Öğretmenlerin Teknolojik Araçlarla Eğitime Yönelik Tutumlarının Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi Yozgat İli Örneği

(1)

82

Öğretmenlerin Teknolojik Araçlarla Eğitime Yönelik Tutumlarının Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi Yozgat İli Örneği

Gökalp ÇINARER

¹

Ahmet Haşim YURTTAKAL

²

Sait Ünal

³

İbrahim KARAMAN

⁴

1

Bozok Üniversitesi, Meslek Yüksekokulu, Bilgisayar Teknolojileri

2

Bozok Üniversitesi, Meslek Yüksekokulu, Bilgisayar Teknolojileri

3

Bozok Üniversitesi, Meslek Yüksekokulu, Elektronik ve Otomasyon

4

Bozok Üniversitesi, Meslek Yüksekokulu, Bilgisayar Teknolojileri

1gokalp.cinarer@bozok.edu.tr ²ahmet.yurttakal@bozok.edu.tr ³sait.unal@bozok.edu.tr ⁴ibrahim.karaman@bozok.edu.tr

Özet

Bu çalışmanın amacı, öğretmenlerin teknolojik araçlarla eğitime yönelik tutumları üzerinde etkisi olabilecek çeşitli değişkenlerin incelenmesidir. Araştırma 2012-2013 eğitim- öğretim yılında Yozgat il merkezinde eğitimde teknolojik alt yapısını tamamlamış, fatih projesi kapsamında pilot okul olarak seçilen Yozgat Şehitler Fen Lisesi ve Yozgat Anadolu Lisesinde görev yapan 38 branş öğretmeniyle gerçekleştirilmiştir. Öğretmenlere Teknolojik araçlarla eğitime yönelik tutum ölçeği ile birlikte bir anket formu uygulanmıştır. Veriler (SPSS, Chicago IL, Version 17) paket programında değerlendirilmiş veri analizi yapılırken, iki grup karşılaştırması için Bağımsız 2 grup t testi (Student’s t test), önşartlar sağlamadığında ise Mann Whitney-U testi, üç ve daha fazla grup karşılaştırması için ise Kruskal Wallis testi kullanılmıştır. Öğretmenlerin teknolojik araçlarla eğitime yönelik tutum düzeyi ortalamalarının yüksek düzeyde olduğu belirlenmiştir. Öğretmenlerin teknolojik araçlarla eğitime yönelik tutumlarında, cinsiyet, yaş, medeni durum, mesleki kıdem, sosyo ekonomik düzey, görev yaptığı okul gibi çeşitli değişkenlere göre istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık görülmemiştir.

Anahtar Kelimeler- Bilgisayar, Teknoloji, Öğretmen, Tutum Ölçeği

1. Giriş

Teknoloji günümüzde hayatın her alanında yaygınlaşmakta ve etkin şekilde kullanılmaktadır. Eğitimde teknoloji kullanımı gerek öğrenciler gerekse öğretmenler açısından zaruret haline gelmiştir. Teknoloji klasik öğrenme

yöntemlerinin dışına çıkarak eğitimde farklı bir öğrenme metodu ortaya koymuştur. Eğitim sistemleri yeni teknolojilerden etkilenerek programlarını yenileme ve yeni materyaller kullanma durumunda kalmaktadır [1]. Bu bağlamda eğitim teknolojilerinin sınıf ortamına taşınması öğrenciler için daha cazip ve etkileyici bir öğrenme ortamı oluşturmakta, amaçlara ulaşmada kolaylık sağlamakta ayrıca eğitimde farklılık yaratmada etkin rol oynamaktadır.

Teknolojik araçlar her geçen gün değişmekte ve teknoloji günlük yaşamda olduğu gibi eğitim ve öğretim ortamlarında da öğretmenler tarafından kullanılabilmektedir [2]. Teknoloji destekli öğrenme uygulamaları sınıf içi öğrenme etkinliklerinin zenginleştirilmesi, farklı öğrenme stil, strateji, beceri ve yaklaşımlara sahip öğrencilere kolayca ulaşılması, öğrencilerin ilgi, ihtiyaç ve beklentilerine uygun öğrenme ortamlarının düzenlenmesi, öğrencilerin derse katılımlarının sağlanması, öğrencilerin merak ve güdülerinin arttırılması gibi faydalar sağlamaktadır [3].

Teknolojinin eğitim ortamlarına sağladığı katkıların ortaya çıkmasıyla birlikte eğitim sisteminin en önemli unsuru olan öğretmenlerden beklenen niteliklerde değişmiştir. Eğitimin karmaşık yapısı içerisinde öğretmenlerin sahip olması gereken; alanına hakim olma, sınıf yönetimini bilme, soru sorma tekniklerini bilme, iletişim yeterliliğine sahip olma, işbirlikli ve grup çalışma yöntemlerini bilmesi, beden dilini kullanabilme ve benzeri bir takım yeterliliklerle beraber, günümüz eğitim sisteminde öğretimle teknolojiyi bütünleştirme yeterliliği de öğretmen yeterliliklerinden birisi olarak karşımıza çıkmaktadır [4]. Ülkemizde okulların şu andaki teknolojik durumlarıyla ilgili verilere bakıldığında,

(2)

83 okulların tamamına yakınında bilgisayar sınıflarının mevcut olduğu ve % 96’sının internet bağlantısına sahip olduğu, bu okulların 1500’ünde bilgisayar destekli fen laboratuarları, 18 bin 500’ünde yazarlık yazılım programlarının kullanıldığı anlaşılmaktadır [5]. Yıldırım’ ın (2007) yapmış olduğu çalışmada öğretmenlerin teknolojiyi öğrencilerin bilişsel seviyelerini ve kavramsal öğrenmelerini desteklemek yerine derse hazırlık aşamasında çalışma kağıtları ve sınavlar oluşturmak için kullandıkları saptanmıştır [6]. Çelik ve Bindak (2005), öğretmenlerin bilgisayarlara yönelik tutumlarını çeşitli değişkenler açısından inceledikleri çalışmalarında öğretmenlerin bilgisayara yönelik tutumlarının cinsiyete, branşa ve görev yapılan yerleşim birimine göre farklılık göstermemesine rağmen, bilgisayarı olan öğretmenlerin olmayan öğretmenlere göre bilgisayara yönelik daha olumlu tutumlara sahip olduğu yönünde bulgular elde etmişlerdir [7]. Çavaş ve Kesercioğlu (2003)’nun yapmış oldukları araştırma sonuçlarına göre, fen bilgisi öğretmenlerinin bilgisayar destekli eğitime yönelik tutumlarının yüksek olduğu ve cinsiyetin bu tutumlar üzerinde etkisinin bulunmadığı saptanmıştır [8]. Asan (2003), ilköğretim öğretmenlerinin cinsiyetinin, hizmet yılının ve görev yaptıkları okulun konumunun, bilgisayar teknolojisinden faydalanabilirlikleri ile doğrudan ilişkisi olduğunu belirtmektedir [9]. Gülbahar (2008), eğitimcilerin teknoloji alanında yetersiz altyapılarının olmasının bu teknolojileri kullanım anlamında önemli etkene sahip olduğunu belirtmektedir [10]. Teknolojik araçların eğitimde ortamında kullanılmasının önemi göz önünde tutularak, bu araştırmada eğitimde teknolojik alt yapısını tamamlamış okullarda görev yapan öğretmenlerin teknolojik araçlarla eğitime yönelik tutumları üzerinde etkisi olabilecek bazı değişkenler belirlenmiştir ve bunların etkisi araştırılmıştır. Bu temel amaç çerçevesinde aşağıdaki alt problemlere cevap aranmıştır.

1. Öğretmenlerin teknolojik araçlarla eğitime yönelik genel tutumları hangi düzeydedir?

2. Öğretmenlerin teknolojik araçlarla eğitime yönelik tutumları, cinsiyet değişkenine göre farklılık göstermekte midir?

3. Öğretmenlerin teknolojik araçlarla eğitime yönelik tutumları, hizmet yılı değişkenine göre farklılık göstermekte midir?

4. Öğretmenlerin teknolojik araçlarla eğitime yönelik tutumları, branş değişkenine göre farklılık göstermekte midir?

5. Öğretmenlerin teknolojik araçlarla eğitime yönelik tutumları, cinsiyet değişkenine göre farklılık göstermekte midir?

6. Öğretmenlerin teknolojik araçlarla eğitime yönelik tutumları, eğitim durumu değişkenine göre farklılık göstermekte midir?

7. Öğretmenlerin teknolojik araçlarla eğitime yönelik tutumları, mesleki kıdem değişkenine göre farklılık göstermekte midir?

8. Öğretmenlerin teknolojik araçlarla eğitime yönelik tutumları, yaş değişkenine göre farklılık göstermekte midir?

9. Öğretmenlerin teknolojik araçlarla eğitime yönelik tutumları, sosyo ekonomik düzey değişkenine göre farklılık göstermekte midir?

10. Öğretmenlerin teknolojik araçlarla eğitime yönelik tutumları, mesleki pozisyon değişkenine göre farklılık göstermekte midir?

1.1. Sınırlılıklar

Çalışma 2012-2013 eğitim öğretim yılı II. Yarıyıl sonunda Yozgat il merkezinde, eğitimde teknolojik alt yapısını tamamlamış fatih projesi kapsamında pilot okul olarak belirlenen 2 farklı ortaöğretim kurumunda görev yapan 38 öğretmeni kapsamaktadır. Araştırma bulguları, veri toplama aracı ile elde edilen veriler ile sınırlıdır.

2. Yöntem

2.1. Evren ve Örneklem

Araştırmanın evrenini, 2012-2013 eğitim öğretim yılında Yozgat il merkezinde eğitimde teknolojik alt yapısını tamamlamış fatih projesi kapsamında pilot okul olarak seçilen Yozgat Şehitler Fen Lisesi ve Yozgat Anadolu Lisesinde görev yapan 38 branş öğretmeni oluşturmaktadır.

Tablo 1: Okullara Göre Araştırmaya Katılan Öğretmen Sayıları

Görev Yaptığı Okul Öğretmen Sayısı Yüzde

Yozgat Anadolu Lisesi 17 44,7

Yozgat Fen Lisesi 21 55,3

Toplam 38 100,0

2.2. Veri Toplama Aracı

Araştırmada veri toplama aracı olarak anket kullanılmıştır.

Araştırmada öğretmenlerin cinsiyet, yaş, hizmet yılı, mesleki deneyim, sosyoekonomik düzey gibi tanımlayıcı özellikler ile birlikte öğretmenlere “Teknolojik Araçlarla Eğitime Yönelik Tutum Ölçeği” uygulanmıştır. İlgili literatür taranarak ölçek ifadeleri oluşturulmuş ve kapsam geçerliliğine ilişkin uzman akademisyen görüşü alınmıştır.

Ölçeklere güvenirlik geçerlilik çalışması yapılmıştır.

“Teknolojik Araçlarla Eğitime Yönelik Tutum” ölçeğindeki 30 maddenin güvenirliğini hesaplamak için iç tutarlılık katsayısı olan “Cronbach Alpha” hesaplanmıştır. Ölçeğin genel güvenirliği alpha=0.930 olarak çok yüksek bulunmuştur. Ölçeğin yapı geçerliliğinin ortaya koymak için açıklayıcı(açımlayıcı) faktör analizi yöntemi uygulanmıştır.

Yapılan Barlett testi sonucunda (p=0.000<0.05) faktör analizine alınan değişkenler arasında ilişkinin olduğu tespit edilmiştir. Yapılan test sonucunda (KMO=0.910>0,60) örnek büyüklüğünün faktör analizi uygulanması için yeterli olduğu tespit edilmiştir. Faktör analizi uygulamasında varimax yöntemi seçilerek faktörler arasındaki ilişkinin yapısının aynı kalması sağlanmıştır. Faktör analizi sonucunda değişkenler

(3)

84 toplam açıklanan varyansı %56.954 olan 5 faktör altında toplanmıştır. Güvenirliğine ilişkin bulunan alpha ve açıklanan varyans değerine göre “Teknolojik Araçlarla Eğitime Yönelik Tutum” ölçeğinin geçerli ve güvenilir bir araç olduğu anlaşılmıştır.

2.3. Verilerin Çözümlenmesi

Öncelikle sürekli değerlerin tanımlayıcı istatistikleri verilmiştir. Tanıtıcı istatistikler gösterilirken (ort±std.sapma) ve Frekans (Yüzde %) olarak belirtilmiştir. Değişkenler normallik, varyansların homojenliği ön şartlarının kontrolü yapıldıktan sonra (Shapiro Wilk ve Levene Testi) değerlendirilmiştir. Veri analizi yapılırken, iki grup karşılaştırması için Bağımsız 2 grup t testi (Student’s t test), önşartlar sağlamadığında ise Mann Whitney-U testi, üç ve daha fazla grup karşılaştırması için Tek Yönlü Varyans Analizi ve çoklu karşılaştırma testlerinden Tukey HSD testi ile sağlanmadığında ise Kruskal Wallis ve çoklu karşılaştırma testlerinden Bonferroni-Dunn testi kullanılmıştır. Anlamlılık düzeyi α=0,05 olarak gösterilmiştir. Veriler (SPSS, Chicago IL, Version 17) paket programında değerlendirilmiştir.

3. Bulgular ve Yorum

Bu bölümde, araştırma probleminin çözümü için, araştırmaya katılan orta öğretim okullarındaki öğretmenlerden ölçekler yoluyla toplanan verilerin analizi sonucunda elde edilen bulgular yer almaktadır. Elde edilen bulgulara dayalı olarak açıklama ve yorumlar yapılmıştır.

Araştırmaya Katılan Ortaöğretim Öğretmenlerinin Demografik Özelliklerine Göre Dağılımı

Tablo 2: Araştırmaya Katılan Ortaöğretim Öğretmenlerinin Demografik Özelliklerine Göre Dağılımı

Tablolar Gruplar Frekans(n) Yüzde

(%)

Cinsiyeti Bayan 16 42,1

Erkek 22 57,9

Toplam 38 100,0

Yaş 20-30 Yaş 6 15,8

31-40 Yaş 13 34,2

41-50 Yaş 14 36,8

51 Yaş Ve üzeri

5 13,2

Toplam 38 100,0

Medeni Durumu

Evli 36 94,7

Bekar 2 5,3

Toplam 38 100,0

Eğitim Durumu

Lisans 32 84,2

Lisansüstü 6 15,8

Toplam 38 100,0

Mesleki Kıdemi

1-5 Yıl 6 15,8

6-10 Yıl 6 15,8

11-15 Yıl 10 26,3

16 Yıl Ve üzeri

16 42,1

Toplam 38 100,0

Görev Yaptığı Okul

Yozgat Anadolu L.

17 44,7

Yozgat Fen Lisesi

21 55,3

Toplam 38 100,0

Pozisyon Öğretmen 31 81,6

Yönetici 7 18,4

Toplam 38 100,0

Sosyo Ekonomik Düzeyi

Orta 21 55,3

Üst 17 44,7

Toplam 38 100,0

Evinde Bilgisayar Olma Durumu

Evet 36 94,7

Hayır 2 5,3

Toplam 38 100,0

Hayır 4 10,5

Toplam 38 100,0

Hayır 3 7,9

Toplam 38 100,0

Öğretmenler cinsiyet değişkenine göre 16'sı (%42,1) bayan, 22'si (%57,9) erkek olarak dağılmaktadır. Öğretmenler yaş değişkenine göre 6'sı (%15,8) 20-30 yaş, 13'ü (%34,2) 31-40 yaş, 14'ü (%36,8) 41-50 yaş, 5'i (%13,2) 51 yaş ve üzeri olarak dağılmaktadır. Öğretmenler medeni durumu değişkenine göre 36'sı (%94,7) evli, 2'si (%5,3) bekar olarak dağılmaktadır. Öğretmenler eğitim durumu değişkenine göre 32'si (%84,2) lisans, 6'sı (%15,8) lisansüstü olarak dağılmaktadır. Öğretmenler mesleki kıdemi değişkenine göre 6'sı (%15,8) 1-5 yıl, 6'sı (%15,8) 6-10 yıl, 10'u (%26,3) 11-15 yıl, 16'sı (%42,1) 16 yıl ve üzeri olarak dağılmaktadır.

Öğretmenler görev yaptığı okul değişkenine göre 17'si (%44,7) Yozgat Anadolu Lisesi, 21'i (%55,3) Yozgat Şehitler Fen Lisesi olarak dağılmaktadır. Öğretmenler pozisyon değişkenine göre 31'i (%81,6) öğretmen, 7'si (%18,4) yönetici olarak dağılmaktadır. Öğretmenler sosyo ekonomik düzeyi değişkenine göre 21'i (%55,3) orta, 17'si (%44,7) üst olarak dağılmaktadır. Öğretmenler evinde bilgisayar olma durumu değişkenine göre 36'sı (%94,7) evet, 2'si (%5,3) hayır olarak dağılmaktadır.

Tablo 3: Araştırmaya Katılan Öğretmenlerin Teknolojik Araçlarla Eğitime Yönelik Tutum Ölçeği Ortalamaları

N Ort Ss

Sınıftaki Teknolojik Donanım Derslere Olan İlgimi Arttırmıştır.

38 4,030 0,854

Sınıftaki Teknolojik Donanım

Dersin işlenmesini

Kolaylaştırmaktadır.

38 4,240 0,634

Sınıftaki Teknolojik Donanım Dersleri Daha Zevkli Hale

38 4,180 0,512

(4)

85 Getirmiştir.

Sınıftaki Teknolojik Donanım Derste Anlatılanları Hayal Etmemizi Kolaylaştırmıştır.

38 3,710 1,037

Sınıftaki Teknolojik Donanım Dersi Heyecan Verici Hale Getirmiştir.

38 3,890 0,798

Sınıftaki Teknolojik Donanım Dersi Daha Çok Görselleştirmiştir.

38 4,660 0,582

Sınıftaki Teknolojik Donanım Derste İşlenenleri Hatırlamamda Yardımcı Olmaktadır.

38 3,820 0,692

Sınıftaki Teknolojik Donanım Öğrenmeyi Kolaylaştırmıştır.

38 3,920 0,632

Sınıftaki Teknolojik Donanım Ders İçerisindeki Kayıp Zamanları Azaltmıştır.

38 3,920 1,075

Sınıftaki Teknolojik Donanım Sayesinde Dersin Bitmesini İstemiyorum.

38 2,450 1,083

Sınıftaki Teknolojik Donanım Teknolojiye Yönelik Öz Yeterliliklerimizi Arttırmıştır.

38 3,550 0,760

Sınıftaki Teknolojik Donanım Sayesinde Derslerde Canım Sıkılmamaktadır.

38 3,470 1,033

Sınıftaki Teknolojik Donanım Derste Başka Şeylerle İlgilenmemi Engellemektedir.

38 2,870 0,991

Sınıftaki Teknolojik Donanım Derse Aktif Olarak Katılmamı Sağlamıştır.

38 3,660 1,047

Sınıftaki Teknolojik Donanım Sayesinde Öğrenme Daha Sistematik Hale Gelmiştir.

38 4,130 1,018

Sınıftaki Teknolojik Donanım Öğretmenlerin Sınıf Yönetimini Kolaylaştırmıştır.

38 3,500 1,268

Sınıftaki Teknolojik Donanım İle Daha Fazla Bilgiye Daha Hızlı Erişim Yapılabilmektedir.

38 4,390 0,638

Sınıftaki Teknolojik Donanım Başarılı Olmam İçin Özgüvenimi Arttırmıştır.

38 3,420 0,919

Sınıftaki Teknolojik Donanım

Keşfederek Öğrenmemi

Sağlamıştır.

38 3,680 0,962

Sınıftaki Teknolojik Donanım Sayesinde Dersi Tekrar Etmemiz Çok Kolaylaştı.

38 3,500 1,059

Sınıftaki Teknolojik Donanım Sayesinde İşlediğimiz Konuyu Tartışma İmkanımız Artmıştır.

38 3,760 0,971

Sınıftaki Teknolojik Donanım Yanlış Not Tutmamı Engellemiştir.

38 3,580 1,106

Sınıftaki Teknolojik Donanımın Kullanımı Anlaşılmasında Güçlük Çekilen Derslerin Kavranmasını Daha Kola Hale Getirmektedir.

38 3,840 0,886

Sınıftaki Teknolojik Araçlar Alıştırma Yapma Ve Tekrar Amaçlı Kullanılabilir.

38 4,110 0,559

Verimli Çalışma Ve Öğrenme Konusunda Teknolojinin Getirdiği İmkanlar Olumlu Bir Etkiye Sahiptir.

38 4,160 0,718

Ders Programlarındaki Konu Sayısı Azaldığında Eğitim Teknolojilerinin Daha Çok Kullanılabileceğini Düşünüyorum.

38 4,210 0,963

Eğitimde Kullanılacak Yeni Bilgi Teknolojileri Ve Ders Araç Gereçleri İle Daha İyi Sonuç Alınacağını Düşünürüm.

38 4,160 0,547

Okul Dışında Eğitim Amacıyla Yapmakta Olduğum İşlerde Teknolojik Araçları Kullanırım

38 4,630 0,541

Eğitimde Teknolojik Araç Kullanımı Öğrenciler Arasındaki Sosyal Etkileşimi Azaltır.

38 3,420 1,200

(5)

86 Araştırmaya Katılan Ortaöğretim Öğretmenlerinin Teknolojik Araçlarla Eğitime Yönelik Tutum Düzeyi Ortalaması

Tablo 4: Araştırmaya Katılan Ortaöğretim Öğretmenlerinin Teknolojik Araçlarla Eğitime Yönelik Tutum Düzeyi Ortalaması

N Ort Ss Min. Max.

Teknolojik Araçlarla Eğitime Yönelik Tutum

38 3,807 0,554 2,570 4,970

Araştırmaya katılan ortaöğretim öğretmenlerinin teknolojik araçlarla eğitime yönelik tutum düzeyi ortalamasının yüksek (3,807 ± 0,554) düzeyde olduğu görülmektedir.

Tablo 5: Araştırmaya Katılan Ortaöğretim Öğretmenlerinin Teknolojik Araçlarla Eğitime Yönelik Tutum Düzeyinin Cinsiyete Göre Ortalamaları

Grup N Ort Ss MW P

Bayan 16 3,6 0,53 126,5 0,14 Erkek 22 3,8 0,56

Ortaöğretim öğretmenlerinin teknolojik araçlarla eğitime yönelik tutum puanları ortalamalarının cinsiyeti değişkenine göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğini belirlemek amacıyla yapılan Mann Whitney-U testi sonucunda grup ortalamaları arasındaki fark istatistiksel açıdan anlamlı bulunmamıştır(Mann Whitney U=126,500; p=0,143>0,05).

Tablo 6: Araştırmaya Katılan Ortaöğretim Öğretmenlerinin Teknolojik Araçlarla Eğitime Yönelik Tutum Düzeyinin Yaşa Göre Ortalamaları

Araştırmaya katılan ortaöğretim öğretmenlerinin teknolojik araçlarla eğitime yönelik tutum puanları ortalamalarının yaş değişkeni açısından anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğini belirlemek amacıyla yapılan Kruskal Wallis H-Testi sonuçlarına göre; grup ortalamaları arasındaki fark anlamlı bulunmamıştır (p>0.05).

Tablo 7: Araştırmaya Katılan Ortaöğretim Öğretmenlerinin Teknolojik Araçlarla Eğitime Yönelik Tutum Düzeyinin Medeni Duruma Göre Ortalamaları

Grup N Ort Ss MW P

Evli 36 3,807 0,568 35,000 0,9 Bekâr 2 3,817 0,212

Ortaöğretim öğretmenlerinin teknolojik araçlarla eğitime yönelik tutum puanları ortalamalarının medeni durumu değişkenine göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğini belirlemek amacıyla yapılan Mann Whitney-U testi sonucunda grup ortalamaları arasındaki fark istatistiksel açıdan anlamlı bulunmamıştır(Mann Whitney U=35,000;

p=0,948>0,05).

Tablo 8: Araştırmaya Katılan Ortaöğretim Öğretmenlerinin Teknolojik Araçlarla Eğitime Yönelik Tutum Düzeyinin Eğitim Durumuna Göre Ortalamaları

Grup N Ort Ss MW P

Lisans 32 3,8 0,42 88,0 0,74 Lisans

Üstü

6 3,8 1,07

Ortaöğretim öğretmenlerinin teknolojik araçlarla eğitime yönelik tutum puanları ortalamalarının eğitim durumu değişkenine göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğini belirlemek amacıyla yapılan Mann Whitney-U testi sonucunda grup ortalamaları arasındaki fark istatistiksel açıdan anlamlı bulunmamıştır(Mann Whitney U=88,000;

p=0,749>0,05).

Tablo 9: Araştırmaya Katılan Ortaöğretim Öğretmenlerinin Teknolojik Araçlarla Eğitime Yönelik Tutum Düzeyinin Mesleki Kıdeme Göre Ortalamaları

Grup N Ort Ss KW P Fark

1-5 Yıl 6 3,9 0,3 10,2 0,01 1 >

3 2 >

3 4 >

3 6-10 Yıl 6 4,0 0,4

11-15 Yıl

10 3,3 0,5

16 Yıl Ve üzeri

16 3,9 0,5

Araştırmaya katılan ortaöğretim öğretmenlerinin teknolojik araçlarla eğitime yönelik tutum puanları ortalamalarının mesleki kıdemi değişkeni açısından anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğini belirlemek amacıyla yapılan Kruskal Wallis H-Testi sonuçlarına göre; grup ortalamaları arasındaki fark anlamlı bulunmuştur(KW=10,255; p=0,017<0.05).

Grup N Ort Ss KW P

20-30 Yaş 6 3,91 0,25 3,26 8

0,352 31-40 Yaş 13 3,49 0,63

41-50 Yaş 14 4,00 0,51

51 Yaş Ve üzeri

5 3,92 0,42

(6)

87 Farklılığın hangi gruptan kaynaklandığını belirlemek üzere Mann Whitney U testi uygulanmıştır. Buna göre; mesleki kıdemi 1-5 yıl olan ortaöğretim öğretmenlerinin teknolojik araçlarla eğitime yönelik tutum puanları (3,917 ± 0,313), mesleki kıdemi 11-15 yıl olan ortaöğretim öğretmenlerinin teknolojik araçlarla eğitime yönelik tutum puanlarından (3,323 ± 0,552) yüksek bulunmuştur. Mesleki kıdemi 6-10 yıl olan ortaöğretim öğretmenlerinin teknolojik araçlarla eğitime yönelik tutum puanları (4,094 ± 0,453), mesleki kıdemi 11-15 yıl olan ortaöğretim öğretmenlerinin teknolojik araçlarla eğitime yönelik tutum puanlarından (3,323 ± 0,552) yüksek bulunmuştur. Mesleki kıdemi 16 yıl ve üzeri olan ortaöğretim öğretmenlerinin teknolojik araçlarla eğitime yönelik tutum puanları (3,960 ± 0,503), mesleki kıdemi 11-15 yıl olan ortaöğretim öğretmenlerinin teknolojik araçlarla eğitime yönelik tutum puanlarından (3,323 ± 0,552) yüksek bulunmuştur.

Tablo 10: Araştırmaya Katılan Ortaöğretim Öğretmenlerinin Teknolojik Araçlarla Eğitime Yönelik Tutum Düzeyinin Görev Yaptığı Okula Göre Ortalamaları

Grup N Ort Ss MW P

Yozgat Anadolu Lisesi

17 3,8 0,4 157,0 0,52

Yozgat Şehitler Fen Lisesi

21 3,7 0,6

Ortaöğretim öğretmenlerinin teknolojik araçlarla eğitime yönelik tutum puanları ortalamalarının görev yaptığı okul değişkenine göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğini belirlemek amacıyla yapılan Mann Whitney-U testi sonucunda grup ortalamaları arasındaki fark istatistiksel açıdan anlamlı bulunmamıştır (Mann Whitney U=157,000;

p=0,528>0,05).

Tablo 11: Araştırmaya Katılan Ortaöğretim Öğretmenlerinin Teknolojik Araçlarla Eğitime Yönelik Tutum Düzeyinin Pozisyona Göre Ortalamaları

Grup N Ort Ss MW p

Öğretmen 31 3,77 0,58 74,5 0,2 Yönetici 7 3,96 0,35

Ortaöğretim öğretmenlerinin teknolojik araçlarla eğitime yönelik tutum puanları ortalamalarının pozisyon değişkenine göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğini belirlemek amacıyla yapılan Mann Whitney-U testi sonucunda grup ortalamaları arasındaki fark istatistiksel açıdan anlamlı bulunmamıştır(Mann Whitney U=74,500; p=0,200>0,05).

Tablo 12: Araştırmaya Katılan Ortaöğretim Öğretmenlerinin Teknolojik Araçlarla Eğitime Yönelik Tutum Düzeyinin Sosyo Ekonomik Düzeye Göre Ortalamaları

Grup N Ort Ss MW P

Orta 21 3,77 0,52 150,0 0,402 Üst 17 3,85 0,60

Ortaöğretim öğretmenlerinin teknolojik araçlarla eğitime yönelik tutum puanları ortalamalarının sosyo ekonomik düzeyi değişkenine göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğini belirlemek amacıyla yapılan Mann Whitney- U testi sonucunda grup ortalamaları arasındaki fark istatistiksel açıdan anlamlı bulunmamıştır(Mann Whitney U=150,000; p=0,402>0,05).

4. Tartışma ve Sonuç

Eğitimde teknolojik alt yapısını tamamlamış okullarda görev yapan öğretmenlerin teknolojiye yönelik tutumlarının bazı değişkenlere göre incelendiği bu çalışmada elde edilen bazı önemli sonuçlar şöyle özetlenebilir. Öğretmenlerin sınıftaki teknolojik donanımın dersin işlenmesini kolaylaştırdığına yüksek oranda katıldıkları görülmektedir.

Araştırmaya katılan ortaöğretim öğretmenlerinin teknolojik araçlarla eğitime yönelik tutum düzeyi ortalamasının yüksek (3,807 ± 0,554) düzeyde olduğu görülmektedir.

Öğretmenlerin eğitimde kullanılan teknolojik araçlara karşı ilgili oldukları görülmüştür. Benzer şekilde Kutluca (2010) çalışmasında öğretmenlerin bilgisayara yönelik tutumlarının yüksek düzeyde olduğunu tespit etmiştir [11].

Öğretmenlerin teknolojik araçlarla eğitime yönelik tutumuyla cinsiyetleri arasında anlamlı bir fark olmadığı belirlenmiştir.

Anlamlı bir fark olmamasına rağmen bayan öğretmenlerin tutum ortalamasının (3,69) erkek öğretmenlerin tutum ortalamasından (3,89) daha düşük olduğu görülmüştür.

Benzer şekilde Ekici (2008), Ankara merkez ilçelerinde farklı mesleki teknik liselerde görev yapan öğretmenlerin teknolojiye yönelik tutumlarını incelemiş, erkek öğretmenlerin bayan öğretmenlere oranla daha olumlu tutum içerisinde olduğunu tespit etmiştir [12].Erkek öğretmenlerin teknolojiye karşı tutumları daha yüksektir.

Öğretmen yaşlarının teknolojiye karşı tutumda çok büyük bir etken olduğu söylenemez. Buna karşın 41-50 yaş arası öğretmenlerin bilgisayara karşı tutumlarının diğer yaş aralığındaki öğretmenlerden daha fazla olduğu görülmüştür.

Ancak literatürde bunun aksine yirmi beş yaş altı ve 25-35 yaşları arasında yer alan öğretmenlerin, kırk altı yaş üstü öğretmenlere nazaran daha olumlu tutum sergiledikleri tespit edilmiştir [13].

(7)

88 Bekar öğretmenlerin teknolojik araçlarla eğitime yönelik tutumuyla evli öğretmenlerin tutumları arasında anlamlı bir fark olmadığı görülmüştür. Bekar öğretmenlerin evli öğretmenlere göre ortalaması 0,010 daha yüksek çıkmıştır.

Öğretmenlerin teknolojik araçlarla eğitime yönelik tutumuyla eğitim düzeyi arasındaki farka bakıldığında anlamlı bir fark olmadığı belirlenmiştir. Eğitim düzeyi lisansüstü olan öğretmenlerin tutum puanlarının lisans mezunlarından biraz daha fazla olmasına rağmen, teknolojik araçlarla eğitime yönelik tutum açısından önemli bir etken olmadığı söylenebilir. Buna karşılık Yıldırım (2000) yaptığı çalışmada öğretmenlerin teknolojiye karşı tutumlarının çeşitli bilgisayar kurslarından sonra arttığını saptamıştır [14]. Mesleki kıdem öğretmenlerin teknolojik araçlarla eğitime yönelik tutumunda anlamlı bir farklılık oluşturmamaktadır.

Benzer şekilde Pala (2006) Manisa il merkezindeki ilköğretim birinci kademe öğretmenlerinin hizmet yıllarına göre eğitim teknolojilerine yönelik tutumlarında anlamlı bir farklılık bulamadığı görülmektedir [15]. Fakat eğitimde teknoloji kullanımına yönelik öğretmen tutumlarının hizmet yıllarına yansıdığı görülmektedir. Mesleğinde yeni göreve başlamış öğretmenlerin ve mesleğinde 10. yılını doldurmamış öğretmenlerin teknolojiyi kullanmada daha ilgili ve istekli oldukları söylenebilir. Bu sonuçların ortaya çıkması, yeni nesil genç öğretmenlerin ileri yaştaki öğretmenlere oranla teknolojiyle daha yakından ilgilendikleri ve kendilerine avantaj sağlayan bu araca karşı olumlu tutum geliştirdikleri şeklinde yorumlanabilir. Araştırmada elde edilen bu sonuç literatürdeki benzer çalışmaların sonuçlarını destekler niteliktedir [16]. Buna karşın Cüre ve Özdener (2008) öğretmenlerin bilgi ve iletişim teknolojileri kullanma konusunda ciddi eksikliklerin olduğunu belirtmişlerdir [17].

Öğretmenlerin teknolojik araçlarla eğitime yönelik tutumuyla görev yaptığı okul arasında anlamlı bir fark olmadığı belirlenmiştir. Her iki okulda görev yapan öğretmenlerin teknolojiyi etkin şekilde kullandıkları söylenebilir.

Yönetici olarak görev yapan öğretmenlerin teknolojiye karşı tutumlarının biraz daha yüksek olduğu görülmüştür. Bunun da yönetici vasfında görev yapan öğretmenlerin teknolojiyi ve bilgisayarı daha sık kullanmasından kaynaklandığı söylenebilir.

Öğretmenlerden sosyo ekonomik düzeylerini üst seviyede görenlerin teknolojik araçlara yönelik tutumlarının biraz daha fazla olması beklenilen bir sonuçtur.

Sonuç olarak öğretmenlerin öğrenme öğretme sürecinde bilgisayarların ve teknolojik araçların eğitimde daha aktif kullanılması, eğitimde teknolojiye yönelik beklenti ve gereksinimlerin karşılanabilir olması gereklidir.

5. Öneriler

Öğretmenlerin teknoloji kullanımına yönelik olumlu tutum sergilemeleri için okullarda teknolojik alt yapının sağlanması gerekmektedir.

Pilot uygulama olarak başlatılan Fatih projesi genişletilerek tüm okullarda teknoloji destekli eğitime geçilmelidir.

Sınıftaki teknolojik donanım daha görsel ve kullanışlı yazılımlarla desteklenmeli eğitim materyalleri geliştirilmelidir.

Okul dışında da teknolojik donanımlara sahip alanlar oluşturulmalı buralardan eğitmenlerin istifade etmesi sağlanmalıdır. Öğretmenlere yönelik eğitimde teknolojik araç kullanımına ilişkin eğitim ve seminerler verilmeli, bilgisayar ve teknolojilerini aktif bir şekilde kullanma ve sunma becerisi alışkanlığı kazandırılmalıdır.

6. Kaynaklar

[1] Karasar, Ş. (2004). Eğitimde yeni iletişim teknolojileri- internet ve sanal yüksek eğitim. The Turkish Online Journal of Educational Technology, (TOJET), 3(4), 117- 125.

[2] Deniz, L. (2000). Öğretmen adaylarının bilgisayar yaşantıları ve bilgisayar tutumları. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 12, 135-166.

[3] Adıgüzel, A. (2010). İlköğretim okullarında öğretim teknolojilerinin durumu ve sınıf öğretmenlerinin bu teknolojileri kullanma düzeyleri. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 15, 1-17

[4] Öksüz, C., Ak, Ş. (2010). İlköğretim Okullarında Matematik Derslerinde Teknoloji Kullanım Düzeyini Belirleme Ölçeği Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması.

Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 9(32): 372-383.

[5] Halil Kayaduman, Mustafa Sırakaya, S. Sadi Seferoğlu,Eğitimde FATİH Projesinin Öğretmenlerin Yeterlik Durumları Açısından İncelenmesi, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 27, Sayı 1(2007) 155-167 [6] Yildirim, S. (2007). Current utilization of ICT in

Turkish basic education Schools: A review of Teacher's ICT use and barriers to integration. International Journal of Instructional Media, 34(2) 171-186

[7] Çelik, H. C., and R. Bindak. "İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin bilgisayara yönelik tutumlarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi." İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 6.10 (2005): 27-38.

[8] Cavas, B., Cavas, P., Karaoglan, B., & Kisla, T. (2009).

A Study on Science Teachers' Attitudes Toward

(8)

89 Information and Communications Technologies in Education. Online Submission, 8(2).

[9] Asan, Askin. "Computer technology awareness by elementary school teachers: A case study from Turkey." Journal of Information Technology Education:

Research 2.1 (2003): 153-164.

[10] Gulbahar, Yasemin. "ICT Usage in Higher Education: A Case Study on Preservice Teacher and Instructions." Online Submission 7.1 (2008).

[11] Kutluca, Tamer. "Investigation of teachers’ computer usage profiles and attitudes toward computers." International Online Journal of Educational Sciences 2.1 (2010): 81-97.

[12] Ekici, Gülay. "Teknik öğretmenlerin ve teknik öğretmen adaylarının teknolojiye yönelik tutumlarının karşılaştırılması.", Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi,1, 42-55. (2008).

[13] Ocak, Mehmet A. "Mathematics teachers’ attitudes toward the computers."Turkish Online Journal of Educational Technology 4.3 (2005): 82-88.

[14] Yildirim, Soner. "Effects of an educational computing course on preservice and inservice teachers: A discussion and analysis of attitudes and use." Journal of Research on computing in Education 32.4 (2000): 479- 495.

[15] Pala, A. (2006). İlköğretim birinci kademe öğretmenlerinin eğitim teknolojilerine yönelik tutumları. Sosyal Bilimler Dergisi, 16(1), 77-188.

[16] Erkan, Semra. "Öğretmenlerin bilgisayara yönelik tutumları üzerine bir inceleme." Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 12 (2004).

[17] Cüre, F., & Özdener, N. (2008). Öğretmenlerin bilgi ve iletişim teknolojileri (BİT) uygulama başarıları ve BİT’e yönelik tutumları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(2), 41-53.