• Sonuç bulunamadı

Bebek Sa¤l›kl› m› Do¤acak? Anne Kan›nda Genetik ‹puçlar› VarKanser HücrelerindenYeni Bir Taktik T›p-Sa¤l›k

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Bebek Sa¤l›kl› m› Do¤acak? Anne Kan›nda Genetik ‹puçlar› VarKanser HücrelerindenYeni Bir Taktik T›p-Sa¤l›k"

Copied!
1
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

8 Ekim 2007 B‹L‹MveTEKN‹K

B ‹ L ‹ M V E T E K N

L O J ‹ H A B E R L E R ‹

R a fl i t G ü r d i l e k - Z e y n e p T o z a r

Yeni bir araflt›rma, fetus kaynakl› minicik genetik ‘parçac›klar›n’, do¤umdan k›sa bir süre önce anne kan›nda dolaflt›¤›n› göstermifl bulunuyor. Bulgular›n, fetus geliflimine yeni bir ›fl›k tutman›n yan›s›ra önemli bir aç›l›mlar› daha var: olas› gene-tik bozukluklar›n, annenin vücuduna do¤rudan müdahale etmeyi gerektiren yöntemlere baflvurmadan saptanabilmesi umudu.

Anne karn›ndaki bebe¤in genetik bak›m-dan sa¤l›k durumunu flimdilik en güveni-lir biçimde veren yöntem olan “amniyo-sentez”, rahim içine i¤neyle girilerek

fe-tus DNA’s›ndan örnek al›nmas›n› içeriyor. Ancak %1’den az olsa da düflük olas›l›¤›-n›, yan›s›ra fetusa hasar verme riskini de beraberinde getiriyor. Son y›llarda bu tür ifllemleri gerektirmeyen yeni yöntemler gelifltirildi. Bunlar›n ço¤u, bebekle ayn› genleri içeren ve gebeli¤in ilk 5 haftas›n-da anne kan›na hücreler salan plasenta-dan, DNA ve haberci RNA (mRNA) gibi genetik ‘parçalar’ almaya dayal›. Ne var ki, gen etkinliklerinin bir organdan di¤e-rine de¤iflebilmesi nedeniyle bu parçalar da tüm tabloyu gözler önüne sermekten uzak. ABD’deki Tufts-New England T›p

Merkezi araflt›rmac›lar›ysa yaln›zca pla-sentadan de¤il, fetusun kendisinden de kaynakl› mRNA’n›n anne kan›na geçebil-di¤ini göstermifl bulunuyorlar. Do¤um-dan hemen önce anne kan›nDo¤um-dan, hemen sonra göbek ba¤›ndaki fetus kan›ndan, bir sonraki gün de yine anne kan›ndan örnekler alan araflt›rmac›lar, üç grup kan-da kan-da var olan mRNA kökenli 20.000 gen belirlemifller. Yapt›klar› incelemeler do-¤umdan hemen önce anne kan›nda dola-flan (ama sonras›nda dolaflmayan) ve fe-tus kan örneklerinde de kendini göste-ren, yine mRNA kökenli 157 gen ortaya ç›karm›fl. As›l önemlisi, bu 157 genden büyük ço¤unlu¤unun, fetus yaflam›n›n önemli olaylar›yla (sinir sisteminin gelifl-mesi, koku duyusunun geliflmesi gibi) ilifl-kili olmas›. Ekipten Jill Maron’un yoru-mu, plasenta mRNA’s›nda bu tür genlerin varl›¤›na iliflkin iflaretlere rastlanmayaca-¤›, bu nedenle bu genetik parçalar›n pla-senta yoluyla fetusun kendisinden gelmifl olmas› gerekti¤i biçiminde. Bundan son-raki ad›m, Maron’a göre anne aday›n›n kan›n› bu aç›dan düzenli olarak inceleme-nin ve fetus mRNA’s›nda kötüye iflaret olabilecek de¤iflimleri saptaman›n yollar›-n› bulmak olmal›.

NewScientist.com News Service, 21 Eylül 2007

Kanser için uygulanan tedavilerin ço¤u, tümörleri etkin biçimde küçültebiliyor; ancak ABD, Atlanta’da gerçeklefltirilen uluslararas› bir konferansta sunulan bulgular ›fl›¤›nda, kimi tedaviler de tam tersi etkide bulunarak, hastal›¤› yönlen-dirdi¤i düflünülen ve normalde küçük bir populasyon oluflturan “kanser kök hücreleri”ni art›rabiliyor. Say›lar› artan bu hücrelerse, art›k yeni kanser odakla-r› oluflturma, yani metastaz yetisine

sa-hip hale geliyorlar.

Bu bulgular, baz› kök hücre ‘iflaretle-ri’nin, kemoterapi ve radyoterapi uygu-lamalar›nda karfl›lafl›lan dirençle neden iliflkilendirilmifl oldu¤unu aç›klayabilir. Kanser kök hücresi iflaretleri aras›nda say›lan “Nanog” ve “BMI1”, kök hücre-lerin tan›mlay›c› özellikhücre-lerine, yani ken-dilerini yenileme ve baflka hücre tipleri-ne farkl›laflma yetileritipleri-ne katk›da bulu-nan moleküller. Bu moleküller embriyo-nik kök hücrelerde de bulunuyor. ABD’deki Silahl› Kuvvetler Sa¤l›k Bi-limleri Üniversitesi’nde yap›lan çal›flma, bu iki moleküler iflaretin metastaz ya-pan, yani yay›l›m gösteren tümörlerde, birincil tümörlere göre çok daha fazla say›da oldu¤unu ortaya ç›karm›fl. Arafl-t›rmac›lardan Vasyl Vasko’ya göre bu sonuç, iflaretin varl›¤›n›n metastazda rol oynad›¤›n›n bir göstergesi. Bunun da

ötesinde, baz› kanser tedavileri tümörle-ri küçültebilse de Nanog ve BMI1 etkin-li¤ini art›rabiliyor; sonuç yine olumsuz. Vasko’nun varsay›m› flöyle: “Tümör, kök hücre iflaretlerinin etkinleflmesiyle kemoterapiden kaçabilir. Çünkü tedavi-den sa¤ ç›km›fl az say›daki hücre bu fle-kilde, metastaz yapabilen yeni bir tü-mör oluflturmay› baflaracakt›r.” Araflt›r-mac›lar, mekanizman›n içine inebilmifl de¤iller; ancak tahminlerine göre öl-mekte olan hücreler, di¤er kanser hüc-relerinde kök hücre iflaretlerinin etkinli-¤ini tetikleyecek birçok madde salg›l›-yor. “Ne yap›p edip hayatta kalmaya ça-l›fl›yorlar” diye aç›kl›yor Vasko. “Bunun için de embriyonik yaflam deneyimlerin-den kalma bir mekanizmaya baflvuruyor olabilirler.”

American Association for Cancer Research Bas›n Duyurusu, 19 Eylül 2007

T›p-Sa¤l›k

Bebek

Sa¤l›kl› m›

Do¤acak?

Anne Kan›nda Genetik ‹puçlar› Var

Kanser Hücrelerinden

Yeni Bir Taktik

Referanslar

Benzer Belgeler

Deniz ve havuz kenarlar›nda baflkas›na ait terlik, havlu ve k›yafetlerin giyinmesi de man- tar bulaflma riskini artt›rd›¤› için sak›ncal› kabul ediliyor.. Havuzda

Özel ha vuz lar da üre ti len yo sun lar su dan sü zül dük ten son ra ku ru tu lu yor ve hiç bir kim ya sal ifl lem uy gu lan ma dan do ¤al ha liy le toz ve ya tab let flek li ne

Her iki gözden beyne ulaflan görüntüler farkl› oldu¤u için bir süre sonra beyin bunlardan birini tercih ediyor ve di¤er göz zay›f kal›yor.. Görüntünün a¤tabakaya

Bafl a¤r›s›, al›n ve burun çevresin- de a¤r›lar, burun t›kan›kl›¤›, öksürük, halsizlik ve burun ak›nt›s› gibi belirtiler görülüyor.. Sar›-yeflil burun ve

Ayakkab›n›n ba¤c›kl› olmas›, parmak ucunda bir miktar boflluk bulunmas›, tarak k›sm›- n›n geniflli¤inin aya¤a uygun olmas› ve aya¤› s›k- mamas› ideal bir

Kolera, afl›r› su ve tuz kayb›na ba¤l› olarak 5-6 saat içinde ölüme yol açabilece¤i için, tedavisindeki en önemli nokta erken tan›.. Bu nedenle tedavideki temel

E¤er d›fl gebeli¤in tan›s›nda gecikme olursa büyüyen embriyonun bas›nc› nede- niyle tüpte y›rt›lma ve buna ba¤l› fliddetli kar›n a¤- r›s›, kar›n içi kanama,

Genital bölgelerde meydana gelen si¤iller, cinsel temas sonucunda bulafl›- yor.. Genital si¤iller, kad›nlarda vajina veya anüs çevre- sinde, erkeklerde ise genellikle penis