Prestressed Hollow Floor Plates prepared by the Investigation of Computer Software Openness to different loads and Acid to Depend Carrying Case

SAU Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 5.Ci1t, 2.Sayı (Eylül 2001)

Öngermeli Boşluldu Döşeme P1aklann•n Hazırlanan Bilgisayar Yazılımıyla De�şik _Yü \"f Açlldıklara Bağlı Olarak Taşuna Kapasitelerinin incelenmesi

E.H.Bayar, _A. . Yelgin

ÖNGERMELİ BOŞLUKLU DÖŞEME PLAKLARININ HAZlRLANAN

BİLGİSAYAR YAZILIMIYLA DEGişiK YÜK VE AÇIKLIKLARA BAGLI

OLARAK TAŞIMA KAP ASİTELERİNİN İNCELENMESİ

•

E. Hikmet BAYAR, A. Necati YELGIN Özet-Beton plağın çekme gerilmesi oluşacak

bölgelerinde basınç gerilmeleri meydana getirerek betonun çekme gerilmelerine maruz kalmasını engellemek amacını taşıyan öngerilme işlemi bu sayede çok daha narin kesitierin dizaynına olanak

tanımaktadır.

Bu çalışmada hazırlanan bilgisayar yazılımı yardımıyla farklı kesitlerde öngerilmeli boşluklu döşemeterin değişik yük ve açıklıklarda taşıma kapasiteleri incelenmiş ve döşeme elemanlarının öngerilme etkisindeki davranışı araştırılınıştır. Bu veriler ışığında farklı yük ve açıklıklar için belirli kesitteki öngerilmeli boşluklu döşeme elemanları için taşıma kapasiteleri belirlenmiştir.

••

Anahtar Kelimeler - Ongermeli Boşluklu Döşeme, Yük .�çıklık Diyagramı, Kesit Dizaynı.

Abstract-In the process of prestressing concrete, the addition of compressive stresses to the tensite cross­ sectional area of the concrete slab prevents the exposure of tensile stresses within that region. As a result more slender sectional designs can be incorporated.

In this article, with the assistance of prepared

coınputer software, different load and span combinations of prestressed hollow slab members of differing cross-sections was examined. The slab member behaviour under prestressing was also investigated. The resniting observations revealed the various load capacities of certain prestressed hollow slab members in light of different loading and

spanning combinations.

Keywords - Prestressed Hollow Core Slabs, Loading and Spanning Diagrams, Seetion Design.

E. H. Bayar, Sinta _A.Ş., Organize San. Bölgesi, _Gri Cad., _No : 8 Bursa A. N. Yelgin, Sakarya _{Üniversitesi,} Mühendislik Fakültesi, İnşaat Müh. Bölümü, Esentepe, Sakarya

66

I. GİRİŞ

Önüretimli sanayi yapılannda büyük miktarlarda hareketli yüklere maruz kalan açıklıklann geçilmesinde

öngerilmeli b oşluklu döşemeler yaygın o:arak kullanılmaktadır. Seri üretim imkanı sağlaması, _kalitey: yükselten fabrika ortamında üretim, taşıma ve monta: kolaylığı gibi etkenler bu elemanların kullanırnJnı

ya ygmlaştınnaktadır.

Boşluklu döşemelerde öngeınıe işlemi, tutucu kafalar

arasında gerdirilen öngeııne tellerinin bulunduğu döşeme

handına gezici makine ile betonun dökülüp sıkıştınlmas

ve _{beton belli bir mukavemete ulaştıktan sonra tellerUJ}

bağlantılarından _{kurtarılması ile uygulanır. Bcylecc}

teller ve beton arasındaki aderans sayesrnde _kuvve� betona _{aktanlır. Transfer aşamasında çelik ve betor.}

arasında gerilme dengelenmesi sağlanır.

Öngerilmeli boşluklu döşeme _üretiminde yüksel dayanımlı (C30 ve daha yukan) betonla:­

kullanılınaktadır. Bunun yanı sıra kullanılan öngeıılı:

telleri de, 170 kg/mm2 gibi yüksek kopma mukavemetine sahip çeliklerden yapılmaktadır. [2]

Öngerilmeli elemanlarda zamanla öngerme kayıplarü. oluşması söz _{konudur. Bunlar betonda siinme,} rötre ve

elastik kısalma ile çeliğin sünmesi sonucu oluşu

kayıplardır. Tüm bu etkiler ve değişik _iklim koşullan \:

göz önüne alındığında toplam %25 _{civarında brr} öngerme kaybı dikkate alınmalıdır. [ 1]

II. ÖNGERİLİMLİ BOŞLUKLU DÖŞEME BOYUTLAND_IRMA ESASLARI

11.1. Temel Esaslar

Öngerilmeli boşluklu döşemelerin kesitlenni-­ belirlenmesinde gerilmeler, öngerilme anındar

başlamak üzere tüm kullanım süreleri içerisinde etki�

altında kalabilecekleri bütün elverişsiz duruınlard: emniyet sınırları içinde kalacak, çatlak ve defoın•as;r\J: yönünden kullan1labilir olacak ve taşıma güçleri _J:

SAU Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi

:.Ci lt, 2.Sayı (Eylül 200 l)

Öngermeli Boşluklu Döşeme Plaklarının Hazırlanan Bilgisayar Y azıhmıyla Değişik Yük ve Açıklı _Id ara Bağlı Olarak Taşıma Kapasitelerinin incelenmesi E.H.Bayar, A.N.Yelgin

kınlmaya karşı yeterli emniyeti sağlayacak biçimde projelendirilmiş olmalıdır. (2]

Bunun yanı sıra öngerilmeli elemanda kesit

k.ııvvetlerinin hesabı deneysel ve basitleştirici

varsayımlara dayarnlarak bilimsel yöntemlerle yapılmalıdır. Model üzerinde gereken d_urumlarda ölçmeler yapılarak hesap ilkelerinin araştırılması ve düzeltilmesi için ölçmeler yapılmalıdır.[5]

Emniyet gerilmelen yöntemi ile yapılan hesaplarda şu varsayımlar yapılmaktadır;

Birim deformasyon dağılınn kesit boyunca doğrusaldır.

- Gerilme kayıpianna maruz kalan öngerme çeliği ve beton doğrusal elastik davramş göstennelidir. Gerilme dağılımı kesit boyunca doğrusal kabul edilir.

GeçiJecek olan açıklık ve yük mi_ktarına bağlı olarak öngerilmeli boşluklu döşemenin dizaynı için döşeme

kesiti seçimi yapılır. Böylece sistem oluşturulur. Belirli kalıp özelliklerine göre boşluklu döşeme kesitlerinin kesit ve atalet momenti değerleri hesaplanır.

)

yükseklik(h ) = 165 mm genişlik (b) =114,6 cm l yükseklik(h ) = 200 mm genişlik (b) = 117,3 cm yükseklik(h ) = 265 nnn genişlik (b) =116,6 cm yükseklik(h ) = 320 mm genişlik (b) = 116, O cm

Şekil 1. Boşluklu Döşeme Kesitleri

Şekil 1 'de görüldüğü üzere genel olarak öngerilmeli boşluklu döşemeler, 16.5 cm, 20,0 cm, 26.5 cm ve 32,0 cm'lik yüksekliklerde ve kalıp genişlikleri 120 cm olup

67

farklı boşluk oranlarına sahiptirler. ÖngerilmeH boşluklu döşeme tiplerinin kesit özellikleri Tablo 1 'de verilmiştir.

Tablo 1. Boşluklu Döşeme Özellikleri

Döşeme Tip No _ı 2 3 4

Döşeme Kahnhğı (cm) 16.5 20.0 26.5 32.0

Döşeme Genişliği (cm) 114.6 117.3 116.6 116.0

Kesit Alanı (cm2) 1198 1423 1717 2050

Atalet Momenti (cm4) 38126 66899 1508 _ı 1 261811

Öngerilıne hesaplarında seçilecek öngeune teli

miktarının belirlenmesinde uzun dönem gerilmelerini

karşılayacak donatı alanı esas alınarak hesaplamalar yapılır.

Uzun dönemde kesit ağırlık merkezi olarak, döşeme plağı ve topping betonundan oluşan kompozit kesitin

ağırlık merkezi esas alınır ve bu kesite göre gerilme hesabı yapılır.

f1 : boşluklu döşeme kesit alanı,

fı :kaplama betonu kesit alanı,

Yı : boşluklu döşeme kesit ağırlık merkezi y koordinatı değeri,

Yı : kaplama betonu kesit ağırlık merkezi y koordinatı değeri olmak üzere,

Kompozit kesit ağırlık merkezi _Eh,

olarak hesaplanır.

Oluşan yeni kesitin atalet momenti,

olarak hesaplanır. Burada

: boşluklu döşeme atalet momenti, : boşluklu döşeme genişliği,

: b oşluklu döşeme kesiti atalet momenti, : kaplama betonu yüksekliğidir.

(1)

(2)

Uzun dönemde kompozit kesitte dizayn yüklerinden dolayı kesitin altta oluşacak gerilme değeri,

cr alt-uzun = Mzatil w alt (3)

olarak hesaplanır. Burada ;

Mzati : boşluklu döşeme zati yüklerinden dolayı

oluşan moment,

W _alt : kesit alt kısım mukavemet momenti dir. Uzun dönem için öngenne kuvveti değeri,

SAU Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 5.Cilt, 2.Sayı (Eylül 2001)

Öngermeli Boşluklu Döşeme Ptaldarının Hazırlanan Bilgisayar Yazıhmıyla Değişik Yük ve

Açıklıklara Bağlı Olarak Taşıma Kapasitelerinin _incelenmesi

E.H.Bayar, A.N.Yelg:!i

p St2 = cr alt-uzun . w alt . Ayeni 1 (W alt +

(Eh - e')

. Ayeni) ( 4)

bağıntısıyla hesaplamr

Ayeni

e'

: kompozit kesit alam

: öngerilme teli demeti eksantritesi .

Uzun

dönem gerilme kayıplarına göre gereken öngerilme

donatı alam ise,

Ast == Pstıl (

(f

yd

.

0.70).(1-

kayıp%))

(5)

fyd

: öngeııne teli kopma mukavemeti,

0.70

faktörü ise TS

3233

Öngerilmeli Beton Yapılarm

Hesap ve

Y

apım Kurallan gereğince gevşeme

(relaksasyon) kayıpları çarpanıdır.

11.2. Gerekli Öngerilme Teli Kesit Alanına Göre

Yapılan Hesaplamalar

ll.2.1. Transfer Anı

Transfer aşamasında yalnız zati yükü etkisinde bulunan

döşeme plağına öngerilme kuvveti uygulanarak çelik v e

beton arasında dengeli bir gerilim sağlanması için

gerilim aktanını yapılır (Şekil

2).

Bu işlemden hemen

soma, donatının gerilmesinde henüz zamana bağlı

gerilme kayıpları oluşmamaktadır. Kablo kuvveti

başlangıçtaki değerini ko

ruma

ktadır.

Zati Yük Ön geri i me Transfer Anı

. .. . o .. o .••••. o. • . o ... 1 •••• o •. ••.. o o o... o .. o. o ... o ..•••...•.•..•••.•.••• o ...• o ..•• ••••••.••. o. o... • • • . • .

-

-... ···� ... ...•....•••. ...•... •.••.•.. ...•...

Şekil 2. Transfer Anında Öngerilme Aktanını

Transfer am öngerme kuvveti,

P

su = O. 7

.

fyd . Ast

olarak hesaplanır.

Hh

: döşeme yüksekliği

olmak üzere transfer am öngerilıne momenti;

Mpre

= _p St _ı

_{. ( H}

_{h 1 2 -}

_{e' )}

(6)

(7)

qzati

_zati

_yükü

_{etkisiyle � boyundaki boşluklu döşeme}

transfer anında oluşan moment

M

zati =

(

qzati _• Id 2 ) 1 8 (8)

68

bağıntılarıyla hesaplanır.

Transfer arnnda döşemenin kendi ağırlığından dolayı

altta ve üstte meydana gelen gerilmeler,

O'üst-zati _{= {-)} O'aJt-zati _{= (}Mzati _{1 Ih)}

_{. (Hb}

_{1 2) (9)}

bağıntısıyla hesaplanır.

Zati yüklerden düşey yönde aşağı doğru oluşan sehim,

bağintısıyla hesaplanır. (Ec: beton elastisite modülü)

Öngerme kuvvetinden dolayı oluşan gerilmeler ise,

Üst gerilme,

{ll)

Alt gerilme,

olarak hesaplanır. Burada

AH

boşluklu

döşeme

kesit

alamdır.

Düşey doğrultuda yukarı yönde oluşan sehim,

olarak hesaplanır .

Transfer anında zati döşeme

yükü

ve öngenne

kuvvetinden dolayı oluşan toplam gerilmeler,

Üst kısımda;

Alt kısımda;

olarak belirlenir.

O' tr-üst == O'üst-zati + O'üst-prel

cr tr-alt = O' alt-zati + cr alt-

pre

ı

(1 4)

(15)

Elde edilen toplam gerilme değerlerinin

enmiyet

ve

yönetmelik

{TS 3233

Öngerilmeli Yapılann

Hesap

ye

Yapım Kurallan, TS

9967

Prefabrike

Yapılann

Yapım

Montaj Hesap Esaslan) sınırlarnalarına uygunluğu

kontrol edilmelidir.

Transfer

anı

için toplam defoıınasyon,

Opre

=

(

+

)O

zati +

(-)Ôpre

ı (1

şeklinde bulunur.

SAU Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi

5.Cilt, 2.Sayı (Eylül 2001)

Öngermeli Boşluklu Döşeme Plaklarının Hazırlanan Bilgisayar Yazılımıyla Değişik Yük ve Açıklıklara Bağlı Olarak Taşıma Kapasitelerinin incelenmesi

E.H.Bayar, A.N.Yelgin

Transfer arn için toplam gerilme _miktarları alt ve üst lifler için ayrı ayrı olarak boşluklu döşeme betonu basınç ve çekme dayanımlan ile karşılaştırılarak ve hem basınç hem de çekme gerilmesi emniyet koşullannın ve sehim emniyetinin sağlarup sağlanmadığı kontrol edilir.

ll.2. 2. Uzun Dönem

Öngerilme uygulanmış olan boşluklu döşeme uzun

dönemde işletme durumuna girmiş ve döşeme kesitinin yanında topping betonu da öngerilme etkisine girmiş ve böylelikle ortaya kompozit bir kesit çıkmış olur.

Bu durumda döşemeye kendi zati yülderi ile beraber kaplama zati yükleri ve işletme hareketli yükleri de etki

etmektedir. (Şekil 3).

Dış Yükler _öngerilme Uzun Dönem

ooooooooaoooooo ••••••••••••••••• oooooeoooooooo OOOOfOO ooootoooooooootoOoiOOOfooooOOOOOOOOOOoO OttOOOOOOtfOOO 00000000000000

+

+

-+

.. ...•.•• ·•••···••·•····•·••••· · · ··•··•••·•·· ···�··· ···••···•··· ..•.•...•.•.•..•...•... Şekil 3. İşletme Yükleri Altında Geritme Diyagramı

lzun dönem öngeıme kuvveti,

P _{stı = O. 7 . n . fyd . Ast} (17)

olur. (n, kayıp sonrası net gerilıne oram katsayısıdır.)

Oluşan öngeı ıne momenti,

(18)

olarak hesaplanır.

Mdış ,dış yüklerden dolayı oluşan moment olmak üzere

Dış yüklerden dolayı oluşan üst gerilme,

O'üst-dtş ₌ Mdı.ş _{1 W} üst {19)

Dış yüklerden dolayı oluşan alt gerilme,

cr aıt-dış = Md ış 1 W aıt (20)

olarak hesaplanır. (Waıt _{: kesit alt kısmı mukavemet} momenti)

69

Aşağı yönde oluşan sehim,

(21)

olarak bulunur.

öngerıne kuvvetinden dolayı oluşan gerilmeler,

Üst gerilme,

O"üst-pre2 ₌ (P _{St2 1 Ayeni ) - (Mpre2 / W üst) (22)}

Alt gerilıne,

cr alt-pre2 = (P St2 1 Ayeni ) + (Mpre2 1 w alt) (23)

bağıntılarıy la hesap la mr.

Yukarı yönde oluşan sehim,

(24)

olarak hesaplanır.

Buna göre uzun dönemde işletme yükleri etkisindeki döşemede oluşan toplam gerilme,

cr üst-uzun = cr üst-dış + cr üst-pre2 (25)

cr alt-uzun :::; cr alt-dış+ cr alt- pre2 (26)

bağıntılarıyla hesaplanır.

Uzun dönemde toplam deformasyon ise,

(27)

olur.

Uzun döneme ait gerilme değerlerinin emniyet ve yönetmelik sınırlarnalarına uygunluğu kontrol edilir. [4]

Betonun özelliğinden dolayı çekme mukavemeti ve çekme kopma uzaması sıfır veya sıfıra yakındır. Bu durum betonun önemli bir dezavantajıdır. Bu kusurun giderilmesi, işletme durumunda söz konusu olabilecek

tüm yükleme hallerinde, taşıyıcı sistemin hiçbir kesitinde ya hiç çekme gerilmesi olmamasını veya bu çekme gerilmesinin çatlama olmayacak kadar küçük kalmasını veya çatlak genişliğinin istenilen değeri aşınamasım temin eden bir gerilme durumunu dış yüklerden önce veya onlann bir kısmının etkimesi ile

beraber taşıyıcı sistemde yapay olarak yaratmak suretiyle _mümkün olur. [7]

SAU Fen Bilimleri Enstitüsü D ergisi 5.Cilt, 2.Sayı (Eylül 2001)

Öngermeli Boşluklu Döşeme _Plaldanoın Hazırlanan Bilgisayar Yazılnruyla Değişik Yiik ve Açıklıkla ra Bağlı Olarak _Taşam_a Kapasitelerinin incelenmesi

E. _H .Bayar, A.N. Yel _gr-:

lll. ÖNGERİLMELİ BOŞL_UKLU DÖŞEME TİP

KESiTLERİ İÇİN AÇlKLlK-YÜK

KAP ASİTELERİNİN BELİRLENMESİ

Yukanda belirtilen boyutlandınna adımları ışığında

Microsoft Excel o_rtamında Öngerilmeli Boşluklu

Döşeme Dizayn Yazılımı hazırlanmıştır.

H

BAŞLA

DÖŞEME KESİT ÖZELLİKLERİ TAŞIY ACAÖI YÜI<LERİN VE MALZEME ÖZELLİKLERİ GiRİŞİ

DİZA YN MOMENTİNE GÖRE

UZUN DÖNEM ÖNGERME

KUVVETİNİN BULUNMASI

UZUN DÖNEM GERİLME

KAYIPLARINA GÖRE GEREKLİ ÖNGERİLİM TELi KESiT ALANI

TRANSFER ANI GERİLME VE

nPFORMA"V()N ANAT İ7İ

T.A.GERİLME­

D EFORMASYON

SINIRLAMALARI

SAGLANIYOR MU? (E/H)

E

UZUN DÖNEM GERİLME VE DEFORMASYON ANALİZİ U.D. GERİLME -D EFORMASYON SINIRLAMALA RI SAÖLANIYOR MU? (E/H)

E

SONUÇ_LARlN VE GERİLME

•

DIY AG_RAMLA_RININ Y AZICIY A

AKT _ARILMASI

H

Şekil _4. Öngerilmeli boşluklu döşeme dizayn yazıhmı akış d iyagramı

70

Şekil 4 'te akış diyagramı görülen yazılım beton ve

öngerilme teli malzeme özellikleri, etkiyen dış yükler ve

seçilen kesit özelliklerine bağlı olarak gerekli öngerilıne

miktarını belirleyerek öngerilıneli boşluklu döşeme

plağının transfer anında ve işletme durumunda (uzun

dönem) gerilıne ve deformasyon kontrollerini

gerçekleştirmekte ve kesit gerilme diyagramlannı

oluş_turmaktadır.

Çalışmada C40 sınıfı beton kullanımı esas alınmış olup

tasanın esaslarm da belirtilen toplam öngerilme kayıplan oram (%25) dikkate alınmıştır.

Buna göre belirtilen özelliklere da_yanarak her döşeme tipi için farklı açıkhklar ve yüklemeler için h = 165 mm'lik (Şekil. S), için h = 200 nun'lik (Şeki1.6), için h =

265 nun'lik (Şekil. 7) ve için h = 165 mm'lik (Şekil.8) döşeme yük açıklık diyagramlar oluş_turulmuştur.

� r---�����--��---� 35 ' 1 _� ' ı ı ; ! ı

! ı

1 00 '.:... ''"'T .; _{... ·• .}._.. ! ... "T ı.-,} ·� · • --1. - • .... ; ... ı,.. i ,: . 1. . 4.. l ! ' i . . 1 _. t ıl i ıı. l ı ! ı ' ı :ı ! 1 lll ı lı ı N 25 ı .. . . ı-·· . t· ...

·ı·

... . ... ·<· ·ı • • . , .. .. .... �. r :-. ' . ..§ 'Y\ . . • ' 1 • z .aJ • ' ' ı _{ı '} � 15 . . .. : . 10 5 _' . . 1 � • • 1 . .. . ... . c ... - .. .. • 0�-ı---r������--�--��� o 2 4 6 8 10 12 14 16 18 M::ıre

Şekil 5. _{h =} 165 _mm döşeme tipi için yük açıkhk kapasite diyagramı

� r-������- �.--, --��--�----� 15 lı· ! _{, ı ı} • ı ' 1 ı 1 • . ' i � i ! • i.. ı ı ı' 1 _t ! "lt'\ 1 • i 1 r • , • 1 • � .... ı, -·'.. 1 -··· T ·- - · ... --�- ... -, . ..__ ---�---�---+-- � . N2) .§2J z � 15 10 ı i ! ıij ı 1 i ı . . ı ı . " . ;·ı !- _. _ _.:_ -� r-·! :-ı ;

: ı

-r

·

�-t----�-

�-_;_-• • . i ' • , ! . . i 1 • • • : f • i ' i ı ı : • 1 ı . ı, ' • • ! . ! 1 ' : , r • ı , . t ' t : . i : . ' 1 . t ı 1 _. f i ı ' +' ··ı '1' ... j .... , t·· ·_- � t-· · r···r .. ·-�--··+··�· J" ... y- ..,. -- -1 • : ₁ ı ' i f • ı . :1

lı

1 i ! '. . : ::ıj; ; i 1 ı i 1 ı ı ! ı ı ı 1 • : ,. , :•ıı . 1 1 i ı 1 1 ! ı • . 5 1 ı . . . 1 1f • ı . ···: ... _; ;

·

-�,. · ·� .. ı · ... ·-·r ,-.. •· ... __ .. 1 ... ı ... · :ı-.._....- ... �- ��-· · �r., · ---� ---• 1 : 1 ! O . . ; : : [ . . : . . ! o 2 4 6 8 10 12 14 16 18 �e

Şeki16. _{h= 200 mm döşeme tipi için yük açıkhk kapasite diyagrarrJ}

( l ' ' I l a

SA U Fen Billmleri Enstitüsü Dergisi

5.Ci1t, 2.Sayt (Eylül 2001)

Öngermeli Boşluklu Döşeme Plaklarının Hazırlanan Bilgisayar Yazıhmıyla Değişik Yük ve Açıklıkla ra Bağlı Olarak Taşıma Kapasitelerinin incelenmesi

E.H.Bayar, A.N.Yelgin 40 35 3) N25 .§2) z � 15 10 5 o o • . -• 2 • '! • i . . 4 ı ' : 1 • • -- . . • - - . . . . 6 8 10 12 M:n'e • l_ ı-!-·-· ... 1 . ı _' . ₁ 4 : ·ı···-· -.t...-;--. ! • • • • ₁ . . -� ... _ .. -• 14 16 18 • ..J

:eki1 7. h = 265 mm döşeme tipi için yük açıklık kapasite diyagramı

40 35 3) N25 .§Al z � 15 10 5 o ' o 2 4 6 8 10 12 14 16 18 tvtn'e

:kil 8. h= 320 mm döşeme tipi için yük açıklık kapasite diyagramı

IV. SONUÇLAR

ndüstri yapılarında gerek tek başlarına gerekse )mpozit kesit olarak çok sıklıkla kullamlan öngermeli )şluklu döşemeler, seri üretim ve montaj kolaylıklan

! ilgili avantajlarını kaliteli ve ekonomik kesit

sarunlan için kullanmak m_ümkündür.

ullanılan farklı kesitlerdeki boşluklu döşeme tipleri asındaki en az yükseklikte olam 165 mm'lik

lşemelerin yaklaşık olarak 9 m açıklığa kadar çilebildiği görülmektedir (Şekil 5). Ancak bu açıklık kN/m2 gibi çok düşük faydalı yüklerle geçilebildiği ırülrnektedir. Bu yüzden bu tip döşeme çok hafif ve )peten dar açıklılarda k:ullamlabilir.

kil 6'daki 200 mm'lik öngerilmeli boşluklu döşemeye yük diyagramından 6 ila 8 m gibi açıklıklarda normal

t yüklerine sahip bir yapımn faydalı yüklerinin uygun

onomik bir kesiti e taşınabildiği görülmektedir.

ıdüstriyel yapılardaki aşın yüklernelere nispeten gun olan kesit Şekil 7 de yük açıklık diyagramı yer

m 265 mm'lik döşemelerdir.

71

Ancak en büyük kesite sahip olan 320 rnm'lik döşemelerle 14 m. gibi geniş açıklıkların da geçilebildiği görülmektedir. Bu döşeme tipinin taşıma kapasitesi göz önüne alındığında ağır makine ve araç yüklerine sahip yapılarda uygun kesit olduğu görülmektedir.

Öngenneli boşluklu döşemelerde kesit tasarımında, açıklık ve hareketli yük gibi etkenierin yanında kaplama betonunun atalet momenti de etkili olmaktadır. Bunun yanı sıra aderansın sağlanması ile yeterli basınç ve çekme gerilmelerinin karşılanabilmesi için yüksek dayammlı beton kullamlması uygun olmaktadır.

Öngerilmeli boşluklu döşeme elemanlarının kesitlerinin ön tasarım ve boyutlandırmada, yük açıklık ilişkisinden faydalanılarak hazırlanılan bu diyagramların

kullanılması yararlı olmaktadır.

KAYNAKLAR

[ 1 ] Collins, M. P., Mitchell, D., Prestressed Concrete Structures, Prentice Hall, New Jersey, 1991.

[ 2 ] I. Öngerilmeli Beton ve Uygulamaları Semineri, İTÜ, Rabak A.Ş., İstanbul, 1986.

[ ₃ ] Hanahmedova, _Z., Betonaınıe ve Öngeiilmeli Yapıların Tasanmı, Ankara,1998.

[ 4] TS 3233 Öngerilmeli Yapıların Hesap ve Yapım

Kuralları, Ankara, 1979.

[ 5 ] Gilbert, R. _I. , Mickleborough, Design of

Prestressed Concrete, Unwin Hyman, 1990.

[ 6] Ersoy, U., Betonarme, Cilt I, Evrim Yayınevi, İstanbu1, 1985.

[ 7] Nawy, E. G., Prestressed Concrete, Prentice Hall, New Jersey, 2000.

[ 8] Dobrowolski , _J. A. , Concrete Construction Handbook, McGraw Hill, 1990.