P E N C E R E S İ Z C A M G R A T S İ E L
Tercüme eden: Y. Müh. Bülent Yüngül
Journal de la Construction'dan
N e W - Y o r k d a y e n i b i r m i m a r î t e c r ü b e .
Manhattan'da, New-York'un bu en güzel, en zen- gin caddesinde yakın zamandanberi Amerikada henüz
•bir eşi olmıyan yepyeni bir bina bulunmaktadır. Bu ta- mamile penceresiz cam bir gratsieldir.
«Lever-House» adlı bu yeni yapı, dünyaca bilinen meşhur ingiliz «Lever Brothers» sabun fabrikatörleri- nin ticaret bürosu olup Park Avenue de 53. cadde ile 54. cadde arasını bütün genişliğince işgal etmektedir.
Daha evvel bu sahada eSki Normandy sineması vardı.
24 katlı olan «Lever-House» New-York için pek fazla yüksek sayılamaz. Bununla beraber paslanmaz bir çe- lik karkas içinde tamamile camdan imaledilmiş bu muazzam blok şeffaflığı dolayısile, olduğundan çok daha yüksek görünmekte -muallakta duran şeffaf bir cisim hissini uyandırmaktadır.
Cephenin en geniş kısmı 4 kat üzerine inşa edil- miş, nisbetli bir irtifada başlıyan, güneşli terası, çiçek tarhlarile küçük ağaç ve yeşilliklerle zevkli bir şekil- de süslenmiştir.
Manhattanm bu caddesinde en şayanı dikkat taraf da zemin katlarının bütün diğer caddelerde olduğu gibi lüks mağazalara tahsis edilmeyip kolonad halinde yayalara bırakılmasıdır. «Lever Brothers» zengin bir şirkettir. Gratsiel New-York'un diğer büroları gibi kı- sım kısım kiraya verilmeyip kendileri tarafından işgal edilmiştir.
Yoldan bakıldığı zaman binanın sadece kabul ho- lü değil, içi de tamamile görülür; kapılar duvarlar gi- bi camlı ve yeknesak olduklarından ıkrome kolları sa- yesinde farkedilir, insan adeta şuradan veya buradan değil de istediği bir yerden -girefoileceğini zanneder;
halbuki hakikatte açık hiç bir yer yoktur., kapılardan maada her yer kapalıdır.
18 ayda etüt ve inşa edilmiş olan ve 1200 memu- run çalıştığı bu binada 1404 camekân vardır, fakat hiç biri de açılamaz, paslanmaz madenî çerçevelere takıl- mış camlar dışardan su yeşili renginde görülüp içerde adî cam gibi renksiz ve aydınlıktır. Camların kimyevi bünyesi ültravio.le şualarını geçirmiyecek şekildedir, Klimatizasyon tertibatı sayesinde yazın cam açmaya lüzum kalmadan istenilen serinlik temin edilmekte, kışın ise açık yer bulunmadığından kurander tehlikesi bulunmamaktadır. Keza havalandırma tesisatı o şekil- de tertiplenmiştir ki müdürden en ufak memura kadar herkes serbestçe sigara içebilmekte havada da duman görülmemektedir.
H i ç k a r a n l ı k y e r y o k :
İçeriye serbestçe giren güneş ışığı tavana tesbi edilen flüoressan lambalarla (bütün bina için 6 km.) takviye edilmiş ünüform ve mükemmel bir ışık temin edilmiştir. Memurlar camlardan bürolar pencerelerden azamî 3 metre uzak olacak şekilde yerleştirilmiş, ka- ranlık saha bırakılmamıştır. Işık her masaya mütesavi- yen 40 mum şiddetinde gelmektedir. Masalar alçak, bütün mobilyalar göğüs hizasını geçmiyecek yüksek- likte, arşiv dolapları ışığı kesmiyecek irtifadadırlar.
Cidarların rengi de ışığın nüfuziyeti bakımından başlı başına bir problem olup uzun araştırmaları icap ettirmiş, 31 muhtelif renk üzerinde etütler yapılmıştır.
Döşemeler için kullanılan ton «lever beige» adı veri- len yepyeni bir bej krem rengidir ki, ışığı çok az mas- setmektedir. «Lever House» m en enteresan hususiyet- lerinden biri de dahilde yüksek sesle konuşulabilmesi- dir. Kabul holünde birbirlerile konuşan, münakaşa eden bir hayli kalabalık olmasına rağmen hafif bir mı- rıltıdan başka bir şey duyulmamaktadır
(Devamı 66 ncı sahifada)
(Baş taraiı 44 üncü sahifada)
1 4 0 0 P e n c e r e n a s ı l s i l i n e b i 1 i y o r ?
Bu mevzuda sorulan ilk sual budur. 1400 pencere nasıl silinecek? Birleşmiş Milletler O.N.U. Sekreterlik Binasının iki cephesinde buradakine benzer cam çer- çeveler mevcuttur, fakat bunlar açılabildiğinden silici ekipler devamlı olarak içerden ve dışardan birinden diğerine geçerek camları temizlemektedirler. «Lever- li ouse» da ise en üst terasta cepheye doğru iki kolu o - lan bir nevi vinç yerleştirilmiştir, iskemle şekline so- kulmuş ve bu kollara kablolarla asılmış bir sehpada o- turan işçiler vincin sağa sola kablonun yukarı aşağı ha- reketi .ile devamlı olarak bir kattan öteki kata, bir
camdan diğer cama geçmek suretile çalışmaktadırlar.
Bu şekilde 3 işçi normal olarak 6 günde 1400 cam sile- bilmektedir, aksi takdirde pencereleri de açmak sure- tile 18 işçi 6 haftada silebilirdi. Dolayısile camlar dai- ma temiz, lekesiz, madeni kısımları parlak bambu storları muntazamdır.
Bu stilde bir bina şimdiye kadar hiç inşa edilme- miş değildir, meselâ O.N.U. Sekreterlik Binası bu ka- rakteristik yapılardan olmakla beraber ekseri kısım- ları masif ve mermer kaplamadır.
Şu muhakkaktır ki bir gratsiel mimarisinde ilk defa olarak böyle bir tecrübeye girişmek büyük cesa- rettir. Bu, zamanla daha da tekâmül edecek, mükem- melleşecektir. «Lever-house» a istikbalde büyük ümit- ler vadeden bir eser nazar ile bakabiliriz.
K Ü Ç ö K C E Y L â M
HER NEVİ İNŞAAT MALZEMESİ
• STANDART RENKLİ BANYO
• LAVABO, FAYANS VE
• SERAMİK MERKEZİDİR
Adres: Galata, Tünel Caddesi No. 33 İstanbul
Telefon: 43476
(Baş tarafı 38 inci sahifada)
nin katlan olup istenilen derinlik elde edilmekte, son açıklık da hususî bir çerçeve ile kapatılmaktadır.
Haricî kaplama yine alıcılann ar- zusuna göre amyantlı çimento plâklan veya alüminyum levhalar olabilmekte- dir. Binanın bir ucunda çift sürme kapı çatıda da çift sıra camekân bulunmak- tadır, küçük binalarda çatı camekânları yine giyotin pencereler de kullanılmak- tadır.
Netice itibarile, Chamberlain de- polannın hususiyetlerini şu maddeler- de hulâsa edebiliriz:
1 — İmalâtta sürat.
İmalâtta, kullanılan malzeme alü- minium olduğu için taşıma ve kaldır- ma ameliyeleri bir hayli kolaylaşmak- ta, bir takım ağır kaldırma tesislerine ihtiyaç hasıl olmamaktadır. Temel sis- temi beton banketler üzerine bulanla tesbit edilen T şeklinde saç küçük ta- laşlardan müteşekkildir. Elevasion kıs- mında yine hazır parçaların bulonlarla birbirine eklenmesi suretile süratle ü- remektedir.
2 — Malzeme tasarrufu:
Bu ekonomi bilhassa tamamile hu-
susî bir (T) profili kullanılmak sureti- le temin edilmiştir.
3 — Nakledilebilir olması:
Umumiyetle endüstri binalarında depolar herhangi bir yerde kurulur bi- lâhare tekrar sökülüp başka yerde ku- rulur. İşte bu sistem binalarının bir a- vantajı da budur.
4 — Endüstri adamlarının çoğunun bildiği gibi çelik binaları pastan muha- faza etmek için devamlı olarak yağlı boya ile muhafaza etmek icabeder bu- rada ise bütün malzeme alüminyum ol- duğundan böyle bir şeye ihtiyaç yok- tur.
