrilebilece¤i anlam›na gelmez.
Benzer olarak, bu durum Grup’un sermayesinde ortaya ç›kan de¤er art›fl›n›n da ortaklar›na da¤›t›labilece¤i anlam›na gelmemektedir.
Uygulanan Konsolidasyon Esaslar›
Ana ortakl›¤›n do¤rudan veya dolayl› olarak bir ortakl›ktaki oy haklar›n›n yar›dan fazlas›n› kontrol etmesi ve iflletmenin finansal ve faaliyet politikalar›n› idare etme yetkisine haiz olmas› durumunda, kontrolün var oldu¤u kabul edilir. Finansal tablolar›n konsolidasyonunda flirketler aras› bakiye, ifllemler ve gerçekleflmemifl kar ve zararlar dahil olmak üzere kar ve zararlar mahsup edilmektedir. Konsolide finansal tablolar benzer ifllem ve hesaplar için tutarl› muhasebe politikalar› uygulanarak haz›rlanmaktad›r.
Tofafl’›n %97 oran›nda ba¤l› ortakl›¤› konumunda bulunan Mekatro’nun %3 oran›ndaki az›nl›k hisseleri, %99 oran›nda ba¤l›
ortakl›¤› konumunda olan Platform’un %1 oran›ndaki az›nl›k hisseleri, konsolide mali tablolar aç›s›ndan önem arz etmemesinden dolay›, ana ortakl›k d›fl› paylar›n içerisinde muhasebelefltirilmemifltir. fiirket’ in ve konsolidasyona tabi olan ba¤l› ortakl›klar›n›n mali tablolar› ayn› tarih itibariyle haz›rlanm›flt›r.
2007 y›l› finansal tablolar›nda yap›lan s›n›flamalar ve düzenlemeler
Grup, finansal tablolar›n› SPK XI-29 numaral› tebli¤e uygun olarak ilk kez 31 Mart 2008 tarihi itibari ile haz›rlam›flt›r. UFRS 1
“Finansal Tablolar›n Sunuluflu Standard›” uyar›nca UMS/UFRS’ye geçifl tarihi 1 Ocak 2007’dir.
31 Aral›k 2007 tarihi itibariyle haz›rlanm›fl konsolide bilanço ve gelir tablosunda cari dönem gösterimine uyum sa¤lamas› için birtak›m s›n›fland›rma de¤ifliklikleri yap›lm›flt›r. 31 Aral›k 2007 tarihi itibariyle 1.948 TL tutar›ndaki di¤er ticari alacaklar, di¤er alacaklara; 80.996 TL tutar›ndaki uzun vadeli tüketici finansman kredilerinin k›sa vadeli k›s›mlar›, uzun vadeli tüketici finansman kredilerinden k›sa vadeli tüketici finansman kredilerine; 1.284 TL tutar›nda stoklar içerisindeki verilen siparifl avanslar›, di¤er dönen varl›klara; 30.723 TL tutar›ndaki maddi duran varl›klar, di¤er duran varl›klara; 27.909 TL tutar›ndaki ola¤anüstü yedekler, geçmifl y›l kar ve zararlar›na s›n›flanm›flt›r. 31 Aral›k 2007 tarihinde sona eren döneme iliflkin 86.625 TL tutar›ndaki esas faaliyetlerden di¤er gelirler ve 1.170 TL tutar›ndaki hizmet gelirleri, sat›fl gelirlerine, 4.199 TL tutar›ndaki finansman gelirleri, faiz, ücret, prim, komisyon ve di¤er gelirlere s›n›flanm›flt›r.
Muhasebe politikalar›ndaki de¤ifliklikler
1 Ocak 2008 tarihi itibariyle yürürlü¤e giren yeni standartlar, var olan standartlarda de¤ifliklik ve yorumlar afla¤›da yer almaktad›r:
UFRYK 11, “UFRS 2 – Grup Hisse Senetleri ve Hisse Senetleri Geri Al›m Sözleflmeleri” (1 Mart 2007 tarihinde veya bu tarihten sonra bafllayan hesap dönemleri için geçerlidir).
Bu yorum, iflletmenin sermaye araçlar›n› baflka bir taraftan veya ortaklar›ndan geri almay› seçti¤i veya almak zorunda oldu¤u durumlar da dahil olmak üzere, iflletmenin çal›flanlar›na iflletmenin sermaye araçlar› ile yapm›fl oldu¤u ödemelerin hisse ile ödeme fleklinde muhasebelefltirilmesini gerektirmektedir. Bu yorum ifltiraklerin, kendi çal›flanlar›na ana ortakl›klar›n›n yapm›fl oldu¤u hisse bazl› ödemeleri de içermektedir.
UFRYK 12, “Hizmet ‹mtiyaz Anlaflmalar›” (1 Ocak 2008 tarihinde veya bu tarihten sonra bafllayan hesap dönemleri için geçerlidir).
Kamu hizmeti veren (Hizmet ‹mtiyaz›) iflletmelerin kamu hizmet sözleflmelerinin esaslar›n› ve nas›l muhasebelefltirilece¤ine iliflkin yöntemlerini belirlemektedir. Operatörlerin altyap›lar›n› mülk, demirbafl ve ekipman olarak muhasebelefltirmek yerine finansal varl›k ve/veya maddi olmayan varl›k olarak yans›tmalar› gerekti¤ini ifade eder.
UFRYK 14, “UMS 19- Tan›mlanm›fl Fayda Varl›¤› Üzerindeki S›n›rlama, Asgari Fonlama Gereklilikleri ve Birbirleriyle Olan Karfl›l›kl›
Etkileflimleri” (1 Ocak 2008 tarihinde veya bu tarihten sonra bafllayan hesap dönemleri için geçerlidir).
UFRYK 14, UMS 19 ‘Çal›flanlara Sa¤lanan Faydalar” kapsam›nda varl›k olarak kay›tlara al›nan tan›mlanm›fl faydan›n limiti aflan k›sm›n›n belirlenmesi konusuna aç›kl›k getirmektedir. Ayr›ca bu yorum, asgari kaynak gereksinimlerinin ‘Varl›k Tavan Testi’ne olan etkilerini aç›klay›p, kullan›mda olan uygulamalar› standart hale getirmektedir.
Finansal tablolar›n onaylanma tarihi itibariyle yay›mlanm›fl, henüz yürürlü¤e girmemifl ve Grup taraf›ndan erken uygulama yoluna gidilmemifl standartlar ile mevcut önceki standartlara getirilen de¤ifliklikler ve yorumlar afla¤›daki gibidir:
UMS 23, “(Revize) Borçlanma Maliyetleri” (1 Ocak 2009 tarihinde veya bu tarihten sonra bafllayan hesap dönemleri için geçerlidir).
De¤ifliklik, yürürlükte olan ve varl›k al›m› ile iliflkilendirilen borçlanma giderlerinin gelir tablosuna yans›t›labilirli¤ini öngören uygulamay›
sona erdirmektedir. ‹liflkilendirilen varl›¤›n elde edilmesi veya inflaas› için atfedilebilir olan borçlanma maliyetleri aktiflefltirilmelidir.
Standarda geçiflin gerekliliklerine uygun olarak, Grup, de¤ifliklikleri ileriye dönük yapacakt›r. E¤er varsa, iliflkilendirilen varl›klarda borçlanma maliyeti 1 Ocak 2009’dan itibaren aktiflefltirilecektir. Bu tarihe kadar giderleflen borçlanma maliyetinde bir de¤ifliklik yap›lmayacakt›r.
UMS 39 ”Finansal Araçlar›n Kayda Al›nmas› ve De¤erlemesi” ve UFRS 7 “Finansal Araçlara ‹liflkin Aç›klamalar ve Finansal Varl›klar›n S›n›fland›r›lmas›” (Revize) (1 Temmuz 2008 tarihinde veya bu tarihten sonra bafllayan hesap dönemleri için geçerlidir).
31 Ekim 2008 tarihinde yay›mlanan revize edilmifl UMS 39 flirketlerin finansal varl›klar›n› (ilk kayda rayiç bedel de¤eri gelir tablosuna yans›t›lan finansal varl›k olarak al›nanlar hariç) belli koflullar alt›nda sat›lmaya haz›r finansal varl›klar veya vadeye kadar elde tutulacak finansal varl›klar olarak s›n›flamas›na izin vermektedir. Bu de¤ifliklik ayn› zamanda Grup’un rayiç de¤eri gelir tablosuna yans›t›lan finansal varl›klar›n› veya sat›lmaya haz›r finansal varl›klar›n›, e¤er finansal varl›k kredi ve alacak tan›m›na uyuyorsa ve öngörülebilir gelecekte finansal varl›¤› elde tutma niyeti ve yetene¤i varsa, kredilere ve alacaklara s›n›flamas›na izin vermektedir. ‹lgili de¤ifliklik, 1 Temmuz 2008 tarihinden itibaren geçerlidir ve bu tarihten önce yap›lan s›n›fland›rmalara izin verilmemektedir.
Söz konusu yeni standartlar, var olan standartlarda de¤ifliklik ve yorumlar›n konsolide finansal tablolar üzerinde önemli bir etkisi bulunmamaktad›r.
2. F‹NANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA ‹L‹fiK‹N ESASLAR (devam›)
UFRS 8, “Faaliyet Bölümleri” (1 Ocak 2009 tarihinde veya bu tarihten sonra bafllayan hesap dönemleri için geçerlidir).
UFRS 8, UMS 14 ‘Bölümlere Göre Raporlama’n›n yerine geçmekte olup, bölümsel raporlamaya yönetimin bak›fl aç›s› yöntemini getirmektedir. Raporlanan bilgiler, yönetimin faaliyet bölümlerinin performans›n› de¤erlendirmekte ve kaynak da¤›l›m›na karar vermek için kulland›¤› bilgileri içermektedir. Bu bilgiler bilanço ve gelir tablosunda yans›t›lan bilgilerden farkl› olabilir, bu durumda iflletmeler ek bilgiler vermeli ve farklar›n mutabakat›n› belirtmelidirler.
UFRYK 13, “Müflteri Ba¤l›l›k Programlar›”(1 Temmuz 2008 tarihinde veya bu tarihten sonra bafllayan hesap dönemleri için geçerlidir).
Müflteri Ba¤›ml›l›k Uygulamalar› sat›fl ifllemlerinin farkl› bir bilefleni fleklinde muhasebeleflmelidir. Tahsil edilen bedelin rayiç de¤erinin bir k›sm› müflteriye sa¤lanan menfaatlere da¤›t›larak, söz konusu menfaatler müflteri taraf›ndan kullan›ld›kça gelir kaydedilmelidir. UFRYK 13’ün, Grup’un bu tarz bir uygulamas› olmamas› sebebiyle, Grup’un konsolide finansal tablolar›na etkisi olmayaca¤› öngörülmektedir.
UMS 1, “Finansal Tablolar›n Sunuluflu” (De¤ifliklik) (1 Ocak 2009 tarihinde veya bu tarihten sonra bafllayan hesap dönemleri için geçerlidir).
Finansal tablolarda sunulan bilgilerin yarar›n› art›rmak amac›yla UMS 1 de¤iflikli¤e tabi tutulmufltur. Özsermaye de¤iflim tablosunun sadece hissedarlar ile yap›lan ifllemleri içermesi, gelir tablosuna ek olarak, “Di¤er Kapsaml› Kar Zarar Tablosu” ad›nda, tüm gelir ve harcama kalemlerini kar zarar olarak s›n›fland›racak yeni bir finansal tablonun yay›mlanmaya bafllamas› ve yeni dönemlerde bir önceki döneme ait finansal tablolar›n yeniden yorumlanmas› veya yeni muhasebe politikalar›n›n geriye dönük olarak üçüncü bir kolonda geçmifl dönemlere ait etkilerinin yay›mlanmas› standartta yap›lan ana de¤iflikliklerdir. Grup, finansal tablolar›n sunulufluna iliflkin ilgili de¤ifliklikleri 2009’da yapacakt›r.
UFRS 2, “Hisse Bazl› Ödeme (De¤ifliklik) - Hakk›n Kazan›lmas› ve ‹ptal edilmesi” (1 Ocak 2009 tarihinde veya bu tarihten sonra bafllayan hesap dönemleri için geçerlidir).
Standart iki konuya aç›kl›k getirmektedir: ‘Hakedifl Koflulu’nun tan›mlanmas›, ve performans ve hizmet koflullar› haricindeki koflullar için ‘Haketmeme Koflulu’ kavram›. Standart ayn› zamanda, gerek Grup gerekse karfl› taraf (çal›flan veya hizmet sa¤layan) taraf›ndan iptal edilen ödüllerin ayn› flekilde muhasebelefltirilece¤ini ifade etmektedir. UFRS 2’nin Grup’un finansal tablolara etkisinin olmayaca¤› beklenmektedir.
UFRS 3, “‹flletme Birleflmeleri ve UMS 27 “Konsolide ve Solo Finansal Tablolar’a ‹liflkin Yap›lan Düzenlemeler” (Revize) (1 Temmuz 2009 tarihinde veya bu tarihten sonra bafllayan hesap dönemleri için geçerlidir).
Revize edilmifl UFRS 3 ve revize edilmifl UMS 27, 10 Ocak 2008 tarihinde UFRK taraf›ndan yay›mlanm›flt›r. Revize edilmifl UFRS 3 (UFRS 3R) iflletme birleflmelerinin muhasebelefltirilmesi, flerefiyenin kay›tlara al›nmas› ile birleflmenin oldu¤u dönemin finansal sonuçlar›n›n raporlanmas› hususlar›na çeflitli de¤ifliklikler getirmektedir. Söz konusu de¤ifliklikler, sat›n al›m ile iliflkilendirilen maliyetlerin giderlefltirilmesini ve sat›n al›m s›ras›nda dikkate al›nan flartl› durumlarda, raporlama dönemi sonras›nda meydana gelen rayiç de¤er de¤iflikliklerinin flerefiyeden düzeltilmesi yerine gelir tablosunda dikkate al›nmas›n› gerektirmektedir. Revize edilmifl UMS 27 (UMS 27R) ba¤l› ortakl›¤›n hisse sahipli¤inde meydana gelen de¤iflikliklerin sermaye hareketi olarak de¤erlendirilmesi gerekti¤ini tan›mlamaktad›r. Böylelikle sözkonusu sermaye hareketinin flerefiyeye veya gelir tablosuna herhangi bir etkisi olmayacakt›r. Ayr›ca, standart ba¤l› ortakl›k zararlar›n›n ve ba¤l› ortakl›k üzerinde kaybedilen kontrolün muhasebelefltirilmesi konusunda da de¤ifliklikler getirmektedir.
UMS 32 ve UMS 1’de yap›lan de¤ifliklikler: “Tasfiyeden Kaynaklanan Sat›labilir Finansal Araçlar” (1 Ocak 2009 tarihinde veya bu tarihten sonra bafllayan hesap dönemleri için geçerlidir).
UMS 32’ye getirilen de¤ifliklik tasfiyeden kaynaklanan sat›labilir finansal araçlar ile yükümlülüklerin, belirli kriterler yerine getirildi¤i takdirde, sermaye arac› olarak s›n›fland›r›lmas›n› gerektirmektedir. UMS 1’e getirilen de¤ifliklik ise, sermaye arac› olarak s›n›fland›r›lan sat›labilir finansal araçlar›n tan›mlanmas› ve aç›klanmas›n› gerektirmektedir.
UFRYK 15, “Gayrimenkul fiirketlerinde ‹nflaat Sözleflmeleri”, Bu yorumun amac›, herhangi bir gayrimenkul inflaat sözleflmesinin hangi kapsamda muhasebelefltirilece¤ini (UMS 11 ‹nflaat sözleflmeleri ya da UMS 18 Has›lat) tespit etmeye yöneliktir. (1 Ocak 2009 tarihinde veya bu tarihten sonra bafllayan hesap dönemleri için geçerlidir).
UFRYK 16, “Yabanc› ‹fltiraklerdeki Yat›r›m›n Korunmas›”, Bu yorum, d›fl ülkedeki ba¤l› iflletmelere iliflkin yap›lacak yat›r›mlar›n kur fark› gelir ve gider riskinin ne flekilde yönetilece¤ine iliflkin aç›klamalar sunmaktad›r. (1 Ekim 2008 tarihinde veya bu tarihten sonra bafllayan hesap dönemleri için geçerlidir).
"UFRS’lerdeki ‹yilefltirmeler- May›s 2008", Uluslararas› Muhasebe Standartlar› Kurulu'nun “Y›ll›k ‹yilefltirme Süreci"nin bir bölümü olarak yay›mlanan ilk standart olup çeflitli UFRS’lere uygulanacak baz› de¤ifliklikleri içermektedir. De¤ifliklikler, kurallar›n içeri¤ini belirtmek ve standartlar aras›ndaki kasti olmayan uyumsuzluklar› ortadan kald›rmak için gerçeklefltirilmifltir. Yap›lan de¤iflikliklerin ço¤u, 1 Ocak 2009 tarihinde ve bu tarihten sonra bafllayan hesap dönemleri için geçerlidir. ‹lgili de¤ifliklikler afla¤›daki gibidir:
UFRS 5, “Sat›fl Amac›yla Elde Tutulan Varl›klar ve Durdurulan Faaliyetler”, Sat›fl amac›yla elde tutulan bir ba¤l› ortakl›kta sat›fl sonras› kalan hisse oran› kontrol gücü vermese bile, bu ba¤l› ortakl›¤›n tüm varl›k ve yükümlülükleri “sat›fl amac›yla elde tutulan”
olarak s›n›fland›r›lacakt›r.
UFRS 7, “Finansal Araçlar” Dipnotlar: ”Toplam faiz gelirinin” finansal maliyetlerin bir parças› olarak an›lmas›n›n kald›r›lmas›.
UMS 1, “Finansal Tablolar›n Sunuluflu”, Al›m sat›m amac›yla elde tutulan olarak s›n›fland›r›lm›fl varl›k ya da yükümlülükler direk olarak k›sa vadeli olarak s›n›fland›r›lmayacakt›r.
UMS 8, “Muhasebe Politikalar›, Muhasebesel Tahmin ve Hatalardaki De¤iflimler” Muhasebe politikalar›n› belirlerken, UFRS’de tan›mlanan uygulama yöntemlerinin kullan›lmas› zorunludur.
UMS 10 “Raporlamada Sonraki Olaylar”, Raporlama döneminin bitiflinden sonra aç›klanan temettülerin zorunluluk getirmedi¤inin aç›klanmas› yap›lm›flt›r.
UMS 16 “Maddi Duran Varl›klar”, “Net sat›fl fiyat›”, “gerçe¤e uygun de¤er eksi sat›fl maliyeti” terimiyle yer de¤ifltirmektedir.
Kiralamak üzere elde tutulan maddi duran varl›klar, kiralama iflleminin sonunda iflletmenin faaliyet seyri içerisinde sat›lmak için tutuldu¤u takdirde stoklara s›n›flan›rlar.
UMS 18, “Gelirler”, UMS 39’da tan›mland›¤› üzere, “direkt maliyet” terimi “ifllem maliyeti” ile de¤ifltirilecektir.
UMS 19 “Personele sa¤lanan faydalar” ve UMS 29 “Yüksek Enflasyonlu Ekonomilerde Finansal Raporlama”. Tan›mlamalara iliflkin bir tak›m küçük de¤ifliklikler yap›lm›flt›r.
UMS 20, “Devlet Teflviklerinin Muhasebelefltirilmesi ve Devlet Yard›mlar›n›n Aç›klanmas›” S›f›r faizli veya piyasa oranlar›n›n alt›nda faizle edinilen kredilerde UMS 39’a uygun olarak emsal faiz uygulamas›na tabi tutulacakt›r.
UMS 23, “Borçlanma Maliyetleri”, Borçlanma maliyetinin tan›m›, borçlanma maliyetinin iki bilefleninin teke indirilmesi için tekrar gözden geçirilmifl ve faiz gideri efektif faiz oran› kullan›larak UMS 39’a uygun olarak hesaplanm›flt›r.
UMS 27, “Konsolide ve Bireysel Finansal Tablolar”, fiayet ana ortakl›k bireysel finansal tablosunda ba¤l› ortakl›¤›n› gerçe¤e uygun de¤erinden muhasebelefltiriyorsa ba¤l› ortakl›k daha sonra sat›lmaya haz›r varl›k olarak s›n›fland›r›ld›¤›nda da ayn›
uygulamaya devam etmelidir.
UMS 28 “‹fltiraklerdeki Yat›r›mlar”, E¤er ifltirakler gerçe¤e uygun de¤er fark› kar zarara yans›t›lan varl›k olarak s›n›fland›r›lm›fl ise gerekli olan baz› dipnot aç›klamalar›ndan bahsedilmektedir.
UMS 29 ”Yüksek Enflasyonlu Ekonomilerde Finansal Raporlama”, Tarihi maliyetten de¤erlenen varl›klar ve yükümlülüklere iliflkin istisnalar› yeniden düzenlemifltir.
2. F‹NANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA ‹L‹fiK‹N ESASLAR (devam›)
UMS 31 “‹fl Ortakl›klar›ndaki Paylar”, E¤er bir ortak giriflim UMS 39 kapsam›nda rayiç de¤eri ile muhasebelefltiyse, UMS 31 için gerekli olan fley spekülatörün ve ortak giriflimcinin üzerindeki yükümlüklerin ve ayni zamanda varl›klar, yükümlülükler ve giderlerin uygulanaca¤› özet finansal bilginin belirtilmesidir.
UMS 34 “Ara Dönem Finansal Raporlama”, E¤er kurum UMS 33 limiti içindeyse, hisse bafl›na kazanç, ara dönem finansal raporlarda aç›klan›r.
UMS 36 “Varl›klarda De¤er Düflüklü¤ü”, Varl›klar›n geri kazan›labilir tutar›n› belirlerken kullan›lan tahminlere iliflkin dipnot aç›klamalar›nda de¤ifliklik yap›lm›flt›r. Kullan›mdaki de¤er belirlenirken kullan›lan indirgenmifl nakit ak›mlar›na iliflkin verilen dipnotun, sat›fl maliyetleri düflüldükten sonra elde edilen makul de¤er belirlerken kullan›lan indirgenmifl nakit ak›mlar› için de kullan›labilece¤i belirtilmektedir.
UMS 38, “Maddi Olmayan Duran Varl›klar”, Reklam ve promosyonel aktiviteleriyle ilgili harcamalar mala ulaflma hakk› do¤du¤unda ya da hizmet al›nd›¤›nda giderlefltirilir.
UMS 39, “Finansal Araçlar: Muhasebelefltirme ve Ölçme”, Türev araçlar›n korunma amaçl› olarak niteli¤inin de¤iflmesi yeniden s›n›fland›rma olarak de¤erlendirilmez. Finansal koruma enstrümanlar›nda enflasyon konular›nda korunma muhasebesinin nas›l yap›laca¤›na dair uygulanacak prensipleri belirtilmektedir. Grubun, sözkonusu nitelikte koruma muhasebesi olmad›¤› için, de¤iflikli¤in konsolide finansal tablolara etkisinin olmayaca¤› düflünülmektedir.
UMS 40, “Yat›r›m Amaçl› Gayrimenkuller”, ‹leride yat›r›m amaçl› gayrimenkul olarak kullan›lacak “yap›lmakta olan yat›r›mlar” UMS 40 kapsam›na girer ve ölçülebiliyorsa gerçe¤e uygun de¤erden yans›t›l›r. Ölçülemiyorsa inflaat süresince maliyetten yans›t›l›r ve tamamlanmas›ndan sonra gerçe¤e uygun de¤erden muhasebelefltirilir.
UMS 41 “Tar›msal Faaliyetler”, Gerçe¤e uygun de¤erin tespiti için vergi öncesi iskonto oran›n›n kullan›lmas› gereklili¤i ortadan kald›r›lm›flt›r. Ayr›ca ilave yap›lan biyolojik dönüflümlere iliflkin aç›klamalar getirilmifltir.
Bu de¤iflikliklerin ilk kez uygulanmas›n›n Grup’un finansal tablolar›na etkisi incelenmektedir.
Önemli muhasebe de¤erlendirme, tahmin ve varsay›mlar›
Finansal tablolar›n haz›rlanmas›nda Grup yönetiminin, raporlanan varl›k ve yükümlülük tutarlar›n› etkileyecek, bilanço tarihi itibari ile vukuu muhtemel yükümlülük ve taahhütleri ve raporlama dönemi itibariyle gelir ve gider tutarlar›n› belirleyen varsay›mlar ve tahminler yapmas› gerekmektedir. Gerçekleflmifl sonuçlar tahminlerden farkl› olabilmektedir. Tahminler düzenli olarak gözden geçirilmekte, gerekli düzeltmeler yap›lmakta ve gerçeklefltikleri dönemde gelir tablosuna yans›t›lmaktad›rlar.
Finansal tablolara yans›t›lan tutarlar üzerinde önemli derecede etkisi olabilecek yorumlar ve bilanço tarihinde var olan veya ileride gerçekleflebilecek tahminlerin esas kaynaklar› göz önünde bulundurularak yap›lan varsay›mlar afla¤›dad›r:
a) K›dem tazminat› yükümlülü¤ü aktüeryal varsay›mlar (iskonto oranlar›, gelecek maafl art›fllar› ve çal›flan ayr›lma oranlar›) kullan›larak belirlenir. 31 Aral›k 2008 ve 2007 tarihlerindeki k›dem tazminat› yükümlülü¤ü s›ras›yla 70.221 TL ve 64.952 TL’dir.
b) fiirket garanti karfl›l›¤›n›, her bir araç modeli için geçmifl y›llarda gerçekleflen araç bafl›na düflen garanti giderlerini ve araç bafl›na kalan garanti sürelerini göz önünde bulundurarak tespit etmifltir.
c) fiirket’in, sat›lmaya haz›r finansal varl›¤› olan Entek Elektrik Üretimi A.fi.’nin 31 Aral›k 2008 tarihi itibariyle bilançoda tafl›nan de¤eri, 10 y›ll›k tahmini gelir tablosu ve bilanço projeksiyonlar› üzerinden oluflan indirgenmifl nakit ak›mlar› üzerinden hesaplanm›flt›r.
d)Grup’un ba¤l› ortakl›¤› KFK, bilançosunda kay›tl› bulunan türev finansal varl›k ve türev finansal yükümlülükleri için riskten korunma muhasebesi uygulamakta olup rayiç de¤er opsiyonu ile bu ifllemleri muhasebelefltirmektedir. Riskten korunma amaçl›
varl›k ve riskten korunma amaçl› yükümlülüklerin rayiç de¤erleri aktif piyasalar›ndan temin edilemedi¤i için, KFK bu varl›k ve yükümlülükleri iskonto edilmifl nakit ak›mlar› yöntemini kullanarak de¤erlemektedir. 31 Aral›k 2008 tarihi itibariyle KFK, bilançosunda 29.105 TL tutar›nda nakit ak›fl riskinden korunma amaçl› finansal varl›k s›n›flam›flt›r.
e) KFK yönetimi, verilen krediler üzerinde yap›lan de¤erlendirmeler sonucunda tahsili flüpheli görülen alacaklardan do¤abilecek zararlar için belli bir karfl›l›k ay›rmaktad›r. De¤er düflüklü¤ü ve tahsil edilememe riski, bireysel olarak önemli olan her bir kredi için ayr›, bireysel bazda de¤er düflüklü¤ü tespit edilmemifl krediler dahil tüm krediler için toplam portföy baz›nda hesaplan›r.
KFK, 31 Aral›k 2008 tarihi itibar›yla 2.645 TL tutar›nda genel kredi karfl›l›¤› ay›rm›flt›r.
Önemli muhasebe politikalar›n›n özeti Haz›r de¤erler
Nakit ve nakit benzerleri, nakit ve banka mevduat› ile tutar› belirli nakde kolayca çevrilebilen k›sa vadeli ve yüksek likiditeye sahip ve de¤erindeki de¤iflim riski önemsiz olan ve vadesi üç ay veya daha k›sa olan yat›r›mlar› içermektedir (Not 6).
Finansal varl›klar
UMS 39 kapsam›ndaki finansal varl›klar, gerçe¤e uygun de¤er (rayiç de¤er) fark› kar veya zarara yans›t›lan finansal varl›klar, kredi ve alacaklar, vadeye kadar elde tutulacak yat›r›mlar ve sat›lmaya haz›r finansal varl›klar olarak s›n›fland›r›l›r. Finansal varl›klar, ilk olarak, rayiç de¤erlerinden ve finansal varl›klar›n rayiç de¤erlerinin gelir tablosu ile iliflkilendirilmemesi durumunda, birebir iliflkilendirilebilen
ifllem maliyetleri dâhil olmak üzere kayda al›n›rlar.
Grup, finansal varl›klar›n›n s›n›fland›r›lmas›na ilk kayda al›mdan sonra karar vermektedir ve izin verildi¤i ve uygun oldu¤u sürece, her mali dönem sonunda bunu yeniden de¤erlendirmektedir. Bütün ola¤an finansal varl›k al›m ve sat›m ifllemleri Grup’un ilgili varl›¤› almay› taahhüt etti¤i ifllem tarihinde kay›tlara yans›t›l›r. Söz konusu al›m ve sat›mlar genellikle piyasada oluflan genel teamül ve düzenlemelerle belirlenen zaman dilimleri içerisinde finansal varl›¤›n teslimini gerektiren al›m ve sat›mlard›r.
31 Aral›k 2008 ve 31 Aral›k 2007 tarihleri itibariyle Grup’un gerçe¤e uygun de¤er fark› kar veya zarara yans›t›lan finansal varl›¤›
bulunmamaktad›r.
Krediler ve alacaklar
Krediler ve alacaklar sabit veya belirlenebilir ödemeli ve belirli bir piyasada ifllem görmeyen türev d›fl› finansal araçlard›r. Bu finansal varl›klar, etkin faiz metodu kullan›larak indirgenmifl de¤erleri üzerinden, e¤er varsa de¤er düflüklü¤ü ç›kar›ld›ktan sonar yans›t›l›r. Krediler ve alacaklar elden ç›kar›ld›¤› veya de¤er düflüklü¤üne u¤rad›¤› zaman, gerçekleflen kar ya da zarar, itfa sürecinde oldu¤u gibi gelir tablosuna yans›t›l›r.
Vadesine kadar elde tutulan yat›r›mlar
Sabit vadeli ve sabit veya belirlenebilir ödemeli türev d›fl› finansal araçlar, Grup’un vadeye kadar elde tutma niyeti ve tutabilme durumu söz konusuysa, vadeye kadar elde tutulacak yat›r›mlar olarak s›n›flan›r. ‹lk kayda al›n›fllar›ndan sonra, vadesine kadar elde tutulan yat›r›mlar etkin faiz metodu kullan›larak indirgenmifl de¤erleri üzerinden tafl›n›r. Yat›r›mlar elden ç›kar›ld›¤› yada de¤er düflüklü¤üne u¤rad›¤› zaman hesaplanan kar yada zarar, itfa sürecinde oldu¤u gibi gelir tablosuna yans›t›l›r.
Sat›lmaya haz›r finansal varl›klar
Sat›lmaya haz›r olarak tan›mlanan veya (a) kredi ve alacak, (b) vadeye kadar elde tutulacak yat›r›m veya (c) gerçe¤e uygun de¤er fark› kar veya zarara yans›t›lan finansal varl›k olarak s›n›flanmayan türev olmayan finansal varl›klard›r. ‹lk muhasebelefltirme iflleminin ard›ndan sat›lmaya haz›r finansal varl›¤a iliflkin olarak ortaya ç›kan kazanç veya kay›p, de¤er düflüklü¤ü zararlar›, temettü gelirleri ve faiz gelirleri hariç olmak üzere, söz konusu finansal varl›k bilanço d›fl› b›rak›l›ncaya kadar özkaynaklar de¤iflim tablosu arac›l›¤›yla do¤rudan özkaynaklarda muhasebelefltirilir. ‹lgili finansal varl›¤›n bilanço d›fl› b›rak›lmas› durumunda, daha önceden özkaynaklarda muhasebelefltirilmifl bulunan kazanç veya kay›plar, kar ya da zararda muhasebelefltirilir. Gerçe¤e uygun de¤erinde meydana gelen azalmalar do¤rudan özkaynakta muhasebelefltirilen sat›lmaya haz›r bir finansal varl›¤›n de¤erinin düfltü¤üne iliflkin tarafs›z göstergelerin bulunmas› durumunda, do¤rudan özkaynakta muhasebelefltirilmifl bulunan toplam zarar, ilgili finansal varl›k bilanço d›fl› b›rak›lmam›fl dahi olsa özkaynaktan ç›kar›larak kâr veya zararda muhasebelefltirilir.
Sat›lmaya haz›r finansal varl›klar›n gerçe¤e uygun de¤eri borsada ifllem gören varl›klar için bilanço tarihinde gerçekleflen borsa fiyat› ile; piyasa fiyat› bulunmamas› durumunda indirgenmifl nakit ak›mlar›, benzer sat›n almalar ve piyasa göstergeleri kullan›larak yap›lan de¤erleme çal›flmas›yla tespit edilir. Gerçe¤e uygun de¤eri sa¤l›kl› olarak tespit edilemeyen finansal varl›klar de¤er düflüfl karfl›l›klar› sonras› elde etme maliyetleri ile tafl›nmaktad›r (Not 7).
2. F‹NANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA ‹L‹fiK‹N ESASLAR (devam›) Ticari alacaklar
Vadeleri genel olarak 30-90 gün aras›nda de¤iflmekte olan ticari alacaklar, flüpheli ticari alacak karfl›l›¤› düflüldükten sonra, indirgenmifl net de¤erleri ile tafl›nmaktad›r. Vadesi gelmifl alacaklar›n tahsil edilemeyece¤ine dair somut bir gösterge varsa flüpheli alacak karfl›l›¤› ayr›l›r. Grup’un, ödenmesi gereken mebla¤lar› tahsil edemeyecek oldu¤unu gösteren bir durumun söz konusu olmas› halinde ticari
alacaklar için bir alacak risk karfl›l›¤› oluflturulur. Söz konusu bu karfl›l›¤›n tutar›, alaca¤›n kay›tl› de¤eri ile tahsili mümkün tutar aras›ndaki farkt›r. Tahsili mümkün tutar, teminatlardan ve güvencelerden tahsil edilebilecek mebla¤lar da dahil olmak üzere tüm nakit ak›fllar›n›n, oluflan ticari alaca¤›n orijinal etkin faiz oran› esas al›narak iskonto edilen de¤eridir. Tahsili tamamen mümkün olmayan alacaklar tespit edildikleri durumlarda tamamen silinirler (Not 10).
Ticari borçlar
Ödeme süreleri ortalama 30 ile 90 gün aras›nda olan ticari borçlar, gerçekleflmifl mal ve hizmet al›mlar› ile ilgili faturalanm›fl ya da faturalanmam›fl tutarlar› ihtiva etmekte olup, indirgenmifl net de¤erleri ile tafl›nmaktad›r (Not 10).
Stoklar
Stoklar, net gerçekleflebilir de¤er veya maliyet de¤erinden düflük olan› ile de¤erlenmektedir. Maliyet belirleme yöntemi tüm stoklar için ayl›k a¤›rl›kl› ortalama olup, yar› mamuller ve mamuller üretim maliyetlerinden pay almaktad›r. Net gerçekleflebilir de¤er, sat›fl fiyat›ndan stoklar› sat›fla haz›r hale getirebilmek için yap›lan giderlerle, pazarlama ve sat›fl giderleri düflüldükten sonraki de¤erdir. Kullan›lamaz durumdaki stoklar ise kay›tlardan ç›kar›lmaktad›r (Not 13).
Maddi varl›klar
Maddi varl›klar maliyet de¤erleri üzerinden birikmifl amortisman ve varsa birikmifl de¤er kayb› düflülerek gösterilmektedir. Maddi varl›klar sat›ld›¤› zaman bu varl›¤a ait maliyet ve birikmifl amortismanlar ilgili hesaplardan düflüldükten sonra oluflan gelir ya da gider, gelir tablosuna dahil edilmektedir.
Maddi varl›¤›n maliyet de¤eri; al›fl fiyat›, ithalat vergileri ve iadesi mümkün olmayan vergiler, maddi varl›¤› kullan›ma haz›r hale getirmek için yap›lan masraflardan oluflmaktad›r. Maddi varl›¤›n kullan›m›na baflland›ktan sonra oluflan tamir ve bak›m gibi masraflar, olufltuklar› dönemde gider kaydedilmektedir. Yap›lan harcamalar ilgili maddi varl›¤a gelecekteki kullan›m›nda ekonomik bir de¤er art›fl› sa¤l›yorsa bu harcamalar varl›¤›n maliyetine eklenmektedir.
Amortismana tabi varl›klar, tahmini ekonomik ömürlerine dayanan oranlarla do¤rusal amortisman yöntemine göre amortismana tabi tutulmaktad›r (Not 18). Ekonomik ömür ve amortisman metodu düzenli olarak gözden geçirilmekte, buna ba¤l› olarak metodun ve amortisman süresinin ilgili varl›ktan edinilecek ekonomik faydalar› ile paralel olup olmad›¤›na bak›lmaktad›r. Amortisman süreleri afla¤›daki gibidir:
Varl›¤›n de¤erinin düfltü¤üne dair bir belirti oluflursa maliyetlerin gerçekleflebilir de¤eri yeniden tahmin edilir, de¤er düflüklü¤ü karfl›l›¤› finansal tablolara yans›t›l›r.
Yer alt› ve yerüstü düzenleri Binalar
Makina ve ekipmanlar Tafl›tlar
Demirbafllar Kal›p ve aparatlar Özel maliyetler
33 33 12 – 14 4 – 8 8 6 – 8 5 – 30 Süre (Y›l)
Bir varl›¤›n kay›tl› de¤eri, varl›¤›n geri kazan›labilir de¤erinden daha yüksekse, kay›tl› de¤er derhal geri kazan›labilir de¤erine indirilir. Geri kazan›labilir de¤er ilgili varl›¤›n net sat›fl fiyat› ya da kullan›mdaki de¤erinin yüksek olan›d›r. Net sat›fl fiyat›, varl›¤›n makul de¤erinden sat›fl› gerçeklefltirmek için katlan›lacak maliyetlerin düflülmesi suretiyle tespit edilir. Kullan›mdaki de¤er ise ilgili varl›¤›n kullan›lmas›na devam edilmesi suretiyle gelecekte elde edilecek tahmini nakit ak›mlar›n›n bilanço tarihi itibariyle indirgenmifl tutarlar›na art›k de¤erlerinin eklenmesi ile tespit edilir.
Maddi duran varl›klar›n sat›fl› dolay›s›yla oluflan kar ve zararlar di¤er faaliyet gelirleri ve giderleri hesaplar›na dahil edilirler (Not 31).
Maddi olmayan varl›klar
Maddi olmayan varl›klar elde etme maliyetleri üzerinden kayda al›n›rlar. Grup bünyesinde yarat›lan, üretimi planlanan yeni araçlar›n gelifltirilmesine yönelik katlan›lan harcamalar hariç, maddi olmayan varl›klar aktiflefltirilemez ve yap›lan harcamalar olufltuklar›
dönem içerisinde giderlefltirilirler. Maddi olmayan varl›klar tahmini kullan›m ömürleri (5 y›l) do¤rultusunda do¤rusal amortisman metodu ile itfa edilirler. Aktiflefltirilen gelifltirme giderleri, ürünün ticari üretiminin bafllamas›n› müteakip tahmini kullan›m ömürleri do¤rultusunda do¤rusal amortisman metodu ile itfa edilirler. Maddi olmayan varl›klar; tafl›d›klar› de¤erler, koflullardaki de¤iflikliklerin ve olaylar›n tafl›nan de¤erin düflebilece¤ine dair belirti oluflturmalar› durumunda gözden geçirilir, ve gerekli karfl›l›k ayr›l›r (Not 19).
Araflt›rma ve gelifltirme (ARGE) giderleri
Araflt›rma harcamalar› olufltuklar› tarihte gider yaz›l›r. Afla¤›da belirtilen kriterlere sahip proje harcamalar› d›fl›nda gelifltirme için yap›lan harcamalar da, olufltuklar› dönem içerisinde gider olarak kay›t edilmektedir:
- Ürün ile ilgili maliyetleri net olarak tan›mlanabiliyor ve de güvenilir bir flekilde ölçülebiliyorsa, - Ürünün teknik yeterlili¤i/fizibilitesi ölçülebiliyorsa,
- Ürün sat›fla sunulacak ya da flirket içerisinde kullan›lacaksa,
- Ürün için potansiyel bir pazar mevcutsa, ya da flirket içi kullan›l›rl›¤› ispatlanabiliyorsa,
- Projenin tamamlanabilmesi için yeterli teknik, mali ve di¤er gerekli kaynaklar temin edilebiliniyorsa.
Yukar›da bahsedilen kriterleri karfl›layan gelifltirme projelerinin maliyetleri aktiflefltirilmektedir ve ilgili proje ömürleri (8 y›l) do¤rultusunda do¤rusal amortisman metodu ile itfa edilirler.
Faiz gelir ve gideri
Faiz gelir ve giderleri etkin faiz metodu kullan›larak tahakkuk esas›na göre kay›t edilmektedir. Grup taraf›ndan tahsis edilmifl tüketici finansman› kredilerinin tahsilat› flüpheli duruma düfltü¤ü zaman ilgili faiz gelir tahakkuku kay›tlara yans›t›lmaz.
Gelirlerin muhasebelefltirilmesi
Gelirler, faaliyetler ile ilgili olarak Grup’a ekonomik getiri sa¤lanmas›n›n muhtemel ve getirinin güvenilir olarak ölçülebilmesinin mümkün oldu¤u zaman muhasebelefltirilir. Gelirler verilen iskontolar ile katma de¤er ve sat›fl vergileri düflülerek hesaplan›r.
Gelirler mal ile ilgili önemli risk ve mülkiyetin getirdi¤i haklar al›c›ya geçti¤i zaman finansal tablolarda tan›mlan›r. Bunun için ayr›ca gelirin miktar›n›n güvenilir bir biçimde ölçülmesi gerekmektedir. Net sat›fllar, teslim edilmifl mallar›n fatura edilmifl bedelinin, sat›fl iadelerinden ar›nd›r›lm›fl halidir.
Verilen hizmetlere iliflkin gelirler, hizmetin sunuldu¤u ve gelir tutar›n›n güvenilir bir biçimde ölçülebildi¤i durumlarda tan›mlan›r.
Faiz gelirleri, geçerli faiz oran› ve vadesine kalan süre içinde etkin olacak faiz oran› dikkate al›narak hesaplan›r.
Sat›fllar›n içerisinde önemli bir finansman maliyeti bulunmas› durumunda, makul bedel, gelecekte oluflacak tahsilatlar›n, finansman maliyeti içerisinde yer alan gizli faiz oran› ile indirgenmesi ile tespit edilir. Gerçek de¤erleri ile nominal de¤erleri aras›ndaki fark, tahakkuk esas›na göre faiz geliri olarak de¤erlendirilir
Temettü gelirleri, Grup’un temettü ödemesi almaya hak kazand›¤› anda gelir yaz›l›r. Kira gelirleri ise ayl›k olarak kazan›ld›¤›nda finansal tablolara yans›t›l›r.
2. F‹NANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA ‹L‹fiK‹N ESASLAR (devam›) Finansal varl›k ve yükümlülüklerin kayda al›nmas› ve ç›kar›lmas›
Grup, finansal varl›k veya yükümlülükleri, ilgili finansal araç sözleflmelerine taraf oldu¤u takdirde bilançosuna yans›tmaktad›r.
Grup finansal varl›¤›n tamam›n› veya bir k›sm›n›, sadece söz konusu varl›klar›n konu oldu¤u sözleflmeden do¤an haklar üzerindeki kontrolünü kaybetti¤i zaman kay›tlar›ndan ç›kart›r. Grup finansal yükümlülükleri, ancak sözleflmede tan›mlanan yükümlülü¤ü ortadan kalkar, iptal edilir veya zaman afl›m›na u¤rar ise kay›tlar›ndan ç›kart›r.
Bütün normal finansal varl›k al›m ve sat›mlar› ifllem tarihinde, yani Grup’un varl›¤› almay› veya satmay› taahhüt etti¤i tarihte kay›tlara yans›t›l›r. Söz konusu al›m ve sat›mlar genellikle piyasada oluflan genel teamül ve düzenlemelerle belirlenen zaman dilimi içerisinde finansal varl›¤›n teslimini gerektiren al›m sat›mlard›r.
Banka kredileri
Bütün banka kredileri, ilk kay›t an›nda rayiç de¤erlerini de yans›tt›¤› düflünülen ve ihraç maliyetini içeren maliyet bedeli ile kaydedilir.
‹lk kayda al›mdan sonra krediler, etkin faiz oran› yöntemiyle indirgenmifl net de¤erleri ile gösterilir. ‹ndirgenmifl de¤er hesaplan›rken ilk ihraç an›ndaki maliyetler ve geri ödeme s›ras›ndaki indirimler ve primler göz önünde bulundurulur (Not 8).
Borçlanma maliyetleri
Borçlanma maliyetleri bir varl›¤›n sat›n al›nmas›, inflaat› veya üretimi ile do¤rudan iliflkisi kurulabildi¤i takdirde, ilgili özellikli varl›¤›n maliyetinin bir unsuru olarak aktiflefltirilir. Bu tür maliyetler güvenilebilir bir biçimde ölçülebilmeleri ve gelecekte ekonomik yararlardan iflletmenin faydalanabilmesinin muhtemel olmas› durumunda, varl›¤›n maliyetine dahil edilir. Bu kapsamda olmayan borçlanma maliyetleri ise olufltuklar› tarihte giderlefltirilir. 31 Aral›k 2007 tarihi itibariyle, Mini Cargo projesinin finansman› amac›yla al›nan kredilerin 21.351 TL tutar›ndaki faizi aktiflefltirilerek maddi duran varl›klar hesab›nda muhasebelefltirilmifltir. 31 Aral›k 2008 tarihi itibariyle, Yeni Doblo projesinin finansman› amac›yla kullan›lan kredilere iliflkin aktiflefltirilen banka masraf, komisyon ve faiz tutar› 27.437 TL’dir.
Finansal araçlar›n gerçe¤e uygun de¤eri
Gerçe¤e uygun (rayiç) de¤er, zorunlu sat›fl veya tasfiye d›fl›nda taraflar›n r›zas› dahilindeki bir ifllemde, bir finansal arac›n al›m sat›m›n›n yap›labilece¤i tutard›r. Mevcut olmas› durumunda kote edilmifl piyasa fiyat› makul de¤eri en iyi biçimde yans›t›r.
Rayiç de¤erleri tahmin edilebilir finansal araçlar›n, rayiç de¤erlerinin tahmini için afla¤›daki yöntem ve varsay›mlar kullan›lm›flt›r:
Parasal varl›klar
Parasal varl›klar›n, rayiç de¤erleri tafl›d›klar› de¤ere yaklaflmaktad›r. Bu varl›klar, maliyet bedelleri ile finansal tablolarda yer al›p nakit ve nakit benzeri de¤erleri, bunlar›n üzerindeki faiz tahakkuklar›n› ve di¤er k›sa vadeli finansal varl›klar› içermektedir ve k›sa vadeli ve yabanc› para cinsinden olmalar›ndan dolay›, rayiç de¤erlerinin tafl›nan de¤erlerine yak›n oldu¤u düflünülmektedir. Ticari alacaklar›n reeskont ve flüpheli alacaklar karfl›l›¤› düflüldükten sonraki tafl›nan de¤erlerinin rayiç de¤erlerine yak›n oldu¤u düflünülmektedir.
Parasal yükümlülükler
Parasal yükümlülükler, rayiç de¤erleri tafl›d›klar› de¤ere yaklaflan parasal yükümlülüklerdir. Ticari borçlar›n ve di¤er parasal yükümlülüklerin k›sa vadeli olmalar› nedeniyle rayiç de¤erlerinin tafl›d›klar› de¤ere yaklaflt›¤› düflünülmektedir. Banka kredileri iskonto edilmifl maliyet ile ifade edilir ve ifllem maliyetleri kredilerin ilk kay›t de¤erlerine eklenir. Üzerindeki faiz oranlar› de¤iflen piyasa koflullar› dikkate al›narak güncellendi¤i için kredilerin rayiç de¤erlerinin tafl›d›klar› de¤eri ifade etti¤i düflünülmektedir.
Reeskont karfl›l›¤› düflüldükten sonra kalan ticari borçlar›n rayiç de¤erlerinin tafl›d›klar› de¤ere yak›n oldu¤u öngörülmektedir.
Kurum kazanc› üzerinden hesaplanan vergiler
Vergi gideri veya geliri, dönem içerisinde ortaya ç›kan kazanç veya zararlar ile alakal› olarak hesaplanan yasal ve ertelenmifl verginin toplam›d›r.
Ertelenmifl vergi, bilanço yükümlülü¤ü metoduna göre bilanço tarihinde geçerli olan vergi oranlar› kullan›larak hesaplanm›flt›r.
Ertelenmifl vergi, aktif ve pasiflerin finansal tablolarda yans›t›lan de¤erleri ile vergi matrahlar› aras›ndaki geçici farklar›n vergi etkisi olup, finansal raporlama amac›yla dikkate al›narak yans›t›lmaktad›r.
Ertelenmifl vergi aktifi ileride bu zamanlama farkl›l›klar›n›n kullan›labilece¤i bir mali kar oluflabilece¤i ölçüde; tüm indirilebilir geçici farklar, kullan›lmayan teflvik tutarlar› ile geçmifl dönemlere iliflkin tafl›nan mali zararlar için tan›mlan›r. Ertelenmifl vergi aktifi her bilanço döneminde gözden geçirilmekte ve ertelenmifl vergi aktifinin ileride kullan›lmas› için yeterli mali kar›n oluflmas›n›n mümkün olmad›¤› durumlarda, bilançoda tafl›nan de¤eri azalt›lmaktad›r. Özsermaye hesab› alt›nda muhasebelefltirilen gelir ve gider kalemlerine iliflkin ertelenmifl vergi tutarlar› da özsermaye hesab› alt›nda takip edilir.
Ertelenmifl vergi aktifi ve pasifinin hesaplanmas›nda, Grup’un bu geçici farklar› kullanabilece¤ini düflündü¤ü tarihlerde geçerli olacak vergi oranlar› -bilanço tarihi itibariyle yürürlü¤e girmifl veya girmesi kesinleflmifl olan oranlar baz al›narak- kullan›lmaktad›r.
Her bilanço döneminde Grup, ertelenmifl vergi varl›klar›n› gözden geçirmekte ve gelecekte indirilebilir olmas› ihtimali göz önüne al›narak muhasebelefltirmektedir (Not 35).
Çal›flanlara sa¤lanan faydalar / K›dem tazminat› karfl›l›¤›
Tan›mlanan fayda plan›
Grup, mevcut ifl kanunu gere¤ince, emeklilik nedeni ile iflten ayr›lan veya istifa ve kötü davran›fl d›fl›ndaki nedenlerle ifline son verilen ve en az bir y›l hizmet vermifl personele belirli miktarda k›dem tazminat› ödemekle yükümlüdür.
Grup, iliflikteki finansal tablolarda k›dem tazminat› karfl›l›¤›n› “Projeksiyon Metodu’’nu kullanarak ve Grup’un personel hizmet süresini tamamlama ve k›dem tazminat›na hak kazanma konular›nda geçmifl y›llarda kazand›¤› deneyimlerini baz alarak hesaplam›fl ve bilanço tarihinde devlet tahvilleri kazanç oran› ile iskonto etmifltir. Hesaplanan tüm aktüer kazançlar ve kay›plar gelir tablosuna yans›t›lm›flt›r (Not 24).
Tan›mlanan katk› plan›
Grup, Sosyal Sigortalar Kurumu’na zorunlu olarak sosyal sigortalar primi ödemektedir. Grup’un bu primleri ödedi¤i sürece baflka yükümlülü¤ü kalmamaktad›r. Bu primler tahakkuk ettikleri dönemde personel giderlerine yans›t›lmaktad›r. Bu ba¤lamda, Grup’un 2008 y›l›na iliflkin sosyal sigorta prim gideri toplam 44.942 TL’dir (31 Aral›k 2007 – 35.885 TL).
Hisse bafl›na kazanç
Gelir tablosunda belirtilen hisse bafl›na kazanç, net kar›n, raporlama boyunca piyasada bulunan hisse senetlerinin a¤›rl›kl› ortalama adedine bölünmesiyle bulunmaktad›r.
Türkiye’de flirketler sermayelerini halihaz›rda bulunan hissedarlar›na, geçmifl y›l kazançlar›ndan ve enflasyon düzeltmesi farklar›
hesab›ndan da¤›tt›klar› “bedelsiz hisse” yolu ile art›rabilmektedirler. Bu tip “bedelsiz hisse” da¤›t›mlar›, hisse bafl›na kazanç hesaplamalar›nda, ihraç edilmifl hisse gibi de¤erlendirilir. Buna göre, bu hesaplamalarda kullan›lan a¤›rl›kl› ortalama hisse say›s›, söz konusu hisse senedi da¤›t›mlar›n›n geçmifle dönük etkileri de dikkate al›narak bulunur (Not 36).
Bilanço tarihinden sonra ortaya ç›kan olaylar
Grup’un bilanço tarihinden sonra ortaya ç›kan ve bilanço tarihindeki durumunu etkileyebilecek olaylar, (düzeltme gerektiren olaylar) konsolide finansal tablolarda yans›t›lmaktad›r. Düzeltme gerektirmeyen olaylar belli bir önem arz ettikleri takdirde dipnotlarda aç›klanmaktad›r.
Karfl›l›klar, flarta ba¤l› yükümlülükler ve flarta ba¤l› varl›klar Karfl›l›klar
Karfl›l›klar ancak ve ancak Grup’un geçmiflten gelen ve halen devam etmekte olan bir yükümlülü¤ü varsa, bu yükümlülük sebebiyle iflletmeye ekonomik ç›kar sa¤layan kaynaklar›n elden ç›kar›lma olas›l›¤› mevcutsa ve yükümlülü¤ün tutar› güvenilir bir flekilde belirlenebiliyorsa kay›tlara al›n›r.
2. F‹NANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA ‹L‹fiK‹N ESASLAR (devam›)
Paran›n zaman içindeki de¤er kayb› önem kazand›¤›nda, karfl›l›klar ileride oluflmas› muhtemel giderlerin bilanço tarihindeki indirgenmifl de¤eriyle yans›t›l›r. Karfl›l›klar her bilanço tarihinde gözden geçirilmekte ve yönetimin en iyi tahminlerini yans›tacak flekilde gerekli düzenlemeler yap›lmaktad›r.
Garanti karfl›l›¤›
Grup yurtiçinde sat›lan araçlar için sat›fl tarihini takip eden ilk iki y›l boyunca ücretsiz bak›m ve tamir hizmeti sa¤lamaktad›r.
Grup’un ihraç sat›fllar› garanti kapsam›nda de¤ildir. Garanti kapsam›nda bulunan araçlar için tahmin edilen garanti karfl›l›k tutar›, geçmifl dönemlerde gerçekleflen giderlere göre revize edilmektedir (Not 11).
fiarta ba¤l› yükümlülükler ve varl›klar
fiarta ba¤l› yükümlülükler, kaynak aktar›m›n› gerektiren durum yüksek bir olas›l›k tafl›m›yor ise finansal tablolarda yans›t›lmay›p dipnotlarda aç›klanmaktad›r. fiarta ba¤l› varl›klar ise finansal tablolara yans›t›lmay›p ekonomik getiri yaratma ihtimali yüksek oldu¤u takdirde dipnotlarda aç›klan›r.
Netlefltirme
Finansal aktif ve pasifler netlefltirmeye yönelik yasal bir hakka ve yapt›r›m gücüne sahip olunmas› durumunda ve e¤er gelecekte netlefltirilerek kazan›lacak veya ödenecekse bilançoda net tutar üzerinden raporlan›r.
Yabanc› para cinsinden ifllemler
Yabanc› para cinsinden oluflan gelir ve giderler ifllem tarihinde geçerli olan kurlar ile çevrilmektedir. Yabanc› paralarla ifade edilen parasal aktiflerin ve pasiflerin çevriminde bilanço tarihinde T.C. Merkez Bankas› taraf›ndan ilan edilen kurlar kullan›lmaktad›r.
Yabanc› para cinsinden olan ifllemlerin çevrilmesinden veya yabanc› paralarla ifade edilen tutarlar›n de¤erlemesinden do¤an kur fark› gelir ya da gideri ilgili dönemde gelir tablosuna yans›t›lmaktad›r.
Tahminlerin kullan›lmas›
Finansal tablolar›n haz›rlanmas›nda Grup yönetiminin, raporlanan varl›k ve yükümlülük tutarlar›n› etkileyecek vukuu muhtemel yükümlülük ve taahhütlerin ve raporlama dönemi itibariyle çeflitli gelir ve giderin tutarlar›n› belirleyebilmek amac›yla varsay›mlar ve tahminler yapmas› gerekmektedir. Garanti gider karfl›l›¤›, k›dem tazminat› karfl›l›¤›, maddi varl›klar›n ekonomik ömürleri, kullan›lmayan yat›r›m indirimi karfl›l›k tutar› ve di¤er karfl›l›klar önemli varsay›mlar ve tahminler içermektedir. Gerçekleflmifl sonuçlar tahminlerden farkl› olabilmektedir. Tahminler düzenli olarak gözden geçirilmekte, gerekli düzeltmeler yap›lmakta ve gerçeklefltikleri dönem gelir tablosunda yans›t›lmaktad›rlar.
Nakit ak›m korunma ifllemi
Etkin bir nakit ak›m korunma iflleminde, korunma amaçl› arac›n rayiç de¤erinde olan de¤ifliklikler do¤rudan özsermaye hesab›nda tan›mlan›r. Etkin olmayan k›s›m dönem kar›nda kar veya zarar olarak tan›mlan›r. E¤er nakit ak›m korunma ifllemi bir varl›k veya yükümlülü¤ün do¤mas›yla sonuçlan›rsa, geçmiflte oluflmufl ve özsermaye içerisinde muhasebelefltirilmifl tüm kazanç ve kay›plar ilgili varl›k veya yükümlülü¤ün maliyetine dahil edilir. Aksi takdirde, di¤er tüm nakit ak›m korunma ifllemleri için bafllang›çta özsermaye içerisinde muhasebelefltirilmifl kazanç ve kay›plar, korunan yükümlülü¤ün ifa edildi¤i veya beklenen ifllemin gelir tablosunu etkiledi¤i dönemlerde ilgili kar/zarar hesaplar› ile iliflkilendirilir.
Korunman›n, korunma muhasebesi uygulanmas› için gerekli koflullar› sa¤layamaz hale gelmesi durumunda korunma amaçl›
araca iliflkin olarak etkin bir korunma varken özsermaye içerisinde finansal tablolara al›nan birikmifl kazanç ve kay›plar, tahmini ifllem gerçekleflene kadar özsermaye içerisinde tutulur. Tahmini ifllemin gerçekleflmesinin beklenmemesi durumunda, özsermaye içerisinde muhasebelefltirilen birikmifl kazanç veya kay›plar döneminin kar veya zarar› olarak finansal tablolara al›n›r.
Yat›r›m maliyetleri ile ilgili yabanc› para cinsinden uzun vadeli krediler (türev olmayan korunma arac›) ile hafif ticari araçlar›n (Doblo ve Mini Cargo (MCV)) gerçekleflen ve gelecekte beklenen sat›fllar› (korunmaya konu kalem) aras›nda etkili bir nakit ak›m korunmas›
iliflkisi bulunmaktad›r. fiirket ile Fiat ve Peugeot Citroen Automobiles S.A. (PSA) aras›nda yap›lan üretim anlaflmalar› çerçevesinde
MCV için 2008 y›l›ndan itibaren 2015 y›l› Aral›k ay›na kadar Fiat ve PSA’ya yap›lacak sat›fllar›n has›latlar›n›n bir bölümü ile uzun vadeli ilgili kredi borçlar› karfl›lanacakt›r. Bunun yan› s›ra Doblo için ise halihaz›rda süregelen ve 2009 y›l› bafl›na kadar Fiat’a yap›lacak sat›fllar›n has›latlar›n›n bir bölümü ile uzun vadeli ilgili borçlar›n tafl›nan tutarlar› karfl›lanmaktad›r.
Ayr›ca, Grup’un ba¤l› ortakl›¤› KFK, yabanc› para pozisyon riskini ve faiz riskini azaltmak ve döviz likiditesini yönetmek amac›yla takas (swap) ifllemine girmektedir. Bu tür türev finansal araçlar türev kontrat›na girildi¤i tarihteki rayiç de¤erleri ile ilk kayda al›nmakta ve daha sonraki dönemlerde rayiç de¤erleri ile yans›t›lmaktad›rlar. Uluslararas› muhasebe standartlar› uyar›nca nakit ak›fl riskinden korunma arac› olarak de¤erlendirilen takas ifllemleri ile finansal riskten korunma konusu olan finansal borçlar›n›
riskten korunma muhasebesine göre kay›tlara al›nmaktad›r.
KFK uzun vadeli sabit faizli TL kredi portföyünü uluslararas› piyasalardan sa¤lad›¤› uzun vadeli yabanc› para kaynak ile fonlamaktad›r. KFK uluslararas› piyasalardan sa¤lad›¤› fon ile yaratt›¤› yabanc› para likiditeyi uzun vadeli takas ifllemleriyle TL likiditeye dönüfltürmektedir. Bu sayede uzun vadeli sabit faizli kredileri için hem TL fonlama kayna¤› oluflturmakta hem de faiz ve kur riskinden korunmaktad›r.
Finansal riskten korunma iflleminin etkinli¤i her finansal raporlama döneminde sürekli olarak de¤erlendirilmektedir ve finansal riskten korunma iflleminin, korunulan risk ile iliflkilendirilebilen nakit ak›fllar›ndaki de¤ifliklikleri dengelemede etkin olmas›, ilgili finansal riskten korunma iliflkisine iliflkin belgelendirilmifl risk yönetim stratejisi ile tutarl› oldu¤unu göstermektedir.
KFK nakit ak›fl riskinden korunma amaçl› oluflturdu¤u takaslar›n› benzer yat›r›m araçlar›n›n cari piyasa de¤erlerine veya yak›n zamanda piyasada oluflmufl fiyatlara dayanarak iskonto edilmifl nakit ak›m yöntemiyle de¤erlendirmekte ve oluflan net kar veya zarar›n etkin k›sm›n› özkaynaklar alt›nda “Nakit Ak›m Korunmas› ile ‹lgili Birikmifl Kar/(Zarar)” hesab›nda muhasebelefltirmekte, etkin olmayan k›sm›n› ise gelir tablosunda yans›tmaktad›r. Özkaynaklar alt›nda muhasebelefltirilen kar veya zararlar, riskten korunma konusu finansal yükümlülüklere iliflkin finansal giderlerin kar zarara yans›t›ld›¤› dönemlerde gelir tablosuna transfer edilir.
‹liflkili taraflar
Afla¤›daki kriterlerden birinin varl›¤›nda, taraf Grup ile iliflkili say›l›r:
(a) Söz konusu taraf›n, do¤rudan ya da dolayl› olarak bir veya birden fazla arac› yoluyla:
(i) ‹flletmeyi kontrol etmesi, iflletme taraf›ndan kontrol edilmesi ya da iflletme ile ortak kontrol alt›nda bulunmas› (ana ortakl›klar, ba¤l› ortakl›klar ve ayn› ifl dal›ndaki ba¤l› ortakl›klar dahil olmak üzere);
(ii) Grup üzerinde önemli etkisinin olmas›n› sa¤layacak pay›n›n olmas›; veya (iii) Grup üzerinde ortak kontrole sahip olmas›;
(b) Taraf›n, Grup’un bir ifltiraki olmas›;
(c) Taraf›n, Grup’un ortak giriflimci oldu¤u bir ifl ortakl›¤› olmas›;
(d) Taraf›n, Grup’un veya ana ortakl›¤›n›n kilit yönetici personelinin bir üyesi olmas›;
(e) Taraf›n, (a) ya da (d)’de bahsedilen herhangi bir bireyin yak›n bir aile üyesi olmas›;
(f) Taraf›n; kontrol edilen, ortak kontrol edilen ya da önemli etki alt›nda veya (d) ya da (e)’de bahsedilen herhangi bir bireyin do¤rudan ya da dolayl› olarak önemli oy hakk›na sahip oldu¤u bir iflletme olmas›;
veya,
(g) Taraf›n, iflletmenin ya da iflletme ile iliflkili taraf olan bir iflletmenin çal›flanlar›na iflten ayr›lma sonras›nda sa¤lanan fayda planlar›
olmas›, gerekir.
‹liflkili taraflarla yap›lan ifllem, iliflkili taraflar aras›nda kaynaklar›n, hizmetlerin ya da yükümlülüklerin bir bedel karfl›l›¤› olup olmad›¤›na bak›lmaks›z›n transferidir.
Ola¤an faaliyetler nedeniyle iliflkili taraflarla baz› ifl iliflkilerine girilebilir. Bu ifllemler genel olarak piyasa koflullar›na uygun fiyatlarla gerçeklefltirilmifltir (Not 37).
Yat›r›m, araflt›rma ve gelifltirme teflvikleri
Tüm devlet teflvikleri, elde edilmesi için gerekli flartlar›n Grup taraf›ndan yerine getirilece¤ine ve teflvi¤in Grup taraf›ndan elde edilebilece¤ine dair makul bir güvence olufltu¤unda finansal tablolara al›n›r. Devlet yard›m›n›n bir gider ile iliflkili olmas› durumunda, bu yard›m›n karfl›layaca¤› giderler ile eflleflecek flekilde gelirlefltirilir. Devlet yard›m›n›n bir varl›k ile iliflkili olmas› durumda ise bu gelir ertelenmifl gelir olarak kaydedilir.
Yat›r›m, araflt›rma ve gelifltirme teflvikleri, Grup’un teflvik talepleri yetkili makamlar taraf›ndan onayland›¤› zaman tan›mlan›r (Not 21).
