1 1
Bayram KELLE , Erkan KOZANOÐLU
ÖZET
Omuz aðrýlarý kas-iskelet sistemi patolojileri arasýnda önemli bir yer tutmaktadýr. Yapýlan prevalans çalýþmalarýnda, omuz aðrýlarýnýn üçüncü sýklýkla görülen lokomotor sistem patolojisi olduðu gösterilmiþtir.
Omuz ekleminin anatomik yapýsý ve sýk kullanýlan bir eklem olmasý yaralanmaya zemin hazýrlamaktadýr. Bu durum, kiþinin hayat kalitesini ve iþ gücünü azaltmasý bakýmýnda toplumsal bir sorun olabilmektedir. Omuz aðrýlarýnýn tedavisinde birçok metod bulunmaktadýr. Bunlarýn bazýlarý klinik pratikte gelenekselleþmiþ durumda iken (fizik tedavi modaliteleri, enjeksiyon vb.) bazýlarý son yýllarda oldukça popüler hale gelmiþtir (kinezyolojik bantlama, platelet rich plasma –PRP-). Bu derlemede, en sýk görülen lokal omuz aðrýsý sebepleri incelenmiþ ve bu rahatsýzlýklarla ilgili tedaviler gözden geçirilmiþtir.
Anahtar sözcükler: Omuz aðrýlarý, lokal omuz aðrýlarý, tedavi
Localized Shoulder Pain and Management Strategies SUMMARY
Localized shoulder pain is one of the most important pathologies of musculoskeletal system. A report of a prevalance study has suggested that it is the third most common pathology among the locomotor system diseases.
The anatomic structure and frequent use of this joint increase its tendency to easily get injured. This issue may be a social problem as it reduces the quality of life and ability to work. A variety of methods are available for the management of shoulder pain. Several of them are conventional methods such as physical therapy modalities, injection etc. Recently, different methods became popular such as kinesiologic taping and PRP. In this article, localized causes and management strategies of shoulder pain is reviewed.
Key words: Shoulder pain, localized shoulder pain, management
1Çukurova Üniversitesi Týp Fakültesi, Fiziksel Týp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalý, ADANA, TÜRKÝYE
Omuz aðrýlarý, kas-iskelet sisteminden köken Tekrarlayan aþýrý kullaným ve travma esas alan aðrýlar içinde 3. sýklýkta karþýlaþýlan bir nedenlerdendir. Primer biseps tendiniti oldukça
1 5
semptomdur . Prevalans çalýþmalarý, omuz aðrýsýnýn nadirdir ve daha çok genç atletlerde görülür .
2 Sekonder biseps tendiniti daha sýktýr ve yaþlý toplumda % 7-10 oranýnda olduðunu göstermektedir .
popülasyonda görülür. Bu durum daha çok rotator Yapýlan bir çalýþmada omuz aðrýsýna yol açan sebepler
içinde rotator manþon lezyonlarý % 65 olarak manþon patolojileriyle baðlantýlýdýr . 6
3 Fizik muayenede Yergason ve Speed testleri
bildirilmiþtir . Sýk rastlanan omuz aðrýsý sebepleri
Tablo 1' de gösterilmiþtir: pozitiftir . Tanýda; özel radyografik incelemeler 7
mevcut hipertrofik spurlarýn ve bisipital oluðun 1. Bisipital Tendinit görüntülenmesini saðlamaktadýr. Artrografi ile tendon Biseps tendiniti, dirsek ve omuz fleksiyonu ç e v r e s i n d e s i n o v y a l s ý v ý y o ð u n l a þ m a s ý
4 gözlenebilmektedir. Ultasonografi (USG) tanýda sýrasýnda omuz ön bölge aðrýsý ile karakterizedir .
Tablo 1. Omuz aðrýsý sebepleri.
Ýntrinsik Sebepler Periartiküler Hastalýklar
Rotator manþon tendiniti Kalsifik tendinit
Rotator manþon yýrtýðý Bisipital tendinit
Akromiyoklaviküler osteoartrit
Glenohumeral Hastalýklar Ýnflamatuar artrit Osteoartrit
Septik artrit
Glenoid labrum yýrtýklarý Adeziv kapsülit Glenohumeral instabilite
Ekstrinsik Sebepler Bölgesel Bozukluklar Servikal radikülopati Pleksus nöropatisi Tuzak nöropatileri Sternoklaviküler artrit
Kompleks bölgesel aðrý sendromlarý Fibromiyalji sendromu
Neoplaziler
Diðer Nedenler
Kolesistit-kolelitiyasis Splenik travma Subfrenik apse Miyokard infarktüsü Tiroid hastalýðý Diabetes Mellitus Renal osteodistrofi
8 akromioklavikuler ve glenohumeral eklem osteoartriti yardýmcýdýr . Manyetik rezonans görüntüleme
gibi nedenlere sekonder olarak da geliþebilir. Taný (MRG) ya da artroskopi ile tendonun labruma
klinik olarak konulabilmekle beraber nadiren de olsa y a p ý þ m a y e r i v e i n t r a a r t i k ü l e r k ý s m ý
9 16
görüntüleme metodlarýna baþvurulabilmektedir . görüntülenebilmektedir .
7. Subakromiyal Sýkýþma Sendromu 2. Glenohumeral Eklem Osteoartriti
Subakromiyal sýkýþma sendromu (SSS);
Glenohumeral eklem osteoartriti; eklem
humerus baþý ile üzerinde bulunan akromiyon, kýkýrdaðýnýn herhangi bir sebeble zarar görmesi ile
korakoakromiyal ligament ve korakoid çýkýntýnýn oluþur. Omartrosis olarak da bilinir. Daha çok aþýrý
oluþturduðu korakoakromiyal ark arasýndaki yumuþak yüklenme sonucu kýkýrdak hasarý oluþabilmektedir.
dokularýn, supraspinatus tendonu ve subakromiyal Ayrýca avasküler nekrosis, kondrolisis, idiopatik fokal
defektler, osteokondritis dissekans, travma, cerrahi bursanýn sýkýþmasý sonucu oluþmaktadýr 1 6.
10 Subakromiyal aralýðý daraltan yapýsal ve fonksiyonel vb. gibi nedenler de etkilidir . Fizik muayenede;
sebepler SSS'ye yol açmaktadýr. Rotator manþon ve eklem hareket kýsýtlýlýðý, aðrý ve krepitasyon
skapular kaslarýn bozulmuþ kinematiði, kapsüler görülmektedir. Fizik muayenenin yaný sýra radyografi
11 kalýnlýk, kötü postür, aþýrý kullaným bu nedenler
de tanýda yardýmcýdýr .
arasýndadýr 1 8. Yapýlan vasküler çalýsmalar;
supraspinatus tendonunun tuberkulum majusa 3. Akromiyoklavikular Eklem (ACE)
yapýþtýðý yerin 1-2 cm proksimalinde bulunan “ kritik Osteoartriti
zon “ denen avasküler alanýn dejenerasyona yatkýn ACE osteoartriti, 40 ve 50 li yaþlarda tekrarlayan
olduðunu göstermiþtir. Kolun tekrarlayan elevasyon stresler sonucu ortaya çýkmaktadýr. Klinik olarak,
ve abduksiyonu bu bölgede relatif hipovaskülarite ekleme lokalize aðrý ve hassasiyet mevcuttur ve omuz
oluþturarak inflamasyon ve tendinit meydana elevasyonu ile aðrý artmaktadýr. Eklemden
k r e p i t a s y o n a l ý n ý r. D i r e k t g r a f i i l e t a n ý getirmektedir . Tekrarlayan iskemik ve inflamatuar 19
12 ataklar sonucunda rotator manþon dejenerasyonu
konulabilmektedir .
oluþmaktadýr. Dejenere rotator manþon tendinitinde;
k a n d a m a r l a r ý v e f i b r o b l a s t a n o m a l i l e r i , 4. Subakromiyal Bursit
glikozaminoglikan infiltrasyonu ve fibrokartilajinöz Daha çok rotator manþon tendinitlerine
sekonder olarak geliþmektedir. Tedavisinde; istirahat, transformasyon gösterilmiþtir . 20
s o ð u k u y g u l a m a v e l o k a l e n j e k s i y o n l a r SSS' da en yaygýn semptom aðrýdýr ve sýklýkla önerilmektedir. Kronik vakalarda bursada fibrotik omuzun anterior yüzüne lokalizedir. Hasta tarafýndan kalýnlaþma geliþebilmektedir. Bu durumda cerrahi keskin tarzda olduðu ifade edilmektedir. Aðrý aþaðý
13 doðru yayýlabilmekte ve özellikle yer çekimine karþý
olarak çýkarýlmasý gerekir .
yapýlan iþlerle, fýrlatma hareketlerinde ve geceleri
21,22
5. Kalsifik Tendinit artmaktadýr . Hastalar omuz hareketleri sýrasýnda Kalsifik tendinit, pratikte sýk rastlanýlan bir kas spazmý ve tutukluk hissinden yakýnýrlar . Fizik 23
patolojidir. Lezyon yeri en sýk olarak supraspinatus muayenede, Neer ve Hawkins testleri pozitiftir. Bu kasýnýn kritik zon bölgesine yakýndýr 1 4. testler klinik taný için yardýmcýdýr fakat sýkýþma için Fizyopatogenezinde; dejenere supraspinatus kasýnda spesifik deðildir .5
matrix birikmesi gösterilmiþtir . Semptomatik veya 15 Radyografik inceleme, ultrasonografi, artrografi asemptomatik omuzlarda, rotator manþon kaslarýna ve MRG yöntemleri tanýda kullanýlmaktadýr.
ait tendonlarda radyolojik olarak saptanan Radyografide subakromiyal aralýðý daraltan k a l s i f i k a s y o n p r e v a l a n s ý % 2 , 7 - 7 , 5 o l a r a k osteofitler ve skleroz artýþý saptanmaktadýr. MRG, bildirilmektedir. Asemptomatik olanlarýn da 1/3 ü üç rotator manþondaki deðiþiklikleri erken dönemde
16 5
yýl içinde semptomatik hale gelir . Tedavisinde; ortaya koyabilmektedir .
nonsteroidal antiinflamatuar ilaçlar (NSAÝÝ), lokal Lokalize Omuz Lezyonlarýnda Geleneksel ve enjeksiyonlar, fizik tedavi uygulamalarý yapýlmakta, Yeni Tedavi Yaklaþýmlarý
bunlardan yanýt alýnamadýðý durumlarda cerrahiye Egzersiz
14 Terapötik egzersizler; fiziksel sakatlýðý önleyen
baþvurulmaktadýr .
veya tedavi eden, özel protokollerle sýnýrlý, kontrollü hareketler olarak tanýmlanmaktadýrlar. Bu 6. Adeziv Kapsülit (Donuk Omuz)
egzersizlerle vücuda uygun tip ve miktarda stres Adeziv kapsülit (AK); henüz tam olarak
uygulanarak adaptasyon saðlanmaya çalýþýlmaktadýr anlaþýlamamýþ, aðrý ile baþlayan, omuz ekleminin
24,25
bütün yönlere olan aktif ve pasif hareketlerinde .
kýsýtlýlýða yol açan bir sendromdur. Primer olabileceði SSS' da glenohumeral eklemin kontraktür
16 geliþimine çok yatkýn olmasý nedeniyle egzersizlere gibi baþka sebeplere sekonder de geliþebilir . En
17 erken dönemde baþlamak gerekir. Akut olgularda önemli faktör immobilitedir . Bunun yanýnda
yerçekimi yardýmý ile yapýlan sarkaç egzersizleri diabetes mellitus, hipotiroidizm, miyokard infarktüsü,
kontrol altýna alýnýr ve iyileþme görülürse, germe ve a n e s t e z i k l e r, a n t i i n f l a m a t u a r i l a ç l a r v e kuvvetlendirme egzersizlerine geçilmelidir. Normal kortikosteroidler kullanýlmaktadýr. Dokulara bu pasif eklem hareket açýklýðý kazanýldýðýnda veya çok yöntemle en iyi % 10'luk hidrokortizonun penetre y a k l a þ ý l d ý ð ý n d a r o t a t o r m a n þ o n k a s l a r ý n ý olduðu ileri sürülmüþtür. Kleinkert yaptýðý bir kuvvetlendirmek için internal ve eksternal rotasyon çalýþmada; dozajýn 0,5-1 w/cm2 olmasý ve devamlý egzersizlerine baþlanmalýdýr. Ayrýca, omuza normal modda uygulanmasý gerektiðini belirtmiþtir .33
esnekliðini kazandýrmak için her yönde germe Ýyontoforez; galvanik akým yoluyla bazý egzersizlerinin yapýlmasý gerekmektedir. Skapular iyonlarýn insan vücuduna sokulmasý iþlemidir.
kaslar da kuvvetlendirilmelidir. Bunun için de yüksek Kortikosteroidler (deksametazon tercih edilir) ve tekrarlý ve düþük dirençli egzersizler önerilmektedir. lokal anestezikler anot altýndan verilmektedir. Doz Altý hafta süreyle bu egzersizlere devam edilirken 5mA 'in altýnda olmalýdýr .33
kolu baþýn üzerinde tutmaya zorlayan tüm aktiviteler
kýsýtlanmalýdýr. Semptomlar belirgin olarak azalýrsa Laser
horizontal seviyenin üzerinde dikkatli ve hafif bir Laser; noninvaziv, noniyonize, monokromatik þekilde rehabilitasyon çalýþmalarýna baþlanmalýdýr. elektromanyetik yüksek konsantrasyonlu ýþýk Spor ve kolun kaldýrýlmasýný gerektiren aktivitelere kümesidir . Laser tedavisi halen tartýþmalýdýr ve FDA 34
tedavinin baþlangýçýndan 3-6 ay sonra izin 26 tarafýndan onaylanmamýþtýr . 35
verilmektedir . SSS' de konservatif tedavinin en Güçleri bakýmýndan üçe ayrýlmaktadýr:
önemli kýsmý egzersiz tedavisi olup, yukarýda 1- Düþük güçte laserler (yumuþak-soft- laser):
anlatýlanlar ýþýðýnda üç fazda uygulanmaktadýr :27 Soðuk laser olarak da bilinir. Aktif madde helyum- Faz 1: Amaç tüm yönlerde eklem hareket neon gazýdýr. 632,8 nm dalga boylu laserdir.
açýklýðýný arttýrmaktýr. Aktif harekete izin verilmez. Penetrasyon derinliði 0,8 mm dir.
Tüm yönlere aðrýsýz, pasif eklem hareket açýklýðý 2- Orta güçte laserler (mid laser- yarý iletken saðlandýktan sonra faz 2'ye geçilir. laser): Aktif madde galyum-alüminyumarseniddir.
Faz 2: Amaç omuz çevresi kaslarýný Diyod laser olarak bilinirler. 830-904 nm dalga güçlendirmektir (özellikle deltoid, rotator manþon, boyludur. Ýndirekt penetrasyon 5 cm kadardýr.
serratus anterior ve trapezius). Bir dirence karþý, 3- Güçlü laserler (sert veya sýcak laserler):
aðýrlýklý veya teraband yardýmýyla yaptýrýlýr. Faz 3: Ýyi Cerrahi ve sanayiide kullanýlýr. Argon, karbondioksit, bir güçlendirme ve skapulotorasik ritm saðlandýktan neodiyum, YAG (yitrium aluminyum oksid garnet) sonra omuzun horizontal seviyesi üzerindeki tüm tipleri vardýr. Neodiyum ve YAG laserin dalga boyu hareketlerine izin verilir. Hasta günlük yaþam 1064 nm dir.
aktivitelerine dönebilir .28 Fizik tedavide düþük ve orta güçlü laserler kullanýlmaktadýr(34). Akut durumlarda 0,05-0,5 Fizik Tedavi Modaliteleri j/cm2, kronik durumlarda ise 0,5-3,0 j/cm2 dozda Transkutanöz elektriksel sinir stimülasyonu kullanýlmaktadýr . 36
(TENS) ve diadinamik akým gibi fizik tedavi Biofiziksel etkileri aþaðýda verilmektedir:
modaliteleri kullanýlmaktadýr. TENS; deri üzerine 1-Aðrý giderici etki: Kapý-kontrol teorisi ve yerleþtirilen yüzeysel elektrotlar aracýlýðýyla analjezik e n d o r f i n l e r i n a r t m a s ý i l e i l g i l i o l d u ð u amaçlý elektrik akýmýdýr. Kapý kontrol teorisine göre düþünülmektedir . Prostoglandin sentezini azaltarak 34
analjezik etki saðlayarak iskelet aðrýsý kýsýr aðrý oluþumunu engellemektedir .37
döngüsünü kýrar, alýþkanlýk yapmaz ve ayrýca belirgin 2-Biostimülan etki: Bir hastalýk durumunda yan etkisinin olmamasý nedeniyle sýklýkla hücreler arasý elektromanyetik iletimin bozulacaðý ve
29 35
kullanýlmaktadýr . laserle bunun düzeleceði düþünülmektedir .
Diadinami; periyodik alternatif akýmdýr. Biostimülasyon canlý organizmanýn kendi kendini Analjezik etkileri kapý kontrol teorisine göre dokunma t a m i r v e t e d a v i y e t e n e ð i n i n u y a r ý l m a s ý , duyusunu ileten kalýn çaplý liflerden uyarý giriþini canlandýrýlmasý ve hýzlandýrýlmasý demektir. Laserin arttýrarak, aðrý duyusunu ileten ince çaplý liflerden etkisi ile zarýn geçirgenliði, hücrenin aldýðý oksijen, uyarý giriþinin engellenmesi esasýna dayanmaktadýr. glikoz ve aminoasit miktarý artmakta, hücre Adaptasyon yapabilmektedir .30 metabolizmasý hýzlanmaktadýr. Bunlarýn sonucu Ultrason; en iyi derin ýsýtma yapan fizik tedavi olarak kollajen ve elastin gibi büyük moleküllü
31 38
ajanýdýr . Supraspinatus tendonu için 8 dakika süreyle elemanlarýn sentezi hýzlanýr .
1.2-1.5w/cm2 dozunda uygulanmaktadýr. Terapötik 3- Yara iyileþtirici etkisi: Hayvan modellerinde dozlarda membran permeabilitesini ve periferik kan görülmüþtür. Doðan ve ark. subakromiyal sýkýþma akýþýnýn arttýrýlmasý ile dolaþýmýn düzenlemesi ve sendromlu hastalarda yaptýklarý bir çalýþma ödemin azaltýlmasýnda etkilidir. Analjezik ve sonucunda; düþük doz laser tedavisinin yara spazmolitik etkileri de aðrýnýn kontrolünde k o n t r a k s i y o n u , k o l l a j e n s e n t e z i , g e r m e
yardýmcýdýr .32 dayanýklýlýðýnýn artmasý gibi etkilerinin olduðu
Fonoforez; ultrason kullanýlarak iyonlarýn sonucuna varmýþlardýr(34). Fibroblastlarýn
36 47
stimülasyonu sonucu yaranýn tensil gücü artar . uygulanmýþtýr . 456 hastanýn tamamladýðý çalýþmada 4- Diðer etkiler: T ve B lenfosit aktivitesini hastalar 26 hafta boyunca takip edilmiþ ve hyalüronik artýrarak lökositlerin fagositik etkilerini yükseltir. asit enjeksiyonu uygulanan grupta sonuçlar olumlu PGE2 seviyelerini azaltarak ödemin azaltýlmasýnda bulunmuþtur.
etkilidir . 36
Sinir Bloklarý 1970' li yýllardan sonra kas-iskelet sisteminin
35 Supraskapular sinir blokajý omuzun aðrýlý her aðrýlý hastalýklarýnda yoðun olarak kullanýlmaktadýr .
lezyonu için uygulanabilmektedir . Romatoid artritin 48
Lokal Enjeksiyonlar
omuz tutulumu ile ilgili yapýlan iki çalýþmada aðrýyla Romatizmal hastalýklarda lokal enjeksiyon
49,50
tedavisi genel olarak lokal anestezik bir madde ilgili olumlu sonuçlar bildirilmiþtir . Dahan ve ark.
ve/veya bir steroid türevinin lokal infiltrasyonu nýn 54 adeziv kapsülitli hastada yaptýklarý çalýþmada þeklinde uygulanmaktadýr. Aslýnda lokal steroid aðrýnýn azaldýðý fakat fonksiyonel duruma etkinin
39 51
enjeksiyonunun etki mekanizmasý kesin deðildir . olmadýðý öne sürülmüþtür . Bu çalýþmada blokaj ajaný Devor; doku düzeyinde inflamasyon giderici etkisi olarak bupivakain kullanýlmýþtýr. Allen ve ark.
kanýtlanmýþ olan kortikosteroidlerin yeni kesilmiþ bir hemiplejik omuzda supraskapular sinir bloklarýnýn sinir ucuna veya çevresine infiltre edildiklerinde aðrý ve gece aðrýsýna yönelik olumlu etkileri ektopik uyarý boþalýmýný önlediklerini belirtmiþtir. Bu bulunduðunu belirtmiþler, sinir bloklarýnýn durum, kortikosteroidlerin membran stabilize edici fonksiyonel geliþmenin devamýnda önemli bir rolü etkisine baðlanmaktadýr. Lokal anestezikle beraber olduðunu öne sürmüþlerdir .52
analjezik etki artmaktadýr .40
Sýklýkla kullanýlan preparatlar: Akupunktur
- betametazon Akupunktur' da özel iðnelerin vücudun spesifik
- metilprednizolon noktalarýna batýrýlmasýyla iyileþmenin uyarýlmasý
- deksametazon amaçlanmaktadýr . Tavþanlarda oluþturulan deneysel 53
- triamsinolon asetonid ve heksasetonid' dir .41 skapulohumeral periartritte yapýlan akupunktur Uygun þartlarda bütün inflame eklemlere sonucunda aðrýyý arttýran inflamatuar mediatörlerin
42 54
kortikosteroid enjeksiyonu yapýlabilir . SSS, parsiyel azaldýðý bildirilmiþtir . Zhang' ýn yaptýðý bir rotator manþon yýrtýklarý, adeziv kapsülit, bursit ve çalýþmada, uzun iðnelerle yapýlan derin akupunkturda akromiyoklavikular eklem osteoartriti subakromiyal o m u z p e r i a r t r i t l i h a s t a l a r ý n f o n k s i y o n e l
43 düzelmelerinin saðlandýðý ve yan etki görülmediði steroid enjeksiyonu ile tedavi edilebilmektedir .
Lokal steroid enjeksiyonundan sonra bazý yan bildirilmiþtir . 55
etkiler bildirilmiþtir. Bunlar; postenjeksiyon aðrýsý,
yüzde kýzarma, benign fakat kozmetik olarak kötü Kinezyolojik Bantlama
görülen deri deðiþiklikleri ve enfeksiyon þeklindedir. Kinezyolojik bantlama son 20 yýldýr oldukça Steroid enjeksiyonu; belirgin sistemik enfeksiyon, popüler olan ve elastik bir bantla uygulanan bir tedavi kanama diatezi, ciddi eklem destrüksiyonu, anstabil þeklidir. Etkisinin; kan, lenf akýmý ve kas gücünü eklem, kontrol altýna alýnamamýþ diabet, arttýrmasý, anormal kas gerimini azaltmasý ve sublukse hipertansiyon, eklem protezi ile enjeksiyon eklemleri düzeltmesi ile oluþtuðu düþünülmektedir . 56
uygulanacak eklemde veya yakýnýnda yumuþak doku Kaya ve ark.'nýn yaptýklarý bir çalýþmada ya da kemik tümörlerinin varlýðýnda kontrendikedir . 44 s u b a k r o m i y a l i m p i n g e m e n t s e n d r o m u n d a H o n g v e a r k . s u b a k r o m i y a l s ý k ý þ m a kinezyolojik bantlama ile konvansiyonel fizik tedavi sendromunda yüksek ve düþük doz steroid uygulamalarý karþýlaþtýrýlmýþ ve kinezyolojik kullanýlarak yaptýklarý bir çalýþmada sonuçlar arasýnda bantlama fizik tedavi uygulamalarýndan daha etkili
45 bulunmuþtur. Bu çalýþmada fizik tedavi programý fark olmadýðýný belirtmiþlerdir .
olarak hot pack, ultrason, TENS ve egzersiz programý Kim ve ark. 105 subakromiyal impingement
sendromlu hastanýn katýldýðý bir çalýþmada, uygulanmýþtýr .57
hyalüronik asit enjeksiyonunu lokal steroid
enjeksiyonu ile karþýlaþtýrmýþlar ve 12. hafta sonunda ESWT
her iki grupta da anlamlý düzelme saðlandýðýný ESWT (ekstracorporeal shock wave therapy);
46 son 20 yýldýr kullanýlan bir tedavi modalitesidir. Bu göstermiþlerdir . Bu çalýþmada hyalüronik asit
tedavi ile yapýlan çalýþmalar daha çok kalsifik tendinit haftada bir defa olacak þekilde üç hafta, steroid ise
ile yapýlmýþtýr. Avancini-Dobrovic ve ark. yaptýklarý yalnýzca bir defa yapýlmýþtýr.
bir çalýþmada kalsifik tendinitli omuzlara uygulanan Blaine ve ark. rotator manþon yýrtýðý,
ESWT sonrasý hem radyolojik kalsifikasyonun glenohumeral eklem osteoartriti ve adeziv kapsülit
boyutlarýnýn azaldýðý hem de fonksiyonel iyileþmenin tanýsý olan 660 hastayý dört gruba ayýrmýþlar, birinci
gruba haftada bir olacak þekilde toplam beþ hafta, saðlandýðý vurgulanmýþtýr . 58
diðer gruba toplam üç hafta hyalüronik asit 46 kalsifik tendinitli hastada yapýlan bir baþka enjeksiyonu uygulamýþlardýr. Kontrol grubunda ise çalýþmada, ESWT artroskopik cerrahiyle kýyaslanmýþ zaman aralýðý ayný olacak þekilde salin solüsyonu ve ikisi arasýnda fark bulunmamýþtýr . 59
Post-traumatic glenohumeral cartilage lesions: a PRP (platelet rich plasma); son dönemlerde
systematic review. BMC Musculoskelet Disord 2008 oldukça popüler olan bir tedavi seçeneðidir. Otolog
Jul 23;9:107.
olarak alýnan kanýn santrifüj edilmesiyle elde edilen
11. Burbank KM, Stevenson JH, Czarnecki GR, Dorfman trombositten zengin plazmanýn uygulamasýnýn kas J. Chronic shoulder pain: part I. Evaluation and iskelet sistemi yaralanmalarýnda etkili olabildiði öne 60 diagnosis. Am Fam Physician 2008;77(4):453-60.
sürülmüþtür . Etkisinin, tendon ve ligamentlerde 12. Sabeti-Aschraf M, Lemmerhofer B, Lang S, Schmidt growth faktör konsantrasyonunu arttýrarak iyileþmeyi M, Funovics PT, Ziai P. Ultrasound guidance improves
61 the accuracy of the acromioclavicular joint infiltration:
stimüle etmesi olarak oluþtuðu düþünülmektedir .
a prospective randomized study. Knee Surg Sports Randelli' nin yaptýðý bir çalýþmada, rotator manþon
Traumatol Arthrosc 2011;19(2):292-5.
tamiri sýrasýnda uygulanan otolog PRP ile hasta omuz
13. Gorkiewicz R. Ultrasound for subacromial bursitis.
deðerlendirme skorlarýnda düzelme görülmüþ ve
Physical Therapy 1984;64:46-7.
herhangi bir yan etki bildirilmemiþtir . 62 14. Avancini-Dobrovic V, Frlan-Vrgoc L, Stanenkovic D.
Botulinum Toksin Uygulamasý Radial exracorporeal shock wave therapy in the Botulinum toksin daha çok spastisite treatment of shoulder calcific tendinitis. Coll Antropol tedavisinde kullanýlan bir ajan olmasýna raðmen çeþitli 2011;35 suppl.2:221-5.
15. Ogan P, Suedkamp N N, Jaeger M. Prognostic factors in omuz rahatsýzlýklarýnda da kullanýlmýþtýr. Lee'nin
nonoperative therapy for chronic symptomatic calcific yaptýðý bir çalýþmada subakromiyal bursiti ve
tendinitis of the shoulder. Arthritis&Rheumatism subakromiyal impingement sendromu olan hastalarda
2009;10:2978-84.
botulinum toksin uygulamasý lokal steroid
16. Ewald A. Adhesive capsulitis: a review. Am Fam enjeksiyonu ile karþýlaþtýrýlmýþ ve her iki grupta da 63 Physician 2011;83(4):417-22.
olumlu sonuç bulunmuþtur . Lim ve ark. hemiplejik 17. Arcuri SE. Rotator cuff pathology and subacromial omuzda yaptýklarý bir çalýþmada botulinum toksin impingement. Nurse Pract 2000;25:65-6.
uygulamasýnýn aðrýyý azalttýðý fakat fonksiyonel 18. Holmgren T, Björnsson Hallgren H, Oberg B, durumu düzeltmediði bildirilmiþtir . 64 Adolfsson L. Effect of spesific exercise strategy on need for surgery in patients with subacromial Topikal giseril trinitrat
impingement syndrome:randomised controlled study.
Cumpston' un yaptýðý bir derlemede, topikal
BMJ 2012;344:787.
gliseril trinitratýn rotator manþon sendromunda akut
19. Frieman BG, Albert TJ, Ferlin JM. Rotator cuff disease:
durumda etkili olduðu, fakat uzun dönemdeki etkisi ve
A review of diagnosis, pathophysiology and current yan etkileri konusunda yeterli bilgi olmadýðý 65 trends in treatment. Arch Phys Med Rehab
belirtilmiþtir . 1994;75:604-9.
20. Chard MD, Cawston TE, Riley GP. Rotator cuff KAYNAKLAR degeneration and lateral epicondylitis: A comparative
histological study. Ann Rheum Dis 1994;93:30-4.
21. Bayam L, Ahmad MA, Naqui SZ, Chouhan A, Funk L.
1. Marinko LN, Chacko JM, Dalton D, Chacko CC. The
Pain mapping for common shoulder disorders. Am J effectiveness of therapeutic exercise for painful
Orthop (Belle Mead NJ) 2011 Jul;40(7):353-8.
shoulder conditions: a meta analysis. J Shoulder Elbow
22. Blevins FT. Rotator cuff pathology in athletes. Sports Surg 2011;20(8):1351-9.
Med 1997 Sep;24(3):205-20.
2. Pope DP, Craft PR. The frequency of restricted range of
23. Poppen NK. Soft-tissue lesions of the shoulder. In:
movement in individuals with self-reported shoulder
Chapman MW, Madison M, editors. Operative pain:Result from a population based survey. Br J
Orthopaedics, JB Lippincott Company, Philadelphia, Rheumatol 1996;35:1137-41.
1993:1651-71.
3. Vecchio P, Cavanagh R. Shoulder pain in a commity-
24. Astrand PO. From exercise physiology to preventive based rheumatology clinic. Br J Rheumatol
medicine. Ann Clin Res 1998;20:10-7.
1995;34:440-2.
25. Stamford B. What is exercise capacity? Phys 4. Mitra R, Nguyen A, Stevens K. Fluoroscopically
Sportsmed 1987;15(4):186 (Abstract).
guided supraglenoid tubercle steroid injections fort he
26. Aksoy C. Manipülatif Tedavi. In: Oguz H, editor. Týbbi management of biceps tendonitis. Pain Pract
Rehabilitasyon, Nobel Týp Kitabevi, Ýstanbul, 1995:
2011;11(4):392-6.
219-40.
5. Paynter KS. Disorders of the long head of the biceps
27. Burkhead WZ. Treatment of instability of the shoulder tendon. Phys Med Rehabil Clin N Am 2004;15:511-28.
with an exercise program. J Bone Joint Surg[Am]
6. Harwood MI, Smith CT. Superior labrum,
1992;74.A(6):890-6.
anteriorposterior lesions and biceps injuries: diagnostic
28. Ellman H, Hanker G, Bayer M. Repair of the rotator and treatment considerations. Prim Care Clin Office
cuff. End-result study of factors influencing Pract 2004;31:831-55.
reconstriction. J Bone Joint Surg[Am] 1986;68:1136- 7. Neviaser RJ. Lesions of the biceps and tendonitis of the
shoulder. Orthop Clin North Am 1980;11:334-40. 44.
29. Beckwée D, De Hertogh W, Lievens P, Bautmans I, 8. Middleton WD, Reinus WR, Totty WG. Ultrasound of
Vaes P. Effect of TENS on pain in relation to central the biceps tendon apparatus. Radiology 1985;157:211-
sensitization in patients with osteoarthritis of the knee:
5.
study protocol of a randomized controlled trial. Trials 9. Campbell RSD, Grainger AJ. Current concepts in
2012;13:21.
imaging of tendinopathy. Clin Radiol 2001;56:253-67.
30. Akyüz G. Transkutan elektrik sinir stimülasyonu. In: Friedlander J. Treatment of persistent shoulder pain Tuna N, editor. Elektroterapi, Nobel Týp Kitabevi, with sodium hyaluronate: a randomized, controlled Ýstanbul, 2001: 103-76. trial. A multicenter study. J Bone Joint Surg Am 31. Çalýs M, Akgün K, Birtane M. Diagnostic values of 2008;90(5):970-9.
clinical diagnostic test in subacromial impingement 48. Chan CW. Suprascapular nevre block: A narrative syndrome. Ann Rheum Dis 2000;59:44-7. review. Reg Anesth Pain Med 2011;36(4):358-73 . 32. Hazneci B,Tan K, Özdem T, Dinçer K, Kalyon T. 49. Shanahan EM, Ahern M, Smith M, Wetherall M,
Refleks sempatik distrofi sendromu tedavisinde Bresnihan B, Fitzgerald O. Suprascapular nerve block transkutanöz elektronörostimülasyon ve ultrasonun (using bupivacaine and methylprednisolone acetate) in etkileri. Türk Fiz Týp Rehab Derg 2005;51(3):83-9. chronic shoulder pain. Ann Rheum Dis 2003;62:400-6.
33. Kleinkert JA, Nod F. Phonophoresis with 1 percent 50. Emery P, Bowman S, Wedderburn L, Grahame R.
versus 10 percent hydrocortison. Phys Ther Suprascapular nerve block for chronic shoulder pain in
1975;1320-4 (Abstract). rheumatoid arthritis. BMJ 1989;299:1079-80.
34. Dogan SK, Ay S, Evcik D. The effectiveness of low 51. Dahan TH, Fortin L, Pelletier M, Petit M, laser therapy in subacromial impingement syndrome: a Vadeboncoeur R, Suissa S. Double blind randomized randomized placebo controlled double-blind clinical trial examining the efficacy of bupivacaine prospective study. Clinics 2010;65(10):1019-22. suprascapular nerve blocks in frozen shoulder. J 35. Göktepe AS. Laser. In: Tuna N, editor. Elektroterapi, Rheumatol 2000;27:1464-9.
Nobel Týp Kitabevi, Ýstanbul, 2001:155-161. 52. Allen ZA, Shanahan EM, Crotty M. Does 36. Magboo AC. Physical modalyte: Light therapy. In: Tan suprascapular nevre block reduce shoulder pain JC, editor. Practical manual of physical medicine and following stroke: a double-blind randomised rehabilitation, 2nd ed. Mosby, Philadelphia, 2006:141- controlled trial with masked outcome assessment.
66. BMC Neurol 2010;10:83.
37. Jockenes R, Fitch K, Morio O'B. A publication of 53. Vickers AJ, Cronin AM, Maschino AC. Individual olympic solidarity. Sport Medicine Manual patient data meta-analysis of acupuncture for chronic International Olympic Commitee IOC Medical pain: protocol of the Acupuncture Trialist Commission, Calgary: Herford Enterprises Ltd, 1990. Collaboration. Trials 2010;11:90.
38. Dökmeci D, Ulugöl A, Karadag S. Kronik adjuvant 54. Yuan H. Analgesic and anti-inflammatory effects of artritli sýçanlarda diklofenak ve bioptron'un balance acupuncture on experimental scapulohumeral antiinflamatuar etkinliðinin karþýlaþtýrýlmasý. Türk Fiz periarthritis in rabbits. Zhangguo Zhen Jiu
Týp Rehab Derg 1998;3:67-70. 2011;31(12):1106-10.
39. Karadaþ O, Köroðlu Omaç O, Tok F, Ozgül A, Odabaþý 55. Zhang JC. Periarthritis of shoulder treated with deep Z. Effects of steroid with repetitive procaine HCL puncture by elongated needle combined with spike- injection in the management of carpal tunnel hooked needle and cupping: a multicentral randomized syndrome: An ultrasonographic study. J Neurol Sci controlled study. Zhangguo Zhen Jiu 2011;31(10):869-
2012;316(1-2):76-8. 73.
40. Devor M, Govrin R, Rober P. Corticosteroid suppress 56. Karadag-Saygi E, Cubukcu-Aydoseli K, Kablan N, ectopic neural discharge originating in experimental Ofluoglu D. The role of kinesiotaping combined with neuroma. Pain 1985;22:127. botulinum toxin to reduce plantar flexors spasticity 41. Braun HJ, Wilcox-Fogel N, Kim HJ, Pouliot MA, after stroke. Top Stroke Rehabil 2010;17(4):318-22.
Harris AH, Dragoo JL. The effect of local anesthetic 57. Kaya E. Kinesio taping compared to physical therapy and corticosteroid on chondrocyte viability. Knee Surg modalities fort he treatment of shoulder impingement Sports Traumatol Arthrosc 2012 Sep;20(9):1689-95. syndrome. Clin Rheumatol 2011;30:201-7.
42. John N. Joint and soft tissue injection techniques. In: 58. Avancini-Dobrovic V. Radial ekstracorporeal shock Braddom LR, editor. Physical medicine and wave therapy in the treatment of shoulder calcific rehabilitation, 2nd ed. Saunders, Indianapolis, tendinitis. Coll Antropol 2011;35 suppl.2:221-5.
2000:498. 59. Rebuzzi E. Arthroscopyc surgery versus shock wave
43. Conger M. Subakromiyal sýkýþma sendromunun therapy for chronic calcifying tendinitis of the konservatif tedavisinde mobilizasyon egzersizlerinin shoulder. J Orthopaed Traumat 2008;9:179-85.
etkinliðinin araþtýrýlmasý. Uzmanlýk tezi, Ýstanbul 60. Eric D. Bava. Platelet rich plasma products in sports
Üniversitesi, FTR Ad, 2003. medicine. Phys Sportsmed 2011;39(3):94-9.
44. Shemesh S, Heller S, Salai M, Velkes S. Septic arthritis 61. de Almeida AM, Demange MK, Sobrado MF, of the knee following intraarticular injections in elderly Rodrigues MB, Pedrinelli A, Hernandez AJ. Patellar patients: report of six patients. Isr Med Assoc J 2011 Tendon Healing With Platelet-Rich Plasma: A
Dec;13(12):757-60. prospective Randomized Controlled Trial. Am J Sports
45. Hong JY, Youn SH, Moon DJ, et all. Comparison of Med 2012;40(6):1282-8.
high low dose corticosteroid in subacromial injection 62. Randelli P, Arrigoni P, Ragone V, Aliprandi A, Cabitza for periarticular shoulser disorder: a randomised, P.Platelet rich plasma in arthroscopic rotator cuff trpile-blind, placebo-controlled trial. Arch Phys Med repair: a prospective RCT study, 2-year follow-up. J
Rehabil 2011;92:1951-60. Shoulder Elbow Surg 2011;20(4):518-28.
46. Kim YS, Park JY, Lee CS, Lee SJ. Does hyalüronate 63. Lee JH, Lee SH, Song SH. Clinical effectiveness of injection work in shoulder disease in early stage? A Botulinum toxin type B in the treatment of subacromial multicenter, randomized, single blind, and open bursitis or shoulder impingement syndrome. Clin J comparative clinical study. J Shoulder Elbow Surg Pain 2011;27(6):523-8.
2012;21(6):722-7. 64. Lim JY, Koh JH, Park NJ. Intramusculer Botulinum 47. Blaine T, Moskowitz R, Udell J, Skyhar M, Levin R, toxin- A reduces hemiplegic shoulder pain: a
intraarticuler triamsinolon acetonide. Stroke 2008;39(1):126-31.
65. Cumpston M, Johnston RV, Wengier L, Buchbinder R.
Topical glyceryl trinitrate for rotator cuff disease.
Cochrane Database Syst Rev 2009;(3):CD006355.
YAZIÞMA ADRESÝ
Uzman Doktor Bayram KELLE
Çukurova Üniversitesi Týp Fakültesi, Fiziksel Týp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalý, ADANA, TÜRKÝYE
E-Posta : bayramkelle@yahoo.com Geliþ Tarihi :18.04.2012
Kabul Tarihi : 07.09.2012
