MAYIS 1949 15 seçilmiş olsa dahi bunlar güverteli kadırga tipi
tekneler olacağına göre, içlerindeki müteharrik eşya ve kabili nakil teçhizat çıkarıldığı takdirde
bile ancak kızaklar üzerine bağlanarak ve alt larına uzun travers şeklinde ağaç felekler dizil mek ve bunlar bolca yağlanmak suretiyle mü himce bir çekici kuvvetle yürütülebilir.
Feleklerin yere döşenmeleri toprağın az çok tesviye edilmesine lüzum gösterir ki, bu işin ko lay ve çabuk başarılması için de mesafenin kısa ve arazinin az arızalı olmasının düşünüleceği ve şayet o civarda istifade edilebilecek bir yol var sa bu yolun tercih edileceği şüphesizdir. Ancak çekici kuvvet olarak daha ziyade mandalardan faydalanılmış olduğunu kabul edersek, bunların sevk ve idaresindeki güçlük yolun dönemeç lerden ârî olmasını icap ettirir.
Galataya çevrilen surun şimal kanadının ya nından geçmek üzere Haliç kıyısına inen bir yo lun mevcudiyetine dair rivayet doğru ise, esasen en kısa olması itibariyle bu yol üzerinde durul- mıya değer. Fakat Dolmabahçenin o zaman îs- tinye gibi bir koy olduğu ve denizin bugünkü Taşkışlanm bulunduğu tepenin eteğine kadar dayandığı ve bu mevkiin bir az ilerisindeki Surpagop manastırının hemen arkasında bu lunan Sazhdere ve Dolapderenin Kasımpaşa de resine doğru bir vâdi teşkil ederek uzandığı, ve bu suretle Kasımpaşa deresinin bu manastır ar kasına kadar imtidat ettiği kabul edilirse, ge milerin pek dik olmıyan Taşkışla tepesinden Kasımpaşa deresine indirildiği ihtimali kuvvet lenir ki bu takdirde bu yol Galata suru yanında ki yola nazaran kısalmış olur. Mamafih bu ameliye bir gecede yapılmakla, gizlilik ve mah surların mâneviyatmı sarsmak maksatları istih daf edilmiş oluyor ki, sur dibindeki yol casus lardan gizlenemiyeceğinden gemilerin biraz daha şimaldeki ormanlık içinden geçirildiği ve kesilen ağaç kütüklerinden de kızak ve feleklik olarak istifade edildiği akla yakın gelir. Buna göre, Tophane - Kumbaracı yokuşu - Aşmalı Mescit - Mahmut Ağa yokuşu güzergâhına ihtimal ve rilebilir. Şu halde yukarıda zikredilen beş riva yetten sonuncusu da nazarı dikkate alınacak bir ihtimal olarak belirir. Mahaza, metruk Dolma- bahçe camimin Deniz Müzesine tahsisine karar verilirken, Fatihin gemilerini Dolmabahçe ko yuna baştan kara ederek oradan yürütmeğe baş ladığı ileri sürülmüştür ki; imar Mütehassısı Prost’un da iştirak ettiği söylenen bu noktai na zar bize de cazip gelmekte ve 3 rakkamlı riva
yetin doğruya en yakın olduğu hakkmdaki ka naatimizi desteklemektedir.
Bu kanaatimizi takviye eden bir cihet te Kasımpaşa deresini ihtiva eden vadiye Kaynak lar vâdisi denilmesi ve Surpagop manastırı biti şiğindeki kaynaklardan bu vâdiye akan suların, dere ağzı kapatılmak suretiyle Kasımpaşa dere sini az su çeken kadırgaların yüzebileceği hale getirmesidir.
Aradan beş asır gibi uzun bir zaman geçtiği ve şimdi bu saydığımız yerlerde bir şehir kuru larak arazinin büyük değişikliklere sahne oldu ğu düşünülürse kadırgaların geçirildiği yolu elde müspet delâil olmadıkça bugün kat’î olarak tes- bite imkân olmadığı, maamafih bilir kişilerden müteşekkil bir heyet marifetiyle bu meselenin incelenip bir karara bağlanması her bakımdan faydalı olacağı mütalâasmdayız.
A. Denizer
İstanbul fethinin 496.cı yıldönümünde Türk Ortodoksları ruhanî reisi Papa Eftim Fatihe dua ederken.
Papa Eftim, Chef Spirituel des Turcs Orthodoxes, évoquant la glorieuse mémoire du Sultan Mehmet H, qui
sauva et protégea l’Orthodoxie Grecque.
İstanbul Şehir üniversitesi Kütüphanesi Taha Toros Arşivi
