DĠN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BĠLGĠSĠ ÖĞRETMENLERĠNĠN BĠLGĠSAYAR DESTEKLĠ EĞĠTĠME ĠLĠġKĠN TUTUMLARI VE BU TUTUMLARI ETKĠLEYEN FAKTÖRLER -Edirne Örneği-

T.C.

ULUDAĞ ÜNĠVERSĠTESĠ SOSYAL BĠLĠMLER ENSTĠTÜSÜ

ĠLKÖGRETĠM DĠN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BĠLGĠSĠ ÖĞRETMENLĠĞĠ BÖLÜMÜ

DĠN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BĠLGĠSĠ

ÖĞRETMENLERĠNĠN BĠLGĠSAYAR DESTEKLĠ EĞĠTĠME ĠLĠġKĠN TUTUMLARI VE BU TUTUMLARI

ETKĠLEYEN FAKTÖRLER -Edirne Örneği-

(YÜKSEK LĠSANS TEZĠ)

Veysel ÖZGAN

BURSA 2010

T. C.

ULUDAĞ ÜNĠVERSĠTESĠ SOSYAL BĠLĠMLER ENSTĠTÜSÜ

ĠLKÖGRETĠM DĠN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BĠLGĠSĠ ÖĞRETMENLĠĞĠ BÖLÜMÜ

DĠN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BĠLGĠSĠ

ÖĞRETMENLERĠNĠN BĠLGĠSAYAR DESTEKLĠ EĞĠTĠME ĠLĠġKĠN TUTUMLARI VE BU TUTUMLARI

ETKĠLEYEN FAKTÖRLER -Edirne Örneği-

(YÜKSEK LĠSANS TEZĠ)

Veysel ÖZGAN

Tez DanıĢmanı:

Doç. Dr. M. Akif KILAVUZ

BURSA 2010

T. C.

ULUDAĞ ÜNĠVERSĠTESĠ

SOSYAL BĠLĠMLER ENSTĠTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜNE

Ġlkögretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenliği Bölümünde 20003130 numaralı Veysel ÖZGAN‟ın hazırladığı “Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenlerinin Bilgisayar Destekli Eğitime ĠliĢkin Tutumları ve Bu Tutumları Etkileyen Faktörler –Edirne Örneği-” konulu Yüksek Lisans Yeterlik Tezi ile ilgili tez savunma sınavı, .../.../ 20.... günü ……… - ………..saatleri arasında yapılmıĢ, sorulan sorulara alınan cevaplar sonunda adayın tezinin/çalıĢmasının

………..(baĢarılı/baĢarısız) olduğuna ………(oybirliği/oy çokluğu) ile karar verilmiĢtir.

Üye Üye

Akademik Unvanı, Adı Soyadı Akademik Unvanı, Adı Soyadı

Uludağ Üniversitesi Ġlahiyat Fakültesi Uludağ Üniversitesi Ġlahiyat Fakültesi

Üye

Akademik Unvanı, Adı Soyadı

Uludağ Üniversitesi Ġlahiyat Fakültesi

ÖZET

Yazar : Veysel ÖZGAN Üniversite : Uludağ Üniversitesi

Anabilim Dalı : Ġlkögretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenliği Bilim Dalı :

Tezin Niteliği : Yüksek Lisans Tezi Sayfa Sayısı : ii +123

Mezuniyet Tarihi : …. /…. / ….

Tez DanıĢmanı : Doç. Dr. M. Akif KILAVUZ

“Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenlerinin Bilgisayar Destekli Eğitime ĠliĢkin Tutumları ve Bu Tutumları Etkileyen Faktörler –Edirne Örneği-”

Bu araĢtırmada, “Din Kültürü Ve Ahlak Bilgisi Öğretmenlerinin Bilgisayar Destekli Eğitime ĠliĢkin Tutumları ve Bu Tutumları Etkileyen Faktörler” Edirne ili örneği ele alınarak incelenmiĢtir. Öğretmenlerinin bilgisayar destekli eğitime iliĢkin tutum düzeyleri tespit edilmiĢ ve bunların araĢtırma ölçeğinde belirlenen bağımsız değiĢken faktörlerine göre farklılık gösterip göstermediği araĢtırılmıĢtır. Bu nedenle tezde, iliĢkisel tarama modeli kullanılmıĢtır.

Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmenlerinin bilgisayar destekli eğitime iliĢkin tutum düzeylerinin, hangi değiĢkenlere göre farklılaĢtığını tespit amacıyla yapılan bu araĢtırmada duygusal, biliĢsel ve psikomotor olmak üzere 3 boyutlu tutum ölçeği kullanılmıĢtır. AraĢtırma ölçme aracı iki bölümden oluĢmaktadır. Birinci bölümde öğretmenlerin kiĢisel özellikleri, ikinci bölümde ise bilgisayar destekli eğitime iliĢkin öğretmen tutumları yer almaktadır. Tutumlara sahip olma düzeyleri Likert tipi beĢli derecelendirme ölçeğiyle toplanmıĢtır.

Evrenin tümüne gidildiğinden araĢtırmanın örneklemi bulunmamaktadır. AraĢtırma verilerinin çözümlenmesinde, SPSS programı kullanılarak varyans analizi, Anova testi, iliĢkisiz örneklemler t-testi, LSD çoklu karĢılaĢtırma testi yapılmıĢtır. AraĢtırmanın geçerlik ve güvenirlik katsayılarının belirlenmesinde Cronbach Alfa katsayısı ve Kaiser-Meyer-Olkin (KMO)kullanılmıĢtır.

AraĢtırma sonuçlarına göre Edirne ilinde görev yapan Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmenlerinin duygusal, biliĢsel ve psikomotor olmak üzere her üç boyutta yüksek düzeyde tutuma sahip oldukları tespit edilmiĢtir.

Anahtar Sözcükler

Bilgisayar Destekli Eğitim, Bilgisayar Destekli Öğretim, Din Eğitimi, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi

ABSTRACT Yazar : Veysel ÖZGAN

Üniversite : Uludağ Üniversitesi

Anabilim Dalı : Ġlkögretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenliği Bilim Dalı :

Tezin Niteliği : Yüksek Lisans Tezi Sayfa Sayısı : ii + 123

Mezuniyet Tarihi : …. /…. / ….

Tez DanıĢmanı : Doç. Dr. M. Akif KILAVUZ

Approaches And Attitudes Of Teology Teachers Against Computer Enhanced Teaching And The Factors That Affect These Approaches - Edirne Sample-

In this study, taking Edirne sample into consideration, approaches and attitudes of teology teachers( Religious Culture and Ethic course teachers) against computer enhanced teaching and the factors that affect these approaches have been examined. The teachers‟ attitude levels against computer enhanced teaching have been determined and it was researched that whether these attitudes vary according to independent arguments on the research scale. Thus, relational model screening has been employed in this thesis.

There dimentional attitude scale (cognitive-emotioan-pyschomotor) has been employed in this research which was carried out to reveal the attitude levels of the teology teachers against computer enhanced teaching and to reveal the factors which make these attitudes vary. Research measuring tool is composed of two parts. The firs part covers the personal characteristics of the teachers while the second covers teachers‟ attitudes regarding computer enhanced teaching. The level of having attitude has been measured through five rating scale.

A sample is not available in the population. In the process of anylyzing research data, by using SPSS anylysis of Variance, Anova Test, unrelated sample T- Test and LSD multiple comparison test have been carried out. In order to determine the reliability and validity coefficients Cronbach Alfa coefficient and Meyer- Olkin (KMO) have been used.

According to the research results, it has been found out that the teology teachers who serve in the province of Edirne, have high level of attitude in each dimension (congnitive,emotional and pyschomotor)

ÖNSÖZ

Ġnsan akıllı ve düĢünen bir varlıktır. Ġnsan aklının bir ürünü olan bilim ve teknoloji, karĢılıklı etkileĢim içerisinde tarih boyunca birbirini besleye gelmiĢtir. Ġnsan, sahip olduğu ve düĢünme kabiliyeti sayesinde karĢılaĢtığı problemlerin çözüm yollarını araĢtırmıĢtır. Hayatını kolaylaĢtırıcı pek çok önemli buluĢlar gerçekleĢtirmiĢtir. Tekerlekten motorlu taĢıtlara, sabandan modern zirai aletlere kadar pek çok sahada önemli adımlar tarihsel bir birikim ve deneyim içerisinde atılmıĢtır. Her yeni buluĢ bir öncekine yapılan eklemeler ve çıkarmalarla daha da geliĢmiĢtir. Aklın, tecrübenin ve bilgi birikiminin önemli bir yansıması da bilgisayar teknolojisi olmuĢtur. Bilgisayar, insan beyninin en büyük buluĢlarından birisidir. Üzerine büyük teknik ve elektronik sistemler kurulmuĢtur. Bu buluĢ, pek çok önemli teknolojik geliĢmeleri de beraberinde getirmiĢtir. Günümüz dünyasında bilgisayar teknolojileri hayatın her alanına nüfuz etmiĢ durumdadır. Ġnsanlık tarihinin en önemli buluĢu olarak yediden yetmiĢe herkesin ilgi sahasına girmiĢtir. Zira bilgisayar, hayata büyük bir kolaylık getirmiĢtir. Her fırsatta bu teknolojiden yararlanma yoluna gidilmektedir. Her kurum, kuruluĢ ve sektör bilgisayar teknolojisinden yararlanmaktadırlar.

Pek çok alanda kullanılan bilgisayarın, eğitim alanında da kullanılması elbette eğitim teknolojilerinin lokomotifi olmuĢtur. Diğer sektörlerin kendi alanlarıyla ilgili yazılımlarla bilgisayar teknolojisinden yararlanması gibi, eğitim ile ilgili kurum ve kuruluĢlar da bilgisayardan azami ölçüde yararlanma yoluna gitmiĢtir. Gerek eğitim-öğretim çalıĢmalarının programlanmasında, gerek yazı ve yazıĢmaların yapılmasında, yönetim ve organizasyon iĢlerinin yürütülmesinde bilgisayardan yararlanılmaktadır.

Bütün bu çalıĢmalarla birlikte bilgisayar teknolojisinin eğitim-öğretim uygulamalarında bir öğretim materyali olarak kullanılması üzerinde durulmuĢ ve eğitim teknolojisi uzmanları bu konuyla yakından ilgilenmiĢlerdir. Yapılan araĢtırmalar sonucunda bilgisayarların, eğitim- öğretimde yardımcı bir unsur olarak etkili ve yararlı olduğu saptanmıĢ ve zamanla eğitim – öğretimin birer yardımcı unsuru haline gelmiĢtir. Eğitim-öğretim ortamına bir metot, yöntem ve teknik olarak renk katmıĢtır. Konuyla ilgili yapılan araĢtırmalar, bilgisayar destekli eğitim- öğretimin klasik yöntemlere göre daha etkin ve verimli olduğu sonucunu elde etmiĢlerdir.

Elbette böyle yararlı ve etkili bir teknolojinin eğitim-öğretim faaliyetlerinde kullanılması, bu faaliyetlerin planlayıcısı ve uygulayıcısı olan ve sahada aktif görev yapan öğretmenlerin bilgisayar teknolojisine iliĢkin tutumlarıyla yakından ilgilidir. Bu konu eğitim teknolojisine yatırım yapanları yakından ilgilendirmektedir. Zira gerekli ilgi ve isteği ortaya

koyamayan, eğitim-öğretme faaliyetlerinde bilgisayar teknolojisini iĢe koĢmayan öğretmenlerin ve eğitimcilerin var olması onca emek ve yatırımı atıl bırakacaktır.

Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans tez konusu olarak belirlenip hazırlanan bu çalıĢmada, Edirne ili ilköğretim ve ortaöğretim okullarında görev yapan Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmenlerinin bilgisayar destekli eğitime iliĢkin tutumları ve bu tutumları belirleyen faktörler araĢtırılmıĢtır.

Bilindiği üzere Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersleri, konuları itibariyle soyut ağırlıklıdır. Derslerin iĢleniĢi esnasında pek çok metot ve tekniğe ihtiyaç vardır. Pek çok duyu organının iĢe sokulması derslerin verimli ve etkili olması açısından önemlidir. Bu arada bilgisayar teknolojileri, hem görsel hem iĢitsel hem de yazılı materyallerle alanın öğretmenlerine büyük imkanlar sunmaktadır. Böyle yararlı bir teknolojiden uzak kalınması eğitim - öğretim adına bir kayıptır. Bu açıdan Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmenlerinin bilgisayarlara iliĢkin tutumlarının bilinmesine ihtiyaç vardır.

Evren tüm Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmenleridir. AraĢtırmada evrenin tümüne gidilmemiĢtir. AraĢtırma Edirne ilinde görev yapan Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmenleri örneklemiyle sınırlıdır. Örneklemin tümüne gidilmiĢtir.

AraĢtırmanın giriĢ bölümünde problem durumu açıklanmıĢ, araĢtırma ile ilgili amaçlar, yöntemler, hipotezler, varsayımlar ve sınırlılıklar üzerinde durulmuĢtur. Ayrıca araĢtırma konusu ile ilgili yapılmıĢ bazı çalıĢmalara yer verilmiĢtir.

Birinci bölümde araĢtırmanın literatür incelemesi yapılmıĢtır. Ġkinci bölümde ise elde edilen bulgular ve bulgularla ilgili yorumlar ele alınmıĢtır. Sonuç bölümünde ise araĢtırma sonuçlarına ve sonuçlarla ilgili olarak önerilere yer verilmiĢtir.

AraĢtırma sürecinde değerli görüĢ ve önerileriyle yardımlarını esirgemeyen danıĢman hocam Doç. Dr. M. Akif Kılavuz‟a, değerli katkıları için hocalarım Prof. Dr. Mehmet Emin Ay ve Yard. Doç Dr. Mustafa Öcal‟ a, anket çalıĢmalarında yardımlarını esirgemeyen Edirne il, ilçe, kasaba ve köylerinde görev yapan Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmeni meslektaĢlarıma ve Yüksek Lisans eğitimimi tamamlama konusunda beni destekleyen ve sabır gösteren eĢime teĢekkürlerimi sunmayı bir borç bilirim.

Veysel ÖZGAN Bursa – 2010

ĠÇĠNDEKĠLER

ÖZET ... İİİ ABSTRACT... İV ÖNSÖZ ... V İÇİNDEKİLER... Vİİ KISALTMALAR ... İX TABLOLAR ... X

GİRİŞ ... 1

1.PROBLEM ... 1

2.ARAŞTIRMANINKONUSU ... 3

3.ARAŞTIRMANINAMACI ... 3

4.ARAŞTIRMANINÖNEMİ ... 3

5.ARAŞTIRMANINYÖNTEMİ ... 4

5.1. Araştırmanın Modeli ... 4

5.2. Evren ... 4

5.3. Veri Toplama Aracıyla İlgili Yapılan Çalışmalar ... 4

5.4. Veri Toplama Aracının Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları ... 5

5.5. Verilerin Çözümlenmesi ... 11

6.HİPOTEZLER ... 11

7.SAYILTILAR(VARSAYIMLAR) ... 12

8.SINIRLILIKLAR ... 13

9.İLGİLİARAŞTIRMALAR ... 13

9.1. Bilgisayar Destekli Eğitim İle İlgili Yapılan Araştırmalar ... 13

9.2. Bilgisayar Destekli Din Eğitimi ile İlgili Yapılan Araştırmalar ... 16

BİRİNCİ BÖLÜM ... 20

BİLGİSAYAR DESTEKLİ EĞİTİM İLE İLGİLİ LİTERATÜR ... 20

1.EĞİTİM TEKNOLOJİSİ ... 21

2.ÖĞRETİM TEKNOLOJİSİ ... 23

3.BİLGİSAYARIN EĞİTİM -ÖĞRETİM ALANINDA KULLANILMASI ... 23

3.1. Bilgisayar Denetimli Öğretim ... 24

3.2. Bilgisayara Dayalı (Temelli) Öğretim ... 25

3.3. Bilgisayar Destekli Eğitim ve Öğretim ... 25

3.4. Bilgisayar Destekli Eğitimin Amaçları ... 28

3.5. Bilgisayar Destekli Eğitim ve Öğretimin Yararları ... 28

3.6. Bilgisayar Destekli Eğitimin Sınırlılıkları ... 28

4.DÜNYADA VE TÜRKİYE'DE BİLGİSAYAR DESTEKLİ EĞİTİM UYGULAMALARI ... 29

4.1. Dünyada Bilgisayar Destekli Eğitim Uygulamaları ... 29

4.2. Türkiye'de Bilgisayar Destekli Eğitim Uygulamaları ... 31

5. BİLGİSAYAR DESTEKLİ DİN EĞİTİMİ VE DİKABÖĞRETMENİNİN ROLÜ ... 35

İKİNCİ BÖLÜM ... 39

BULGULAR VE YORUMLAR... 39

1.ARAŞTIRMAYAKATILANÖĞRETMENLERİNKİŞİSELÖZELLİKLERİ ... 40

2.TUTUMDÜZEYLERİNEİLİŞKİNBULGULARVEYORUMLAR ... 49

1. Duygusal Boyuttaki Tutumlara Sahip Olma Düzeyleri ... 49

2. Bilişsel Boyuttaki Tutumlara Sahip Olma Düzeyleri ... 63

3. Psikomotor (Davranışsal) Boyuttaki Tutumlara Sahip Olma Düzeyleri ... 76

SONUÇLAR ... 92

1. Duygusal Boyut İle İlgili Sonuçlar ... 92

2. Bilişsel Boyut İle İlgili Sonuçlar ... 93

3. Psikomotor (Davranışsal) Boyut İle İlgili Sonuçlar ... 94

ÖNERİLER ... 96

KAYNAKÇA ... 99

EKLER ... 102

EK:1ANKET FORMU ... 102

EK:2RESMİ YAZIŞMALAR ... 107

KISALTMALAR

a.g.e. adı geçen eser

a.g.m. adı geçen makale

a.g.tz. adı geçen tez

BDE Bilgisayar Destekli Eğitim

BDÖ Bilgisayar Destekli Öğretim DĠKAB Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi

MEB Milli Eğitim Bakanlığı

C Cilt

vb. ve benzeri

vs. ve saire

s sayfa

S. Sayı

P Anlamlılık Düzeyi

Sd Sabit değer

SPSS Statistical Package for Social Sciences

N Toplam Sayı

f frekans

S Standart Sapma

X

TABLOLAR

Tablo 1: Likert Tipi BeĢli Derecelendirme Ölçeği Örneği ... 5

Tablo 2: Duygusal Boyut KMO and Bartlett's Testi Sonuçları ... 6

Tablo 3: Duygusal Boyut Faktör ve Madde Analiz Sonuçları ... 6

Tablo 4: BiliĢsel Boyut KMO and Bartlett's Testi Sonuçları ... 8

Tablo 5: BiliĢsel Boyut Faktör ve Madde Analiz Sonuçları ... 8

Tablo 6: Psikomotor (DavranıĢsal) Boyut KMO and Bartlett's Testi Sonuçları... 9

Tablo 7: Psikomotor (DavranıĢsal) Boyut Faktör ve Madde Analiz Sonuçları ... 10

Tablo 8: Cinsiyet ... 40

Tablo 9: Medeni Durum ... 40

Tablo 10: Aylık Ortalama Gelir ... 41

Tablo 11: Meslekteki Toplam ÇalıĢma Süresi ... 41

Tablo 12: Mezuniyet Düzeyi ... 42

Tablo 13: Mezun Oldukları Bölüm ... 42

Tablo 14: Bilgisayar Kullanmayı Öğrenmede En Etkili Olan Seçenek ... 43

Tablo 15: Evinde Bilgisayar Bulunma Durumuna Göre Dağılım ... 43

Tablo 16: Evinde ADSL (24 Saat Ġnternet Hizmeti) Bulunma ... 44

Tablo 17: Evinde Bilgisayarı Olmayan Öğretmenlerin Bilgisayara Sahip Olamamasının En Önemli Nedeni ... 44

Tablo 18: Okuldaki Bilgisayarları Kullanma Ġmkanının Bulunması ... 45

Tablo 19: Görev Yaptığı Okul Türü ... 45

Tablo 20: Görev Yaptığı Okulun Bulunduğu YerleĢim Yeri ... 46

Tablo 21: Bilgisayarın Eğitimde Yardımcı Araç Olarak Kullanılması Anlamına Gelen Bilgisayar Destekli Eğitim (BDE) Yapma ... 46

Tablo 22: Bilgisayar Destekli Eğitimde Kullanılan Programların En Çok Hangi Konuları Ġçerdiği ... 47

Tablo 23: Bilgisayar Destekli Eğitimde Kullanılan Programların Eğitim Programlarını Destekleyici Nitelikte Olması ... 47

Tablo 24: Bilgisayar Destekli Eğitimde Kullanılan Programların Öğrencilerin GeliĢimsel Düzeylerine Uygun Olması ... 48

Tablo 25: Bilgisayar Destekli Eğitimde Kullanılan Programları Elde Etmede En Etkili Yol ... 48

Tablo 26: Duygusal Boyuttaki Tutumlara Sahip Olma Düzeyleri ... 50

Tablo 27: Duygusal Boyut Toplam Puanlarının Cinsiyete Göre T-Testi Sonuçları ... 51

Tablo 28: Duygusal Boyut Toplam Puanlarının Medeni Duruma Göre T-Testi Sonuçları ... 52

Tablo 29: Duygusal Boyut Toplam Puanlarının Ailenin Aylık Ortalama Gelirine Göre Analizi (ANOVA) ... 52

Tablo 30: Duygusal Boyuta ĠliĢkin Tutum Düzeylerinin Ailenin Aylık Ortalama Gelirine Göre Varyans Analizi Sonuçları ... 52

Tablo 31: Duygusal Boyut Toplam Puanlarının Kıdeme Göre Analizi (ANOVA) ... 53

Tablo 32: Duygusal Boyuta ĠliĢkin Tutum Düzeylerinin Öğretmenlerin Kıdemlerine Göre Varyans Analizi Sonuçları ... 53

Tablo 33: Duygusal Boyut Toplam Puanlarının Mezuniyet Düzeyine Göre T-Testi

Sonuçları ... 54

Tablo 34: Duygusal Boyut Toplam Puanlarının Mezun Oldukları Bölüme Göre Analizi (ANOVA) ... 54 Tablo 35: Tutumların Duygusal Boyutuna ĠliĢkin Tutum Düzeylerinin Öğretmenlerin Mezun Oldukları Bölüme Göre Varyans Analizi Sonuçları ... 55 Tablo 36: Duygusal Boyut Toplam Puanlarının Bilgisayar Kullanmayı Öğrenmede En Etkili Olan Seçeneğe Göre Analizi (ANOVA) ... 55 Tablo 37: Tutumların Duygusal Boyutuna ĠliĢkin Tutum Düzeylerinin Öğretmenlerin Bilgisayar Kullanmayı Öğrenmelerinde En Etkili Olan Seçeneğe Göre Varyans Analizi Sonuçları ... 56 Tablo 38: Duygusal Boyut Toplam Puanlarının Evinde Bilgisayar Bulunma Durumuna Göre T-Testi Sonuçları ... 56 Tablo 39: AraĢtırmaya Katılan Öğretmenlerin Tutumlarının Duygusal Boyut Toplam Puanlarının Evinde ADSL (24 Saat Ġnternet) Bulunma Durumuna Göre T-Testi

Sonuçları ... 57 Tablo 40: Duygusal Boyut Toplam Puanlarının Evinde Bilgisayar Olmamasının

Nedenine Göre T-Testi Sonuçları ... 58 Tablo 41: Duygusal Boyut Toplam Puanlarının Görev Yaptığı Okul Türüne Göre T- Testi Sonuçları ... 58 Tablo 42: Duygusal Boyut Toplam Puanlarının Görev Yaptıkları Okulun Bulunduğu YerleĢim Yerine Göre Analizi(ANOVA) ... 59 Tablo 43: Tutumların Duygusal Boyutuna ĠliĢkin Tutum Düzeylerinin Öğretmenlerin Görev Yaptıkları Okulun Bulunduğu YerleĢim Yerine Göre Varyans Analizi Sonuçları ... 59 Tablo 44: Duygusal Boyut Toplam Puanların Bilgisayarın Eğitimde Yardımcı Araç Olarak Kullanılması Anlamına Gelen Bilgisayar Destekli Eğitim Yapma Durumuna Göre T-Testi Sonuçları ... 60 Tablo 45: AraĢtırmaya Katılan Öğretmenlerin Tutumlarının Duygusal Boyut Toplam Puanlarının BDE‟de Kullanılan Programların En Çok Hangi Konuları Ġçerdiğine Göre Analizi (ANOVA) ... 61 Tablo 46: Duygusal Boyuta ĠliĢkin Tutum Düzeylerinin Öğretmenlerin BDE‟de

Kullandıkları Programların En Çok Hangi Konuları Ġçerdiğine Göre Varyans Analizi Sonuçları ... 61 Tablo 47: Duygusal Boyut Toplam Puanlarının BDE‟de Kullanılan Programları Elde Etmede En Etkili Yol Durumuna Göre Analizi (ANOVA) ... 62 Tablo 48: Duygusal Boyuta ĠliĢkin Tutum Düzeylerinin Öğretmenlerin BDE‟de

Kullandıkları Programları Elde Etmelerinde En Etkili Olan Yola Göre Varyans Analizi

Sonuçları ... 62

Tablo 49: BiliĢsel Boyuttaki Tutumlara Sahip Olma Düzeyleri ... 63

Tablo 50: BiliĢsel Boyut Toplam Puanlarının Cinsiyete Göre T-Testi Sonuçları ... 64

Tablo 51: BiliĢsel Boyut Toplam Puanlarının Medeni Duruma Göre T-Testi Sonuçları 64

Tablo 52: BiliĢsel Boyut Toplam Puanlarının Ailenin Aylık Ortalama Gelirine Göre

Analizi (ANOVA) ... 65

Tablo 53: BiliĢsel Boyuta ĠliĢkin Tutum Düzeylerinin Ailenin Aylık Ortalama Gelirine

Göre Varyans Analizi Sonuçları ... 65

Tablo 54: BiliĢsel Boyut Toplam Puanlarının Kıdeme Göre Analizi (ANOVA) ... 66

Tablo 55: BiliĢsel Boyuta ĠliĢkin Tutum Düzeylerinin Öğretmenlerin Kıdemlerine Göre Varyans Analizi Sonuçları ... 66 Tablo 56: BiliĢsel Boyut Toplam Puanlarının Mezuniyet Düzeyine Göre T-Testi

Sonuçları ... 67 Tablo 57: BiliĢsel Boyut Toplam Puanlarının Mezun Oldukları Bölüme Göre Analizi (ANOVA) ... 67 Tablo 58: BiliĢsel Boyuta ĠliĢkin Tutum Düzeylerinin Öğretmenlerin Mezun Oldukları Bölüme Göre Varyans Analizi Sonuçları ... 67 Tablo 59: BiliĢsel Boyut Toplam Puanlarının Bilgisayar Kullanmayı Öğrenmede En Etkili Olan Seçeneğe Göre Analizi (ANOVA) ... 68 Tablo 60: Tutumların BiliĢsel Boyutuna ĠliĢkin Tutum Düzeylerinin Öğretmenlerin Bilgisayar Kullanmayı Öğrenmelerinde En Etkili Olan Seçeneğe Göre Varyans Analizi Sonuçları ... 69 Tablo 61: BiliĢsel Boyutu Toplam Puanların Evinde Bilgisayar Bulunma Durumuna Göre T-Testi Sonuçları ... 69 Tablo 62: BiliĢsel Boyut Toplam Puanların Evinde ADSL (24 Saat Ġnternet) Bulunma Durumuna Göre T-Testi Sonuçları ... 70 Tablo 63: BiliĢsel Boyut Toplam Puanlarının Evinde Bilgisayar Olmamasının

Nedenine Göre T-Testi Sonuçları ... 71 Tablo 64: BiliĢsel Boyut Toplam Puanların Görev Yaptığı Okul Türüne Göre T-Testi Sonuçları ... 72 Tablo 65: BiliĢsel Boyut Toplam Puanların Görev Yaptıkları Okulun Bulunduğu

YerleĢim Yerine Göre Analizi (ANOVA) ... 73 Tablo 66: Tutumların BiliĢsel Boyutuna ĠliĢkin Tutum Düzeylerinin Öğretmenlerin Görev Yaptıkları Okulun Bulunduğu YerleĢim Yerine Göre Varyans Analizi Sonuçları ... 73 Tablo 67: BiliĢsel Boyut Toplam Puanların Bilgisayarın Eğitimde Yardımcı Araç

Olarak Kullanılması Anlamına Gelen BDE Yapma Durumuna Göre T-Testi Sonuçları74 Tablo 68: BiliĢsel Boyut Toplam Puanların BDE‟de Kullanılan Programların En Çok Hangi Konuları Ġçerdiğine Göre Analizi (ANOVA) ... 74 Tablo 69: BiliĢsel Boyut Tutum Düzeylerin Öğretmenlerin BDE‟de Kullandıkları ... 75 Tablo 70: BiliĢsel Boyut Toplam Puanların BDE‟de Kullanılan Programları Elde

Etmede En Etkili Yol Durumuna Göre Analizi (ANOVA) ... 75 Tablo 71: BiliĢsel Boyut Tutum Düzeylerin Öğretmenlerin BDE‟de Kullandıkları

Programları Elde Etmelerinde En Etkili Olan Yola Göre Varyans Analizi Sonuçları ... 76

Tablo 72: Psikomotor (DavranıĢsal) Boyutta Tutumlara Sahip Olma Düzeyleri ... 76

Tablo 73: Psikomotor (DavranıĢsal) Boyut Toplam Puanların Cinsiyete Göre T-Testi

Sonuçları ... 78

Tablo 74: AraĢtırmaya Katılan Öğretmenlerin Tutumlarının Psikomotor (DavranıĢsal)

Boyutu Toplam Puanlarının Medeni Duruma Göre T-Testi Sonuçları ... 78

Tablo 75: Psikomotor (DavranıĢsal) Boyut Toplam Puanların Ailenin Aylık Ortalama

Gelirine Göre Analizi (ANOVA) ... 79

Tablo 76: Psikomotor (DavranıĢsal) Boyuta ĠliĢkin Tutum Düzeylerin Ailenin Aylık

Ortalama Gelirine Göre Varyans Analizi Sonuçları ... 79

Tablo 77: Psikomotor (DavranıĢsal) Boyut Toplam Puanların Kıdeme Göre Analizi

(ANOVA) ... 80

Tablo 78: Psikomotor (DavranıĢsal) Boyuta ĠliĢkin Tutum Düzeylerinin Öğretmenlerin Kıdemlerine Göre Varyans Analizi Sonuçları ... 80 Tablo 79: AraĢtırmaya Katılan Öğretmenlerin Tutumlarının Psikomotor (DavranıĢsal) Boyutu Toplam Puanlarının Mezuniyet Düzeyine Göre T-Testi Sonuçları ... 81 Tablo 80: Psikomotor (DavranıĢsal) Boyut Toplam Puanların Mezun Oldukları Bölüme Göre Analizi (ANOVA) ... 81 Tablo 81: Psikomotor (DavranıĢsal) Boyutuna ĠliĢkin Tutum Düzeylerinin

Öğretmenlerin Mezun Oldukları Bölüme Göre Varyans Analizi Sonuçları ... 82 Tablo 82: Psikomotor (DavranıĢsal) Boyut Toplam Puanların Bilgisayar Kullanmayı Öğrenmede En Etkili Olan Seçeneğe Göre Analizi (ANOVA) ... 83 Tablo 83: Psikomotor (DavranıĢsal) Boyuta ĠliĢkin Tutum Düzeylerin Öğretmenlerin Bilgisayar Kullanmayı Öğrenmelerinde En Etkili Olan Seçeneğe Göre Varyans Analizi Sonuçları ... 83 Tablo 84: Psikomotor (DavranıĢsal) Boyut Toplam Puanların Evinde Bilgisayar

Bulunma Durumuna Göre T-Testi Sonuçları ... 84 Tablo 85: Psikomotor (DavranıĢsal) Boyut Toplam Puanların Evinde ADSL (24 Saat Ġnternet) Bulunma Durumuna Göre T-Testi Sonuçları ... 84 Tablo 86: Psikomotor (DavranıĢsal) Boyut Toplam Puanların Evinde Bilgisayar

Olmamasının Nedenine Göre T-Testi Sonuçları ... 86 Tablo 87: Psikomotor (DavranıĢsal) Boyut Toplam Puanların Görev Yaptığı Okul Türüne Göre T-Testi Sonuçları ... 87 Tablo 88: Psikomotor (DavranıĢsal) Boyut Toplam Puanların Görev Yaptıkları Okulun Bulunduğu YerleĢim Yerine Göre Analizi (ANOVA) ... 88 Tablo 89: Psikomotor (DavranıĢsal) Boyuta ĠliĢkin Tutum Düzeylerin Öğretmenlerin Görev Yaptıkları Okulun Bulunduğu YerleĢim Yerine Göre Varyans Analizi Sonuçları ... 88 Tablo 90: Psikomotor (DavranıĢsal) Boyut Toplam Puanların Bilgisayarın Eğitimde Yardımcı Araç Olarak Kullanılması Anlamına Gelen Bilgisayar Destekli Eğitim Yapma Durumuna Göre T-Testi Sonuçları ... 89 Tablo 91: Psikomotor (DavranıĢsal) Boyut Toplam Puanların BDE‟de Kullanılan

Programların En Çok Hangi Konuları Ġçerdiğine Göre Analizi (ANOVA) ... 90 Tablo 92: Psikomotor (DavranıĢsal) Boyut Tutum Düzeylerin Öğretmenlerin BDE‟de Kullandıkları Programların En Çok Hangi Konuları Ġçerdiğine Göre Varyans Analizi Sonuçları ... 90 Tablo 93: Psikomotor (DavranıĢsal) Boyut Toplam Puanların BDE‟de Kullanılan

Programları Elde Etmede En Etkili Yol Durumuna Göre Analizi (ANOVA) ... 90

Tablo 94: Psikomotor (DavranıĢsal) Boyut Tutum Düzeylerin Öğretmenlerin BDE‟de

Kullandıkları Programları Elde Etmelerinde En Etkili Olan Yola Göre Varyans Analizi

Sonuçları ... 91

GĠRĠġ

1. PROBLEM

Bilgi ve iletiĢim teknolojileri son yıllarda hızlı bir Ģekilde geliĢmelere sahne olmuĢtur.

YaĢanan bu hızlı geliĢmeler, eğitim sistemlerini derinden etkilemiĢ ve yeni öğretim yöntem- tekniklerinin eğitim sistemleri içerisinde yaygınlaĢmasını sağlamıĢtır.

Bilgisayar teknolojileri alanındaki geliĢmeler de 20. yüzyılla baĢlayıp 21. yüzyılda da hızla geliĢerek devam etmektedir. Bilgisayar, devletler ve toplumlar nezdinde büyük bir yer edinmiĢ ve giderek yaygınlaĢmaya devam etmektedir. Diğer alanlarla birlikte, eğitim-öğretim sisteminin teknolojiden özellikle bilgisayar teknolojilerinden etkilenmemesi mümkün değildir.

GeliĢen bu teknolojiler karĢısında öğretmenlerin rolleri ve görev tanımları da etkilenmektedir.

Bu çağın öğretmenleri, teknolojiyi sadece bir ilgi ya da hobi alanı olarak görmekten öte baĢka bir tavır ve tutum geliĢtirmek durumundadırlar. Teknolojinin geliĢimini takip etmesi, teknolojiyi eğitim-öğretim sürecine sokması günümüz eğitim-öğretim iĢleriyle meĢgul olan her öğretmen için bir gerekliliktir. Zira günümüz öğrencileri teknolojiyi yakından takip etmekte, aktif olarak kullanmakta ve teknolojiyle fazlasıyla meĢgul olmaktadır. Böyle bir ortamda öğretmenlerin bu geliĢmelere kayıtsız kalmaları düĢünülemez.

Günümüzdeki toplumlar ve kuruluĢlar, klasik sistemlerini tamamen bilgisayar temelli olarak yeniden yapılandırma çabaları içine girmiĢlerdir. Günümüzde bilgisayarlar, eğitim araĢtırmaları, eğitim-öğretim ortamlarını planlama ve tasarım faaliyetleri, okul yönetiminin iĢleri, öğrenci iĢleri, eğitim-öğretim faaliyetleri gibi eğitimin pek çok alanında kullanılmaktadır.

Bilgisayarın eğitim alanında kullanılmasını gerekli kılacak pek çok sebep bulunmaktadır. Öğrenci sayısı hızla artmıĢ, öğretmen/öğrenci oranlamasında öğretmen yetersizliği ortaya çıkmıĢ, bireylere öğretilmesi gereken bilgi miktarı hızla artmıĢ ve eğitim içeriği de bunlara paralel olarak daha karmaĢık bir hal almıĢtır. Buna karĢın eğitime olan talep de sürekli olarak artmıĢtır. Bireylerin eğitim olanaklarından daha fazla yararlanma istekleri de bireysel öğretimi önemli hale getirmiĢtir. ĠĢte gerek bilgisayara, gerekse eğitime iliĢkin olarak belirtilen bu gibi nedenlerden dolayı, bilgisayarların eğitimde kullanımı zorunlu hale gelmiĢtir.

Ayrıca bilgisayarın öğrenciyi daha çok güdülemesi, yaĢam boyu eğitimi desteklemesi, öğretim

programlarındaki esnekliği arttırması da eğitimde bilgisayar kullanımının gerekçesi olarak ileri sürülmüĢtür.¹

Bilgisayar destekli eğitim konusunda yapılan araĢtırmalar, bilgisayarların eğitimde kullanılmasının pek çok yararı olduğunu ortaya koymuĢtur. Dolayısıyla eğitim-öğretim faaliyetlerini yürüten öğretmenlere büyük sorumluluklar düĢmektedir. Zira öğretmen, “fertleri ve toplumu belli gayeler doğrultusunda planlı, programlı, metotlu ve Ģuurlu bir Ģekilde yetiĢtirme ve yönlendirme çalıĢmalarını eğitim- öğretim faaliyetleriyle yürüten kiĢidir.² Bu bağlamda fertleri sosyal hayata hazırlayıp katan öğretmenlere büyük görevler düĢmektedir.

Öğretmenin sözü edilen görev ve sorumluluklarını en iyi Ģekilde yerine getirebilmesi için genel kültür, meslek bilgisi, pedagojik formasyon, kiĢilik ve karakter gibi her bir öğretmende bulunması gereken vasıflara ek olarak eğitim teknolojilerinden en iyi Ģekilde yararlanması bir görev haline gelmektedir.

ġüphesiz ki bilgisayarların hayatın her alanında etkin bir Ģekilde kullanımı kaçınılmazdır. Ancak bilgisayar teknolojisinin eğitim- öğretim alanında kullanılması ve yaygınlaĢması elbette bu faaliyetleri yürüten öğretmenlerin yaklaĢımlarına ve bilgi teknolojisini ne kadar öğrenip kullandığına bağlıdır. Fertleri sosyal hayata hazırlayıp topluma katma, toplumun geliĢmesi ve yarınların inĢasını sağlama görevini üstlenmiĢ öğretmenlerin kendilerini bu bağlamda iyi yetiĢtirmeleri gerekmektedir.

Okullarda okutulan Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi (DĠKAB) dersinin programında yer alan konular genellikle soyut içerikteki konulardır. Örneğin, inanç, ahlak ve ibadetin teorik boyutuyla ilgili konu ve kavramlar böyledir. Bu konu ve kavramların öğretiminde bilgisayar teknolojisinin kullanılması amaçların gerçekleĢmesine önemli bir katkı sağlayacaktır. Zira öğrenme iĢlemine katılan duyu organlarının sayısı ne kadar fazla ise kazandırılması hedeflenen bilgi ve davranıĢ o kadar çabuk ve iyi öğrenilir ve o kadar geç unutulur. Öğrenmede, gözün görme yetisinin etkili olduğu unutulmamalıdır.³

Geleneksel öğretim ortamlarıyla karĢılaĢtırıldığında, Bilgisayar Destekli Eğitim (BDE)„nin öğrenci baĢarısına etkisinin %30 oranında daha fazla olduğu tespit edilmiĢtir. BDE,

1 UĢun , Salih, “Eğitim ve Öğretimde Bilgisayarların Yararları ve Bilgisayarlardan Yararlanmada Önemli Rol Oynayan Etkenlere İlişkin Öğrenci Görüşleri”, (Öğrenci GörüĢleri…,) Kastamonu Eğitim Dergisi, 2003, C. 11, S. 2, s. 367-378,

2 Öcal, Mustafa, Din Eğtimi ve Öğretiminde Metodlar, TDV Yayınları. Ankara, 2003, s. 14

3 Yalın, Halil Ġbrahim, Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme, Nobel Yayınları, Ankara, 2007, s. 21.

geleneksel öğretime oranla %30 daha az zamanda baĢarmaktadır. Keza BDE, öğrencilerin bilgisayara ve konuya karĢı olan tutumlarını pozitif yönde etkilemektedir.⁴

ĠĢte bu çerçevede araĢtırma, Edirne ili ve ilçelerinde görev yapan DĠKAB öğretmenlerinin bilgisayar destekli eğitime iliĢkin tutumlarını ve bu tutumların ne düzeyde olduklarını, BDE‟ye ilgi ve yaklaĢımlarını, eğitim-öğretim sürecinde bilgisayardan ne kadar yararlandıklarını, BDE ile ilgili görüĢ ve düĢüncelerini, etkileyici faktörleriyle birlikte araĢtırıp bilimsel veri ortaya koymayı problem edinmiĢtir.

2. ARAġTIRMANIN KONUSU

AraĢtırmanın konusunu, DĠKAB öğretmenlerinin bilgisayar destekli eğitime iliĢkin tutumları ile bu tutumları etkileyen faktörlerin neler olduğunu ankete dayalı olarak yapılacak bir araĢtırma ile belirlemek oluĢturmaktadır.

3. ARAġTIRMANIN AMACI

Bilgisayar destekli eğitime iliĢkin DĠKAB öğretmenlerinin tutum düzeylerinin ne olduğu ve tutum düzeylerini etkileyen faktörlerin neler olduğu geliĢtirilen tutum ölçeği ile üç boyutlu olarak incelenerek öğretmenlerin bilgisayara karĢı olumlu ya da olumsuz ne tür bir tutum içerisinde olduklarını ve bu tutumları nelerin etkilediğini tespit edip bilimsel veriler ortaya koymaktır.

4. ARAġTIRMANIN ÖNEMĠ Yapılan bu araĢtırma;

 DĠKAB öğretmenlerinin BDE‟den yararlanıp yararlanmama durumlarının belirlenmesi,

 DĠKAB öğretmenlerinin BDE‟ye iliĢkin tutumlarının ortaya konulması,

 DĠKAB öğretmenlerinin BDE ile ilgili tutumlarını etkileyen faktörlerin saptanması,

 DĠKAB öğretmenlerinin eğitim-öğretimde bilgisayar teknolojisinden yararlanabileceği fikrini oluĢturmaya yardımcı olması,

 DĠKAB öğretmenlerinin BDE ile ilgili tutumları yapılacak bilimsel çalıĢmalara da veri oluĢturacağı,

 Din eğitim – öğretim konusunu çalıĢma sahası edinen kiĢi ve kurumların araĢtırma sonuçlarından yararlanabilmesi ve araĢtırma sonuçlarının yeni yapılacak çalıĢmalara yön vermesi açısından önemlidir.

4 Yıldırım, Soner, http://host.nigde.edu.tr/uludogan/dokumanlar/egitimde_bilgisayar_uygulamalari.pdf , 28.01.2008 tarihinde alınmıĢtır.

5. ARAġTIRMANIN YÖNTEMĠ

Edirne ilinde ilk ve ortaöğretim okullarında görev yapan DĠKAB öğretmenlerinin bilgisayar destekli eğitime iliĢkin tutum düzeylerinin, hangi değiĢkenlere göre farklılaĢtığını tespit amacıyla yapılan bu araĢtırmada geçerlik ve güvenirlik özelliklerine sahip yüksek faktör yük değerlerine sahip üç faktörlü ölçek ve bu ölçeğe dayalı ölçme aracı kullanılmıĢtır. Yapılan çalıĢmayla ilgili olarak Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü‟ne yasal izin baĢvurusu yapılarak izin alınmıĢ ve bu izinle Edirne Valiliği‟ne müracaat edilerek il, ilçe, kasaba ve köydeki ilk ve ortaöğretim okullarında görev yapan DĠKAB öğretmenleri üzerinde araĢtırma yapılabilmesi için gerekli valilik oluru alınmıĢtır. Ġl genelinde ilk ve ortaöğretim okullarında görev yapan toplam 70 DĠKAB öğretmenine uygulanmıĢtır.

Bu bölümde araĢtırmada kullanılan model, araĢtırmada kullanılan örneklem, verilerin toplanması, analizi ve analizinde kullanılan istatistik yöntem ve teknikler üzerinde durulmuĢtur.

5.1. AraĢtırmanın Modeli

Edirne ilinde ilk ve ortaöğretim okullarında görev yapan DĠKAB öğretmenlerinin bilgisayar destekli eğitime iliĢkin tutum düzeylerinin, hangi değiĢkenlere göre farklılaĢtığını tespit amacıyla yapılan bu araĢtırmada, AltaĢ danıĢmanlığında Ekici⁵ tarafından geliĢtirilip kullanılan anket ölçeği düzenlenerek ve gözden geçirilerek kullanılmıĢtır

Tezde, iliĢkisel tarama modeli kullanılmıĢtır. ĠliĢkisel tarama modelleri, iki ve daha çok sayıdaki değiĢken arasında birlikte değiĢim varlığını ve derecesini belirlemeyi amaçlayan araĢtırma modelidir.

5.2. Evren

Evren tüm Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmenleridir. AraĢtırmada evrenin tümüne gidilmemiĢtir. AraĢtırma Edirne ilinde görev yapan Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmenleri örneklemiyle sınırlıdır. Örneklemin tümüne gidilmiĢtir.

5.3. Veri Toplama Aracıyla Ġlgili Yapılan ÇalıĢmalar

DĠKAB öğretmenlerinin bilgisayar destekli eğitime iliĢkin tutum düzeylerinin, hangi değiĢkenlere göre farklılaĢtığını tespit amacıyla yapılan bu araĢtırmada duygusal boyut, biliĢsel ve psikomotor olmak üzere 3 boyutlu tutum ölçeği kullanılmıĢtır. Uygulamada kullanılan

5 Ekici, Yakup, Afyonkarahisar İlinde Görev Yapan Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenlerinin Bilgisayar Destekli Eğitime İlişkin Tutumları ve Bu Tutumları Etkileyen Faktörler, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2007.

ölçme aracında iki bölüme yer verilmiĢtir. Birinci bölümde araĢtırmaya katılan öğretmenlere ait kiĢisel bilgilerini içeren araĢtırmanın bağımsız değiĢkenlerinden oluĢan 18 adet soru yer almaktadır. Ġkinci bölümde ise DĠKAB öğretmenlerinin bilgisayar destekli eğitime iliĢkin tutumlarını belirlemeye yönelik toplam 58 sorudan oluĢan tutum ölçeği bulunmaktadır.

AraĢtırmaya katılan DĠKAB öğretmenlerinin belirlenen tutumlara sahip olma düzeyleri kendi görüĢlerine dayalı olarak Likert tipi beĢli derecelendirme ölçeğiyle toplanmıĢtır.

Likert ölçeği en kullanıĢlı tutum belirleme formlarından birisidir. Bu ölçek 1932'de Rensis Likert tarafından geliĢtirildiği için bu Ģekilde adlandırılmıĢtır. Likert ölçeği, bir Ģahsın tek bir objeye karĢı gösterdiği tutuma iliĢkin olarak hazırlanmıĢ cümle serisini içerir.

Bu ölçeğin en çok kullanılan formatında, ölçeğin uygulandığı cevaplayıcılar her bir cümleyi onaylama derecesini göstermek üzere yönlendirilir. Kısaca, bireye bir cümle sunulur ve onun üç, beĢ ya da yedi seçeneği olan ölçekte, katılıp katılmadığı sorulur. AĢağıda 5'li ölçeğe uygun bir örnek verilmektedir.⁶

Tablo 1: Likert Tipi BeĢli Derecelendirme Ölçeği Örneği

Derece/Seçenek Puan Puan Sınırı

Kesinlikle Katılmıyorum

1 1.00-1.79

Katılmıyorum 2 1.80-2.59

Fikrim Yok 3 2.60-3.39

Katılıyorum 4 3.40-4.19

Tamamen Katılıyorum

5 4.20-5.00

5.4. Veri Toplama Aracının Geçerlik ve Güvenirlik ÇalıĢmaları

AraĢtırma veri toplama aracının güvenirlik çalıĢmalarında Cronbach Alfa katsayısı kullanılmıĢtır. Ölçek maddelerinin tek bir yapıyı ölçüp ölçmediğini belirlemek için faktör analizi uygulanmıĢtır. Geçerlik güvenirlik çalıĢması ve elde edilen verilerdeki tutumun saptanması için Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) ve verilerin çok değiĢkenli normal dağılımdan geldiğini belirtmek için Barlett Testi uygulanmıĢtır. Ölçekteki tutum boyutlarıyla ilgili yapılan geçerlik ve güvenirlik testleri aĢağıda verilmiĢtir.

6 TavĢancıl, Ezel, Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi, Nobel Yayınları, 3. Baskı, Ankara, 2006, s.138- 146

5.4.1. Bilgisayar Destekli Eğitime ĠliĢkin Tutumların Duygusal Boyutu Tablo 2: Duygusal Boyut KMO and Bartlett's Testi Sonuçları

Kaiser-Meyer-Olkin Measure of Sampling

Adequacy. ,855

Bartlett's Test of Sphericity Approx. Chi-Square 1028,087

Df 190

Sig. ,000

Öğretmenlerin bilgisayar destekli eğitime iliĢkin tutumlarının “duygusal boyutu” ile ilgili yapılan analiz sonucu elde edilen yeterlik puanı yaklaĢık .86‟dır. Bu durum verilerin yeterliğinin mükemmellik düzeyini ifade eder.

Tutumların duygusal boyutunda ortaya çıkan varyans % 50,664‟tür. Yani bu boyutta yer alan maddeler duygusal boyutta tutumların yaklaĢık % 51‟ini açıklamaktadır.

AraĢtırmada kullanılan veri toplama aracının DĠKAB öğretmenlerinin duygusal boyutta görülen tutumlara ne derece sahip olduklarını gösterir faktör ve madde analizi aĢağıdaki tabloda verilmiĢtir.

Tablo 3: Duygusal Boyut Faktör ve Madde Analiz Sonuçları Bilgisayar destekli eğitime iliĢkin tutumların Duygusal boyutunu oluĢturan maddeler:

Faktör Yük Değeri

Madde Toplam Korelâsyonu

Duygusal Boyut 21. DĠKAB öğretmeninin bilgisayar

destekli eğitim hakkında bilgi sahibi olması gerekir. ,834 ,7995 Duygusal Boyut 9. BDE, geleneksel eğitime oranla,

öğrenci baĢarısını olumlu yönde etkiler ve motivasyonu

artırır. ,809 ,7800

Duygusal Boyut 7. Okulda bilgisayar destekli eğitim

(BDE) amaca yönelik olarak kullanılmalıdır. ,801 ,7647 Duygusal Boyut 20. Üniversitelerin DĠKAB öğretmeni

yetiĢtiren bölümlerine bilgisayarla ilgili dersler konulmalıdır.

,797 ,7616

Duygusal Boyut 13. DĠKAB konuları görsel ve iĢitsel

öğelere daha çok yer verilerek daha iyi öğrenilir. ,788 ,7385 Duygusal Boyut 22. Bilgisayarı derslerimde daha etkili

kullanmanın yollarını araĢtırırım. ,783 ,7362

Duygusal Boyut 10. Bilgisayar destekli eğitim (BDE) ile

konular daha sistemli ve daha kısa sürede öğrenilebilir. ,756 ,7194

Duygusal Boyut 6. Bilgisayar destekli eğitim (BDE)'in

DĠKAB öğrenimini kolaylaĢtırdığını düĢünüyorum. ,734 ,6861 Duygusal Boyut 8. Bilgisayarın DĠKAB dersinde

kullanılması, öğrencilerin derse olan ilgisini artıracaktır. ,726 ,6789 Duygusal Boyut 17. DĠKAB dersinde bilgisayar

kullanılmasının gereğine inanıyorum. ,719 ,6129

Duygusal Boyut 19. Eğitimde bilgisayarın kullanımı

öğretmene büyük destek sağlayacaktır. ,713 ,6704

Duygusal Boyut 5. DĠKAB dersinde bilgisayar destekli

eğitim (BDE) 'i gerekli buluyorum. ,691 ,6488

Duygusal Boyut 18. Dini konuların öğrenilmesinin bilgisayar destekli eğitim (BDE) sayesinde daha eğlenceli

olacağını düĢünüyorum. ,670 ,6190

Duygusal Boyut 11. Bilgisayar destekli eğitim (BDE)

ilgimi çekmektedir. ,670 ,6199

Duygusal Boyut 3. Bilgisayarların okullarda kullanılmaya

baĢlanması eğitimimize bir dinamizm kazandıracaktır. ,641 ,6069 Duygusal Boyut 17. Bilgisayar destekli eğitim (BDE)'e

en çok ihtiyacı olan derslerden birisi DĠKAB'dır. ,641 ,6129 Duygusal Boyut 2. Eğitimde bilgisayar kullanımına bir

an önce geçilmelidir. ,640 ,6239

Duygusal Boyut 15. ÇeĢitli amaçlarla hazırlanmıĢ haritalar, Ģemalar, fotoğraflar, dünyada yaĢanan önemli geliĢmelerle ilgili yazılar… vb. aynı anda ancak bilgisayar destekli eğitim (BDE) ile verilebilir.

,634 ,6111

Duygusal Boyut 14. Gezi-gözlem yönteminin

uygulanamadığı durumlarda BDE kullanılmalıdır. ,587 ,5414 Duygusal Boyut 4. En az bir bilgisayar programını çok

iyi öğrenmek isterim. ,508 ,4678

Cronbach's Alpha: ,9424 Açıkladığı Varyans: 50,664

Bilgisayar destekli eğitime iliĢkin tutumlarının duygusal boyutunda sahip olunması gerektiği düĢünülen 20 tutum ifadesinin oluĢturduğu ölçeğin faktör analizine göre maddelerin birinci faktör yük değerleri 50 ile 83 arasında değiĢmektedir. Faktör yük değerlerine göre ölçek birbiriyle iliĢkili maddelerden oluĢmakta ve tutumların duygusal boyut olarak tanımlanan yapıyı ölçtüğü sonucu elde edilmektedir.

Ölçekte yer alan 1. , 16. , 23. ve 24. maddeler, faktör analizinde faktör yük değerleri bakımından farklı boyutta çıktıklarından söz konusu dört madde tamamen çıkarılmıĢ ve analiz ve değerlendirmelerde dikkate alınmamıĢtır.

Madde analizi sonuçlarına göre madde toplam korelasyonlarının da .46 ile.79 arasında yüksek düzeyde olduğu görülmektedir. Bu bulguya göre 20 tutum ifadesinin her birinin ayırt edici özelliğe sahip olduğu görülmektedir. Güvenirlik katsayısı.94 olarak bulunmuĢtur. Ölçeğin mükemmel düzeyde güvenirliğe sahip olduğunu, duygusal boyutta geçerli ve güvenilir bir veri toplama aracı olduğunu göstermektedir.

5.4.2. Bilgisayar Destekli Eğitime ĠliĢkin Tutumların BiliĢsel Boyutu Tablo 4: BiliĢsel Boyut KMO and Bartlett's Testi Sonuçları

Kaiser-Meyer-Olkin Measure of Sampling

Adequacy. ,899

Bartlett's Test of Sphericity Approx. Chi-Square 873,739

Df 66

Sig. ,000

Öğretmenlerin bilgisayar destekli eğitime iliĢkin tutumlarının biliĢsel boyutu ile ilgili yapılan analiz sonucu elde edilen yeterlik puanı yaklaĢık ..90‟dır. Bu durum verilerin yeterliğinin mükemmellik düzeyini ifade eder. Tutumların biliĢsel boyutunda ortaya çıkan varyans % 70,878‟dir. Yani bu boyutta yer alan maddeler biliĢsel tutumların yaklaĢık % 71‟ini açıklamaktadır.

AraĢtırmada kullanılan veri toplama aracının biliĢsel boyutunda madde faktör analizi aĢağıdaki tabloda verilmiĢtir.

Tablo 5: BiliĢsel Boyut Faktör ve Madde Analiz Sonuçları Bilgisayar destekli eğitime iliĢkin tutumların biliĢsel boyutunu oluĢturan maddeler:

Faktör Yük Değeri

Madde Toplam Korelâsyonu

BiliĢsel boyut5. Bilgisayardan film açıp izleyebilirim. ,907

,8804 BiliĢsel boyut3. Bilgisayardaki bir programı açıp kullanabilirim. ,887

,8529 BiliĢsel boyut11. Elektronik posta (e-posta) alıp gönderebilirim. ,886 ,8552 BiliĢsel boyut8. Power point programında slayt hazırlayabilirim. ,877 ,8546 BiliĢsel boyut6. Word programında istediğim bir yazıyı

yazabilirim.

,867

,8404 BiliĢsel boyut10. Ġnternette arama motorları sayesinde araĢtırdığım

konu hakkında bilgilere ulaĢabilirim.

,855

,8150

BiliĢsel boyut9. Ġnternete bağlanıp istediğim siteyi ziyaret edebilirim.

,846

,8040 BiliĢsel boyut1. Bilgisayar kullanmayı biliyorum. ,832 ,8087 BiliĢsel boyut2. Bilgisayar destekli eğitim (BDE) uygulamasında

kendimi yeterli buluyorum.

,813

,7730 BiliĢsel boyut4. Bilgisayardan müzik parçası dinleyebilirim. ,804 ,7565 BiliĢsel boyut12. Herhangi bir fotoğraf ya da resmi, kitabı, belgeyi

tarayıcıdan taratıp bilgisayar ortamına aktarabilirim. ,769 ,7248 BiliĢsel boyut7. Excel programında tablo oluĢturabilirim. ,745 ,7010 Cronbach's Alpha: ,9544

Açıkladığı Varyans: 70,878

Bilgisayar destekli eğitime iliĢkin tutumlarının biliĢsel boyutunda sahip olması gerektiği düĢünülen 12 tutum ifadesinin oluĢturduğu ölçeğin faktör analizine göre maddelerin birinci faktör yük değerleri.74 ile.90 arasında değiĢmektedir. Faktör yük değerlerine göre ölçek birbiriyle iliĢkili maddelerden oluĢmakta ve tutumların “biliĢsel” boyutu olarak tanımlanan yapıyı ölçtüğü görülmektedir.

Madde analizi sonuçlarına göre madde toplam korelasyonlarının da.70 ile.88 arasında yüksek düzeyde olduğu görülmektedir. Bu bulguya göre 12 tutum ifadesinin her birinin ayırt edici özelliğe sahip olduğu görülmektedir. Güvenirlik katsayısı .95 olarak bulunmuĢtur. Ölçeğin mükemmel düzeyde güvenirliğe sahip olduğunu, biliĢsel boyutta geçerli ve güvenilir bir veri toplama aracı olduğunu göstermektedir.

5.4.3. Psikomotor (DavranıĢsal) Boyut Tutum Maddeleri

Tablo 6: Psikomotor (DavranıĢsal) Boyut KMO and Bartlett's Testi Sonuçları Kaiser-Meyer-Olkin Measure of Sampling

Adequacy. ,903

Bartlett's Test of Sphericity Approx. Chi-Square 1543,925

Df 190

Sig. ,000

Yapılan analiz sonucu elde edilen yeterlik puanı yaklaĢık ..90‟dır. Bu durum verilerin yeterliğinin mükemmellik düzeyini ifade eder. Tutumların psikomotor (davranıĢsal) boyutunda ortaya çıkan varyans % 64,550‟dir. Yani bu boyutta yer alan maddeler psikomotor (davranıĢsal) tutumlarının yaklaĢık % 65‟ini açıklamaktadır.

AraĢtırmada kullanılan veri toplama aracının psikomotor (davranıĢsal) boyutunda madde faktör analizi aĢağıdaki tabloda verilmiĢtir.

Tablo 7: Psikomotor (DavranıĢsal) Boyut Faktör ve Madde Analiz Sonuçları Bilgisayar destekli eğitime iliĢkin tutumların psikomotor

(davranıĢsal) boyutunu oluĢturan maddeler:

Faktör Yük Değeri

Madde Toplam Korelâsyonu

Psikomotor11. Konuların iĢleniĢinde bilgisayarı kullanıyorum. ,936

,9256 Psikomotor16. Derslerimde bilgisayar aracılığıyla müzik, film ve

animasyon gibi sesli ve görüntülü öğelerden yararlanıyorum.

,908

,8960 Psikomotor17. Konuyla ilgili resimleri ders iĢleniĢi sırasında

bilgisayar aracılığıyla öğrencilerime aktarıyorum.

,908

,8952

Psikomotor8. Bilgisayarı derslerde kullanıyorum. ,890 ,8753

Psikomotor14. Derste kullanmak üzere slaytlar ve sunular hazırlıyorum.

,871

,8572 Psikomotor12. Bilgisayarda dersimle ilgili konularda bilgisayarda

materyal hazırlıyorum. ,855

,8359 Psikomotor4. Bilgisayar destekli eğitim (BDE) çalıĢmalarını

yakından takip ediyorum.

,847

,8277 Psikomotor20. DĠKAB dersinde bir öğretim materyali olarak

projeksiyon kullanıyorum.

,834

,8130 Psikomotor3. Bilgisayar ile ilgili teknolojik geliĢmeleri yakından

takip ediyorum.

,825

,7997 Psikomotor5. Okulumdaki bilgisayarları eğitim amaçlı

kullanıyorum.

,818

,7983 Psikomotor1. Bilgisayarı aktif olarak kullanıyorum. ,816

,7897 Psikomotor15. BaĢkalarının hazırlamıĢ olduğu slaytları kullanarak

ders iĢliyorum.

,785

,7627 Psikomotor13. Bilgisayarda kavram haritaları oluĢturuyorum. ,773 ,7481 Psikomotor18. DĠKAB dersi ile ilgili internet sitelerini takip

ediyorum.

,772

,7418 Psikomotor19. Diğer meslektaĢlarımla internet aracılığıyla

haberleĢip bilgi alıĢ veriĢinde bulunuyorum.

,767

,7358 Psikomotor6. Merak ettiğim konuları internetten araĢtırırım. ,720

,6893 Psikomotor7. Bilgisayardan müzik dinler, film izlerim. ,689

,6586 Psikomotor9. YazıĢmalar ve resmi evraklar için bilgisayarı

kullanıyorum.

,679

,6453

Psikomotor2. Bilgisayar destekli eğitim (BDE) ile ilgili yazı, kitap ve makaleler okurum.

,679

,6424 Psikomotor10. Yıllık ve günlük planlarımı bilgisayarda

hazırlıyorum.

,603

,5736 Cronbach's Alpha: ,9701

Açıkladığı Varyans: 64,550

Bilgisayar destekli eğitime iliĢkin tutumlarının psikomotor (davranıĢsal) boyutunda sahip olunması gerektiği düĢünülen 20 tutum ifadesinin oluĢturduğu ölçeğin faktör analizine göre maddeler, birinci faktör yük değerlerinin.60 ile.93 arasında değiĢmektedir. Faktör yük değerlerine göre ölçek birbiriyle iliĢkili maddelerden oluĢmakta ve tutumlarının psikomotor (davranıĢsal) boyutu olarak tanımlanan yapıyı ölçtüğü sonucu elde edilmektedir.

Madde analizi sonuçlarına göre madde toplam korelasyonlarının da.57 ile.92 arasında yüksek düzeyde olduğu görülmektedir. Bu bulguya göre 20 tutum ifadesinin her birinin ayırt edici özelliğe sahip olduğu görülmektedir. Güvenirlik katsayısı.97 olarak bulunmuĢtur. Ölçeğin mükemmel düzeyde güvenirliğe sahip olduğunu ve tutumlarının psikomotor (davranıĢsal) boyutu tutum ölçeğinin geçerli ve güvenilir bir veri toplama aracı olduğunu göstermektedir.

5.5. Verilerin Çözümlenmesi

Veriler SPSS 10 paket programından yararlanılarak analiz edilmiĢtir. DeğiĢkenler için aritmetik ortalama ve standart sapmalar bulunmuĢtur. DeğiĢkenler arasında fark olup olmadığı.05 anlamlılık düzeyinde varyans analizi, Anova testi, iliĢkisiz örneklemler t-testi, LSD çoklu karĢılaĢtırma testi yapılmıĢtır. AraĢtırmanın geçerlik ve güvenirlik katsayılarının belirlenmesinde Cronbach's Alpha katsayısı ve Kaiser-Meyer-Olkin (KMO)kullanılmıĢtır.

Tutumlara sahip olma düzeyleri, öğretmenlerin kendi görüĢlerine dayalı olarak Likert tipi beĢli derecelendirme ölçeğiyle toplanmıĢtır.

6. HĠPOTEZLER

Edirne‟de görev yapan DĠKAB öğretmenlerinin bilgisayar destekli eğitime iliĢkin tutumları,

 Cinsiyet,

 Medeni durum,

 Gelir düzeyi,

 Mesleki kıdem,

 Mezuniyet düzeyi,

 Mezun oldukları bölüm,

 Evinde bilgisayar bulunma,

 Evinde bilgisayar bulunmama nedeni,

 Evinde 24 saat ADSL (Asymmetric Digital Subscriber Line) internete sahip olma,

 Görev yaptıkları okul türü,

 Görev yaptıkları okulun bulunduğu yerleĢim merkezi,

 Bilgisayar destekli eğitim yapma,

 Bilgisayar destekli eğitimde kullanılan programların en çok hangi konuları içerdiği,

 Bilgisayar destekli eğitimde kullanılan programların eğitim programlarını destekleyici nitelikte olması,

 Bilgisayar destekli eğitimde kullanılan programların öğrencilerin geliĢimsel düzeylerine uygunluğu,

 Kullanılan bilgisayar programlarının elde edilmesinde en etkili yol durumlarına göre anlamlı bir Ģekilde farklılaĢmakta ve bunlar arasında da anlamlı bir iliĢki bulunmaktadır.

7. SAYILTILAR(VARSAYIMLAR)

Bu araĢtırmada aĢağıda belirtilen sayıltılardan hareket edilmiĢtir;

 DĠKAB öğretmenleri BDE ile ilgili yüksek düzeyde olumlu tutuma sahiptirler.

 DĠKAB öğretmenleri teknolojiyi yakından takip etmektedirler.

 DĠKAB öğretmenleri geliĢen teknolojiye ayak uydurmaktadırlar.

 DĠKAB öğretmenleri günlük iĢ ve iĢlemlerinde bilgisayardan yararlanmaktadırlar.

 DĠKAB öğretmenleri derslerinde BDE yer vermektedirler.

 DĠKAB öğretmenleri kendilerini teknik ve donanım olarak geliĢtirmeye açıktırlar.

 AraĢtırma kapsamında yer alan DĠKAB öğretmenleri, araĢtırmaya iliĢkin verilen anket yönergesine uygun hareket etmiĢlerdir.

 AraĢtırmada kullanılan veri toplama aracı DĠKAB öğretmenlerinin BDE‟ye iliĢkin tutumlarını ve görüĢlerini belirleyecek niteliktedir.

 Ölçme aracı yeteri kadar geçerli ve güvenilirdir.

 Cevaplayıcılar, anket sorularına doğru yanıt vermiĢlerdir.

 Ankete cevap veren öğretmenler ankette yer alan soruları içtenlikle cevaplandırmıĢlardır.

 Problem çözümünde seçilen araĢtırma yöntemi, amacına uygundur.

8. SINIRLILIKLAR

Bu araĢtırma aĢağıda belirtilen sınırlılıklar içerisinde yürütülmüĢtür.

1. Edirne Ġl Milli Eğitim evreninde görev yapan DĠKAB öğretmenleri ile, 2. Ölçme aracının içeriğini oluĢturan soru ve tutum maddeleri ile,

3. Ölçme aracının uygulandığı zaman dilimi ile sınırlıdır.

9. ĠLGĠLĠ ARAġTIRMALAR

Eğitimde yeni teknolojilerden yararlanılmasına ihtiyaç duyulması ve bilgisayarların eğitsel yönünün eğitimde öne çıkması, akademik çevrelerce araĢtırılmaya değer bulunmuĢtur.

Teknolojinin eğitimle buluĢmasından doğan bilgisayar destekli eğitim ile ilgili yapılan bazı çalıĢmalara yer verilecektir.

9.1. Bilgisayar Destekli Eğitim Ġle Ġlgili Yapılan AraĢtırmalar

Türkiye'de örgün eğitimde bilgisayar destekli eğitime yönelik çalıĢmalar, akademik çevrelerce ilgiyle karĢılanmıĢ ve bilgisayarın eğitim-öğretimde kullanımı konusunda pek çok yazılı eserler verilmiĢtir. Ayrıca lisansüstü seviyesinde ve bilimsel makalelerle araĢtırmalara konu olmuĢtur. Bilgisayarın bir eğitim aracı olarak kullanıldığı bilgisayar destekli eğitim ve bilgisayar destekli eğitimde öğretmen ve öğrenci tutumlarıyla ilgili farklı alanlarda çok sayıda araĢtırmalar yapılmıĢtır. Bu bölümde yapılan bazı araĢtırmalar üzerinde durulacaktır.

Keser, “Ortaöğretim Kurumları Ġçin Bilgisayar Destekli Öğretim Model Önerisi” adlı doktora tezinde bilgisayar destekli öğretimi ana hatlarıyla tanıtmayı ve Türkiye‟de orta öğretim düzeyinde bilgisayar destekli öğretim için bir model önerisi geliĢtirmeyi amaçlamıĢtır.

ÇalıĢmasında “Türkiye‟de ortaöğretim kurumlarında bilgisayar destekli öğretim için nasıl bir model geliĢtirilmelidir?” sorusuna cevap aramıĢ ve çözüm getirmek üzere bir model önermiĢtir.

AraĢtırma anket sonuçlarına dayanarak bilgisayar eğitimi ve bilgisayar destekli eğitimle ilgili benimsenecek model, çalıĢmaları yürütecek örgüt yapısı, kullanılacak yazılım ve donanım üzerinde öneriler geliĢtirmiĢtir. ⁷

7 Keser, Hafize, Bilgisayar Destekli Öğretim İçin Bir Model Önerisi, A.Ü.Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi.

Ankara,1988.

Arslan, bilgisayar destekli eğitime tabi tutulan ortaöğretim öğrencileriyle bu süreçte eğitici olarak rol alan öğretmenlerin BDE' e iliĢkin görüĢlerinin neler olduğunu araĢtırmanın problemi edinmiĢtir. AraĢtırmada, bilgisayar çağının hızla yaĢandığı ülkemizde bu alanda verilen eğitim ve bilgisayar olgusunun eğitim hayatımızı ne Ģekilde etkilediği, sayıları gün geçtikçe artan öğrenci potansiyelinin nasıl en iyi Ģekilde yetiĢtirilebileceği ve bunun olmasında bilgisayarın rolü nasıl etkin olarak artırılabileceği incelenmiĢtir. Dolayısıyla bilgisayar destekli eğitim sürecinin temel parçaları olan öğretmen ve öğrencilerin BDE' e iliĢkin görüĢleri saptanmaya çalıĢılmıĢtır. AraĢtırmasının sonuç kısmında, araĢtırmadan elde edilen sonuçların ve yapılan önerilerin günümüzde de güncelliğini koruduğu gözlemlediğini, araĢtırmaya göre BDE‟in sakıncalarının, olumsuzluklarının eskiye nazaran azalma gösterdiğini ancak bu eğitimlerden daha fazla verim alınması için istekli öğretmenlerin yönlendirilmesinin daha etkili sonuç vereceğine inandığını söylemiĢtir. Yine BDE‟de öğrencinin bilgisayarla baĢ baĢa bırakılmaması gerektiğini bir baĢka deyiĢle öğrenci, öğretmen ve bilgisayar etkileĢiminin söz konusu olması gerektiğini söyleyerek öğrencilerin BDE‟de öğretmenlerden yardım alarak ilerlemesi gerektiğini belirtmiĢtir.⁸

GüneĢ, “Bilgisayarla Öğretimde DeğiĢik YaklaĢımların Öğrenme Üzerindeki Etkileri”

adlı bir araĢtırma yapmıĢtır. AraĢtırma deney ve kontrol grupları oluĢturularak yapılmıĢtır.

Bilgisayarların öğrenci baĢarısına etkisini belirlemek amacıyla yapılan bu deneysel araĢtırmada, bilgisayarla öğretim yöntemlerinin etkisi geleneksel yöntem ile karĢılaĢtırılarak ortaya konmaya çalıĢılmıĢtır,

Öğrencilerin baĢarılarının ortalamaları arasında anlamlı bir farkın bulunup bulunmadığına bakılarak deney ve kontrol gruplarının baĢarılarına iliĢkin bulgular incelendiğinde uygulanan ön test ile son test puanları arasında son test grubunun son test matematik ortalamaları farkının rastlantılara bağlanamayacak düzeyde olduğunu, bu farkın iki grupta uygulanan iki değiĢik öğretim yönteminin etkenliğinden ileri geldiğini kanıtlamıĢtır.

AraĢtırmacı bu çalıĢmayla, geleneksel yöntemin, bilgisayar destekli öğretim yöntemiyle desteklenerek, matematik dersini alan deney grubundaki öğrencilerin, geleneksel yöntemle ders gören kontrol grubundaki öğrencilerden daha baĢarılı oldukları bulgusunu elde etmiĢtir.

AraĢtırma sonunda elde edilen bulguların ıĢığında, öğrenme düzeyi yükseldikçe bilgisayarla öğretim yönteminin etkisinin arttığı, bilgisayar destekli öğretim yöntemi ile öğretimde daha

8 Arslan, Berrin, Bilgisayar Destekli Eğitime Tabi Tutulan Ortaöğretim Öğrencileriyle Bu Süreçte Eğitici Olarak Rol Alan Öğretmenlerin BDE’ye İlişkin Görüşleri, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 1996.

etkili sonuçlar alabilmek için donanım-yazılım ve insan gücü anlamında iyi bir altyapı oluĢturularak eĢgüdümle çalıĢılması gerektiği yargılarına ulaĢılmıĢtır.⁹

Bilgisayar destekli öğretimin matematik baĢarısı üzerindeki etkisini incelemek amacıyla, Emel Bayraktar tarafından bir araĢtırma¹⁰ yapılmıĢtır. AraĢtırma, Ankara'da Gazi Endüstri Meslek Lisesi birinci sınıf öğrencileriyle 15‟er kiĢiden oluĢan iki grup üzerinde yürütülmüĢtür, öğretim kontrol grubunda geleneksel yöntemle, deney grubunda ise bilgisayar destekli öğretim yöntemiyle yapılmıĢtır. Kontrol gruplu öntest ve sontest deneysel araĢtırma modeli kullanılan araĢtırmada deney grubunda matematik baĢarısının, kontrol grubunun matematik baĢarısından anlamlı düzeyde daha yüksek olduğu görülmüĢtür.

Demir ve Kabadayı, okul öncesi eğitim kurumuna devam eden 3-4 yaĢ çocuklarına ana ve ara renk kavramlarını kazandırmada bilgisayar destekli ve geleneksel öğretim yöntemlerinin etkililiğini karĢılaĢtırmak amacıyla yaptıkları araĢtırmalarında çocuklar bir deney ve bir kontrol grubu olarak ikiye ayrılmıĢtır. Deney grubuna, bilgisayar destekli öğretim, kontrol grubuna da geleneksel öğretim yöntemi ile ana ve ara renk kavramı eğitimi verilmiĢtir. Eğitimden sonra

“Renk Değerlendirme Çizelgesi” uygulanmıĢtır. Renk değerlendirme çizelgesinin tüm sayfalarını kapsayan toplam puanlar istatistiksel olarak değerlendirildiğinde; bilgisayar destekli ve geleneksel öğretim yöntemlerinin kullanıldığı grupların ana ve ara renkleri kavrama düzeyleri arasında anlamlı bir farklılık olduğu bulunmuĢtur. Bilgisayar destekli öğretim alan grubun, geleneksel öğretim yöntemi ile eğitim alan gruba göre ana ve ara renk kavramını kazanmada daha baĢarılı olduğu bulunmuĢtur.¹¹

UĢun, eğitim ve öğretimde bilgisayarların yararları ve bilgisayarlardan yararlanmada önemli rol oynayan etkenlere iliĢkin öğrenci görüĢlerini belirlemek için bir araĢtırma gerçekleĢtirmiĢtir. Bu araĢtırmadan, bilgisayarların öğretimde kullanımında rol oynayan en önemli etkenin öğretmenler olduğu ve eğitimde bilgisayar kullanımına yönelik olarak hizmet öncesi ve hizmet içi eğitim yoluyla öğretmenlerin yetiĢtirilmeleri gerektiği sonucuna ulaĢılmıĢtır. Ayrıca araĢtırmaya katılan öğrenciler en yüksek frekans ve katılım oranı ile

9 GüneĢ, NeĢe, Bilgisayarla Öğretimde Değişik Yaklaşımların Öğrenme Üzerindeki Etkileri, A.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara, 1991.

10 Bayraktar, Emel, Bilgisayar Destekli Matematik Öğretimi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü , Doktora Tezi, Ankara, 1988

11 Demir, N. - Kabadayı, A., “Erken yaşta renk kavramının kazandırılmasında bilgisayar destekli ve geleneksel öğretim yöntemlerinin karşılaştırılması”, Uluslararası Ġnsan Bilimleri Dergisi, 2008.

http://www.insanbilimleri.com, Ġnternetten 02.02.2008 tarihinde alınmıĢtır.