• Sonuç bulunamadı

Minyatür Roketlere Do¤ru

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Minyatür Roketlere Do¤ru"

Copied!
1
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

7

Ekim 2002 B‹L‹MveTEKN‹K

B ‹ L ‹ M V E T E K N L O J ‹ H A B E R L E R ‹

Minyatür

Roketlere Do¤ru

Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MIT) roket tasar›m ekibinin, roket motoru yap›m›nda 盤›r açacak ve minyatür f›rlatma araçlar›

gelifltirilmesini sa¤layacak yeni bir düzenek gelifltirdikleri aç›kland›. MIT Havac›l›k Bölümü’nün baflkan› Edward Crawley, bulufl için "roket motorlar› konusunda son 30-40 y›ld›r duydu¤um ilk yeni fikir" diyor. Buluflu yapan ekibi yöneten Carl Dietrich’in patentini ald›¤› cihaz, s›radan roket motorlar›nda yak›t ve s›v› oksijene bas›nç veren pompay› çal›flt›ran türbinlerin yerini al›yor. Dietrich’in gelifltirdi¤i cihaz, dönen bir bahçe f›skiyesine benziyor. Araflt›rmac›lar, buluflun roket motorlar›n›n bir boya kutusu boyutlar›na kadar küçültülmesini sa¤layaca¤› görüflünde. S›radan motorlar›n böyle radikal biçimde küçülmesi olanaks›z. Nedeni, motorun boyutlar› küçüldükçe yak›t›n türbin b›çaklar› aras›ndan s›zarak verimi düflürmesi. Ekip deneme roketinin 90-180 kg aras›nda itki sa¤lamas›n› bekliyor. Bu, küçük bir video gözlem sisteminin birkaç bin dolar maliyetle yörüngeye ç›kar›labilmesi demek. Araflt›rmac›lar, dördüncü prototipin denemelerinin baflar›l› olmas› durumunda roketin ilk uçuflunu iki y›l sonra yapabilece¤ini aç›klad›lar.

Technology Review, Eylül 2002

Günümüzde küçük elektrik

motorlar›, oyuncaklardan, bilgisayar CD–ROM’lar›na kadar pekçok elektronik ayg›tta kullan›l›yor. Ortak özellikleri, karmafl›k, gürültülü ve düflük h›zlarda güvenilmez olmalar›. Alman Siemens firmas›n›n bir yan kuruluflu olan Elliptec’in gelifltirdi¤i küçük bir piezoelektrik motoru, bu sorunlar›n tümünü gidermeye aday. Üstelik fazlas›yla! Motor, küçük bir tekerle¤i döndürmek ya da bir çubu¤u hareket ettirmek için, özel seramik malzemelerin elektrikle uyar›lm›fl titreflimlerinden

yararlan›yor. Daha önce

gelifltirilmifl olan benzer motorlar›n fiyat› yüzlerce dolar› buluyor. Elliptec’in ayg›tlar›ysa, yeni malzemeler ve yap›mlar›n› kolaylaflt›ran üç parçal› tasar›mlar› sayesinde yaln›zca 1 dolardan sat›fla sunulabilir. Küçük bir madeni para büyüklü¤ündeki ayg›t, sessiz olmas›n›n yan›s›ra, s›radan elektromanyetik motorlardan 12 kez daha hafif. Daha da önemlisi istenen h›za ayarlanabiliyor ve ayarland›¤› h›zdan hiç flaflmadan çal›fl›yor. fiirketin yöneticisi Bjoern Magnussen’e göre motorlar›n ilk talipleri oyuncak firmalar›. Çünkü bu motorlar, oyuncak bebeklere ya da robot oyuncaklara çok say›da tak›labilip, bunlar›n göz ve a¤›zlar›n› gerçe¤e yak›n h›zlarda hareket ettirmelerini sa¤layabiliyorlar.

Technology Review, Eylül 2002

Beden Gücü

‹nsan bedeni, asl›nda küçük bir enerji santrali say›labilir. Enerji, ›s› biçimin-de d›flar›ya veriliyor. O halbiçimin-de bu ener-ji niye bofla gitsin? Merkezi Münih’te bulunan Infineon Technologies adl› bir mikroelektronik flirketi de böyle düflünmüfl olmal›. fiirket araflt›rmac›-lar›, bu ›s›y›

kü-çük bir ayg›t› ça-l›flt›rmaya yetecek elektrik enerjisine dönüfltürecek bir çip gelifltirmifl. Küçük bir madeni para boyutlar›nda-ki "termojenera-tör"ün bir yüzü bedene, bir yüzü de havaya

bak›-yor. ‹ki taraf aras›ndaki s›cakl›k fark› da bir ak›m üretiyor. Is›y› elektri¤e çeviren öteki ayg›tlarda genellikle kullan›lan pahal› ve toksik malzeme-nin tersine, Infineon çipleri çok daha ucuz ve sa¤l›kl› bir malzeme olan sili-kondan yap›l›.

Bileklerde böyle bir çipin iki yüzü

aras›ndaki s›cakl›k fark› yaklafl›k befl derece olaca¤› için, flirketçe üretilen prototip çipler, bir kol saatini çal›flt›r-maya yetecek düzeyde güç üretebili-yor. Bu da, her santimetrekare bafl›-na 1 mikrowatt demek. Infineon Ge-liflen Teknolojiler Laboratuvar›’n›n yönetcicisi Werner Weber’a göre bu çipler iki y›l içinde saatlerin ve beden

üzerine giyilebilir t›bbi ayg›tlar›n güç gereksinimini karfl›layabilir. Örne¤in bir eflofman içine dikilmifl bir çip, kalp at›fllar›n› izleyen bir alg›lay›c›y› çal›flt›rabilir. Infineon, daha flimdiden bir saat üreticisi firmayla sözleflme imzalam›fl.

Technology Review, Eylül 2002

Küçük ve Sessiz

(ve Ucuz!)

En yüksek dereceleri k›rm›z›yla gösterilen vücut ›s›s› küçük ayg›tlara güç sa¤layabilir. Elliptec’in Piezoelektrik

Referanslar

Benzer Belgeler

Setuksimaba ba¤l› akneiform erüpsiyon, kültürde üreme ol- mamas›, spontan ya da geleneksel akne tedavisi ile gerileye- bilmesi, tedaviye devam edilmesine ra¤men

Orly hangar- larında, mikyas, nisbet, ahenk olmadığı için bunlar mimarî eser değildir- Ahengi, muvazenet; iklim; optik kaideleri gibi daimî şartlara uymakla Yunanlıların

Elde edilen sonuçlar, embriyonik kök hücrelerin farkl›laflt›r›lmadan kültüre edilebilmele- ri için, daha iyi tan›mlanm›fl ortamlar›n gelifltirile- bilmesine

Sonuç olarak, köpek ›rklar› aras›nda farkl›l›klar gösterdi¤i bilinen elektrokardiyografik ve vektörkardiyografik ölçümlerin, yurdumuza özgü bir ›rk olan

Çal›flmam›z sonucunda /a/ fonemi maksi- mum fonasyon süresinin kad›nlar için 11.64 sn ± 1 standard sapma olarak belirlenen alt ve üst de¤erler ise 6-16 saniye; erkekler için

[r]

Ve bu sayede, bizim ve Ankara- nm İntihap edeceği murahhaslar, daha hal ve neticelen- diremediğimlz, kanun, konkurlar nizamnamesi, 2243 nu- maralı Nafıa teşkilât kanunu ve

Heykel, sadece kendisiyle değil, kullanılan malzeme, malzemenin doğasının koşulladığı form değişimleri, yerleştirilen mekan ve bu mekanla olan ilişkisinin