ÇOCUK EDEBİYATI VE DEĞERLER
•
Özdemir (2013: 149-155)’e göre, insanın insan olabilmesi için eğitilmesi, yönlendirilmesi;
toplumsal örüntünün kıvrımlarına sindirilmiş
değerler düzeniyle tanıştırılması; kısaca
insanlaşma sürecinden geçirilmesi gerekir.
•
Kişilik, “Bireyi başkalarından ayıran, bireyin
doğuştan getirdiği ve sonradan kazandığı
özelliklerin bir bütünüdür. Duygularımız,
yeteneklerimiz, güdülerimiz, mizacımız,
toplumsal, fiziksel-devinişsel ve bilişsel
özelliklerimiz, karakter ve değerlerimiz,
inançlarımız, tutumlarımız, görüşlerimiz vb. tüm
özelliklerimiz kişiliğimizi oluşturur. Kişilik, insan
davranışlarının tüm yönlerini kapsayan bir
kavramdır” (Senemoğlu, 2003: 78).
•
Çocuk edebiyatı ürünleri, okurlarını insan ve
yaşama ilişkin gerçekliklerle buluştururken çeşitli
erdem ve değerleri de sezdirerek çocukların kişilik
eğitimine katkıda bulunur (Aslan, 2007: 201).
•
Aslan (2008a)’a göre engellilik herhangi bir
şekilde çocukların karşı karşıya bulunduğu yaşam
gerçeklerinden ve duyarlıkla işlenmesi gereken
konulardan biridir. Çocukların engelli insanların
durumlarını ve farklılıklarını anlayabilmeleri,
onlarla eşduyumsal ilişki kurabilmeleri,
sorunlarına duyarlıkla ve bilinçle yaklaşabilmeleri
için küçük yaşlardan başlayarak bu konunun
başarıyla ele alındığı çocuk edebiyatı ürünleriyle
de buluşturulması gerekir.
DÜŞÜNME EĞİTİMİ
•
Düşünme (İng. thinking), zihnin bir konuyla ilgili
bilgileri karşılaştırıp aralarındaki bağlantıları
inceledikten sonra bir yargıya ya da karara varma
etkinliğidir (Oğuzkan, 1993: 44).
ÇOCUK EDEBİYATI VE DÜŞÜNME EĞİTİMİ
•
Aslan (2013a: 11)’a göre düşünme bir sorunun
giderilmesi için birçok zihinsel süreci içeren,
bilinçli, etkin, devingen, amaca yönelik, dizgesel,
konuya ilişkin bilgiler arasında karşılaştırmalar
yapılmasını ve anlamlı bağlantılar kurulmasını
gerektiren, sonuç çıkarma, karar verme ve
yargıya varma etkinliğidir.
ÇOCUK EDEBİYATI VE DÜŞÜNME EĞİTİMİ
•
İpşiroğlu (2002:90-91)’na göre, “Düşünme
öğretilebilir ve öğretimin temel amacı düşünmeyi
öğretmek olmalıdır. Okulda öğrenilenler bir
şekilde yaşama geçirilmeli, öğretim insanı
yaşama hazırlamalıdır.
ÇOCUK EDEBİYATI VE DÜŞÜNME EĞİTİMİ
• İpşiroğlu (2002)’na göre bilim gibi sanat da özü gereği dogmalara, ideolojilere, baskıcı düşünceye karşıdır.
Temelini özgür ve eleştirel düşüncede bulur. Bu nedenle de kuşkucudur, sorunların temeline iner, sorar, sorgular.
Bilimden ayrıldığı nokta yaratıcılığa dayanmasıdır.
Yaşamı sorgularken yepyeni dünyalar yaratmasıdır. Ona göre okuma ediminin amaçları şunlardır:
• • Saplantılardan arınmış bir düşünme alışkanlığının kazandırılması,
• • Eleştirel bakışın uyandırılması,
• • Çok yönlü düşünmenin öğretilmesi,
• • Düşgücünün geliştirilmesi.
ÇOCUK EDEBİYATI VE DÜŞÜNME EĞİTİMİ
• Aslan (2013a: 12)’a göre, çocukların/gençlerin dilsel becerilerinin yanı sıra düşünsel becerilerinin de gelişimine katkıda bulunabilecek en önemli araçlardan biri, çocuğun ve gencin yaş ve gelişim özelliklerine; ilgi, beklenti ve beğenilerine uygun olan çocuk ve gençlik edebiyatı yapıtlarıdır. Yazınsal nitelikli kitaplar, iyi geliştirilmiş inandırıcı ve sorgulayan karakterleri yoluyla çocukların/
gençlerin düşünmelerini tetikler. Onların yazınsal bir kurgu içinde insanı ve yaşamı derinlemesine anlamalarını, yorumlamalarını, değerlendirmelerini sağlar.
