DERS DIŞI SPORTİF ETKİNLİKLERİNİN
UYGULAMASINDA
YAŞANAN SORUNLAR
Çağdaş anlamda bir eğitim programı dinamik bir yapıya sahip olup,
sadece okulda ve dolayısıyla
derslerle sınırlı tutulmayıp eğitimin genel amaçları doğrultusunda ders
dışında da devam ettirilmesi gereken ve bir dizi etkinlikle
beraber sonunda da
değerlendirmeyi içeren bir süreç
olarak ifade edilmektedir.
DERS DIŞI ETKİNLİKLERİN TANIMI
Öğrencilerin ilgi ve
gereksinimlerine yönelik, onların kişiliklerini geliştirmek için, okul yönetiminin bilgisi ve rehberliği
altında yapılan planlı, programlı
ve düzenli çalışmalardır.
Ders dışı etkinliklerin diğer eğitimsel işlevi ise, ‘okul
fobisi’ ve okula uyum
konusunda etkili olmasıdır.
Anayasamızın 58 ve 59.
maddeleri, Cumhuriyetimizin emanet edildiği gençlerimizin
bedensel ve ruhsal olarak sağlıklı yetişmeleri için devletin gerekli tedbirleri
almasını emretmektedir.
1.,2.,3. Ve 5 yıllık kalkınma planlarında gençlik sorunları
ve uygulanacak politikalar bölümünde gençliğin özellikle
öğrenci gençliğinin ders dışı zamanlarını
değerlendirmeleri açısından
şu görüşlere yer verilmiştir:
Gençliğin boş zamanlarını değerlendirmeleri amacı ile, spor, yaygın eğitim, sosyal
etkinlikleri içine alan programlar,çeşitli kuruluşların işbirliği ile düzenlenecek bu etkinlikleri yürütecek gençlik liderleri
yetiştirecektir.Mevcut tesislerden normal çalışma saatleri dışında okullardan bu amaçla yaralanılacak,kentlerimizde gençliğin boş
zamanlarını değerlendirecek programlar, yaygın eğitim ve sanat kursları, kültürel
sportif ve sosyal faaliyetleri kapsayacak bu programlar Milli Eğitim Bakanlığınca ve diğer kamu ve gönüllü kuruluşların işbirliği ile
geliştirilecek ve bu faaliyetleri yönetecek olan gençlik liderleri yetiştirilecektir.
Ders Dışı Etkinliklerinin Önemi:
Okullarda ders dışı etkinliklerinin planlı, programlı, etkin ve denetimli uygulanması, öğrencilerin sadece ders kitaplarına giren bilgilerle yaşama atılmalarını önleyecek, girişim yeteneklerini arttıracak,
görüşlerini özgürce ortaya koyabilecek
beceriler elde etmeleri, topluluk bilincinin, sorumluluk duygularının ve liderlik
yeteneklerinin gelişmesi ve rekreasyon eğitimi kazanmaları bakımından önem taşımaktadır.
Ayrıca, günümüzde okulların öğrencileri sadece sınavlara
hazırlamak veya tamamen bilgiyle donatmak gibi kalıpların dışına
çıkarak kendi kapasite, ilgi ve yetenekleri doğrultusunda
yönlendirerek modern eğitimin gerektirdiği öğrencide sosyal ve
fiziksel gelişimi sağlamayı amaçlayan bir kurum haline gelmesi
beklenmektedir.
Ders dışı etkinliklerinin amaçları:
• Kişinin bedensel ve güç uyumluluğunu geliştirmek
• Temel bilgileri uygulama fırsatı sağlamak
• Kişinin ilgi ve tutumlarını keşfetmek
• Yeteneklerini geliştirmek
• En uygun kişisel ve grup yaşamlarını sağlamak
• Estetik ve dinlendirici etkinliklere yöneltmek
Eğitim kurumlarında ders dışı etkinliklere katılan öğrencinin :
• İsteyerek seçtiği sportif etkinliklerde serbest zamanını olumlu bir uğraşı ile değerlendirilmiş olacağı
• Sporcu öğrencinin okul, aile,ve yaşanılan çevredeki diğer insanlar tarafından tanınacağı ve bunlardan mutluluk
duyacağı
• Spor yapan öğrencinin uğraşılan spor dalı yönünden bilgi ve becerilerini geliştirerek daha başarılı bir sporcu olacağı
• sportif etkinlikler içinde okulunu en iyi biçimde temsil ederek sporcu arkadaşları ile birlikte belirli görevleri yerine getirmiş olmanın sevinç ve gururunu yaşayacağı söylenebilir.
Türkiye’de okullar spor
organizasyonlarına katılan öğrenci sayılarının son yıllarda öğretim
yılında orta okul ve liseler için 800.000 öğrenci olduğu dikkate alınacak olursa okulların ve beden
eğitimi öğretmenlerinin bu konudaki fonksiyonu ve önemi daha iyi
anlaşılabilir.
İlk ve orta öğretim kurumlarında gerçekleştirilen ders dışı etkinlikleri sonucu uluslar arası
müsabakalarda elde edilen başarılar:
• 24-29 Mart 1992 Portekiz Dünya Okullar Kros
Şampiyonası: Antalya İstiklal İÖO Kız takımı ve ağrı İÖO erkek takımı DÜNYA 3. Lüğü elde etmiştir.
• 2-8 Temmuz 1992 Fransa Avrupa Okul sporları Oyunları (Cimnastik): Ülkemiz iki 1., bir 2. Elde etmiştir.
• 9-16 Temmuz 1992 Macaristan Dünya Okullar
Voleybol Şampiyonası: İstanbul Üsküdar Cumhuriyet Erkek Lisesi, İstanbul Tercüman Lisesi Kız takımı Dünya 2. Olmuştur.
• 11-18 Nisan 1992 Danimarka Dünya okullar Hentbol Şampiyonası: İzmir Lisesi kız Takımı Dünya 8. ,
Konya Meram Anadolu lisesi Erkek Yakımı Dünya 7.
olmuşlardır
Uygulamada karşılaşılan sorunlar:
• Yapılan çalışmalar genelde ders dışı etkinliklerinden beklenen verimin elde edilemediği, gerek yasal gerekse yönetim uygulamalarından kaynaklanan engellemelerle karşılaşılması.
• İlgili öğretmenlerin yeterli bilgiye sahip olmamaları, görevlerini benimsememeleri ve ders yüklerinin fazla olması.
• Bölge ve okul idarecilerinin çoğu zaman gerekli anlayışı ve imkanları vermemesi, kendi istekleri doğrultusunda faaliyetlere yön vermek istemesi.
• Okulun fiziki kapasitesinin yetersiz olması ve ya rekreaktif etkinlikler için uygun olmaması.
Uygulamada karşılaşılan sorunlar:
• Araç-gereç, tesis ve personel bakımından özel ilk ve orta öğretim okullarının daha fazla olanağa sahip oldukları görülmektedir.
• Öğrenci sayısının çokluğu ve okullarda ikili öğretimin yapılması
• Çevre veya ailenin bu tür faaliyetleri hoş görmeyecek bir kültürel yapıda olması
• Öğretmen ve diğer personelin sayısal yetersizliği
• Gerekli maddi desteğin veya kaynağın yetersiz olması ya da mevcut kaynağın gereği gibi
harcanamaması
SONUÇ olarak, yapılan araştırmalarda beden eğitimi öğretmenleri bu gün yapılan ders dışı etkinliklerini göstermelik olmaktan öteye bir anlam taşımadığı düşüncesindedirler.Ayrıca, okullarda ders dışı etkinlikleri
uygulamalarında temel sorunların başında müdürlerin bu etkinliklere bakış açılarının olumsuz olması, veli desteğinin bulunmaması, fiziki ve maddi sorunlar, yeterli lider ve
çalıştırıcı bulamama, üst yönetimin ilgisizliği ve çevre imkanlarından yeteri kadar
yaralanamama gelmektedir.
Kanada’ da, okul spor
programları “ Oyun, dans, rekreasyon, macera ve
kültürel işbirliği” gibi
alanlarda yapılıyor.
Öğrencilerin yalnız ders içi çalışmalarda bed. eğt. ve sporun amaçlarına uygun derecede eğitilmeleri
mümkün değildir. Bu bakımdan okullarda ders dışı
faaliyetler dersin devamı ve bölünmez parçası olarak düşünülmeli ve büyük önem verilmelidir. Bu amaçla :
• Araç, gereç ve tesislerden bütün öğrenciler yararlandırılmalı.
• Her sınıf veya grup öğrencilerine gün,saat ve çalışacakları spor dalı belirtilerek haftalık, aylık ve yıllık programlar yapılmalıdır.
• Öğrencilerin ders dışı etkinlikleri izlenerek değerlendirilmelerinde dikkate alınmalıdır.
Devamı;
• Ders dışı faaliyetlerde görevler demokratik olarak dağıtılmalı, öğrencilerin kendi kendilerini
yönetmelerine, denetlemelerine öncelik vermeli.
• Öğrencilerin yeteneklerine uygun çalışmalara katılmaları konusunda yönlendirici olunmalı.
• Ders dışı faaliyetlerin temeli derslere dayandırılmalı ve pekiştirilmeli.
• Ders dışı bed. Eğt. Ve spor çalışmalarına okulun diğer öğretmenlerinden ve çevredeki spor uzman kişilerinden yararlanılmalı.
• Öğrencilerin okulun bünyesi dışındaki diğer kuruluşlar tarafından seviyelerine uygun olarak düzenleyecekleri spor gelişim çalışmalarına yönlendirilmelerine önem verilmelidir.